ေရပမာဏ ဘယ္ေလာက္ေသာက္ၾကမလဲ

ဒီဇင္ဘာ ၁၂ ၊ ၂၀၁၅
M-Media

ေ႔ရွေခတ္ေတြးေခၚပညာရွင္တို႔က အသက္ရွင္ရပ္တည္ဖို႔ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြအေနႏွင့္ ေရ၊ေျမ၊ မီးႏွင့္ ေလတို႔ျဖစ္တယ္လို႔ ေတြးဆ ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီကေန႔ေခတ္မွာေတာ့ တျခားအစိတ္အပိုင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးလည္း လိုအပ္ေသးတယ္ဆိုတာကို ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ သတိျပဳမိၾကတယ္။ ေဖာ္ျပပါ လိုအပ္ခ်က္ ေလးမ်ိဳးကေတာ့ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ရဲ႕ ရွင္သန္ရပ္တည္မႈအတြက္ အဓိကထားေနရတုန္းပါပဲ။

ေရကေတာ့ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ဘဝအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းေပါ့။ ကမာၻႀကီးရဲ႕ ၇၀% လူ႔ကိုယ္ခႏၵာရဲ႕ (၆၅%-၇၀%) ဦးေႏွာက္ရဲ႕ ၈၅ %၊ အရိုးေတြရဲ႕ ၂၀%ႏွင့္ေျခာက္ေသြ႔တဲ့ မ်ိဳးေစ့ေတြမွာ ၅%- ၁၀% အထိေရပါဝင္ေနတယ္။ ကီလို ၆၀ ေလာက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ရွိတဲ့ လူတစ္ေယာက္မွာ ေရအေလးခ်ိန္က ကီလို ၄၀ ေလာက္ရွိတယ္။ ထပ္ေလာင္းေျပာရရင္ ေရရဲ႕ေမာ္လီက်ဴးတည္ေဆာက္ပံုက တျခားအရည္အေသြးႏွင့္ ျခားနားၿပီး တစ္မူထူးျခားပါတယ္။ ေရရဲ႕တည္ေဆာက္ပံုကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ မီးေလာင္လြယ္ၿပီး မီးေလာင္တာကို အားေပးတယ္လို႔ ဆိုႏုိင္ပါတယ္။ ေရေမာ္လီက်ဴးတစ္ခုမွာ မီးေလာင္လြယ္တ့ဲ ဓာတ္ေငြ႔ (H+) ႏွင့္ မီးေလာင္ျခင္းကို အားေပးတဲ့ (O-) တို႔ကို အတူေတြ႔ရပါတယ္။

အျမင့္တစ္ေနရာကေန ေျမျပင္ကို က်လာတဲ့ဝတၱဳ၊ ပစၥည္းအားလံုးဟာ အရွိန္တစ္ခုႏွင့္ ဆင္းသက္ေလ့ရွိတယ္လို႔ သိပံပညာရွင္ေတြက ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္  မိုးစက္ေရေလးတစ္စက္ကေတာ့ ျခြင္းခ်က္ပဲေပါ့။ ေရဟာ အဲဒီနိယာမအတိုင္း ျပဳမူမယ္ဆိုရင္ ထိေတြ႔သမွ် အရာတိုင္းကို က်ည္ဆံေတာင့္လို ထိုးေဖာက္သြားမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ မိုးေရစက္ေတြဟာ ေလထီးေတြ ရွိေနသလို ပံုေသအျမန္းႏႈန္းႏွင့္ပဲ ဆင္းသက္လာၾကတယ္။ လိပ္ျပာတစ္ေကာင္ရဲ႕ ေတာင္ပံကို သိမ္ေမြ႔ႏူးညံ့မႈေလးႏွင့္ ထိေတြ႔သလို နီလာပန္းရဲ႕ ပြင့္ဖတ္ကေလးကိုလည္း ထိခိုက္မႈမရွိေအာင္ သက္ဆင္းပါတယ္။ (တစ္နည္းေျပာရရင္ မိုးေရဟာ ဂရုဏေတာ္တစ္ပါးလို႔ ဆိုရမွာပါ။)

ေရကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။ ကိုယ္ခႏၶာ ကို အက်ိဳးျပဳပံုႏွင့္ ေသာက္သံုးသင့္တဲ့ ေရပမာဏအေၾကာင္းေပါ့။

