စီးပြားေရး၊ စီမံခန္႔ခြဲေရးအၿပီး နည္းပညာနယ္ပယ္တြင္ပါ ေနရာယူလာၾကသည့္ အီရန္အမ်ိဳးသမီးမ်ား

ဒီဇင္ဘာ ၁၃၊ ၂၀၁၅
M-Media

– အီရန္ရဲ႕ သိပၸံနဲ႔ နည္းပညာေက်ာင္းသားေတြထဲက ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြျဖစ္ၾကၿပီး၊ ေသးငယ္ေပမယ့္ ေအာင္ျမင္ဖုိ႔အလားအလာရွိေနတဲ့ စြန္႔ဦးလုပ္ငန္းငယ္ေလးေတြမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြက အမ်ားစုျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အဲဒီအမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ပုိမိုႀကီးမားတဲ့အခန္းက႑ေတြမွာ ပါ၀င္လာဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းအားေပးျခင္း ခံေနရပါတယ္။

အီရန္ႏုိင္ငံက အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ၾကားေနၾက ဒ႑ာရီေတြကေတာ့ သူတုိ႔ေတြဟာ ျမင္သာျမင္ရ၊ မၾကားရသူေတြျဖစ္တယ္။ သူတုိ႔ဟာ ကားေမာင္းလုိ႔မရဘူး။ ဒုတိယတန္းစားႏုိင္ငံသားေတြျဖစ္တယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ စြန္႔ဦးတီထြင္လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔နဲ႔ ပါ၀ါအာဏာရွိတဲ့ေနရာေတြရဖုိ႔ဆုိတာ အိမ္မက္ေတာင္မက္လုိ႔မရတဲ့ အေနအထားမွာ ေနၾကရတယ္ဆုိတာေတြပါပဲ။ ဒီလုိထင္ျမင္ယူဆခ်က္ေတြက လံုး၀ မွားယြင္းပါတယ္။

အီရန္အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကုိ ပုိင္ဆုိင္ၿပီး စီမံခန္႔ခြဲေနၾကတာ ေတာ္ေတာ္ေလးၾကာခဲ့ပါၿပီ။ သူတုိ႔ထဲက အမ်ားစုဟာ အမ်ိဳးသားေတြသာ လႊမ္းမုိးတဲ့ စီးပြားေရးမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ ေရနံနဲ႔ သဘာဓာတ္ေငြ႕လုပ္ငန္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း၊ သတၳဳတြင္းလုပ္ငန္းေတြမွာ ႀကီးႀကီးမာစတာေတြအျဖစ္ လုပ္ကုိင္ေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆုိရင္ေတာ့ အီရန္အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ နည္းပညာဘက္ကုိပါ ခုန္ကူးလာၾကပါၿပီ။

သိပၸံနဲ႔ အင္ဂ်င္နီယာနယ္ပယ္ေတြမွာ ဘြဲ႕ရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးအေရအတြက္ ျမင့္တက္လာျခင္းဟာ အီရန္ရဲ႕ ဖူးသစ္စ သိပၸံနယ္ပယ္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပုိမုိပါ၀င္လာဖုိ႔ တြန္းအားျဖစ္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အသက္ ၂၀ အရြယ္သာရွိေသးတဲ့ ဂြန္ခ်ီ တာဗူစီဟာ သူရဲ႕ စြန္႔ဦးလုပ္ငန္းျဖစ္တဲ့ Lendem ဖုန္းေဆာ့ဖ္၀ဲကုိ မၾကာေသးမီက ဖန္တီးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေဆာ့ဖ္၀ဲဟာ အီရန္ႏုိင္ငံရဲ နည္းပညာလုပ္ငန္းကုိ အေထာက္အကူျပဳျဖစ္ေစဖုိ႔ ေဆာာင္ရြက္တဲ့ iBridges ညီလာခံမွာ McClure ရဲ႕ “စြန္႔ဦးလုပ္ငန္း ၅၀၀” စာရင္းမွာ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီ Lendem ေဆာ့ဖ္၀ဲကေနတစ္ဆင့္ သူငယ္ခ်င္းေတြ၊ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ေတြနဲ႔ မိတ္ေဆြေတြဟာ ဖုန္းအားသြင္းႀကိဳးလုိ ဟာမ်ိဳးေတြနဲ႔ အျခားပစၥည္းေတြကုိ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ငွားရမ္းမွ်ေ၀ သံုးစြဲႏုိင္ၾကပါတယ္။ Lendem ၀ဘ္ဆုိက္မွာေတာ့ ဘယ္သူ႕မွာ ဘာေတြရွိတယ္ဆုိတာမ်ိဳး အၿမဲတမ္း လုိက္လံစူးစမ္းေနၿပီး ငွားၿပီးသားပစၥည္းကုိ ျပန္ေပးဖုိ႔ သတိေပးတာမ်ိဳးေတြလည္း လုပ္ေပးသလုိ၊ ငွားရမ္းဖုိ႔အတြက္ အာမခံေပးတာလည္း လုပ္ေပးပါတယ္။ McClure ကေတာ့ ဒီဖန္တီးမႈကုိ ခ်ီးက်ဴးခဲ့ေပမယ့္ အီရန္အေပၚ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ မဖယ္ရွားမခ်င္း ရင္းနွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လုပ္မွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

