ရန္ကုန္ (သုိ႔) စင္ကာပူႏွင့္ တူခ်င္ေသာၿမိဳ႕

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၃ ၊ ၂၀၁၅
M-Media
မိုးေဝ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုတင္ဆက္သည္။

– ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္တစ္၀ုိက္ ပတ္၍ ေဖာက္လုပ္ထားေသာ အရွည္ ၂၈.၅ မုိင္ရွိ ၿမိဳ႕ပတ္ ရထားလမ္းမွာ ဆူဆူညံညံ အသံမ်ား ထြက္ေပၚေနသည္။ ဒညင္းကုန္း ဘူတာသုိ႔ သြားရာလမ္း တစ္ေလွ်ာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လမ္းမမ်ားႏွင့္ လူဦးေရမ်ားေသာ ၿမိဳ႕ျပပတ္၀န္းက်င္တြင္  ကြက္တိကြက္ၾကား ေရာင္းခ်ေနၾကေသာ ပ်ံက်ေစ်းသည္မ်ားအတြက္ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္မ်ား ေထာက္ပံ့ေပးေနၾကေသာ လယ္သမားမ်ားျဖင့္ ပ်ားပန္းခတ္မွ် ရွိေနၾကသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ေမာပမ္းႏြမ္းနယ္သည့္အသံျဖင့္ ခုတ္ေမာင္းေနေသာ ရထားႀကီးက စပါးခင္းမ်ား၊ ယုိင္နဲ႔နဲ႔ ဓနိမုိးအိမ္မ်ား၊ ႏုန္းေျမလမ္းမ်ား၊ ႏြားျဖင့္ဆြဲေသာ လယ္ေျမမ်ားဆီသုိ႔ ေခၚေဆာင္သြားေလသည္။

ထုိခရီးကုိၾကည့္လွ်င္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ေသးေကြးၿပီး ေခတ္ေနာက္ျပန္သြားေနသည့္ သေဘာကုိေတြ႕ရမည္။ တကယ္ေတာ့ ထုိသုိ႔မဟုတ္ တုိးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးလာျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွစ၍ ၿမိဳ႕၏ လူဦးေရမွာ ၃ ဆတုိးလာၿပီး ၇.၄ သန္းအထိ ေရာက္လာခဲ့သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈၿပီးကတည္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားလည္း အမ်ားအျပား၀င္ေရာက္လာသည္ဟု ဆုိၾကသည္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပမာဏမွာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က ကန္ေဒၚလာ သန္း ၉၀၀ ေက်ာ္ရွိရာမွ ယခုဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ေတာ့ ၅ ဘီလီယံေက်ာ္လာခဲ့သည္။ စပါးခင္းမ်ားက ကုန္ထုတ္လုပ္ရာေနရာမ်ား ျဖစ္သြားၾကၿပီး၊ ေျမလြတ္ေျမ႐ုိင္းမ်ားကလည္း မၾကာခင္မီ ထုိကဲ့သုိ႔ျဖစ္လာေတာ့မည္။

ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္တြင္ေတာ့ ဆုိက္ကားမ်ား၏ ဘဲလ္သံေနရာတြင္ ဟြန္းသံမ်ားက အစားထုိးသြားခဲ့ေပၿပီ။ အရက္ဘားမ်ားႏွင့္ စားေသာက္ဆုိင္မ်ားက မူလအတုိင္း ထိန္းသိမ္းထားေသာ ကုိလုိနီေခတ္အေဆာက္အဦးမ်ားႏွင့္ အျခားဆြဲေဆာင္မႈ ရွိေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ေပၚေပါက္လာၾကသည္။ တစ္ခ်ိဳ႕ဆုိလွ်င္ ေလွကားခြင္ေလးမွာ ဆုိင္ဖြင့္ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕က ေခ်ာကလက္ေရာင္ ျမစ္ကမ္း နေဘးရွိ ဂုိေထာင္မ်ားတြင္ ဖြင့္ၾကသည္။ လဟာျပင္မီးဖုိျဖင့္ မုန္႔ဟင္းခါးခ်က္စားတတ္ၾကေသာ မိသားစုမ်ားရွိၿပီး၊ ၅၀ က်ပ္တန္ စီးကရက္ကုိလည္း လမ္းေဘးဆုိင္ ေသးေသးေလးမ်ားက တစ္လိပ္ခ်င္းစီ ေရာင္းၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ရန္ကုန္ရွိ အခန္းငွားခႏႈန္းကေတာ့ အာရွတြင္ ေစ်းအႀကီးဆံုးျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ မုိးကုပ္စက္၀ုိင္းတြင္ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္မွ ထြက္ေသာ မီးေရာင္မ်ားျဖင့္ ေတာက္ပေနသည္။ မုိးေမွ်ာ္ အေဆာက္အဦးမ်ား ေဆာက္လုပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳေနသည့္ ကရိန္းႀကီးမ်ားကုိ သံေခ်းတက္ေနေသာ တုိက္ေခါင္မိုးမ်ား၏အေပၚ၌ ထီးထီးႀကီးေတြ႕ျမင္ရေလသည္။