ကိုယ္ခႏၶာ အတြင္းေရရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား
============================
ကိုယ္ခႏၶာမွာ ေရရဲ႕အက်ိဳးျပဳပံုအားလံုးကို ကၽြႏု္ပ္တို႔ေရတြက္လို႔ ရႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အခ်က္ေတြဟာ ေရရဲ႕ဦးဆံုးေဆာင္ရြက္ပံုတခ်ိဳ႕သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရဟာ ကိုယ္ခႏၵာအပူကို ထိန္းေပးတယ္။ ေသြးျဖင့္ သယ္ေဆာင္လွ်က္ရွိေသာ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစတဲ့ အရာေတြကို ေခၽြးႏွင့္ဆီးအျဖစ္ ကိုယ္ခႏၶာကေန ထြက္သြားေအာင္ ကူညီေပးျခင္းအားျဖင့္ ေသြးရဲ႕အက္ဆစ္ေဗ့စ္ဟန္ခ်က္ကို ထိန္းညွိေပးတယ္။ ဆဲလ္ေတြအစာကို အရည္ေပ်ာ္ျခင္းနည္းျဖင့္ စုပ္ယူေစႏုိင္တယ္။ (ေရဟာ အေကာင္းဆံုးေသာ အရည္ေဖ်ာ္ ပစၥည္းျဖစ္တယ္။) အစိုဓာတ္ေၾကာင့္ သစ္ေစ့ေတြ အေညွာင့္ေပါက္ေစတယ္။ အရာဝတၱဳေတြ ဖလွယ္မႈကို ထိန္းေပးဖို႔အတြက္ ဆဲလ္အတြင္း ျဒပ္ပါဝင္သိပ္သည္းမႈကို စုစည္းေပးတယ္။

ေရပမာဏဘယ္ေလာက္ေသာက္သံုးသင့္သလဲ။
===============================
လူေတြဟာ တစ္ေန႔မွာ ပွ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ေရ 2.5 လီတာ (ေရ ၁၀ ခြက္) ေခၽြးထြက္ျခင္း၊ အသက္ရႈသြင္း ရႈထုတ္ျခင္း၊ ဆီးသြားျခင္း၊ မစင္စြန္႔ျခင္းအားျဖင့္ ဆံုးရႈံးၾကတယ္။ အသက္ရႈသြင္း ရႈထုတ္တဲ့အခါမွာေတာင္ ေရကိုဆံုးရႈံးႏုိင္တယ္။ ဒီလို ဆံုးရႈံးသြားတဲ့ ေရ အားလံုးကို ျပန္ၿပီးအစားထိုးရမွာျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏုိ႔စို႔အရြယ္ကေလးငယ္ေတြ အရည္ခမ္းေျခာက္မႈမွ လြတ္ကင္းေစရန္ မျဖစ္မေန ေရႏွင့္မကင္းရွိသင့္သူမ်ားႏွင့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ကၽြႏု္ပ္တို႔ရဲ႕ လိုအပ္မႈအားလံုးကို ေရႏွင့္ ျဖည့္ဆည္းေပးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တျခားေသာက္စရာေတြ၊ အစားအေသာက္ေတြႏွင့္ လိုအပ္မႈကို ျဖည့္ဆည္းေပးၾကရတယ္။ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ေရငတ္မြတ္တာကို ေျပေစတဲ့ အေကာင္းဆံုးအရာကေတာ့ ေရပါပဲ။ ဘယ္အရည္ႏွင့္မွ အစားထိုးလို႔ မရပါဘူး။ လူတစ္ေယာက္ဟာ က်န္းမာၿပီး ေက်ာက္ကပ္ႏွင့္ အဆုတ္ေတြ ပံုမွန္လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ႏုိိင္ဖို႔အတြက္ တစ္ေန႔လွ်င္ အနည္းဆံုး ေရရွစ္ခြက္ေသာက္သံုးသင့္ပါတယ္။ ကဖိန္းႏွင့္ အရက္တို႔က ဆီးရႊင္ၿပီး ေရဆံုးရႈံးမႈ မ်ားေစတာမွန္ေပမယ့္ ေရငတ္တဲ့အခါမွာေတာ့ ေရအစား အဲ့ဒီအရာေတြကို အစားမထိုးသင့္ပါဘူး။

