ဗုိလ္ႀကီး ဆာဖီယာ ေဖ႐ုိဇီ (သုိ႔မဟုတ္) အာဖဂန္အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္မႈ ျပယုဂ္

ဒီဇင္ဘာ ၈၊ ၂၀၁၆
M-Media

အာဖဂန္နစၥတန္၏ ဒုတိယေျမာက္ အမ်ိဳးသမီးေလယာဥ္မွဴး ဗုိလ္ႀကီး ဆာဖီယာ ေဖ႐ုိဇီ

– ကေလးငယ္ဘ၀ကုိ ဒုကၡသည္အျဖစ္ ျဖတ္သန္းခဲ့ရသည့္ ဗုိလ္ႀကီး ဆာဖီယာ ေဖ႐ုိဇီတစ္ေယာက္ ယခုတြင္ေတာ့ ႏုိင္ငံ၏ ဒုတိယေျမာက္ အမ်ိဳးသမီး ေလယာဥ္မႈးအျဖစ္ အာဖဂန္ေလတပ္၏ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးေလယာဥ္ကုိ ကုိင္တြယ္ေမာင္းႏွင္ေနရသည္။ ထုိအခ်င္းအရာက အာဖဂန္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား စစ္တပ္သုိ႔ ပုိမုိ၀င္ေရာက္လာေစေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ၏ လကၡဏာတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ေလသည္။

အသက္ ၂၆ ႏွစ္အရြယ္ရွိ ေဖ႐ုိဇီ၏ ဘ၀လက္တြဲေဖာ္က တပ္ဖြဲ႕တစ္ခုတည္းမွ ေလယာဥ္မွဴးျဖစ္ၿပီး၊ ၎တုိ႔မွာ တာလီဘန္မ်ား၏ သူပုန္ထမႈကုိ တြန္းလွန္ရာတြင္ ပုိမုိႀကီးမားသည့္ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ရန္ ႀကိဳစားေနေသာ အာဖဂန္ေလတပ္၏ အစိတ္အပုိင္းလည္း ျဖစ္သည္။

“စစ္ယူနီေဖာင္းကုိ ၀တ္လုိက္တဲ့အခါမွာ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ကၽြန္မ အရမ္းအရမ္းကုိ ဂုဏ္ယူမိပါတယ္” ဟု ၿမိဳ႕ေတာ္ကဘူးလ္ရွိ ေလတပ္အေျခစုိက္စခန္းတြင္ ေလာဥ္ေမာင္းႏွင္ရန္ ျပင္ဆင္ေနသည့္ ေဖ႐ုိဇီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သူမ ေမာင္းႏွင္သည့္ ေလယာဥ္က စစ္တပ္အတြက္ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးတြင္ အသံုးျပဳသည့္ C-208 ေလယာဥ္ ျဖစ္သည္။

၂၀၀၁ ခုႏွစ္က အေမရိကန္ဦးေဆာင္သည့္ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈေၾကာင့္ တာလီဘန္စစ္ေသြးႂကြအစုိးရ ျပဳတ္က်ၿပီး ၁၆ ႏွစ္နီးပါး ၾကာေညာင္းလာသည့္အခ်ိန္တြင္ အာဖဂန္အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ လႊတ္ေတာ္၊ အစုိးရအဖြဲ႕ႏွင့္ စစ္တပ္တုိ႔အပါအ၀င္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ပုိမုိပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ စုိင္းျပင္းေနၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ အိမ္တြင္းပုန္းရမည္ဟု အမ်ားစုက ယူဆေနၿပီး၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္ပြားေနသည့္ အာဖဂန္ ေရွး႐ုိးစြဲလူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ၎တုိ႔မွာ စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရလ်က္ပင္ ရွိေနေသးသည္။

၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားက အာဖဂန္ စစ္ဘုရင္မ်ားအၾကား ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္စဥ္ ေဖ႐ုိဇီမွာ ကေလးသာ ရွိေသးၿပီး ၎၏မိသားစုမွာ ကဘူးလ္ရွိေနအိမ္မွ ထြက္ေျပးကာ ပါကစၥတန္တြင္ ခုိလႈံခဲ့ရသည္။ ထုိ႔ေနာက္ တာလီဘန္အစုိးရ ျပဳတ္က်ၿပီးေနာက္ပုိင္း အာဖဂန္သုိ႔ ျပန္လာခဲ့သည္။

တာလီဘန္အလြန္ အာဖဂန္တြင္ အထက္တန္းေက်ာင္းတက္ခဲ့သည့္ ေဖ႐ုိဇီမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား စစ္တပ္ထဲသုိ႔၀င္ရန္ တုိက္တြန္းသည့္ တီဗီေၾကာ္ျငာတစ္ခုကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘြဲ႕ရၿပီးေနာက္ပုိင္းတြင္ သူမမွာ စစ္တကၠသုိလ္သုိ႔ တက္ေရာက္ရန္ စာရင္းေပးခဲ့ၿပီး ဆက္သြယ္ေရးအရာအရွိတစ္ဦးအျဖစ္ ေလ့လာသင္ယူခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ေလတပ္တြင္ အမ်ိဳးသမီး ေလယာဥ္မွဴးမ်ား အလုိရွိေနသည္ဟု စစ္တကၠသိုလ္တြင္ ေၾကျငာမႈႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရျပန္သည္။

သူမႏွင့္ အျခား အမ်ိဳးသမီး ၁၂ ဦးမွာ ထုိေနရာအတြက္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ၾကၿပီး သင္တန္းတက္ေရာက္ရန္ စမ္းသပ္မႈကုိေတာ့ ေဖ႐ုိဇီတစ္ေယာက္တည္းသာ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။