တစ္ခ်ိဳ႕ေတြက ဆံုး႐ံႈးမွာကုိေၾကာက္ေနၾကသည္။ ရန္ကုန္အေမြအႏွစ္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ YHT ကုိ ထူေထာင္သူ ဦးသန္းျမင့္ဦးက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ မည္ကဲ့သုိ႔ေသာၿမိဳ႕ ျဖစ္သင့္သည္ဆုိျခင္းအတြက္ ၿမိဳ႕ေနျပည္သူမ်ားက ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္သင့္သည္ဟု ေျပာခဲ့သည္။

`လူဦးေရသိပ္သည္းတဲ့ၿမိဳ႕ပံုစံလား။ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ၿမိဳ႕လား။ ဘယ္လုိအရြယ္အစားမ်ိဳးက ပုိေကာင္းမလဲ။ ဒါေတြက အတတ္ပညာနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ေမးခြန္းေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဟာ ၿမိဳ႕ကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဘယ္လုိပံုစံမ်ိဳး လုိခ်င္တယ္ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေမးခြန္းေတြပါပဲ´ ဟု ၎ကဆုိသည္။

၎တုိ႔အုပ္စုမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လည္ေခါင္ စကြဲယားမုိင္ ၁ မုိင္အတြင္းရွိ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အဦးေပါင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္အား ထိန္းသိမ္းျခင္းအလုပ္ကုိ ဦးေဆာင္ လုပ္ကုိင္ေနသည့္ အဖြဲ႕ျဖစ္သည္။ ထုိအေဆာက္အဦး တစ္ေထာင္ေက်ာ္တြင္ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္း၊ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္း၊ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္း၊ ေစတီပုထုိးႏွင့္ ဂ်ဴးဘုရားေက်ာင္းတစ္ခုအပါအ၀င္ ၀တ္ျပဳရာ အေဆာက္အဦးေပါင္း ၁၄၀ ေက်ာ္ရွိေနသည္။

အေဆာက္အဦးအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ပုိင္ဆုိင္မႈအတြက္ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ားရွိေနသည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနထုိင္လာသူမ်ားက တုိက္ခန္းမ်ားအား ပုိင္ေသာ္လည္း အေဆာက္အဦးႏွင့္ ေျမေနရာက အျခားသူမ်ား၏ အပုိင္ျဖစ္ေနသည္။ ေျမေနရာပိုင္ဆုိင္မႈ၊ ျပန္လည္ေရာင္းခ်မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဥပေဒက ေခတ္မမီေတာ့၊ တင္းက်ပ္ သလုိရွိေနၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကုိ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ရန္ကုန္ႏွင့္ ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းရွိ ေျမေစ်းႏႈန္းမ်ားကေတာ့ ျမင့္တက္ေနသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ေစ်းကစားသူမ်ားက မတန္တဆေစ်းမ်ားေပးေနၿပီး၊ စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းကြက္မရွိျခင္းႏွင့္ မခုိင္မာသည့္ ဘဏ္စနစ္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေလသည္။ ခ်မ္းသာသူမ်ားအတြက္ ေငြသားမ်ား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အျခားေသာေနရာအနည္းငယ္လည္း ရွိေနသည္။

