လစ္ဗ်ား အခင္းအက်င္းသစ္ ႏွင့္ အစၥလာမ္ ့ျပန္လည္ႏို္းထမႈ

အာဏာရွင္ ကဒါဖီလက္ထက္ လစ္ဗ်ား၌ အစၥလာမ္ အား ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာတိုင္ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ထားရွိခဲ့ရာမွ လစ္ဗ်ား လြတ္ေျမာက္ေရးလႈပ္ရွားသူမ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ရာ ဘင္ဂါဇီ အပါအ၀င္ အေရွ႕ပိုင္းေဒသမ်ား ၌ အစၥလာမ္ျပန္လည္ ႏိုးထလာမႈကို ျမင္ေတြ႕လာရျပီျဖစ္သည္။ လစ္ဗ်ားအာဏာရွင္ ကဒါဖီ က ၄င္း လြတ္ေျမာက္ေရးလႈပ္ရွားသူမ်ား မွာ အလ္ကိုင္ဒါ အႏြယ္၀င္ အစြန္းေရာက္သူမ်ားဟု အေနာက္တိုင္း မီဒီယာမ်ားသို႔ ၀ါဒျဖန္႔ ထားေသာ္လည္း အေရွ႕ပိုင္း လစ္ဗ်ား ရိွ ပညာရွင္မ်ားက အစြန္းေရာက္ ဘာသာေရးဟန္ အား အျမစ္တြယ္ခြင့္ေပးမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ျပန္လည္ ရွင္း လင္း ေျပာဆိုထားသည္။

ကဒါဖီ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားသူမ်ား အေရွ႕ပိုင္းေဒသအား ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့ ခ်ိန္မွ စ၍ ကဒါဖီလက္ထက္ က အထိန္းခ်ဳပ္ခံ အစၥလာမ္ပံုစံမွာ ယင္း ေဒသမ်ား၌ သမိုင္းျဖစ္ရပ္သာ ျဖစ္သြားခဲ့ပါသည္။ အကယ္၍ ကဒါဖီ မွ အာဏာလက္လြတ္ခဲ့ပါက လစ္ဗ်ားရွိ အစၥလာမ္႔အခန္းက႑မွာ ပိုမို က်ယ္ျပန္႔လာမည္ဟု အစၥလာမ့္ အေရးေလ႔လာသူမ်ားက သံုးသပ္ထားသည္။ ဆိုရွယ္ လစ္ စတိုင္အေရာင္သြင္းထားေသာ ဟန္ပန္သစ္ အစၥလာမ္ အား က်င့္သံုးသူ ကဒါဖီ လက္ထက္၌ ႏိုင္ငံေရး ဆက္ႏြယ္ေသာ အစၥလာမ့္ က်င့္သံုးမႈ မ်ားအား အျပင္းထန္ ႏွိပ္ကြပ္ထားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လစ္ဗ်ားျပည္သူမ်ား တြင္မူ အစၥလာမ့္က်င့္သံုးမႈမ်ား ကေတာ့ အျမစ္တြယ္ေန ဆဲျဖစ္သည္။ စုေပါင္း၀တ္ျပဳမႈမ်ား အသက္၀င္လာသကဲ့သို႔ တိုးတက္ေသာ အစၥလာမ့္ေရးရာစာအုပ္မ်ား ေရာင္းအား တက္လာခဲ့သည္။ ကဒါဖီလက္ေအာက္တြင္ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ် ခံရႏုိင္သည္႔ ရွရီအဟ္ေလ႔လာမႈ ဌာနမ်ား ဖြင့္လွစ္ ရန္ အစီစဥ္ေရးဆြဲႏုိင္ခဲ့သည္။ ဤသည္တို႔အား လစ္ဗ်ား၏ အစၥလာမ့္ျပန ္လည္ႏိုးထ မႈ၏ သေကၤတအျဖစ္ ရႈျမင္ေနၾကသည္။ “လစ္ဗ်ားလြတ္ေျမာက္မႈက နဂိုဟန္ ဆီ ေျပာင္းလဲ ေစမွာပါ ၊ နဂိုမူလ အစၥလာမ့္ က်င့္သံုးတဲ့ လစ္ဗ်ားအျဖစ္ ျပန္ေဆာင္ၾကဥ္းေပးႏုိင္မွာပါ၊ ျပည္သူတုိ႔ရဲ႕ ကိုယ္က်င့္သိကၡာ စံႏႈန္းေတြကို ျပန္လည္ ေျပာင္းလဲေစမွာ ပါ… လစ္ဗ်ား က မတ္စ္ဂ်ိဒ္ေတြဆီ ျပန္လည္ ေရြ႕လ်ားလာမွာ ”ဟု ဘင္ဂါဇီ ျမိဳ႕ရွိ အထင္ကရ ရွရီအဟ္ ပါေမာကၡ Osama al-Salaaby က ရႈျမင္ပါသည္။ ေနတိုး ႏွင့္အေပါင္းအပါ တပ္ဖြဲ႔မ်ားက ေလေၾကာင္း မွ အကူအညီ ေပးေနေသာ္လည္း ကဒါဖီ ထိန္းခ်ဳပ္ရာအေနာက္ပိုင္းေဒသမ်ားသို႔ ခ်ဥ္းနင္း ၀င္ေရာက္ေရးမွာ ထင္သာျမင္သာေသာ တိုးတက္မႈ မရရွိေသးေခ်။

