မြန်မာ့​ကျောက်စိမ်းစျေးကွက်တွင် အမြတ်ထုတ်နေမှုကို ရပ်တန့်ရန် တရုတ်ကို Global Witness တောင်းဆို

ဇွန် ၂၉၊ ၂၀၂၁
M-Media

-နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းမှာ အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်နေတဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ ငွေရလမ်းဖြစ်တဲ့ ကျောက်မြတ်လုပ်ငန်းမှာ ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်မှုကို ရပ်ဆိုင်းဖို့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတစ်ခု​ဖြစ်တဲ့ Global Witness က တရုတ်နိုင်ငံကို တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။

မြန်မာ့ကျောက်မြတ်လုပ်ငန်းရဲ့ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ နိုင်ငံခြားကို တရားမဝင်ထွက်နေပြီး အများစုက တရုတ်နိုင်ငံကို သွားနေတာဖြစ်တယ်လို့ Global Witness က ​ပြောပါတယ်။

Jade and Conflict: Myanmar’s Vicious Circle (ကျောက်စိမ်းနှင့် ပဋိပက္ခ – မြန်မာနိုင်ငံက ဆိုးယုတ်မှုသံသရာ) ဆိုတဲ့ Global Witness ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ကျောက်စိမ်းလုပ်ငန်းရဲ့ ခြစားမှုဟာ စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ မိသားစုဝင်တွေအပါအဝင် စစ်တပ်ရဲ့ ထိပ်တန်းအရာရှိတွေအထိ ဆက်နွယ်နေတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

Global Witness ဟာ နှစ်နဲ့ချီ စုံစမ်းမှုတွေလုပ်ပြီး ဒီအစီရင်ခံစာကို ထုတ်ပြန်တာပါ။

ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အရင်ကတည်းက လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ ရောပြွမ်းနေတဲ့ ကျောက်မြတ်လုပ်ငန်းမှာ အကြမ်းဖက်မှု ပုံစံသစ်ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ဒေါ်လာဘီလီယံချီတဲ့ ဒီလုပ်ငန်းကို လက်နက်ကိုင်တွေက ထိန်းချုပ်မယ့်အန္တရာယ် ရှိနေတယ်လို့ အစီရင်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ကျောက်မြတ်ရတနာတွေ တင်သွင်းမှုကို ရပ်ဆိုင်းပြီး စစ်တပ်ရဲ့ ငွေရလမ်းကို ဖြတ်တောက်ဖို့၊ စစ်ကောင်စီကို ဖယ်ရှားကာ မြန်မာပြည်သူတွေ လက်ခံနိုင်တဲ့ အစိုးရတစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာရေး ကူညီဖို့ Global Witness က တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်ကအမြတ်ထုတ်

မြန်မာနိုင်ငံကထွက်ရှိတဲ့ ကျောက်စိမ်းနဲ့ အခြားအဖိုးတန် ကျောက်မြတ်ရတနာတွေဟာ နိုင်ငံပြင်ပကို မှောင်ခိုလမ်းကြောင်းကနေထွက်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံကို အများဆုံး သွားနေတာဖြစ်ပါတယ်။

မူးယစ်ဆေးဝါးအပါအဝင် နယ်စပ်ဒေသက တရားမဝင်လုပ်ငန်းတွေထဲမှာ ကျောက်မြတ်လုပ်ငန်းလည်းပါဝင်ပြီး ဒါတွေဟာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ ဒေသမတည်မငြိမ်မှုတွေ ဖြစ်နိုင်တဲ့အတွက် တရုတ်နိုင်ငံက အလေးထားကိုင်တွယ်ဖို့ Global Witness ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ မူဝါဒအကြံပေး နီလ် ဒီယက်ဇ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

မကြာသေးခင်က ပြဌာန်းလိုက်တဲ့ ငွေကြေးခဝါချမှု ဥပဒေကို ကျောက်မြတ်မှောင်ခိုထုတ်သူတွေအပေါ်မှာပါ သက်ရောက်အောင် တရုတ်က ဆောင်ရွက်သင့်ပြီး၊ မြန်မာနဲ့ကပ်နေတဲ့ နယ်စပ်ကို ပိုမို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် စစ်ဆေးဖို့လည်း သူက တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာ့ကျောက်မြတ်လုပ်ငန်းမှာ တရုတ်ဟာ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ဖြစ်စေ၊ တစ်ဦးချင်းဖြစ်စေ ဝင်ရောက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ လုပ်ကိုင်နေတာပါ။ ဥပဒေအရေ နိုင်ငံခြားသားတွေဟာ ကျောက်မြတ်ကုမ္ပဏီတွေကို တိုက်ရိုက် ပိုင်ဆိုင်လို့မရတာကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံသားတွေဟာ မြန်မာမှတ်ပုံတင်အတုလုပ်တာ၊ မြန်မာနိုင်ငံသား တရုတ်လူမျိုးတွေနဲ့ ပူးပေါင်းတာတွေက​နေတစ်ဆင့် ဝင်ရောက် လုပ်ကိုင်နေတယ်လို့ Global Witness ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စစ်ကောင်စီဟာ ဧပြီလမှာ ကျောက်မြတ်ပြပွဲ ၁၀ ရက်တိုင်တိုင် ကျင်းပခဲ့ပြီး ကန်ဒေါ်လာ ၂၂ သန်းဖို့ ရောင်းချခဲ့ရပါတယ်။ အရင်က ဒီလိုပြပွဲတွေမှာ ကန်ဒေါ်လာ သန်းရာချီဖိုး ရောင်းချခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကျောက်မြတ်လုပ်ငန်းကရတဲ့ဝင်ငွေတွေဟာ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေထံ စီးဝင်နေတာကြောင့် ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ ဒီလုပ်ငန်းနဲ့ ဝေးဝေးနေကြဖို့ နီလ် ဒီယက်ဇ်က တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

Ref: South China Morning Post