စက္တင္ဘာ ၂၄၊ ၂၀၁၈
M-Media
အဂၤလန္ႏုိင္ငံေတာင္ပုိင္း ဆာေရးခ႐ုိင္ ၀ုတ္ကင္းၿမိဳ႕မွာ ဗစ္တုိးရီးယားေခတ္ ၁၈၈၉ ခုႏွစ္က တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ဟာ ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာအတြင္း ပထမဆံုး ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ျဖစ္ပါတယ္။
ဗလီကုိ လန္ဒန္က ‘ကင္းေကာလိပ္’ ကုိ လာတက္တဲ့ ဟန္ေဂရီႏုိင္ငံသား ဂ်ဴးလူမ်ိဳး ေဂါ့တ္လစ္ ၀ီ္လ္ဟမ္ လစ္တၱနာက အေရွ႕အလယ္ပုိင္း ဗိသုကာလက္ရာထည့္သြင္းကာ ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ အဲဒီဗလီဟာ စပိန္ကုိ အာရပ္ေတြ အုပ္စုိးမႈေနာက္ပုိင္း ဥေရာပရဲ႕ ပထမဆံုး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္အျဖစ္လည္း မွတ္တမ္း၀င္ပါတယ္။
‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ဟာ မြတ္စလင္ေတြသာမက မြတ္စလင္မဟုတ္သူေတြပါ လာေရာက္လည္ပတ္ၾကတဲ့ ေနရာတစ္ခုျဖစ္ၿပီး ႏွစ္ ၁၀၀ ေက်ာ္ၿပီျဖစ္တဲ့ သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ဂုဏ္သေရရွိ ဧည္သည့္ေတာ္ အမ်ားအျပားလည္း လာေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီပံုေတြဟာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သမုိင္း၀င္ပံုေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
၁။ အဂၤလန္ႏုိင္ငံေတာင္ပုိင္း ဆာေရးခ႐ုိင္ ၀ုတ္ကင္းၿမိဳ႕မွာ ဗစ္တုိးရီးယားေခတ္က တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ကုိ ၿဗိတိသွ် စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ အဲလန္ဘီနဲ႔ ဇနီးျဖစ္သူတုိ႔ လာေရာက္လည္ပတ္စဥ္ ဗလီရဲ႕ျမက္ခင္းျပင္မွာ ႐ုိက္ကူးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗလီကုိ လန္ဒန္က ‘ကင္းေကာလိပ္’ ကုိ လာတက္တဲ့ ဟန္ေဂရီႏုိင္ငံသား ဂ်ဴးလူမ်ိဳး ေဂါ့တ္လစ္ ၀ီ္လ္ဟမ္ လစ္တၱနာက အေရွ႕အလယ္ပုိင္း ဗိသုကာလက္ရာထည့္သြင္းကာ ေဆာက္လုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ၿဗိတိသွ်ရဲ႕ ပထမဆံုး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ျဖစ္ပါတယ္။
၂။ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ရမ္ဇာန္ဥပုသ္လအၿပီး ၀ါကၽြတ္အီးဒ္ပြဲေတာ္ကုိ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ မွာ က်င္းပရာမွာ တက္ေရာက္လာၾကတဲ့ အိႏၵိယကေလးငယ္ႏွစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။
၃။ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ဖြင့္လွစ္ၿပီး မၾကာခင္မွာ က်င္းပျပဳလုပ္တဲ့ ၀ါကၽြတ္အီးဒ္ပြဲေတာ္ကုိ တင္ေရာက္လာၾကတဲ့ ကေလးငယ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
၄။ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္က ၀ါကၽြတ္အီးဒ္ပြဲေတာ္ကုိ တက္ေရာက္လာၾကတဲ့ အိႏၵိယအမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ရဲ႕ ၀င္ေပါက္မွာ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္က အစၥလာမ္ဘာသာေရးပြဲေတာ္ေတြကုိ အိႏၵိယ၊ အာဖဂန္၊ အာရပ္နဲ႔ ၿဗိတိသွ်လူမ်ိဳးေတြပါ တက္ေရာက္ေလ့ရွိပါတယ္။
၅။ ၁၈၈၉ ခုႏွစ္က ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ကုိ ဒီကေန႔ေခတ္ ေတြ႕ျမင္ရတဲ့ပံုစံ ျဖစ္ပါတယ္။
၆။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လက အီသီယုိးပီးယား ဧကရာဇ္ ဟာေလ ဆီလဆီ (လယ္) နဲ႔ ဆာ အဘ္ဒူလာ အာခီေဘာ့လ္ ဘူခ်နန္ဟာမီလ္တန္ (ဧကရာဇ္လက္၀ဲဘက္) တုိ႔ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ကုိ လာေရာက္လည္ပတ္စဥ္ ႐ုိက္ကူးထားတာျဖစ္ပါတယ္။
၇။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္က ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ မွာလုပ္တဲ့ လူမႈေရး အခမ္းအနားတစ္ခုမွာ ႐ုိက္ကူးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္စုက ဦးခ်ကာ ဘုရား၀တ္ျပဳေနၿပီး၊ အျခားတစ္စုက ဗလီေရွ႕မွာ စု႐ံုးေနတာကုိ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၈။ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္က ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ က အီးဒ္ေန႔ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈ အခမ္းအနားမွာ လန္ဒန္က ေဆာ္ဒီ၀န္ႀကီး ရွိခ္ ဟာဖစ္ဇ္ ၀ါဟာဘန္ ခြသ္ဗာမိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕မိန္႔ခြန္းကုိ ပါရွန္၊ အာရပ္၊ အာဖဂန္နဲ႔ အဂၤလိပ္အမ်ိဳးသားေတြ နားေထာင္ေနၾကတာကုိလည္း ဓာတ္ပံုမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