အုိမင္းေဟာင္းႏြမ္းသည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ သမုိင္း၀င္အေဆာက္အဦးမ်ား ႂကြယ္၀သေလာက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈအတြက္ လုံေလာက္ေသာေနရာမွာ ၿမိဳ႕ဧရိယာ စုစုေပါင္းတြင္ အနည္းငယ္ေသာ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ်သာရွိသည္။ ဂ်ပန္အကူအညီေပးေရးေအဂ်င္စီ JICA ကမူ လာမည့္ ၂၅ ႏွစ္အတြင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဖြံ႕ၿဖိဳး တုိးတက္ေရးအတြက္ `မာစတာပလန္´ တစ္ခုကို ခ်မွတ္ထားသည္။ ထုိအစီအစဥ္ကုိ ေ၀ဖန္သူမ်ားလည္း ရွိသည္။ အခ်ိဳ႕က ထုိအစီအစဥ္မွာ အေျခခံအေဆာက္အဦးမ်ား အတြက္ အင္ဂ်င္နီယာ သေဘာဆန္သည့္ အစီအစဥ္ အျဖစ္ ႐ႈျမင္ၾကၿပီး အခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဂ်ပန္လုပ္ငန္းမ်ား ဧရာမအခြင့္အေရးမ်ားကုိ ရရွိမည့္အစီအစဥ္ဟု ဆုိၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း မည္သည့္အစီအစဥ္မွ မလုပ္သည္ထက္စာလွ်င္ ၿမိဳ႕ျပတည္ေဆာက္မႈအတြက္ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ယခုအစီအစဥ္သည္ပင္လွ်င္ ပုိေကာင္းသည္ မဟုတ္ပါလား။

အဂၤလန္အေရွ႕ေျမာက္ပုိင္းတြင္ ႀကီးျပင္းလာသည့္ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ ထက္ျမတ္ဦးတစ္ေယာက္ တကၠသုိလ္ၿပီးေနာက္ ရန္ကုန္သုိ႔ျပန္လာခဲ့ၿပီး အခုအခ်ိန္တြင္ေတာ့ ေခတ္မီသည့္ တီးေဟာက္စ္ Rangoon Tea House တစ္ခုကို ပုိင္ဆုိင္ထားသည္။ ေရရွည္ စီမံကိန္းက ေရတုိတြင္ ေျဖရွင္းႏုိင္သည့္ျပႆနာမ်ားကုိ ဟန္႔တား ပိတ္ပင္လုိက္သကဲ့သုိ႔ ျဖစ္သည္ဟု ထက္ျမတ္ဦးကေထာက္ျပခဲ့သည္။ လူဦးေရသိပ္သည္းမႈကုိ ေျဖရွင္းရန္ အထပ္ျမင့္အေဆာက္အဦးမ်ားေဆာက္လုပ္ျခင္းထက္ `မီးပြိဳင့္မ်ားကုိျပင္ပါ´ ဟု သူက စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ျဖင့္ေျပာသည္။ ထိုနည္းတူစြာ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ား စီမံခန္႔ခြဲမႈမွာလည္း ေရရွည္ရင္ဆုိင္ေနရသည့္ စိန္ေခၚမႈျဖစ္သည္။

`ၿမိဳ႕တစ္၀ုိက္မွာ အမႈိက္ပံုးအနည္းငယ္ ပုိခ်ထားေပးလုိက္တာဟာ ဘယ္သူ႕ကုိမွ ထိခုိက္မယ့္ကိစၥမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး´ ဟု ထက္ျမတ္ဦးက ဆုိသည္။