ႏုိင္ငံအေနာက္ပုိင္း ဟီရတ္ျပည္နယ္ရွိ ေလတပ္စခန္းတြင္ သင္တန္းတက္ေနစဥ္ ေဖ႐ုိဇီမွာ ဗုိလ္ႀကီး မုိဟာမက္ ဂ်ာ၀ဒ္ နာဂ်ာဖီႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္းတြင္ သူမ၏ခင္ပြန္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၎တုိ႔ႏွစ္ဦးမွာ လြန္ခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္က အိမ္ေထာင္က်ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ နာဂ်ာဖီက ဇနီးသည္၏ ရည္ရြယ္ခ်က္အတြက္ အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံအားေပးခဲ့သည္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ သင္တန္းေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေဖ႐ုိဇီမွာ နာဂစ္ဟုေခၚသည့္ သမီးငယ္ေလးတစ္ဦးကုိ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ သမီးငယ္ေလးမွာ ယခုအတြင္ အသက္ ၈ လ ရွိၿပီျဖစ္ၿပီး ေဖ႐ုိဇီမွာလည္း ေလယာဥ္မွဴးအျဖစ္ အလုပ္ျပန္၀င္ေနေလၿပီ။ အာဖဂန္စစ္တပ္တြင္ ေဖ႐ုိဇီမွာ ဒုတိယေျမာက္ အမ်ိဳးသမီးေလယာဥ္မွဴးျဖစ္ၿပီး လက္ရွိတြင္ အျခားအမ်ိဳးသမီး ၅ ဦးမွာလည္း ေလယာဥ္မွဴးသင္တန္း တက္ေရာက္ေန၏။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္က ဗုိလ္ႀကီး နီလုိဖာရ္ ရဟ္မာနီမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ အတြင္း အာဖဂန္၏ ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီးေလယာဥ္မွဴး ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သူမမွာ ႏုိင္ငံတြင္ ဂ်က္ေလယာဥ္ေမာင္းရသည့္ ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီးေလယာဥ္မွဴးလည္း ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားက ဆုိဗီယက္မွ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳထားသည့္ အစုိးရလက္ထက္တြင္ အာဖဂန္၌ ရဟတ္ယာဥ္ေမာင္းႏွင္ေသာ အမ်ိဳးသမီး ေလယာဥ္မွဴးမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ရဟ္မာနီမွာ လက္ရွိတြင္ ပုိႀကီးမားေသာ C-130 သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးေလယာဥ္ ေမာင္းႏွင္ႏုိင္ရန္အတြက္ အေမရိကန္တြင္ သြားေရာက္ သင္တန္းတက္ေနသည္။

ေဖ႐ုိဇီကေတာ့ အျခားအမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနျဖင့္ သူမကုိၾကည့္၍ အားက်ေစခ်င္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စိန္ေခၚမႈေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ရင္ဆုိင္ရေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီျပႆနာေတြကုိ တစ္နည္းနည္းနဲ႔ေတာ့ ရင္ဆုိင္ေျဖရွင္းရတာပါပဲ”

အာဖဂန္၏ ၁၉၅၀၀၀ ေသာ စစ္အင္အားတြင္ အမ်ိဳးသမီးစစ္သည္မွာ ၁၈၀၀ ၀န္းက်င္ရွိသည္ဟု ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး မုိဟာမက္ ရဒ္မာနစ္ရွ္က ဆုိၿပီး၊ အေမရိကန္ႏွင့္ ေနထုိးအဖြဲ႕တုိ႔က ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳထားသည့္ အာဖဂန္စစ္တပ္မွာ လာမည့္ ၇ ႏွစ္အတြင္း လက္ရွိ အေရအတြက္၏ ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ တုိးလာေရး ေဆာင္ရြက္ေနသည္ဟုလည္း ဆုိသည္။

အာဖဂန္၏ ေလတပ္မွာ ေလယာဥ္ အစီး ၁၀၀ ေက်ာ္သာရွိသည့္ တပ္ငယ္ေလးျဖစ္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာ လစ္လ်ဴ႐ႈျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ေနတုိးအဖြဲ႕ႏွင့္ အေမရိကန္တုိ႔က သင္တန္းမ်ားေပးျခင္း၊ လက္နက္ကိရိယာမ်ား တပ္ဆင္ေပးျခင္းျဖင့္ အင္အားႀကီးမားလာေစရန္ အာ႐ံုစုိက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ အာဖဂန္ေလတပ္ရွိ တုိက္ခုိက္ေရး ရဟတ္ယာဥ္မ်ား၊ အေပါ့စား တုိက္ေလယာဥ္မ်ားမွာ ယခုႏွစ္အတြင္း စစ္ဆင္ေရးမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေနေသာ္လည္း သူပုန္မ်ားအား အဓိကတုိက္ခုိက္မႈကုိ ေနတုိးအဖြဲ႕ကသာ ျပဳလုပ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။

အာဖဂန္ေလတပ္၏ အဓိကအခန္းက႑မွာ အေရးေပၚ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ေရႀကီးေရလွ်ံျခင္း၊ ေရခဲေတာင္မ်ား ေပ်ာ္ဆင္းျခင္း၊ ေျမၿပိဳျခင္းႏွင့္ အျခားေသာ ေဘးအႏၱရာယ္မ်ားေၾကာင့္ ထိခုိက္ခံစားရသူမ်ားကို ကူညီေပးလ်က္ ရွိေနသည္။

Ref: AP