၉။ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ကုိ ေဆာက္လုပ္ေပးခဲ့သူ ဟန္ေဂရီႏုိင္ငံသား ဂ်ဴးလူမ်ိဳး ေဂါ့တ္လစ္ ၀ီ္လ္ဟမ္ လစ္တၱနာရဲ႕ ပံုတူပန္းခ်ီ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၀။ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ရဲ႕ တံခါးေပါက္ေဟာင္း ျဖစ္ပါတယ္။
၁၁။ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ မွာ ၁၉၃၂ ခုႏွစ္ ၀ါကၽြတ္အီးဒ္ပြဲေတာ္ အခမ္းအနားက်င္းပစဥ္က တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေလာ့ဒ္ဟက္ဒေလ (လယ္) က ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကုိ ၾကည့္႐ႈေနပံု ျဖစ္ပါတယ္။ ဟက္ဒေလဟာ အစၥလာမ္ဘာသာကုိ ကူးေျပာင္းခဲ့တဲ့ နာမည္ေက်ာ္ ၿဗိတိသွ်လူမ်ိဳးေတြထဲက တစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။
၁၂။ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္က ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ျမက္ခင္းျပင္မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ကုရ္ဘာနီအီးဒ္ပြဲေတာ္ အထိမ္းအမွတ္ ညစာစားပြဲအခမ္းအနားမွာ ႐ုိက္ကူးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၃။ အိႏၵိယႏုိင္ငံအလယ္ပုိင္း ဘုိလ္ပဲလ္ျပည္နယ္ကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ဘုရင္မ ေဘဂြန္ (Begum of Bhopal) (မ်က္ႏွာဖံုးႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး) ၁၉၂၅ ခု အဂၤလန္သုိ႔လာေရာက္စဥ္မွာ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ကုိ လာေရာက္လည္ပတ္မႈ ဓာတ္ပံုျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရင္မညာဖက္က ကေလးငယ္ႏွစ္ဦးဟာ ေျမးေတာ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၄။ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မွာ က်င္းပတဲ့ ၀ါကၽြတ္အီးဒ္ပြဲေတာ္ အခမ္းအနားမွာ ေလဒီ ကူဒီရ္က မစၥစ္ မုိဟာမက္ (၀ဲ) ကုိ ေပြ႕ဖက္ႏႈတ္ဆက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၅။ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ မွာ က်င္းပတဲ့ ၀ါကၽြတ္အီးဒ္ အခမ္းအနားကုိ တက္ေရာက္လာၾကတဲ့ ၿဗိတိသွ် စစ္သားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၆။ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ မွာ က်င္းပတဲ့ ၀ါကၽြတ္အီးဒ္ အခမ္းအနားကုိ တက္ေရာက္လာၾကတဲ့ အိႏၵိယအမ်ိဳးသမီးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၇။ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္က ႐ုိက္ကူးထားတဲ့ ဓာတ္ပုံျဖစ္ၿပီး ဘာသာ၀င္ေတြ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းဖုိ႔အတြက္ ဗလီျမက္ခင္းျပင္မွာ ေကာေဇာခင္းေနတဲ့ပံုရိပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၈။ ၁၉၂၈ ခုႏွစ္က ၿဗိတိသွ် စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ အဲလင္ဘီနဲ႔ ဇနီးျဖစ္သူတုိ႔ဟာ အျခားေသာ ဂုဏ္သေရရွိ ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔အတူ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ကုိ လာေရာက္လည္ပတ္စဥ္ ႐ုိက္ကူးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉။ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္က ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ျမက္ခင္းျပင္မွာျပဳလုပ္တဲ့ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈကုိ ႐ုိက္ကူးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈကုိ ၿဗိတိသွ်စစ္သားေတြနဲ႔ ၿဗိတိသွ်အမ်ိဳးသမီးေတြပါ တက္ေရာက္ေလ့လာၾကည့္႐ႈတာကုိ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉။ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္က ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ျမက္ခင္းျပင္မွာျပဳလုပ္တဲ့ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈကုိ ႐ုိက္ကူးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈကုိ ၿဗိတိသွ်စစ္သားေတြနဲ႔ ၿဗိတိသွ်အမ်ိဳးသမီးေတြပါ တက္ေရာက္ေလ့လာၾကည့္႐ႈတာကုိ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၁။ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္က ‘ရွားဂ်ဟန္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ျမက္ခင္းျပင္က ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈအခမ္းအနားတစ္ခုကုိ ႐ုိက္ကူးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
Comments