တရုတ်က စစ်ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်နေခြင်းကို စစ်ဆေးရန် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့များ တောင်းဆို

ဇွန် ၁၁၊ ၂၀၁၂
M-Media

-နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း ရှင်ကျန်းပြည်နယ်က ဝီဂါ၊ ကာဇက်နဲ့ အခြား အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်လူမျိုးစုတွေအပေါ် တရုတ်အစိုးရက လူသားထုအပေါ်ကျူးလွန်တဲ့ရာဇဝတ်မှု (crimes against humanity) ကျူးလွန်နေတယ်လို့ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ Amnesty International က မနေ့မှာ ထပ်မံပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

တရုတ်အစိုးရဟာ ရှင်ကျန်းက ဌာနေလူမျိုးစုတွေကို အစုလိုအပြုံလိုက် ဖမ်းဆီးအကျဉ်းချတာ၊ စောင့်ကြည့်တာ၊ ညှမ်းပမ်းနှိပ်စက်တာတွေ လုပ်ဆောင်နေပြီး ကုလသမဂ္ဂက စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုလုပ်ဖို့ မနေ့က ကြေငြာချက်မှာ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

AI အဖွဲ့ရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး အဂ်နက်စ် ကာလာမာ့ဒ်က တရုတ်အာဏာပိုင်တွေဟာ ‘ဧရာမငရဲခန်းကြီးကို’ ဖန်တီးနေတယ်လို့ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

“လူအမြောက်အများကို အကျဉ်းစခန်းတွေထဲထည့်ပြီး ဦးနှောက်ကျဉ်းတာ၊ ညှင်းပမ်းနှိပ်စက်တာ၊ နှိမ့်ချစော်ကားတာတွေ လုပ်နေပြီး၊ နောက်ထပ် သန်းနဲ့ချီတဲ့ လူတွေကလည်း အကြီးအကျယ် စောင့်ကြည့်ခံရမှုအောက်မှာ ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်စွာ နေထိုင်နေရတာတွေဟာ လူသားဝါဒအတွက် တုန်လှုပ်စရာပါပဲ”

ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး အန်တိုနီယို ဂူတာရက်စ်ဟာ သူ့ရဲ့တာဝန်အတိုင်း လုပ်ဆောင်ဖို့ကို ပျက်ကွက်နေကြောင်း၊ ဒီအဖြစ်အပျက်တွေကို မရှုတ်ချယုံသာမက နိုင်ငံတကာက စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ဖို့တောင် တိုက်တွန်းဆော်ဩတာမျိုး မရှိဘူးလို့လည်း သူမက ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။

“ကုလသမဂ္ဂ အခြေတည်ထားတဲ့ တန်ဖိုးတွေကို ကာကွယ်ရမှာက သူ့ရဲ့တာဝန်ပါ။ လူသားထုအပေါ်ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုကို မြင်နေရတဲ့အချိန်မှာ နှုတ်ဆိတ်နေလို့ လုံး၀ မရပါဘူး”

စာမျက်နှာ ၁၆၀ ပါဝင်တဲ့ AI ရဲ့ အစီရင်ခံစာဟာ တရုတ်အစိုးရရဲ့ ဖမ်းဆီးညှင်းပမ်းမှုဒဏ်ကို ခံစားရသူ ၅၅ ဦးနဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုကို အခြေခံပြီး ရေးသားထားတာပါ။

တရုတ်အစိုးရဟာ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေတွေကိုချိုးဖောက်ပြီး အကျဉ်းချတာ၊ လူတစ်ဦးချင်းအခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်တာ၊ ညှမ်းပမ်းနှိပ်စက်တာ စတဲ့ လူ့သားထုအပေါ်ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေကို ကျူးလွန်နေတယ်လို့လည်း AI အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။

အခုနှစ် ဧပြီလတုန်းကလည်း လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Human Rights Watch အဖွဲ့က ဝီဂါအရေး အစီရင်ခံစာတစ်စောင်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး တရုတ်အစိုးရဟာ လူ့သားထုအပေါ်ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု (crimes against humanity) မျိုး ကျူးလွန်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

တရုတ်ဟာ ရှင်ကျန်းက ဝီဂါနဲ့ အခြား အစ္စလာမ်ဘာသာဝင် လူမျိုးစုတွေကို အကျဉ်းစခန်းတွေထဲမှာ ထည့်ထားပြီး တရုတ်ဇာတ်သွင်းကာ ဘာသာ၊ လူမျိုး၊ ယဉ်ကျေးမှု အမှတ်သညာတွေပျောက်အောင် အဓမ္မ ညှင်းပမ်းနှိပ်စက် လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အစိုးရတွေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂတို့က ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖော်ထုတ်တင်ပြခဲ့ကြပါတယ်။

တရုတ်ကတော့ ဒါတွေအားလုံးကို ငြင်းဆိုထားပါတယ်။

ICC က စစ်ဆေးဖို့ ရှေ့နေများတောင်းဆို

ဝီဂါနဲ့ အခြား လူမျိုးစုတွေအပေါ် တရုတ်အစိုးရက လူသားထုအပေါ်ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေ ကျူးလွန်နေတယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးနိုင်ရေး နိုင်ငံတကာ ခုံသမာဓိအဖွဲ့တစ်ခု ဖွဲ့စည်းဖို့ နိုင်ငံတကာ ရှေ့​နေအဖွဲ့တစ်ခုက မနေ့မှာ သက်သေအထောက်အထားဖိုင်တွဲကို နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်ခုံရုံး (ICC) ထံ တင်သွင်းလိုက်ပါတယ်။

သူတို့ပေးလိုက်တဲ့ ဖိုင်တွဲမှာ ဝီဂါတွေ ပစ်မှတ်ထား ဖိနှိပ်ခံရတာ၊ ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ခံရတာ၊ တာဂျစ်ကစ္စတန်ကိုထွက်ပြေးသွားတဲ့ ဝီဂါနဲ့ အခြားလူမျိုးစုတွေကို တရုတ်အစိုးရက ဖိအားပေးပြီး ပြန်တောင်းတာ စတဲ့ အထောက်အထားတွေ ပါဝင်တယ်လို့ ရှေ့နေအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။

ICC မှာ တရုတ်နိုင်ငံက အဖွဲ့ဝင်မဟုတ်ပေမယ့် တာဂျစ်ကစ္စတန်က အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်နေတာကြောင့် ဒီကိစ္စအတွက် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ ချက်ခြင်းဆောင်ရွက်ဖို့လည်း ရှေ့နေအဖွဲ့က ICC တာဝန်ရှိသူတွေကို တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်အစိုးရဟာ နိုင်ငံအတွင်းမှာရှိနေတဲ့ လူမျိုးစုငယ်တွေအပေါ် ဖိနှိပ်ညှင်းပမ်းမှုတွေအတွက် နိုင်ငံတကာ တရားရေးစနစ်နဲ့ စုံစမ်းကြားနာဖို့ တောင်းဆိုမှုတွေ အခုနှစ်ပိုင်းမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပေါ်ထွက်လာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Ref: BBC