အနီးအနားရွိ ေရေလွာင္ကန္မွ ေရပုိက္ေပါက္သြားျခင္းေၾကာင့္ ၎၏ တီးေဟာက္စ္တြင္ ၃ ရက္ခန္႔ ေရမရခဲ့။ သူ၏ ဆုိင္မွာ တစ္ေန႔လွ်င္ ေရလီတာ ၅၀၀ ခန္႔ အသံုးျပဳေနရၿပီး ထုိျပႆနာေၾကာင့္ ဆုိင္ပိတ္လုိက္ရမည့္ အေနအထား ျဖစ္သြားသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တစ္၀ွမ္း ေရေပးေ၀မႈကလည္း စင္းလံုးေခ်ာမဟုတ္။ ျပည္သူအမ်ားစုက မုိးေရ၊ ကန္ေရႏွင့္ ေရတြင္းမွ ေရမ်ားကုိ အားျပဳေနရသည္။ ထုိအခ်င္းအရာကလည္း ၿမိဳ႕၏ ေျမေအာက္ေရ ထိန္းသိမ္းမႈကုိ ေလ်ာ့က်ေစသည္။ ၁၈၈၈ ခုႏွစ္ ၿမိဳ႕တည္စဥ္ကတည္းက တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ မိလႅာလမ္းစနစ္ကုိလည္း အဆင့္ျမႇင့္တင္ျခင္း မျပဳလုပ္ရေသး။ ထုိမိလႅာစနစ္ကုိ ၿမိဳ႕လူဦးေရ၏ ၁၀ ပံုတစ္ပံုေအာက္သာ အသံုးျပဳႏုိင္ၾကၿပီး က်န္သည့္ ျပည္သူမ်ားကေတာ့ မိလႅာကန္မ်ား၊ ေရေလာင္းအိမ္သာမ်ားကုိ အသံုးျပဳေနၾကရသည္။ ထုိမွ်မက လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကလည္း စိတ္မခ်ရ။ မီးမျပတ္ေတာ့ေသာ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ပင္ မီးအားက မမွန္ဘဲ တက္လုိက္က်လုိက္ျဖစ္ေန တတ္သည္။ ဟုိတယ္တစ္ခုကုိပုိင္ဆုိင္ၿပီး အျခားတစ္ခုထပ္ဖြင့္ရန္ျပင္ဆင္ေနသည့္ မခင္စႏၵာ၀င္းက ၎တုိ႔၏လုပ္ငန္းမွာ ၿမိဳ႕ငယ္ေလးတစ္ခု ဖန္တီးေနရသည္ႏွင့္တူၿပီး အစုိးရက လုပ္ေဆာင္ေပးရသည့္ အညစ္အေၾကးစီမံခန္႔ခြဲမႈႏွင့္ ပုံမွန္ဓာတ္အားေထာက္ပံ့မႈကုိ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားကုိယ္တုိင္ လုပ္ေဆာင္ေပးေနရသည္ဟုဆုိသည္။

အိမ္ငွားခႀကီးျမင့္ျခင္းက ၿမိဳ႕တြင္း၌ ေနထုိင္သူမ်ားကုိ ၿမိဳ႕ျပင္ ဆင္ေျခဖုံးသုိ႔ ေရာက္ရရွိသြားေစသည္။ ထုိေနရာမ်ားတြင္ အလုပ္အကုိင္ရလုိရျငား ၿမိဳ႕ေပၚသုိ႔တက္လာသည့္ ေက်းလက္ေဒသမွသူမ်ားႏွင့္ နီးနီးကပ္ကပ္ ေနရသည္။ သန္႔ရွင္းမႈမရွိသည့္ ပ်ံက်ရပ္ကြက္မ်ားလည္း အစီအရီေပၚလာသည္။ ထက္ျမတ္ဦးတစ္ေယာက္ကေတာ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ဒါကာႏွင့္ မြမ္ဘုိင္းတုိ႔ကဲ့သုိ႔ လူဦးေရသိပ္သည္းၿပီး ညစ္ပတ္႐ႈပ္ပြေသာၿမိဳ႕ ျဖစ္လာမည္ကုိ စုိးရိမ္ေနသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တုိးတက္ရန္အတြက္ အႏၱရာယ္ေနာက္တစ္ခုက ႏုိင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ က်ဆံုးသြားျခင္း၊ သုိ႔မဟုတ္ ဆုိးရြားသြားျခင္း ပင္ ျဖစ္ေလသည္။ ထုိသုိ႔ျဖစ္လာလွ်င္ေတာ့ ႏုိင္ငံတကာမွ ရင္းနီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား၊ ကူညီေထာက္ပံ့မႈမ်ားမွာလည္း ခန္းေျခာက္၍ သြားေပမည္။ တစ္ျခားတစ္ဖက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ အတြင္း YHT က ၂၁ ရာစုအေစာပုိင္း၏ ေတာက္ေျပာင္ျမင့္မားေသာ အေဆာက္အဦး အနည္းငယ္ကုိသာ ထိန္းသိမ္းရန္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ ရေပလိ့မ္မည္။

ref: The Economist
မိုးေဝ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုတင္ဆက္သည္။

Photo Credit-swerin.com