အီရန္ရဲ႕ ဖူးသစ္စ နည္းပညာလုပ္ငန္းမွာ အေရအတြက္နည္းေပမယ့္ အီရန္အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ေရွ႕ေရာက္ေနပါတယ္။ ရီယာနာဟ္နဲ႔ ဘဟာရာဟ္ ဗာဟီဒီယန္တုိ႔ ညီအမႏွစ္ဦးကေတာ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ တီဟီရန္မွာ အမ်ိဳးသမီးစြန္႔ဦးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားရဲ႕သီတင္းပတ္ Startup Weekend For Women ကုိ ပထမဆုံး စီစဥ္က်င္းပေပးၿပီး အဲဒီအခမ္းအနားမွာ အမ်ိဳးသမီး စြန္႔ဦးလုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႕ အယူအဆေတြ၊ ကြန္ယက္ေတြကုိ မွ်ေ၀ေစခဲ့ပါတယ္။

လက္ရွိ အီရန္လူငယ္အမ်ိဳးသမီးေတြဟ နည္းပညာက႑မွာ လမ္းသစ္ေဖာက္ဖုိ႔ ေတြးေတာစဥ္းစားၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔အရင္ကတည္းက ဒီလုိ လမ္းသစ္ေဖာက္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ရွိခဲ့ၿပီး အဲဒီအထဲမွာ ေရွ႕ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးျဖစ္တဲ့ ဘဟ္နဇ္ အာရီယာလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၅ ႏွစ္ အီရန္ႏုိင္ငံမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအငယ္စားဆုိတာ ဘာမွန္း ဘယ္သူမွမသိခင္ကတည္းက အာရီယာနဲ႔ သူရဲ႕ မိတ္ဖက္ေတြဟာ ႏုိင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုး IT ေလ့က်င့္ေရးသင္တန္းေက်ာင္း Kahkeshan Institute of Technology ကို တည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့သူပါ။

ဒီသင္တန္းေက်ာင္းကုိ တုိးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးဖုိ႔ ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့ ေစာေစာပုိင္းအခ်ိန္တုန္းက သူမႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြဟာ သာမန္အမ်ိဳးသမီးေတြ မႀကံဳဖူးတဲ့ အရာေတြပါပဲ။

“အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အီရန္မွာ အုိင္တီ၀န္ေဆာင္မႈဟာ အစပုိင္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ကၽြန္မတုိ႔ရဲ႕အတန္းဟာ ပညာရွင္အဆင့္မ်ိဳးပါ။ သင္တန္းေက်ာင္းအႀကီးႀကီးပံုစံ ဟန္ေဆာင္ထားေပမယ္ ့ တကယ္ေတာ့ လူ ၄၊ ၅ ေယာက္ေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။ ကၽြန္မဟာ ဖုန္းေတြကုိ မန္ေနဂ်ာတစ္ေယာက္လုိ၊ နည္းပညာအႀကံေပးတစ္ေယာက္လုိ၊ သာမန္၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္လုိ႔ အသံမ်ိဳးစံုသံုးၿပီး ေျဖၾကားခဲ့ရပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ပဲ ကၽြန္မတုိ႔ အခုလို ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာတာ ျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ အာရီယာက ဆိုပါတယ္။

