အစၥလာမ္ကေပးသည့္ ဘာသာေရးလြပ္လပ္ခြင့္ကုိ မြတ္စလင္မဟုတ္သူမ်ား ခံစားႏုိင္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု ကမၻာ့မြတ္စလင္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ကတိျပဳ

ဇန္န၀ါရီ ၂၉၊ ၂၀၁၆
M-Media

– IS နဲ႔ အျခား မြတ္စလင္အမည္ခံ အစြန္းေရာက္ေတြက အေရွ႕အလယ္ပုိင္း၊ အာဖရိကနဲ႔ ေတာင္အာရွ စတဲ့ႏုိင္ငံေတြမွာ
မြတ္စလင္မဟုတ္သူေတြအေပၚ ျငႇင္းပမ္းသတ္ျဖတ္ေနတာေတြကုိ တုိက္ဖ်က္ဖုိ႔၊ အစၥလာမ္က သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ ဘာသာေရးလူနည္းစုအခြင့္အေရးကို အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မဟုတ္သူမ်ား ရရွိခံစားႏုိင္ေစဖုိ႔အတြက္ ေဆာင္ရြက္သြားမယ္လုိ႔ ကမၻာ့မြတ္စလင္ ေခါင္းေဆာင္းေတြနဲ႔ မြတ္စလင္ပညာရွင္ေတြက တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း ကတိျပဳေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္အတြင္း ေမာ္႐ုိကုိႏုိင္ငံမွာျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ မြတ္စလင္ႏုိင္ငံမ်ားရွိ ဘာသာေရးလူနည္းစုမ်ားအခြင့္အေရး ကာကြ
ယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးေရးဆုိင္ရာ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈအတြင္း ထုတ္ျပန္တဲ့ မာရာကက္ခ်္ ေၾကျငာခ်က္ (Marrakesh Declaration) မွာ ဒီလုိ ေျပာၾကားလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမာ္႐ုိကုိႏုိင္ငံ မာရာကက္ခ်္ၿမိဳ႕မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲကုိ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္က မြတ္စလင္ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္နဲ႔ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ စုစုေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။

အဲဒီေဆြးေႏြးမႈကုိ ဦးေဆာင္ခဲ့သူေတြမွာ ပါ၀င္သူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္မြတ္စလင္ပညာရွင္ ရွိခ္ဟမ္ဇာ ယူစြဖ္က ဒီအစည္းေ၀းဟာ မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြမွာရွိတဲ့ ဘာသာေရးလူနည္းစုေတြရဲ႕ ဒုကၡသုကၡေတြကုိ ေျဖရွင္းေရး အဓိကထားျပဳလုပ္တာလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“လိင္ေက်းကၽြန္ အျပဳခံရသူေတြ ရွိေနတယ္။ အစၥလာမ္မတုိင္ခင္ကတည္းက ရွိေနခဲ့တဲ့ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းေတြ ဖ်က္ဆီးခံရတာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ ယီမင္ႏုိင္ငံမွာ သက္တမ္းအရင့္ဆံုး ဂ်ဴးလူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ တည္ရွိမႈကုိ ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရတာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္” လုိ႔ ယူစြဖ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

မြတ္စလင္အမ်ားစုတည္ရွိရာေဒသေတြက ဘာသာေရးလူနည္းစုေတြကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔၊ သူတုိ႔ရဲ႕ အခြင့္အေရးကုိ အျပည့္အ၀ ရရွိခံစားႏုိင္ေစဖုိ႔ ရည္ရြယ္ျပဳလုပ္တဲ့ ဒီေဆြးေႏြးပြဲဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၄၀၀ အရင္က တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္သခင္ (ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈသက္ေရာက္ပါေစ) မ်ိဳးေစ့ခ်ေပးခဲ့တဲ့ “မဒီနာပဋိဉာဏ္စာတမ္း” ကုိ အေျချပဳ တာျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီ ပဋိဉာဏ္စာတမ္းမွာ မုဟမၼဒ္သခင္က ဘာသာတရားအားလံုးကုိ လြတ္လပ္စြာကုိးကြယ္ခြင့္ေပးခဲ့ၿပီး အဲဒီလူနည္းစုေတြကုိလည္း လူမ်ားစုျဖစ္တဲ့ မြတ္စလင္ေတြက ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးမယ္ဆုိတဲ့ ကတိက၀တ္ကုိလည္း ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီပဋိဉာဏ္ေၾကာင့္ မုဟမၼဒ္သခင္ဟာ ကမၻာ့သမုိင္းမွာ လူနည္းစုအခြင့္အေရးကုိ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳခဲ့တဲ့ တစ္ဦးတည္းေသာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္၊ ပထမဆံုး ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ မွတ္တမ္း၀င္ခဲ့ပါတယ္။