တျခားျခြင္းခ်က္ေတြေရာ ရွိေသးလား။ အမွန္ပဲ၊ ရွိတာေပါ့။ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္ေနရင္ တစ္ေန႔မွာ ေရဆယ္ခြက္ (သို႔) ဒီထက္ပိုၿပီး ေသာက္သင့္တယ္လို႔ အၾကံျပဳထားတယ္။ အျမင့္တစ္ေနရာမွာရွိရင္ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ လုပ္တဲ့အခါ လူတစ္ေယာက္အတြက္ ေရလိုအပ္မႈ ပမာဏတိုးလာသလိုပဲ။ ပူအိုက္ရင္၊ စိုစြတ္ရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ေအးတဲ့အခါ ေရပမာဏပိုၿပီး လိုအပ္တယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြမွာ ေရကို အမ်ားႀကီး ေသာက္သံုးရပါလိမ့္မယ္။

ဘယ္လိုေရမ်ိဳးေတြ ေသာက္သင့္သလဲ။
============================
ျမစ္ေရဟာ တြင္းေရထက္ပိုၿပီး က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ညစ္ညမ္းမႈမရွိဘဲ သန္႔စင္တဲ့ပတ္ဝန္းက်င္ကုိ ျဖတ္ၿပီးစီးဆင္းလာတဲ့ ျမစ္ေရဟာ အေကာင္းဆံုး အမ်ိဳးအစားျဖစ္ၿပီး အျမင့္ကစီးဆင္းလာတဲ့ စမ္းေရလည္း အက်ံဳးဝင္ပါတယ္။ တစ္ဟုန္တိုးအားႏွင့္ စီးဆင္းလာတဲ့ ေရအေျမာက္အျမားဟာ အေကာင္းဆံုး ေရအမ်ိဳးအစားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရထုညစ္ညမ္းမႈ အႏွံ႔အျပား ျဖစ္တာေၾကာင့္ သန္႔စင္တဲ့ ျမစ္ေရကို ရွာေဖြရတာ ခက္ခဲလာပါၿပီ။ အဝီစိတြင္းေရဟာ ေရေသျဖစ္လို႔ PH မ်ားပါတယ္။ ေျမေအာက္ေရဟာ ေယဘုယ်အေနႏွင့္ PH အဆင့္ျမင့္တယ္။ ဂူေတြထဲမွာရွိတဲ့ ေရႏွင့္တြင္းေရတို႔က PH အဆင့္ပိုၿပီး မ်ားပါေသးတယ္။ တျခားတစ္ဖက္မွာလည္း စမ္းေရဟာေပါ့ၿပီး ေသာက္လို႔ေကာင္းတယ္။

ေရကိုဘယ္အခါ ေသာက္သင့္သလဲ။
==========================
အစားအေသာက္ၿပီးလို႔ ႏွစ္နာရီ၊ သံုးနာရီအၾကာမွာ ေရေသာက္တာဟာ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္တဲ့ေလ့က်င့္မႈပဲေပါ့။ တခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အဆိုကေတာ့ အစားအေသာက္စားေနတုန္း ေရေသာက္တာဟာ ေရာဂါရေစတယ္တဲ့။ ေရေသာက္တာဟာ စားေသာက္ခ်င္စိတ္ကို ပိုသိသာေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္ေပမယ့္ ရင္ပူရင္ဆာ ျဖစ္တတ္ရင္ေတာ့ အရသာရွိဖို႔အတြက္ အစားအေသာက္ စားေနတုန္းႏွင့္ စားအၿပီးမွာ ေရေသာက္သင့္တယ္။ ဗိုက္ဆာတဲ့အခါ ေခၽြးထြက္တဲ့အခါ၊ ေရခ်ိဳးၿပီးစမွာ၊ ဝမ္းႏႈတ္ေဆးစားတဲ့အခါမွာ ဒါမွမဟုတ္ အသီးအႏွံစားေနတဲ့အခါ ေရမေသာက္သင့္ဘူး။ အထူးသျဖင့္ ေရေအးကို မေသာက္သင့္ပါဘူး။ အဲ့ဒီလို လုပ္တာဟာ ပိုၿပီးေရဆာေစတာေၾကာင့္ပါပဲ။ စိတ္ရွည္ရွည္ထားရင္ေတာ့ ေရဆာတာဟာ အလိုလို ေျပသြားပါလိမ့္မယ္။ ေရကို ထိုင္ေနတုန္းေသာက္ဖို႔ အၾကံျပဳထားပါတယ္။