အာရီယာနဲ႔ အဲဒီသင္တန္းေက်ာင္းကို အတူတည္ေထာင္ခဲ့တဲ့သူေတြဟာ အလ်င္အျမန္ပဲ ၀န္ထမ္းေတြကုိ ၂ ဆတုိးခဲ့ၿပီး အေဆာက္အဦးတစ္ခုလံုးကုိလည္း နည္းပညာစမ္းသပ္ခန္းနဲ႔ ႐ံုးခန္းေနရာေတြပါ ထားႏုိင္ေအာင္ ျပင္ဆင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သင္တန္းေက်ာင္းက ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ ၄၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြျဖစ္ၿပီး ေက်ာင္းသား ၃၇ ရာခုိင္ႏႈန္းကလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ သင္ေက်ာင္းတစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ အမ်ိဳးသမီးပါ၀င္မႈ ပုိမ်ားလာတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အီရန္က စြန္႔ဦးလုပ္ေဆာင္သူ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ေလးစားအားက်စရာ role model ျဖစ္တဲ့ အာရီယာဟာ ကုမၸဏီႀကီးတစ္ခုကို ပုိင္ဆုိင္ေနပါၿပီ။

ေရနံဓာတုစက္႐ံုကုိ တည္ေထာင္ခဲ့သူ အီရန္အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးကလည္း လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၂၀ သူ လုငန္းစတင္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္က ဘယ္လုိျခားနားမႈေတြ ရွိခဲ့သလဲဆုိတာကုိ ဒီလုိ ျပန္ေျပာင္းေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

“ကၽြန္မတုိ႔ေခတ္တုန္းက အစုိးရအလုပ္မွာ ခန္႔အပ္ခံရဖုိ႔သာ ေမွ်ာ္လင့္ရတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီေန႔အခ်ိန္အခါမွာေတာ့ “ငါက ပညာတတ္၊ အခြင့္အလမ္းလည္းရွိတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ သူမ်ားအတြက္ အလုပ္လုပ္မလဲ။ တကယ္လုိ႔ (ကိုယ္ပုိင္အလုပ္လုပ္ဖုိ႔) ႀကိဳးစားၿပီး က်႐ံႈးရင္ ကုမၸဏီမွာ ဘယ္အခ်ိန္သြားလုပ္လုပ္ ရတာပဲ” လုိ႔ ေျပာေနၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ အမ်ားႀကီး ရွိလာပါၿပီ”

အီရန္ႏုိင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ မရည္ရြယ္တဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြကေနတစ္ဆင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းက႑မွာ ၾသဇာႀကီးလာပါတယ္။ ၁၉၇၉ ေတာ္လွန္ေရးဟာ တင္းၾကပ္တဲ့ ဘာသာေရးအသုိင္းအ၀ုိင္းကို ျဖစ္လာေစခဲ့ၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြလည္း ေလ်ာ့က်ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စီးပြားေရး မၿငိမ္မသက္ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ မိမိတုိ႔ရဲ႕ ဇနီးေတြကုိ အလုပ္လုပ္ခြင့္ေပးဖုိ႔ကလြဲလုိ႔ ေရြးခ်ယ္စရာမရွိဘူးဆုိတာ အမ်ိဳးသားေတြက သေဘာေပါက္လာၾကပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ အစုိးရလည္း အေနာက္ႏုိင္ငံေတြကုိ ယွဥ္ၿပိဳင္ခ်င္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အီရန္မွာ အခမဲ့ပညာေရးစနစ္ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္း ၿမိဳ႕ႀကီးေတြနဲ႔ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ အစုိးရတကၠသုိလ္ေတြ အစီအရီေပၚေပါက္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါက အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ပညာသင္ယူခြင့္ ပုိမုိရရွိေစခဲ့ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ကၽြႏ္ေတာ္ အီရန္ကို သြားလည္တဲ့အခ်ိန္တုန္းက ဒီသမုိင္းသင္ခန္းစာကုိ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ စာေရးဆရာ ေဒါက္တာ နီနာ အန္ဆာရီက ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မၾကာေသးခင္က ထြက္ရွိခဲ့တဲ့ သူမရဲ႕စာအုပ္ Jewels of Allah: The Untold Story of Women In Iran မွာ ႏႈိက္ႏႈိက္ခၽြတ္ခၽြတ္ ေရးသားထားပါတယ္။