အလယ္လမ္း

အာဏာရွင္ ကဒါဖီအား ဂ်ီဟဒ္ ရုန္းကန္ ေတာ္လွန္ရန္ လႈံေဆာ္ခဲ့သ အေရွ႕ပိုင္းေဒသက နာမည္ေက်ာ္ ပညာရွင္ Salem Jaber က ရွရီအဟ္ေက်ာင္းမ်ား ဖြင့္လွစ္ႏုိင္ရန္ အစီစဥ္ေရးဆြဲထားသည္။ “အစၥလာမ္ လိုလားသူ နဲ႔ ေလာကီ ယိမ္း စက်ဴလာ ေတြအၾကား အျမင္သေဘာထားေတြကို ေပါင္းစပ္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ အတူတကြ အလယ္လမ္းကိုဖန္တီးႏုိင္ဖို႔ပါ ”ဟု ၄င္းက ေျပာသည္။ ကဒါဖီ ထိန္းခ်ဳပ္ရာ အေနာက္ပိုင္း ဘက္က ဘာသာေရးအေျခခံ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္လ်က္အိမ္နီးခ်င္း အီဂ်စ္၊ ေမာ္ရိုကို ႏုိင္ငံမ်ားထက္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ သေဘာထားတင္းမာေသာ စလဖီဟန္ အေတြးအေခၚ မ်ားက လစ္ဗ်ား၌ အားေပ်ာ့ေနခဲ့ သည္။ အလ္ကိုင္ဒါ ၏ေျမာက္အာဖရိက လက္ခြဲမ်ား သည္လည္း လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံ ၌ အေျခစိုက္ႏုိင္ျခင္း မရွိေခ်။ Salaaby က “ ရွရီအဟ္ ေက်ာင္းေတြက ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ ၀ါဒကို နည္းပါးေစပါလိမ့္မယ္။ ပညာေရးနယ္ပယ္မွာ ပညာရွင္ေတြ ေနရာရလာတဲ့အခါ အစၥလာမ္အား အသိပညာေပးျခင္းျဖင့္ လူေတြကို အစြန္းေရာက္ေတြ အၾကမ္းဖတ္ ေတြ ျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု ၄င္းက သံုးသပ္သည္။

