အဆံုးစီရင္ျခင္းက အေျဖလား

လူရယ္လုိ႔ ျဖစ္လာရင္ ေပ်ာ္စရာ စိတ္ညစ္စရာေတြ ရွိလာတတ္တာ ထံုးစံပါပဲ။ ဒီတစ္ေလာ စိတ္ဓာတ္က်ေနသူေတြ အမ်ားအျပားကို ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ေတြ႔ေနရတယ္။ စိတ္ဓာတ္က်တာရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္တဲ့ ကိုယ့္ကိုကုိယ္ အဆံုးစီရင္တာေတြပါ အခုဆို မၾကာမၾကာ ၾကားေနရပါတယ္။ အခု ေနာက္ဆံုး သတင္းစာမ်က္ႏွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေနရာယူထားတဲ့ ကမၻာေက်ာ္ ေတးဂီတအဖြဲ ့တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Linkin Park အဖြဲ ့ရဲ႕ အဖြဲ႕ဝင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Chester Bennington ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အဆံုးစီရင္လိုက္ျခင္းက လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ရုိက္ခက္သြားပါတယ္။

စိတ္ဓာတ္က်တဲ့အခါမွာ လူေတြဘာေၾကာင့္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အဆံုးစီရင္ၾကရတာလဲ။ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးစစ္တမ္းအရ ကမာၻေပၚမွာ လူဦးေရ သန္း ၃၀၀ ေလာက္ဟာ စိတ္က်ေ၀ဒနာကို ခံစားေနရတယ္တဲ့။ တစ္ကမာၻလံုးနဲ႔ ယွဥ္လိုက္ရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အဆံုးစီရင္ႏႈန္းက ၄၂ ေနရာမွာ ရွိေနပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ေသေၾကာင္းႀကံစည္မႈ အမ်ားဆုံး ေနရာကေတာ့ ေတာင္အေမရိကတိုက္မွာရွိတဲ့ ဂိုင္ရာနာႏိုင္ငံ (Guyana)ပဲျဖစ္ပါတယ္။

စိတ္က်ေရာဂါ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ၾကတာလဲ။ အဆင္မေျပမႈေတြကပဲ စမွာပါ။ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရး၊ အခ်စ္ေရး၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး စတဲ့ျပသာနာ နည္းနည္းေလးေတြကေန စၿပီး စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္လာတာပါ။ အဆင္မေျပတာေတြ မ်ားမ်ားလာၿပီးေတာ့ ထြက္ေပါက္ရွာမရေတာ့ရင္ ေနာက္ဆံုး ထြက္ေပါက္ျဖစ္တဲ့ suicide နည္းလမ္းကို သံုးလိုက္ၾကတာပါပဲ။ အသက္အရြယ္အားျဖင့္ ၂၀ နဲ႔ ၄၀ ၾကားမွာရွိတဲ့ လူငယ္ေတြဟာ စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္တာမ်ားတယ္လို႔ စစ္တမ္းေတြအရ သိရပါတယ္။

စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ မေပ်ာ္ရႊင္ေတာ့တာ၊ ညဘက္ေတြဆို အိပ္မေပ်ာ္ေတာ့တာ၊ အရာရာ အလိုမက်တာေတြ ျဖစ္လာတာ၊ တစ္ခုခုဆို စိတ္ထိခိုက္လြယ္တာ၊ မဟုတ္တဲ့ ကိစၥေလးေတြမွာ ေဒါသထြက္လြယ္ျဖစ္လာတာ၊ အျမဲတမ္း အထီးက်န္သလို ခံစားေနရတာ၊ ဘယ္အရာကိုမွ စိတ္ပါလက္ပါ မလုပ္ခ်င္ေတာ့တာ အစရွိတာေတြက စိတ္ဓာတ္က်လာျခင္းရဲ႕ လကၡဏေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ကုိယ့္ကိုကုိယ္ စိတ္ဓာတ္က်ေနတယ္လို႔ သိရတယ္ဆုိရင္ ဒီေရာဂါက ကုသလို႔ ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ဓေလ့ထံုးစံနဲ႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ အက်င့္စရုိက္ေတြက ကိုယ့္ကိစၥ ကိုယ့္ျပသာနာေတြကို တျခားသူေတြန႔ဲ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးတာမ်ိဳးေတြ သိပ္မရွိပါဘူး။ စိတ္က်န္းမာေရး ဆရာဝန္နဲ႔ ေဆြးေႏြးဖို႔ဆိုတာကိုလည္း သိပ္ျပဳလုပ္ေလ့ မရွိၾကပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အဲ့ဒီလို ေဆြးေႏြးခန္းလုပ္တဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ိဳးေတြလည္း သိပ္မတြင္က်ယ္ေသးပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ေတြဆို ဒီလိုေဆြးေႏြးရေကာင္းမွန္းေတာင္ မသိၾကေသးပါဘူး။ စိတ္ဓာတ္က်ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုယ့္ျပသာနာေတြကို တျခားလူတစ္ေယာက္ေလာက္ကို ရင္ဖြင့္မယ္ဆုိရင္ တစ္ဝက္ေလာက္ေတာင္ ေပ်ာက္သြားႏုိင္ပါတယ္။ ေျပာတဲ့သူကလည္း ကိုယ္ယံုၾကည္တဲ့သူ ျဖစ္ဖို႔ေတာ့ လိုတာေပါ့။ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ ေႏြးေထြးတဲ့ ေမတၱာကို ရမယ္ဆိုရင္ စိတ္က်ေရာဂါကို ကုသလို႔ ရႏုိင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ မိမိကုိယ္ကို စိတ္ဓာတ္က်ေနၿပီ စိတ္က်ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏေတြ ကိုယ့္မွာ ေတြ႔လာရၿပီဆိုရင္ေတာ့ ပထမဆံုး ကိုယ့္စိတ္အေျခအေနကို စစ္ေဆးပါ။ ယံုၾကည္ရတဲ့သူေတြကို ကိုယ့္ျပသာနာေတြကို ေျပာျပပါ။ စိတ္က်န္းမာေရး ဆရာဝန္နဲ႔ စစ္ေဆးပါ။ ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးခန္းေတြကို သြားပါ။ ျပသာနာတိုင္းမွာ အေျဖရွိပါတယ္။ ထြက္ေပါက္ ရွိပါတယ္။ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ရင္ ကိုယ့္အတြက္ တစ္ခုခုေတာ့ ရႏိုင္ပါတယ္။

ကိုယ့္ကိုကိုယ္ သတ္ေသတယ္ဆိုတာက ၾကားရတဲ့သူေတြကိုလည္း ရင္ထဲမွာ နင့္ေစပါတယ္။ ၂၀၂၀ မွာ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အဆံုးစီရင္မႈႏႈန္း ၁၀% ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္မယ္လို႔လည္း ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔က ဆိုထားပါတယ္။

ျပႆနာဆိုတာ ကိုယ့္မွာတင္ ရွိတာမဟုတ္ဘူး။ လူတိုင္းမွာ ရိွေနတတ္တဲ့ အရာပါ။ ျပႆနာေတြကို အေျဖရွာၿပီး ေျဖရွင္းဖုိ႔ပဲ ႀကိဳးစားရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အဆံုးစီရင္ျခင္းဆိုတာ ျပႆနာေတြရဲ႕ အေျဖမဟုတ္ပါဘူး။ ျပႆနာတစ္ခုကို ေျဖရွင္းၿပီးတိုင္း ေလာကႀကီးက ကိုယ့္အတြက္ သာယာလွပေနမွာပါ။

(အလင္းသစ္ ေရးသားသည္။)