အီရန္ႏုိင္ငံရဲ႕ အဓိက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမွာ ပါ၀င္ကူညီခဲ့ၾကတဲ့ မတူညီတဲ့အသုိင္းအ၀ုိင္းေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ (အီရန္အဓိပတိ) ခုိေမနီရဲ႕ ခ်ီးက်ဴးျခင္းကို ခံခဲ့ရပါတယ္။

“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔တုိင္းျပည္က အမ်ိဳးသမီး ငယ္ေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးႀကီးေတြအတြက္ ဂုဏ္ယူပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီအမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ပညာေရးနဲ႔ စီးပြားေရးနယ္ပယ္ေတြမွာ တက္တက္ႂကြႂကြ ရွိၾကပါတယ္။ အီရန္အမ်ိဳးသမီးေတြလုိ အမ်ိဳးသမီးေတြရွိတဲ့ ႏုိင္ငံတုိင္းဟာ အမွန္တကယ္ေအာင္ျမင္ပါလိမ့္မယ္”

ဒီစကားလံုးေတြဟာ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုကုိ အားအင္ေတြျဖစ္ေစမယ္လု႔ိ ခုိေမနီက မသိရွိခဲ့ပါဘူး။ ခႏၶာကုိယ္ကုိ မျဖစ္မေန လံုၿခံဳေအာင္ ၀တ္စားဆင္ယင္ရမႈကလည္း အီရန္အမ်ိဳးသမီးေတြ အိမ္အလုပ္ေတြကုိ ထားခဲ့ၿပီး စာသင္ဖုိ႔၊ အလုပ္လုပ္ဖုိ႔ သက္ေတာင့္သက္သာျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။

အန္ဆာရီနဲ႔ အျခားသူေတြကေတာ့ ဒီေန႔ခတ္ အီရန္ႏုိင္ငံရဲ႕ မိသားစုဘ၀ေတြမွာ အမ်ိဳးသားအမ်ိဳးသမီး တန္းတူညီမွ်မႈဟာ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြမွာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အီရတ္-အီရန္စစ္ပြဲတြင္း အမ်ိဳးသမီးေတြ လုပ္ငန္းခြင့္၀င္ၾကတဲ့ရလဒ္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ စီမံခန္႔ခြဲေရတာ၀န္ေတြ၊ ဒါမွမဟုတ္ ဆရာ၀န္အျဖစ္၊ ေရွ႕ေန႔အျဖစ္၊ တရားသူႀကီးေတြအျဖစ္ စတဲ့က႑ေတြမွာ တစ္ေန႔ကုန္တစ္ေန႔ခန္း အလုပ္လုပ္ရတဲ့အခါ အမ်ိဳးသားေတြက ကေလးယ္ေတြကုိ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ရတာ ပံုမွန္ေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။
လက္ရွိအခ်ိန္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြထက္ပုိနည္းတဲ့ အခြင့္အေရးေတြကုိသာ ပုိင္ဆုိင္ထားၿပီး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအတြက္ ဖမ္းဆီးခံရတာေတြလည္း ရွိေနပါေသးတယ္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္က အာဏာရခဲ့တဲ့ သမၼတ႐ူဟာနီကေတာ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြလုပ္ေပးမယ္လုိ႔ ကတိျပဳခဲ့ပါတယ္။

