သူလျှိုပြဿနာကြောင့် ကန်သုတေသနလောကတွင် တရုတ်နွယ်ဖွားများကို သတိထားလာရ

ဇွန် ၂၁၊ ၂၀၂၀
M-Media

-အမေရိကန် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ သုတေသနလောကဟာ တရုတ်သူလျှိုပြဿနာနဲ့ ကြုံလာရပြီး၊ အချိန်မီမထိန်းနိုင်ရင် အကျိုးဆက်က ဆိုးရွားမယ်လို့ ဝါရှင်တန်အခြေစိုက် ပေါ်လစီရေးရာသုံးသပ်သူ ရှိုရှာနာ ဘာရ်ယန် (Shoshana Bryen) က Asia Times က သတင်းဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်မှာ ရေးသားထားပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ Thousand Talents မှာပါဝင်မှု၊ ဝူဟန်နည်းပညာတက္ကသိုလ်အတွက် အလုပ်လုပ်ပေးမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖက်ဒရယ်အာဏာပိုင်တွေထံ လိမ်လည်ထွက်ဆိုခဲ့တာကြောင့် ဟားဗတ်တက္ကသိုလ်က ပရော်ဖက်ဆာ ချားလ်စ် လီဗာဟာ (Charles Lieber ) ဇန်နဝါရီလမှာ အဖမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။

လီဗာဟာ အမေရိကန်အစိုးရ ကျန်းမာရေးဌာန (NIH) နဲ့ ကာကွယ်ရေးဌာန (DOD) တို့အတွက် အလုပ်လုပ်ပေးနေသူဖြစ်ပြီး သူ ဖမ်းဆီးခံရမှုကလည်း ခေါင်းကြီးသတင်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ဘာရ်ယန်က လီဘာကိစ္စဟာ အစသာရှိသေးပြီး အမေရိကန် ကျန်းမာရေးနဲ့ သုတေသနနယ်ပယ်မှာ တရုတ်နဲ့ မကင်းမရှင်း ဆက်ဆံရေးရှိတဲ့ လူ ၃၀၀ လောက်ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ကာကွယ်ရေးဌာနမှာလည်း တရုတ်သူလျှိုပြဿနာကို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေလုပ်နေပြီး ရဲတပ်ဖွဲ့အပါအဝင် အမေရိကန် အစိုးရတစ်တစ်ခုလုံးမှာ ဒီလိုကိစ္စ​ပေါင်း ထောင်နဲ့ချီရှိနိုင်တာကြောင့် အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက် စိုးရိမ်စရာဖြစ်တယ်လို့ သူက သုံးသပ်ထားပါတယ်။

အမေရိကန်ဥပဒေအရ အစိုးရရဲ့ အထောက်အပံ့နဲ့ သုတေသန လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ပညာရှင်တွေ၊ အဖွဲ့စည်းတွေဟာ စီမံကိန်းအသေးစိတ် ကို အစိုးရထံ မချွင်းမချန်တင်ပြရပြီး၊ နိုင်ငံခြားအစိုးရနဲ့ ပတ်သက်ဆက်နွယ်မှုမရှိကြောင်း၊ စီမံကိန်းနဲ့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အကျိုးစီးပွား ပွတ်တိုက်မှုမရှိကြောင်း လက်မှတ်ရေးထိုး အာမခံထားရတာပါ။

တရုတ်နိုင်ငံတဲ့နွယ်တဲ့ နောက်ကြောင်းမရှင်းတဲ့ ငွေရေးကြေးကိစ္စ ပြဿနာကြောင့် NIH က ဒါဇင်နဲ့ချီတဲ့ သုတေသနပညာရှင်တွေကို မကြာသေးခင်က အလုပ်ထုတ်ခဲ့ပြီး အများစုက အသက် ၅၀ ကျော် အာရှနွယ်ဖွားတွေဖြစ်တယ်လို့ အမေရိကန် တရားရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့ Judicial Watch ရဲ့ အခုတစ်ပတ် ထုတ်ပြန်မှုမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

သံသယရှိတဲ့ သုတေသနပညာရှင် ၃၉၉ ဦးကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရာမှာ ၁၃၃ ဦးက နိုင်ငံခြာအစိုးရတစ်ခုထံကနေ ငွေကြေးယူထားတာ၊ ၁၀၂ ဦးက တရုတ် Thousand Talents ဆုကို လျှို့ဝှက် လက်ခံထားတာတွေ တွေ့ရပါတယ်။

NIH အထူး အလုပ်အဖွဲ့က ဌာနအတွင်း တရုတ်သူလျှိုတွေ စိမ့်ဝင်နေမှုကို Foreign Influences on Research Integrity ခေါင်းစဉ်နဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ ပြုလုပ်နေတာပါ။

တရုတ်ဟာ အမေရိကန်က အကြီးတန်း သုတေသန ပညာရှင်တွေနဲ့ လျှို့ဝှက်ချိတ်ဆက်ကာ Thousand Talents ဆုလို မက်လုံတွေပေးပြီး သုတေသနရလဒ်တွေ လွှဲပြောင်းရယူတာရှိနေကြောင်း၊ ဇွန်လအတွင်း အွန်လိုင်းကနေ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ရှင်းလင်းပွဲမှာ NIH အလုပ်အဖွဲ့က ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်ဟာ သူလျှိုတွေကနေတစ်ဆင့် သုတေသနအချက်အလက်တွေ ဘယ်လောက်များများ ရရှိထားလဲဆိုတာကို မသိရကြောင်း၊ နည်းပညာလုံခြုံရေးကို ဥပဒေကောင်းကောင်းနဲ့ အမေရိကန်က မထိန်းချုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် ရေရှည်ရိုက်ခတ်မှုရှိနိုင်တဲ့ စစ်ပွဲတစ်ခုကို ရှုံးနိမ့်တော့မှာဖြစ်ကြောင်း ဆောင်းပါးရှင်က သုံးသပ်ထားပါတယ်။

Ref: Asia Times