ဇာတိေျမမွ တစ္ဖက္လွည့္ႏွင့္ ႏွင္ထုတ္ခံရၿပီး၊ ဘ၀ရွင္သန္ရန္ ႐ုန္းကန္ေနရသည့္ ကမန္တုိင္းရင္းသားမ်ား

ဇြန္ ၈၊ ၂၀၁၇
M-Media

ဧၿပီလေႏွာင္းပုိင္းက ေတာ္၀င္ႏွင္းဆီခန္းမတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ကမန္တုိင္းရင္းသားမ်ား၏ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွ ပံုရိပ္တစ္ခု

– မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ကေန အစုိးရရဲ႕ ေထာက္ပံ့ေၾကး ၆ သိန္းေက်ာ္ေက်ာ္နဲ႔ စီးပြားေရးၿမိဳ႕ေတာ္ ရန္ကုန္ကုိ ေျပာင္းေရႊ႕လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေဒၚႏြယ္ႏြယ္ဦးတစ္ေယာက္ လူနည္းစုမြတ္စလင္ေတြအေပၚ ညႇင္းပမ္းႏွိ ပ္စက္မႈေတြကေန လြတ္ေျမာက္ၿပီး ဘ၀သစ္တစ္ခု စတင္ဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တာပါ။

အသက္ ၅၀ ျပည့္ေတာ့မယ့္ သူမဟာ မုဆုိးမတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္မႈ ျဖစ္ပြားကတည္းက အေျခအေန ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါး ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ေနထုိင္ခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရန္ကုန္ေရာက္တဲ့အခါမွာေတာ့ သူရရွိတဲ့ ေထာက္ပံ့ေၾကး တစ္၀က္ေက်ာ္ေက်ာ္ကုိ အသံုးျပဳၿပီး ၈၆ စကြဲယားေပ က်ယ္တဲ့ အခန္းတစ္ခန္းကုိ ငွားရမ္းခဲ့ပါတယ္။ အလုပ္အကုိင္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ နည္းပါးမႈ၊ ေနထုိင္စားရိတ္ႀကီးမႈေတြနဲ႔အတူ ဇာတိေျမနဲ႔ မုိင္ေပါင္း ၃၁၀ ေလာက္ေ၀းတဲ့ မ်က္ႏွာစိမ္းၿမိဳ႕မွာ သမီးႏွစ္ေယာက္ကုိ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ဖုိ႔ သူမဟာ ႐ုန္းကန္ေနရပါတယ္။

“ပုိက္ဆံေတြကုန္သြားရင္ ကၽြန္မတုိ႔ ဘာနဲ႔စားၾကမလဲ။ ကၽြန္မတုိ႔ အရမ္း စုိးရိမ္ေသာကျဖစ္ေနတယ္။ ဒီမွာ အလုပ္လည္း ရွာမရဘူး” လို႔ ေဒၚႏြယ္ႏြယ္ဦးက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ သူတုိ႔မိသားစုဟာ သမီးႀကီးျဖစ္သူ လက္ဖက္ရည္စက္႐ံုမွာ အလုပ္လုပ္တာကေနရတဲ့ တစ္လ၀င္ေငြ ၁ သိန္းေက်ာ္အေပၚမွာ မီွခုိေနရတာျဖစ္ပါတယ္။

အာဏာပုိင္ေတြဟာ ရမ္းၿဗဲၿမိဳ႕က သူမေနထုိင္ရာ ဒုကၡသည္စခန္းငယ္ေလးကုိ ဧၿပီလအတြင္းမွာ စပိတ္ခဲ့ၿပီး၊ ဒါဟာ ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကုိဖီအန္နန္ဦးေဆာင္တဲ့ အႀကံေပးေကာ္မရွင္က အႀကံျပဳခ်က္ ထြက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အစုိးရက ၅ ႏွစ္အတြင္း ဒုကၡသည္စခန္းေတြအားလံုး ပိတ္ပစ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈရဲ႕ အစလည္းျဖစ္ပါတယ္။

လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ဒီ ဒုကၡသည္စခန္းေတြ တစ္ျဖည္းျဖည္းပိတ္ေရးကုိ ေထာက္ခံေပမယ့္ အစုိးရက စလုပ္တဲ့ပံုစံကုိ ေ၀ဖန္ခဲ့ၿပီး ဒီလုိပံုစံမ်ိဳးဆုိရင္ လူေတြေထာင္ေသာင္းခ်ီ ေနထုိင္ၾကတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္က ပုိႀကီးတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြကုိ ေရွ႕ဆက္ ကုိင္တြယ္ႏုိင္ပါ့မလားဆုိတဲ့ စုိးရိမ္မႈကုိ ျဖစ္ေစတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ၿငိမ္ခ်မ္းေရးနဲ႔ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရးအတြက္ ပုိမိုအားထုတ္တာမ်ိဳး မရွိဘဲနဲ႔ “ဒုကၡသည္စခန္းေတြကို ပိတ္ပစ္တာဟာ တစ္ေနရာက ျပႆနာကုိ ေနာက္တစ္ေနရာစီ ေရႊ႕ေျပာင္းလုိက္တာမ်ိဳးသာ ျဖစ္မယ္” လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက ကုလမဂၢ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားေရးဆုိင္ရာ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈ႐ံုး (OCHA) အႀကီးအကဲ မာ့ခ္ ကတ္စ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ေဒၚႏြယ္ႏြယ္ဦးမွာ ရန္ကုန္ကုိ ေျပာင္းဖုိ႔ကလြဲရင္ တျခား ေရြးစရာ သိပ္မရွိပါဘူး။ အာဏာပုိင္ေတြက ရမ္းၿဗဲ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ေနထုိင္ေနတဲ့ မြတ္စလင္ ၁၂၈ ဦးအေနနဲ႔ အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္မႈ မခံရခင္ သူတုိ႔ေနထုိင္ခဲ့တဲ့ ရမ္းၿဗဲၿမိဳ႕က ေနရာေတြမွာ ဆက္လက္ေနထုိင္ဖုိ႔ မလံုၿခံဳဘူးလုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ပဋိပကၡထပ္မျဖစ္ေအာင္ တားဆီးဖုိ႔ ရဲအင္အားလံုလံုေလာက္ေလာက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာမရွိဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူတုိ႔သြားခ်င္တဲ့ေနရာကုိ ေျပာင္းေရႊ႕ဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ခြင့္ျပဳခဲ့တာပါ” လုိ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္အစုိးရအဖြဲ႕ရဲ႕ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဦးမင္းေအာင္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳ လူမ်ိဳး

ေဒၚႏြယ္ႏြယ္ဦးတုိ႔ မိသားစုဟာ ကမန္လူမ်ိဳးစု၀င္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမန္လူမ်ိဳးဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းမွာ ေနထုိင္တဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြနဲ႔ မတူဘဲ ျမန္မာႏုိင္ငံသားရရွိကာ တုိင္းရင္းသားအုပ္စုတစ္ခုအျဖစ္ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳ ခံထားရပါတယ္။

ရမ္းၿဗဲမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး လူ ၂၀၀ ေလာက္ေသဆံုးကာ၊ ေထာင္ေသာင္းခ်ီ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ မြတ္စလင္နဲ႔ ရခုိင္ဗုဒၶဘာသာေတြအၾကား ပဋိပကၡမွာ ကမန္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ အိမ္ေတြဟာ မီး႐ႈိ႕ခံခဲ့ရပါတယ္။

“အစုိးရသစ္က ရန္ကုန္ကုိေျပာင္းဖုိ႔ ကူညီေပးတယ္။ ဒါပမယ့္ ကၽြန္မတုိ႔ ဇာတိကုိ ျပန္ရဖုိ႔ ကၽြန္မတုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဘယ္ေတာ့ျဖစ္လာမလဲဆုိတာေတာ့ ကၽြန္မ မသိပါဘူး” လုိ႔ ေဒၚႏြယ္ႏြယ္ဦးက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ားစုရွိရာ ရမ္းၿဗဲၿမိဳ႕က ထြက္သြားမယ္ဆုိရင္ ဘတ္စ္ကားဖယ္ရီ၊ ေလယာဥ္လက္မွတ္နဲ႔၊ ေထာက္ပံ့ေၾကးနည္းနည္းေပးမယ္လုိ႔ အစုိးရရဲ႕ ကမ္းလွမ္းမႈကုိ ရယူကာ ဧၿပီလကတည္းက ထြက္လာခဲ့တဲ့ ကမန္မြတ္စလင္ ၁၀၀ နီးပါးမွာ ေဒၚႏြယ္ႏြယ္ဦးလည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။

ရမ္းၿဗဲက ကမန္ေတြကုိ သူတုိ႔ေနထုိင္ရာ ေနရာေတြဆီ ျပန္သြားခြင့္မေပးခဲ့ဘဲ၊ ထြက္သြားဖုိ႔ကလြဲလုိ႔ အျခား အလားအလာရွိတဲ့ ေရြးခ်ယ္မႈမ်ိဳး မေပးခဲ့ဘူးလုိ႔ ဒီလူေတြက ကုလ ၀န္ထမ္းေတြကုိ ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း OCHA အႀကီးအကဲ ကက္စ္က ဖြင့္ဟခဲ့ပါတယ္။

