ရခိုင္အေရး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ ဖိအားမ်ားလာတာ ဘာေၾကာင့္လဲ?

ႏို၀င္ဘာ ၁၊ ၂၀၁၆
M-Media

– ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္း မြတ္စလင္အမ်ားစုရွိရာ ေဒသတြင္ ျဖစ္ပြားေနသည့္ အၾကပ္အတည္းအား အစုိးရ၏ ကိုင္တြယ္ပံုႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမင့္တက္လာသည့္ ေ၀ဖန္မႈမ်ားကို ျမန္မာ့ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ရင္ဆုိင္ေနရသည္။ ထုိေဒသတြင္ စစ္သားမ်ားက အကူအညီးေပးေရးလုပ္သားမ်ား ၀င္ေရာက္ခြင့္ကုိ ပိတ္ဆုိ႔ထားၿပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားကုိ အဓၶမျပဳက်င့္ျခင္း၊ အရပ္သားမ်ားကုိ သတ္ျဖတ္ျခင္းတုိ႔ ျပဳလုပ္ေနသည္ဟုလည္း စြပ္စြဲခံထားရသည္။

အဆုိပါစစ္ဆင္ေရးက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ၆ လသက္တမ္းရွိ အစုိးရႏွင့္ တုိင္းျပည္ကုိ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ အုပ္စုိးခဲ့ၿပီး လံုၿခံဳေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ တာ၀န္ယူရသည့္ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားအပါအ၀င္ အေရးပါေသာ ေနရာမ်ားကို ယခုအခ်ိန္အထိ ရယူထားေသာ စစ္တပ္တုိ႔အၾကား ရွိေနသည္ တင္းမာမႈကုိလည္း ထင္ရွားေစခဲ့သည္။

စစ္သားမ်ား ဥပေဒပျပဳလုပ္သည္ဆုိေသာ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားအတြက္ အစုိးရ၏ သတင္းအခ်က္အလက္ ေတာင္းခံထားမႈကုိ စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္မ်ားက ၁၀ ရက္ေက်ာ္ၾကာ အေၾကာင္းမျပန္ဘဲ မသိက်ိဳးကၽြံျပဳေနမႈက အစုိးရအေနျဖင့္ လက္နက္ကုိင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားကုိ ႀကီးက်ပ္၍ မရျခင္းကုိ ေဖာ္ျပေနသည္ဟု အရပ္သားအစုိးရ၏ အႀကီးတန္းအရာရွိတစ္ဦးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္ေန႔တြင္ စစ္ေသြးႂကြမ်ားက နယ္ျခားေစာင့္စခန္းမ်ားကို တုိက္ခုိက္ၿပီးေနာက္ပုိင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏွင့္ကပ္ေနသည့္ ရခုိင္ေျမာက္ပုိင္းသုိ႔ စစ္တပ္မ်ား ၀င္ေရာက္သြားခဲ့သည္။

ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ႏုိင္ငံမဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္အမ်ားစုပါ၀င္သည့္ လူ ၄၀၀ ၀န္းက်င္ရွိေသာ အဖြဲ႕တစ္ခုႏွင့္ တုိက္ခုိက္မႈအတြင္း စစ္သား ၅ ဦး ေသာင္းက်န္းသူ ၃၃ ဦး ေသဆံုးခဲ့သည္ဟု အစုိးရက သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

စစ္တပ္ကေရးဆြဲထားသည့္ အေျခခံဥပေဒတြင္ လံုၿခံဳေရးကိစၥမ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ စစ္တပ္ကုိ အျပည့္အ၀ ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ေပးထားေသာ္လည္း သံတမန္မ်ား၊ အကူအညီေပးေရး လုပ္သားမ်ားက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ ထုိျပႆနာအား ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရာတြင္ ထဲထဲ၀င္၀င္ပါ၀င္ျခင္း မရွိသည့္အတြက္ စိတ္ပ်က္ရသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ႏုိင္ငံေတာ္၏ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ရာထူးျဖင့္ အစုိးရအား ထိထိေရာက္ေရာက္ ဦးေဆာင္ေနၿပီး ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးအျဖစ္လည္း တာ၀န္ယူထားသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ ႏုိင္ငံရပ္ျခားခရီးစဥ္မ်ားႏွင့္ မအားမလပ္ျဖစ္ေနေလ၏။

ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ တုိက္ခုိက္မႈျဖစ္ခ်ိန္တြင္ သူမမွာ အိႏၵိယသုိ႔ ၄ ရက္တာ အည္အပတ္ခရီး သြားေရာက္ခဲ့ရသည္။ အဂၤါေန႔တြင္လည္း ဂ်ပန္သုိ႔ ၅ ရက္ၾကာခရီး သြားရအံုးမည္။

“အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ အေရးပါတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကုိ ခ်မွတ္သူက သူတစ္ေယာက္တည္းရွိပါတယ္။ သူ ႏုိင္ငံျခားသြားရင္ အလုပ္မၿပီးပါဘူး” ဟု ႏုိင္ငံတကာအေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူတစ္ဦးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၎၏ ထုိေျပာၾကားမႈက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္၏ သက္ဦးဆံပုိင္စတုိင္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္မႈအတြက္ ယခင္ေ၀ဖန္မႈမ်ားကုိ ပဲ့တင္ထပ္ျခင္းလည္းျဖစ္သည္။

စစ္တပ္ က်ဴးလြန္မႈမ်ားရွိသည္ဆုိေသာ စြပ္စြဲခ်ပ္မ်ားအား စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္အတြက္ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕က အစုိးရကို တုိက္တြန္းထားၿပီး ကုလလက္ေအာက္ရွိ ေအဂ်င္စီမ်ားကလည္း ထုိေဒသအတြင္း အကူအညီမ်ားေပးအပ္ခြင့္ျပဳရန္ ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္သူမ်ား၏ ထုိတုိက္တြန္းမႈမ်ား၊ ေၾကျငာခ်က္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ တုိက္႐ုိက္ မွတ္ခ်က္ေပးျခင္း မရွိေသာ္လည္း ဥပေဒႏွင့္အညီ ထိန္းသိန္းေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ စစ္တပ္အား တုိက္တြန္းခဲ့သည္။

အေျဖမရေသာ ေမးခြန္းမ်ား

စစ္သားေဟာင္းျဖစ္ၿပီး၊ စစ္တပ္က ရာထူးသတ္မွတ္ေပးခဲ့သည့္ ယခင္ အစုိးရလက္ထက္မွ သက္ဆုိးရွည္လာေသာ သမၼတ႐ံုး ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဦးေဇာ္ေဌးထံမွ အမ်ားအားျဖင့္ ထြက္လာသည့္ အစုိးရ၏ လူသိရွင္ၾကား မွတ္ခ်က္မ်ားတြင္ ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္ေန႔တုိက္ခုိက္မႈအတြက္ အျပစ္တင္ခံရသည့္ အစၥလာမ့္မစ္စစ္ေသြးႂကြမ်ားအပၚ စစ္တပ္က ဂ႐ုတစ္စုိက္ ပစ္မွတ္ထား၍ ရွင္းလင္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနသည္ဟု စစ္တပ္၏ လုပ္ေဆာင္မႈကုိ ေထာက္ခံခဲ့သည္။

သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိေဒသတြင္ေနထုိင္သည့္ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက စစ္သားမ်ားမွာ အရပ္သားမ်ားအေပၚ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ လုယက္ျခင္းႏွင့္ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားျခင္း စသည့္ က်ဴးလြန္မႈမ်ား ရွိေနသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ထုိကဲ့သုိ႔ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ လုယက္ျခင္း၊ ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ေနအိမ္မ်ားဖ်က္ဆီးျခင္းတုိ႔ ရွိသည္ဆုိေသာ သတင္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အခ်က္အလက္ေတာင္းခံသည့္အေနျဖင့္ အရပ္သားအစုိးရမွ စစ္တပ္သုိ႔ ေမးျမန္းေသာ ေမးခြန္း ၁၃ ခုစာရင္းကုိလည္း Reuters သတင္းဌာနက ရရွိခဲ့ၿပီး ထုိအခ်င္းအရာက ျပႆနာေနာက္ကြယ္မွ တင္းမာမႈမ်ားကုိ မီးေမာင္းထုိးေျပေနျခင္းျဖစ္သည္။

“ေအာက္တုိဘာ ၂၀ ရက္ေန႔ကတည္းက ဒီေမးခြန္းစာရင္းကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေပးထားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အခုထက္ထိ ဘာအသံမွ မၾကားရေသးပါဘူး” ဟု မီဒီယာသုိ႔ ထုတ္ျပန္ျခင္းမရွိသည့္ အဆုိပါစာရင္းအတြက္ ေဆြးေႏြးခြင့္ မရွိေသာၾကာင့္ အမည္မေဖာ္လုိသူ အရပ္သားအစုိးရ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ သူမက ေခါင္းေခါက္ေရြးခ်ယ္ထားေသာ လူယံု သမၼတဦးထင္ေက်ာ္တုိ႔မွာ ေအာက္တုိဘာ ၁၄ ရက္ေန႔က စစ္ဖက္ ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီး ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္တုိက္ုခုိက္မႈကုိ တုန္႔ျပန္ရာတြင္ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းေဆာင္ရြက္ရန္ တုိက္တြန္းခဲ့သည္။

ဦးေဇာ္ေဌးကေတာ့ အရပ္ဖက္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားမွာ ‘ျပႆနာကုိ အနီးကပ္ စီမံခန္႔ခြဲေနသည္’ ဟု ေသာၾကာေန႔တြင္ Reuters သတင္းဌာနသုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“ေပၚလစီပုိင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူတုိ႔ေတြ သေဘာတူထားၾကတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ စစ္တပ္နဲ႔ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနတုိ႔က ေျမျပင္တပ္ဖြဲ႕နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕ကုိ ရခုိင္မွာ ဥပေဒနဲ႔အညီေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အမိန္႔ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဦးေဇာ္ေဌးက ဆုိသည္။

ယခင္ကုလ တာ၀န္ရွိသူေဟာင္းျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္အေျခစုိက္ ေလ့လာေစာင့္ၾကည္သူ ရစ္ခ်က္ ေဟာ္ေဆးကမူ အာဏာရယူ ၿပီးကတည္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အစုိးရမွာ စစ္ဖက္ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းႏွင့္ ‘ယံုၾကည္မႈ၊ ကုိးစားမႈ’ တုိ႔ကုိ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ စစ္တပ္၏ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ စုိးရိမ္မႈမ်ားကုိ ေျဖရွင္းရန္ လုိအပ္ေသာ ‘ထိေရာက္ၿပီး အလုပ္ျဖစ္မည့္ ဆက္ဆံေရး’ ရွိေနလားဆုိသည္ကုိေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မသိရေသးဟု ၎က ဆုိသည္။

လုယက္မႈမ်ား ထပ္ေတြ႕ရ

အရပ္သား အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား က်ဴးလြန္မႈရွိသည္ဆုိသည္မွာ မျဖစ္ႏုိင္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