ေရပမာဏကိုထိန္းျခင္း
=================
လူ႔ကိုယ္ခႏၶာမွာရွိတဲ့ ေရပမာဏကို ဦးေႏွာက္မွာရွိတဲ့ ဟိုက္ပိုသာလာမတ္စ္ (hypothalamus) ကထိန္းညွိေပးထားတယ္။ အက္ပီစီစစ္ (epiphysis) က ထုတ္ေပးတဲ့ ADH (vasopressin) ေဟာ္မုန္းက ကိုယ္ခႏၶာမွာရွိတဲ့ ေရ ပမာဏကို ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းေပး တယ္။ ေရဖိအားႏွင့္ ထုထည္မသိမသာေလး ေျပာင္းလဲတာကို ႏွလံုးမွာရွိတဲ့ (osmotic receptors) ေအာ္စမိုတစ္ ရီဆက္ပ္တာရယ္၊ ေသြးျပန္ေၾကာေတြ မွာရွိတဲ့ (ဖိအား အားရုံခံစားလြယ္တဲ့ ရီဆက္ပ္တာ) ဘရုိရီတက္ပ္တာ (baro-receptors) ေတြက ခ်က္ခ်င္းသိရွိႏုိင္တယ္။ ဒီရီဆက္ပ္တာေတြက ေရဖိအားနဲ႔ ထုထည္တစ္စံုတစ္ရာ အေျပာင္းအလဲကို သိရွိႏုိင္ၿပီး ဟန္ခ်က္မညီ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ဦးေႏွာက္ကို သတင္းပို႔တယ္။ အက္ပီဖီစစ္ (epiphysis) ရဲ႔ ေနာက္ဘက္ပိုင္းက ထုတ္ေပးတဲ့ ADH ေဟာ္မုန္းက ေက်ာက္ကပ္ေတြကို ေရစုပ္ယူၿပီး အညစ္အေၾကးစြန္႔ထုတ္မႈကို ေလ်ာ့ေစပါတယ္။

ေရပမာဏ အေျမာက္အမ်ားေသာက္သံူးျခင္းက ဘာကိုေဖာ္ျပသလဲ
====================================
ေယဘုယ်အေနႏွင့္ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ျခင္းဟာ ဘာျပသာနာမွ မရွိပါဘူး။ ေရအရမ္းဆာတာ၊ ဆီးသြားလြန္းတာဟာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ လကၡဏတစ္ခု ျဖစ္သလို ဆီးခ်ိဳ (inspidus) အင္စပီးဒပ္စ္ ကိုရည္ညႊန္းတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္တယ္။

ရုိးရုိးအားလံုးသိၾကတဲ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါဟာ အင္ဆူလင္ ေဟာ္မုန္းႏွင့္ ဆက္စပ္မႈရွိပါတယ္။ ADH ေဟာ္မုန္းခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းကရတဲ့ ဆီးခ်ိဳ အင္စပီးဒပ္စ္ဟာ ကိုယ္ခႏၵာမွာ ေရပမာဏဟန္ခ်က္မညီတာကုိ ျဖစ္ေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရအရမ္းငတ္တာ၊ ဆီးလြန္တာမ်ိဳးျဖစ္တဲ့အခါ ဆရာဝန္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးၿပီး အၾကံဥာဏ္ယူရမွာ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ လုပ္ေနတုန္း ေရငတ္တာဟာ ေကာင္းတဲ့လကၡဏ တစ္ခုမဟုတ္ဘူး။ သုေတသီေတြရဲ႕ အဆိုအရကေတာ့ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ မလုပ္ခင္ႏွင့္ အလုပ္ၾကမ္း ပင္ပင္ပန္းပန္းမလုပ္ခင္ ေရကို အလံုအေလာက္ ေသာက္သင့္တယ္။ ပံုမွန္အေနႏွင့္ ပထမတစ္နာရီမွာ ကိုယ္ခႏၶာအတြက္ ေရေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လိုအပ္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ လုပ္ေနတုန္းမွာေတာ့ မိနစ္ ၂၀ မွာ ေရတစ္ႀကိမ္ ေသာက္သင့္ပါတယ္။

(Katir Demircanes How Much Water Should We Drink ကို ဘာသာျပန္ဆိုေရးသားသည္)

မမခ်ိဳ