မဲဆြယ္မႈမွာျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ကတိက၀တ္ေတြထဲမွာ အမ်ိဳးသမီးတြအတြက္ တူညီတဲ့အခြင့္အေရး၊ မွ်တတဲ့အခြင့္အလမ္းေတြကုိ ဖန္တီးေပးမယ္ဆုိတာလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႐ူဟာနီရဲ႕ အီရန္ကုိ ေခတ္မီေအာင္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အစီအစဥ္ေတြမွာ တုိးတက္မႈအနည္းငယ္သာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ လက္ရွိအေျခအေနကုိ ထိန္းသိန္းထားခ်င္တဲ့ အဓိပတိ အယာတုိလာ ခါေမနီဆီကလာတဲ့ ပါ၀ါေၾကာင့္ပါပဲ။

ဒါေပမယ့္ တာဗူစီလုိ လူငယ္စြန္႔ဦးတီထြင္သူအမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အီရန္ရဲ႕လက္ရွိအေျခအေနက က႑တုိင္းကုိ စိန္ေခၚၿပီး ေျပာင္းလဲေနၾကပါတယ္။ တာဗူစီဟာ ၁၉၈၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ေတြက ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးကေန ေပါက္ဖြားလာသူတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး အသက္ ၂၀ အရြယ္မွာပဲ ႀကိဳးစားပမ္းစားအလုပ္လုပ္မႈနဲ႔ လြတ္လပ္မႈကုိ ဆာေလာင္ျခင္းတုိ႔အတြက္ သူ႕ေခတ္သူ႕မ်ိဳးဆက္ရဲ႕ ခၽြင္းခ်က္မဲ့ ဥပမာ ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။

“အီရန္မွာ ဒါကေတာ့ နည္းနည္းထူးဆန္းပါတယ္။ ကၽြန္မအတြက္ေတာ့ တကၠသုိလ္တက္ၿပီး အလုပ္လုပ္ဖုိ႔ပါပဲ။ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ အျပင္ထြက္မလည္ႏုိင္ဘူးေပါ့ရွင္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မ ဒီလုိေနရတာကုိ ႏွစ္သက္ပါတယ္။ အလုပ္ကို ခ်စ္ျမတ္ႏုိးၿပီး ကၽြန္မမွာ ေကာင္းမြန္တဲ့ အသင္းအဖြဲ႕တစ္ခုလည္း ရွိေနပါၿပီ။ ကၽြန္မငယ္ငယ္တုန္းက အေဖတုိ႔အေမတုိ႔ဟာ သူတုိ႔ရဲ႕႐ံုးေတြကုိ ေခၚေခၚသြားၿပီး အလုပ္စမ္းလုပ္ခုိင္းတယ္။ ၿပီးေတာ့ ပုိက္ဆံေပးပါတယ္။ မ်ိဳးဆက္အသစ္မွာ လူေတြဟာ အလုပ္လုပ္ရတာကုိ တကယ္ ႀကိဳက္လာမွာပါ။ သူတုိ႔ဟာ မိဘေတြကို မွီခုိေနရတာထက္ ကုိယ့္ပုိက္ဆံကုိယ္ရွာၿပီး ကုိယ္တုိင္သံုးခ်င္လာမယ္။ ဒါဟာ ျမင့္တက္လာေနတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈပါပဲ” လုိ႔တာဗူစီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဒီယဥ္ေက်းမႈဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ အလုပ္ခြင့္မွာ ပုိမိုျမင့္မားတဲ့ တန္ဖုိးကုိ ရရွိေစပါတယ္။ ဂ်ာနယ္လစ္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ရွာဟ္ရမ္ ရွာရစ္ဖ္က ဖာရစီဘာသာစကားနဲ႔ဖာ္ျပတဲ့ ပထမဆံုး အုိင္တီ၀ဘ္ဆုိက္ ITiran.com ကုိ ထူေထာင္ခဲ့ပါတယ္။

“အရင္က ဒါမ်ိဳး နည္းနည္းပဲရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေန႔မွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီး နည္းပညာဂ်ာနယ္လစ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိလာပါၿပီ။ ကၽြန္မနဲ႔ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ထဲမွာ ၄ ဦးက အမ်ိဳးသမီးေတြျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔နဲ႔ အလုပ္အတူလုပ္ရတာကုိ ကၽြန္မ ဂုဏ္ယူမိပါတယ္” လုိ႔ ရွာရစ္ဖ္က ဆုိပါတယ္။