က်ဴးလြန္မႈသတင္းမ်ားကို အတည္ျပဳႏုိင္ရန္အတြက္ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားအား ထိုေဒသမ်ားသုိ႔ ၀င္ခြင့္ျပဳေရး သံတမန္မ်ားႏွင့္ ကုလ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက အလုိရွိေနသည္။ ႐ုိဟင္ဂ်ာလူ႕အဖြဲ႕အစည္း ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ျငင္းပယ္ခံရၿပီး၊ လြတ္လပ္စြာသြားလာလႈပ္ရွားခြင့္ကုိ ကန္႔သတ္ခံထားရသည့္ အဆုိပါေဒသသုိ႔ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အကူအညီမ်ား ေပးအပ္ႏုိင္ေရးအတြက္လည္း ၎တုိ႔က အစုိးရကုိ ဖိအားေပးေနသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္သီတင္းပတ္က ႐ုိဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသမီး ၈ ဦးမွာ ၎တုိ႔အေနျဖင့္ စစ္သားမ်ား၏ အဓၶမျပဳက်င့္မႈ ခံခဲ့ရသည္ဟု ၎တုိ႔ရြာသုိ႔ ေရာက္လာခဲ့သည့္ Reuters သတင္းေထာက္မ်ားအား ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဦးေဇာ္ေဌးကေတာ့ ထုိစြပ္စြဲခ်က္ကို ျငင္းဆုိခဲ့ေလသည္။

ထုိသတင္းထြက္လာၿပီးေနာက္ပုိင္း စစ္သား ၄၀၀ ခန္႔မွာ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ ထုိရြာသုိ႔ ထပ္မံလာေရာက္ ရွာေဖြခဲ့ၾကသည္ဟု ေဒသခံတစ္ဦးက ယမန္ေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ေနာက္ထပ္ ထုိကဲ့သုိ႔က်ဴးလြန္မႈသတင္းမ်ား ထပ္မၾကားေတာ့ေသာ္လည္း စစ္သားမ်ားမွာ ေစ်းဆုိင္မ်ား၊ လယ္ယာသံုး ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ဆုိလာျပားမ်ားကုိ လုယက္ျခင္းတုိ႔ ရွိေနသည္ဟု ထုိေဒသတြင္ ေနထုိင္သူမ်ားႏွင့္ ထုိေဒသတြင္ သတင္းရင္းျမစ္ကြန္ယက္ရွိေနေသာ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ Arakan Project မွ ခရစ္လီ၀ါက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

နယူးေယာက္အေျခစုိက္ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ Human Rights Watch ကလည္း ေအာက္တုိဘာ ၂၂ ရက္ေန႔က ႐ုိက္ကူးခဲ့သည့္ ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံုမ်ားကုိ ေလ့လာစမ္းစစ္မႈအရ အနည္းဆံုး ရြာသံုးရြာတြင္ ‘အေဆာက္အဦးမ်ား ဖ်က္ဆီးခံထားရေသာ ေနရာအမ်ားအျပား’ ကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထုိေဒသရွိ ရြာသားမ်ားက စစ္တပ္မွာ ၎တုိ႔ေနအိမ္မ်ားကုိ မီး႐ႈိ႕ခဲ့သည္ဟု ေစာေစာပုိင္းက ေျပာၾကားထားသည္။

“အစုိးရအေနနဲ႔ ဘူးခံျငင္းေနတာ၊ အကူအညီေပးေရး ေအဂ်င္စီေတြကုိ ပိတ္ပင္ေနတာေတြ အဆံုးသတ္သင့္ၿပီး၊ အဲဒီေဒသမွာ ႏုိင္ငံတကာ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြ ဆက္ရွိေနျခင္းအတြက္ ဆင္ေျခဆင္လတ္ေတြ ေပးေနတာကုိလည္း ရပ္တန္းက ရပ္သင့္ပါၿပီ” ဟု Human Rights Watch အဖြဲ႕ အာရွဆုိင္ရာ လက္ေထာက္ဒါ႐ုိက္တာျဖစ္သူ ဖီးလ္ေရာဘတ္ဆန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

Ref: Reuters

(Reuters သတင္းဌာနမွ ေဖာ္ျပေသာ Myanmar’s Suu Kyi under pressure as Rohingya crisis deepens ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။ မူရင္းေဆာင္းပါးကုိ ျပန္ၾကာေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ ၀ဘ္ဆုိက္တြင္ ထပ္ဆင့္ ေဖာ္ျပထားသည္။)