လစ္ဗ်ားျပည္သူမ်ား၏ ဘာသာေရးစံႏႈန္းေစာင့္ထိန္းလို႔မႈ ႏွင့္ အစြန္းေရာက္ဘာသာေရးဟန္အားစိုးရြ႕ံမႈ မ်ားက လစ္ဗ်ား အခင္းအက်င္းသစ္ ရွိ အစၥလာမ့္ အခန္းက႑အား ပံုေဖၚ ေပးမည္ဟု အစၥလာမ္ေလ႔လာသူမ်ားက မွတ္ခ်က ္ေပးထား သည္။ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ ကဒါဖီအာဏာရရွိလာျပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ျပင္ပမွ ဘာသာေရး သို႔ မဟုတ္ အေတြးအေခၚ ၀င္ေရာက္ လာျခင္းကို တင္းက်ပ္ထားသည္။ အစၥလာမ္လိုလားသူမ်ား သည္လည္း သူ၏ တခ်က္လြတ္ အမိန္႔ေအာက္ တြင ္ဆိုးဆိုး၀ါ၀ါး ဒုကၡေရာက္ခဲ့ရသည္။ “ဘာသာေရးေၾကြးေၾကာ္သံ စာပုိဒ္ ေတြကို ေတာင္သူက တင္းက်ပ္ခဲ့တာ၊ သင့္ကိုးကြယ္ရာကို ဗလီထဲမွာပဲထား အျပင္ ဘက္မွာ ေနရာမရွိပါဘူး အျပင္ဘက္ သယ္ လာရင္ေတာ့ ေထာင္ခ်ျပစ္ေရာ” ဟု Salaaby က ဆိုပါသည္။

ဖြဲ႔စည္းပံုလြန္ဆြဲျခင္း

ဆန္႕က်င္ေရးအင္အားစုက ကဒါဖီ၏ အေျခခံဥပေဒအားအစားထိုးနုိင္ရန္ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒအသစ္အား ေရးဆြဲလ်က္ရွိသည္။ အမ်ိဳးသား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေကာင္စီ အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးက စက်ဴလာစတိုင္ ဒီမိုကရက္တစ္ က်ေသာအစိုးရ ႏွင့္ လြတ္လပ္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ား ကိုလိုလားေၾကာင္း၊ သူ႔အျမင္ကို ေျပာသည္။သို႔ေသာ္ Salaaby ႏွင့္ Jaber တို႔ကဲသို႔ေသာ ပညာရွင္မ်ားက အစၥလာမ့္ရွရီအဟ္က ကဒါဖီ အလြန္ လစ္ဗ်ားလူအဖြဲ႕အစည္းအတြင္း အဓိက ေနရက ပါ၀င္လိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုၾကသည္ “လစ္ဗ်ားမွာ ရွရီအဟ္နဲ႔ဆန္႔က်င္တ့ဲ့ ဥပေဒ ရွိမွမဟုတ္ပါဘူ။ ဒါက လစ္ဗ်ားကို တင္းက်ပ္တဲ့ဘာသာေရးႏုိင္ငံျဖစ္ေရး လို႔ မဆိုလိုပါဘူး ”ဟု Salaaby က ရွင္းျပသည္။ ကဒါဖီ အလြန္ လစ္ဗ်ားအေရးႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ ညိႈႏႈိင္းေဆြးေႏြးပြဲမ်ား မွာ အစၥလာမ္လိုလားသူမ်ားႏွင ့္ေလာကီယိမ္း စက်ဴလာမ်ားအၾကား စတင္ေနျပိျဖစ္ ေၾကာင္း၊ယင္းေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက တင္းမားမႈ ၊ကြဲျပားမႈ မ်ားျဖစ္ေစမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း သူက သံုးသပ္သည္။ “ ဒီအေျခေနကို ဘာက ဆံုျဖတ္ရမွာ လဲ။ လစ္ဗ်ားျပည္သူေတြ ပဲဆံုးျဖတ္မွာပါ” ဟု ၄င္းက ဆက္ေျပာသည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုဥပေဒ က ျပည္သူေတြကိုထင္ဟပ္သင့္တယ္ ျပည္သူေတြက မြတ္စလင္ေတြပါ ဒါေၾကာင့္ကၽြန္ေတာ္တို႕ကေတာ့ အစၥလာမ့္ရွရီအဟ္က ဖြဲ႕စည္းပံုရဲ႕ အရင္းအျမစ္ျဖစ္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေတာင္းဆိုပါတယ္။ ျပည္သူေတြ ဆႏၵမဲေပးရပါလိမ့္မယ္. သူတို႔ကအေျပာင္းအလဲ လိုတယ္ဆိုိရင္ စတင္လာမွာပါ” ဟုက Jaber က လစ္ဗ်ားဖြဲ႕စည္းပံုႏွင့္ပတ္သက္၍ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ref: onislam.net