စြန္႔ဦးလုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ အီရန္အမ်ိဳးသမီး ဟာမစ္ဒရီဇာ အဟ္မဒီက အီရန္နည္းပညာလုပ္ငန္းနဲ႔ စြန္႔ဦးတီထြင္ လုပ္ငန္းရွင္နယ္ပယ္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အားနည္းေနတုန္းပဲလုိ႔ဆုိၿပီး ဒါဟာ အီရန္မွာ တစ္မူထူးတာမ်ိဳး၊ တမင္တကာျဖစ္ေနတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြ မရွိဘဲ၊ တူညီစြာ ဆက္ဆံခံရပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ တုိးတက္မႈလက္ေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔လည္း လစ္လ်ဴ႐ႈတာမ်ိဳး မရွိပါဘူး။ လုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပိုမုိပါ၀င္လာေအာင္ ကၽြန္မတုိ႔ တက္တက္ႂကြႂကြ တုိက္တြန္းသင့္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဘုတ္အဖြဲ႕ေတြမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕၀င္ေတြ ပါ၀င္ေအာင္ ကၽြန္မတုိ႔ အေသအခ်ာ လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ ဒီေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ မၾကာခင္မွာ ကၽြန္မတုိ႔ ျမင္လာရမွာပါ” လုိ႔ အဟ္မဒီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

တကယ္ေတာ့ ဘြဲ႕ႏွစ္ခု၊ သံုးခု ရထားတဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြ မ်ားလာျခင္းနဲ႔အတူ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ ပုိလွ်ံေနတဲ့ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းရလိမ့္မယ္လုိ႔လည္း အဟ္မဒီက ယံုၾကည္ေနပါတယ္။

“အီရန္အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ သိပ္ေတာ္ၾကတယ္။ ပညာလည္းေတာ္ေတာ္ တတ္ၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ကုိ သံုးလုိ႔ေတာင္ မကုန္ပါဘူး။ သူတုိ႔ရဲ႕ ပါရမီကုိ ျဖဳန္းတီးေနသလုိပါပဲ။ သူတုိ႔ကုိ အုိင္တီနဲ႔ အျခားေသာလုပ္ငန္းေတြမွာ လုိအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ ၀င္လာတာမ်ိဳးျဖစ္ဖုိ႔ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွိရပါေတာ့မယ္”

အီရန္ႏုိင္ငံရဲ႕ နည္းပညာနယ္ပယ္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြပါ၀င္မႈ အေရအတြက္ဟာ ျမင့္တက္လာေနၿပီးအမ်ိဳးသားလုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ေတြရဲ႕ ေထာက္ပ့ံမႈနဲ႔သာ ေရွ႕ဆက္ႏုိင္မယ္လုိ႔ တာဗူစီက ဆုိပါတယ္။

“အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ပုိမိုပါ၀င္သင့္တယ္လုိ႔ ကၽြန္မထင္ၿပီး သူတုိ႔ကလည္း ပုိမိုပါ၀င္ေနၾကပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ စြန္႔ဦးလုပ္ေဆာင္သူေတြကုိ ေတြ႕ဆံုရာမွာ အမ်ိဳးသမီးတည္ေထာင္သူေတြ တစ္ေယာက္မွ မပါ၀င္ပါဘူး။ ဒီေန႔အခ်ိန္မွာေတာ့ နည္းပညာလုပ္ငန္းကုိ တည္ေထာင္သူ ၁၅ ဦးဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြျဖစ္ေနၿပီး ဒါဟာ တည္ေထာင္သူေတြရဲ႕ ၁၀ ရာခိုႏႈန္းပမာဏျဖစ္ပါတယ္။ သုညကေန ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္းျဖစ္လာတာဟာ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာပါပဲ”

(Forbes မဂၢဇင္း၏ ၀ဘ္ဆုိက္မွ Set To Take Over Tech: 70% Of Iran’s Science And Engineering Students
Are Women ေဆာင္းပါးကုိ ဆီေလ်ာေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)