“ဒီေန႔အခ်ိန္အခါမွာ အဲဒီေၾကဉာစာတမ္းကုိ လူထုၾကားထဲ ျပန္႔ႏွံ႔ေအာင္လုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူနည္းစုေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာေပါ့။ အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ေတြမွာ ပါ၀င္တဲ့ သူေတြဟာ အစၥလာမ္ကုိ အလြဲသံုးစား လုပ္ေနတာပါပဲ။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ ဆုိးရြားတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြအတြက္ တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္သခင္ ကိုလည္း ခုတံုးလုပ္ေနတာပါ” လုိ႔ အစၥတန္ဘူလ္ Fatih University က အစၥလာမ္ဓမၼပညာရွင္ ရီဆက္ပ္ ဆန္တာ့က္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီအစည္းအေ၀းကထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကၾကာခ်က္ထဲမွာ ပညာေရးဆုိင္ရာ သင္႐ုိးညႊန္းတမ္းေတြအတြင္း အၾကမ္းဖက္၀ါဒကုိဆန္႔က်င္တဲ့ သင္ၾကားမႈေတြ ထည့္သြင္းေပးတာအပါအ၀င္ အစြန္းေရာက္၀ါဒလႊမ္းမုိးမႈကုိ တုိက္ဖ်က္ေရး ေဆာင္ရြက္သြားဖုိ႔ မြတ္စလင္ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ တုိက္တြန္းခ်က္လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။

အစၥလာမ္က ဘာသာေရးဖိႏွိပ္မႈကုိ ခြင့္မျပဳ

ဘာသာေရးဖိႏွိပ္မႈကို အစၥလာမ္က လံုး၀လက္မခံပဲ အစၥလာမ္သာသာနာမွာ ဘာသာေရးလူနည္းစုေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို အာမခံေပးထားတယ္လုိ႔လည္း အစည္းအေ၀းကုိ တက္ေရာက္လာၾကတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ပညာရွင္ေတြက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို ကုရ္အာန္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီသတင္းစကားကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔သိရွိေအာင္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လုိအပ္သလုိ IS နဲ႔ အလ္ကုိင္းဒါးတုိ႔က ျဖန္႔ခ်ီေနတဲ့ အယူအဆေတြကုိ တုိက္ဖ်က္ဖုိ႔လည္း လုိအပ္ပါတယ္” လုိ႔ အေမရိကန္က ဘာသာေပါင္းစံုခ်စ္က်ည္ေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ အစၥလာမ့္ဓမၼပညာရွင္ မုိဟာမက္ အဲလ္ဆာႏ်ဴဆီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အီဂ်စ္ႏုိင္ငံက မြဖ္သီႀကီးတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေရွာ္ကီ အာလမ္က အစၥလာမ့္ရရွီအသ္လမ္းစဥ္ဟာ လူသားအားလံုးရဲ႕ အခြင့့္အေရးကို အာမခံထားၿပီး လူသားျဖစ္တည္မႈအၾကား ခြဲျခားထားတာမရွိဘူးလုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အစၥလာမ္ဟာ သာတူညီမွ်ျဖစ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈနဲ႔ လူ႕အသက္ေပၚ ေလးစားမႈေတြထားဖုိ႔ တုိက္တြန္းထားတယ္လုိ႔လည္း မြဖ္သီႀကီးက ဆုိပါတယ္။

“အစၥလာမ္က မြတ္စလင္မဟုတ္သူေတြအတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္မႈကုိ အာမခံထား႐ံုတင္မကဘဲ၊ သူတုိ႔ရဲ႕ ဘာသာတရားကုိ လြတ္လပ္စြာက်င့္သံုးခြင့္လည္း ေပးအပ္ထားပါတယ္”

Ref: npr.org, allafrica.com, deseretnews