ေမာင္ေတာမွ ေက်းရြာမ်ား မီးေလာင္ ပ်က္ဆီးမႈ ဓါတ္ပံုမ်ား ျဂိဳလ္တုမွ ေတြ႔ေနရေၾကာင္း Human Rights Watch အဖြဲ႔ေျပာ

ေအာက္တုိဘာ ၃၁၊ ၂၀၁၆
M-Media

– ရခုိင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာခ႐ုိင္တြင္ အနည္းဆံုး ေက်းရြာ ၃ ရြာခန္႔ မီး႐ႈိ႕ ဖ်က္ဆီးခံရသည့္ အေျခအေနမ်ားကုိ ၿဂိဳဟ္တု ဓာတ္ပံုမ်ားမွ ေတြ႕ရွိခဲ့ရၿပီး ထုိေဒသတြင္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား ဥေပဒခ်ိဳးေဖာက္မႈ၏ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္း ျဖစ္ႏုိင္သည္ဟု ႏုိင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ HRW က ယေန႔တြင္ ၎တုိ႔၏ ၀ဘ္ဆုိက္၌ လႊင့္တင္ေျပာၾကားလုိက္သည္။

” ၿဂိဳဟ္တု ဓာတ္ပံုေတြအရ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ဖ်က္ဆီးမႈ ရွိေနတယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႕ရၿပီး၊ ျမန္မာအစုိးရက လုပ္ႏုိင္စြမ္းရွိတယ္ဆုိတာကုိ မေတြ႕ရေသးတဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈျဖစ္တဲ့ ဘက္မလုိက္ဘဲ လြတ္လပ္စြာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ဖုိ႔ ဒီဓာတ္ပံုေတြက ေတာင္းဆုိလုိက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ က်ဴးလြန္မႈကုိ ဘူးခံျငင္းေနတာ၊ အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႕ေတြကုိ ပိတ္ဆုိ႔ထားတာေတြကုိ ျမန္မာအစုိးရက အဆံုးသတ္သင့္ၿပီး အဲဒီေဒသကုိ ႏုိင္ငံတကာက ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ေနတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဆင္ေျခဆင္လတ္ေတြေပးနတာကုိလည္း ရပ္တန္းက ရပ္သင့္ပါၿပီ” ဟု HRW ၏ အာရွဆုိင္ရာ လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဖီလ္ ေရာဘတ္ဆန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

HRW က ေအာက္တုိဘာ ၂၂ ရက္ေန႔မနက္ပုိင္းတြင္ အရည္အေသြးျမင့္ ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံုမ်ားကုိ ၾကည့္႐ႈသံုးသပ္မႈမ်ားအရ ေမာင္ေတာ ခ႐ုိင္ရွိ ၾကက္႐ုိးျပင္ေက်းရြာ၊ ေျပာင္းပစ္ေက်းရြာႏွင့္ ၀ါးပိတ္ေက်းရြာမ်ားတြင္ အေဆာက္အဦးမ်ား ဖ်က္ဆီးခံရသည္ဟု ဆုိႏုိင္ေသာ ဧရိယာအမ်ားအျပားကုိ ေတြ႕ခဲ့ရကာ ထုိဓာတ္ပံုတြင္ ျမင္ရသည့္ ပ်က္ဆီးမႈ လကၡဏာမွာက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ မီးေလာင္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚသည့္ အေနအထားမ်ားႏွင့္ ကုိက္ညီေနသည္ဟုလည္း ဆုိသည္။

ထုိ႔ျပင္ ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္ႏွင့္ ၁၄ ရက္ေန႔မ်ားတြင္ ၀ါးပိတ္ႏွင့္ ၾကက္႐ုိးျပင္ ရြာမ်ား၌ မီးအႀကီးအက်ယ္ေလာင္ကၽြမ္းမႈကုိ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ၿဂိဳဟ္တုအာ႐ံုခံစနစ္မွ ဖမ္းယူထားသည့္ အပူ မူမမွန္မႈ အခ်က္အလက္မ်ားကုိလည္း HRW က သံုးသပ္ခဲ့သည္။

အဆုိပါရြာမ်ားရွိ မီးေလာင္ေနမႈ၊ မီးေလာင္ထားသည့္ အေနအထားမ်ားမွာ ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္ေန႔က ေမာင္ေတာခ႐ုိင္တြင္ မီး႐ႈိ႕မႈျဖစ္ပြားခဲ့သည္ဟု ထုိေဒသရွိ မြတ္စလင္အုပ္စုမ်ား၊ လူ႕အခြင့္အရးအဖြဲ႕မ်ားက ေျပာၾကားမႈ၊ မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားကုိ ကုိးကား၍ မီဒီယာမ်ား၏ ေဖာ္ျပမႈမ်ားႏွင့္ ကုိက္ညီေနသည္ဟုလည္း HRW က ေဖာ္ျပထားသည္။

ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံုမွ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မျမင္ႏုိင္ျခင္း၊ သစ္ပစ္မ်ား ထူထပ္စြာ ဖံုးအုပ္ထားျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ မီးေလာင္မႈေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးဆံုး႐ံႈးမႈမ်ားကုိ အတိအက်မသိရေၾကာင္း၊ ေမာင္ေတာတြင္ ပ်က္ဆီးဆံုး႐ံႈးမႈမွာ သတင္းထြက္ေပၚလာသည္ထက္ ပုိမ်ားေၾကာင္း၊ မိမိတုိ႔အေနျဖင့္ အေသးစိတ္သည့္ ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံုမ်ားကုိ ရရွိပါက သံုးသပ္မႈ ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း HRW က ထပ္ေလာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္ေန႔က ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ရွိ နယ္ျခားေစာင့္စခန္းမ်ားကုိ လူအုပ္စုက ၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ ၉ ဦး က်ဆံုးခဲ့သည္။ တုိက္ခုိက္မႈ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ခ်က္ျခင္းဆုိသလုိပင္ ျမန္မာအစုိးရမွာ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ကုိ စစ္ဆင္ေရးဇုန္ အျဖစ္ ေၾကျငာခဲ့ၿပီး ေပ်ာက္ဆံုးသြားေသာ လက္နက္မ်ားႏွင့္ တုိက္ခုိက္ေရးသမားမ်ားကုိ ရွာေဖြခဲ့သည္။

အဆုိပါတုိက္ခုိက္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ ေဒသတြင္းရွိ မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအေပၚ အစုိးရတပ္မ်ားက တရားလက္လြတ္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အဓမၼျပဳက်င့္ျခင္း၊ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊ တရားလက္လြတ္ဖမ္းဆီးျခင္းႏွင့္ ေနအိမ္မ်ား မီး႐ႈိ႕ျခင္းအပါအ၀င္ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ ေျမာက္မ်ားစြာ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဟု မီဒီယာမ်ားႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက ေျပာၾကားခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာစစ္တပ္မွာ တရားလက္လြတ္ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ႐ုိက္ႏွက္ျခင္း၊ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားျခင္း၊ အဓမၼျပဳက်င့္ျခင္း၊ တရားလက္လြတ္သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ေပၚတာဆြဲျခင္းတုိ႔အပါအ၀င္ က်ဴးလြန္မႈမ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္သည့္ ရွည္လ်ားေသာ သမုိင္းေၾကာင္းလည္း ရွိခဲ့သည္။ စစ္ဆင္ေရးအတြင္း အရပ္သားမ်ားအေပၚ ဆုိးရြားသည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ တပ္မွဴးမ်ား၊ စစ္သားမ်ားမွာလည္း အေရးယူခံရမႈမွ လြတ္ေျမာက္ေနသည္။

HRW ကမူ ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္ေန႔က နယ္ျခားေစာင့္စခန္းမ်ားကုိ တုိက္ခုိက္မႈမ်ား၊ တုိက္ခုိက္မႈအၿပီး ထုိေဒသရွိ မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအေပၚ အစုိးရလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားက က်ဴလြန္မႈမ်ားအတြက္ ကုလသမဂၢက ေထာက္ပံ့ကူညီသည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈလုိအပ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး အကူအညီမ်ားေပးေရး အဖြဲ႕မ်ားကုိလည္း ၀င္ခြင့္ေပးရန္ ေတာင္းဆုိခဲ့သည္။

“ရြာေတြ ဖ်က္ဆီးခံရတယ္ဆုိတဲ့ ၿဂိဳဟ္တု ဓာတ္ပံုေတြက သတင္းထြက္ခဲ့တဲ့ ဆုိးရြားတဲ့ က်ဴးလြန္မႈေတြရဲ႕ အစအနေလာက္ သာ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ျမန္အစုိးရအေနနဲ႔ ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္ေန႔က ႏုိင္ငံေတာ္တာ၀န္ရွိသူေတြအေပၚ တုိက္ခုိက္မႈကုိ က်ဴးလြန္သူေတြ၊ အဲဒီတုိက္ခုိက္ေရးသမားေတြကုိ ရွာေဖြရာမွာ အစုိးရလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့၊ ျပဳလုပ္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ ဆုိးရြားတဲ့ က်ဴးလြန္မႈ ေနာက္ကြယ္က လက္သည္ကုိ ေဖာ္ထုတ္အေရးယူဖုိ႔ တာ၀န္ရွိပါတယ္” ဟု ေရာဘတ္ဆန္က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

ကုလ၏ အကူအညီေပးေရးေအဂ်င္စီမ်ား၊ ႏုိင္ငံျခား သံတမန္မ်ားမွာ အဆုိပါေဒသသုိ႔ ေအာက္တုိဘာ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္ အစုိးရ၏ အေစာင့္အေရွာင့္ျဖင့္ သြားေရာက္ရန္ရွိေနၿပီး ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္ေန႔ေနာက္ပုိင္း ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရး ေအဂ်င္ဆီမ်ားကုိ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ထုိေဒသသုိ႔ ၀င္ေရာက္ခြင့္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထိခုိက္ခံစားခဲ့ရသည့္ရြာမ်ားကုိ အျပည့္အ၀ ၀င္ေရာက္ခြင့္ရမလားဆုိသည္ကုိ ရွင္းလင္းလင္း မသိရေသးဟုလည္း HRW က ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့သည္။

Ref: HRW.org