ကမန္မြတ္စလင္ေတြနဲ႔မတူတာက ပဋိပကၡအတြင္း အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ရခုိင္ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ၃၀၀ နီးပါးကုိ ေက်ာက္ျဖဴေဒသတစ္၀ိုက္က အိမ္ေပါင္း ၆၅ အိမ္မွာ အစုိးရက ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေပးခဲ့တယ္လုိ႔ ေဒသအာဏာပုိင္ေတြ၊ ေဒသခံေတြနဲ႔ OCHA တာ၀န္ရွိသူေတြက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ မိသားစုတစ္စုကုိ ေငြ ၃ သိန္း ေက်ာ္ေလာက္ ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့ကာ ေရ၊ မီး၊ အိမ္သာ အျပည့္အစံုရွိၿပီး အသစ္ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ ေနအိမ္မွာ ေနရာခ်ထားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ေတြကေတာ့ ကမန္ေတြကုိ သူတုိ႔ရဲ႕ ေနရာေတြမွာ ျပန္ေနခြင့္မေပးဘူးဆုိရင္ ရခုိင္က ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေနထုိင္ေနရတဲ့ ႏုိင္ငံမဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ၁ သိန္း ၂ ေသာင္းအထြက္ အလုပ္ျဖစ္မယ့္ ေျဖရွင္းမႈကုိ သိပ္ၿပီး ေမွ်ာ္လင့္လုိ႔ မရႏုိင္ဘူးလုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ ကမန္ေတြကုိေတာင္ သူတုိ႔ဆႏၵအတုိင္း လံုလံုၿခံဳၿခံဳ ေနရပ္ျပန္ခြင့္ကုိ အစုိးရက မစီစဥ္ေပးႏုိင္ဘူးဆုိရင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ ဘာမ်ား ေမွ်ာ္လင့္ႏုိင္မွာလဲ” လုိ႔ Amnesty International က သုေတသနပညာရွင္ ေလာ္ရာ ဟုိက္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ျပန္မသြားရ

ရမ္းၿဗဲမွာ ဘတ္စ္ကားသမားအခ်ိဳ႕က မြတ္စလင္ဆုိ တင္ဖုိ႔ျငင္းဆန္တာမ်ိဳးေတြလုိ ခြဲျခားဆက္ဆံ ၀ုိင္းပယ္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေတြေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ႀကီးစုိးၿပီး လူေပါင္း ၉၇၀၀၀ ေလာက္ရွိတဲ့ ဒီၿမိဳ႕မွာ အလုပ္အကုိင္ ရွာေဖြဖုိ႔၊ ကေလးေတြအတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ပညာေရးရရွိဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းက မရွိသေလာက္ပဲလုိ႔ ကမန္ေဒသခံေတြက ေျပာပါတယ္။

“ကုိယ့္ဇာတိကုိ ခ်စ္တာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာေနရင္ ျပႆနာေတြအမ်ားႀကီး ႀကံဳရမွာဗ်” လုိ႔ အသက္ ၅၅ ႏွစ္အရြယ္ ဦးတင္လွက ေျပာပါတယ္။ ကေလးေလးေယာက္ဖခင္ျဖစ္သူ ဦးတင္လွဟာ ရမ္းၿဗဲက ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ေနာက္ဆံုးက်န္ေနသူျဖစ္ၿပီး ဒီလအတြင္းမွာ ရန္ကုန္ကုိေျပာင္းဖုိ႔ စီစဥ္ေနပါတယ္။

အခ်ိဳ႕ကမန္မြတ္စလင္ေတြကေတာ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြ ပိတ္လုိက္ျခင္းဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ ေန႔စဥ္ဘ၀ေတြ တုိးတက္လာေစမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ရွိေနဆဲပါ။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ဆင္ေျခဖံုးကုိ မၾကာေသးခင္ကမွ ေရာက္ရွိလာတဲ့ အသက္ ၂၈ ႏွစ္အရြယ္ ကုိေက်ာ္စုိးမုိးဟာ ေဆာက္လုပ္ေရးပစၥည္းကုမၸဏီက အလုပ္အင္တာဗ်ဴးရလဒ္ကုိ စိတ္ေစာစြာနဲ႔ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနပါတယ္။

ႏုိင္ငံရဲ႕အႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ေတာ္က ဘ၀ဟာ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းႏုိင္ေပမယ့္ ကုိေက်ာ္စုိးမုိးကေတာ့ သြားလြာခြင့္ ကန္႔သတ္ခံထားရၿပီး အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းမရွိတဲ့ ရမ္းၿဗဲဒုကၡသည္စခန္းမွာ ေနရတဲ့ ေန႔ေတြထက္စာရင္ ပုိေကာင္းတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“အနည္းဆံုးေတာ့ ဒီမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာလုိ႔ ရတာေပါ့ဗ်ာ”

Ref: Reuters

(Reuters သတင္းဌာနတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ‘What Will We Eat?’ – Myanmar Muslims Struggle After Camp Closures ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)