ဟာရာကာ အလ္-ယကင္ (သုိ႔မဟုတ္) ႏွစ္ရွည္ဖိႏွိပ္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ အက်ိဳးဆက္တစ္ခု

ဒီဇင္ဘာ ၁၅၊ ၂၀၁၆
M-Media

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္သည့္ တပ္မေတာ္သားတစ္ဦး

– ေအာက္တုိဘာလႏွင့္ ႏုိ၀င္ဘာလအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္း ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားကုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၁၀ စုႏွစ္မ်ားအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည္မ်ားႏွင့္ လံုး၀ ကြဲျပားျခားနားေနသည္။

အဆုိပါ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားကုိ ျပလုပ္ခဲ့သည့္ လက္နက္ကုိင္အုပ္စုမွ အဖြဲ႕၀င္မ်ားႏွင့္ International Crisis Group အဖြဲ႕၏ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းမႈ၊ အျခားေသာရင္းျမစ္မ်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံအေနာက္ပုုိင္းမွ အေျခအေနႏွင့္ပတ္သက္၍ အေရးပါေသာ အေသးစိတ္ခ်က္အလက္မ်ား ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။

ထုိလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕က ၎တုိ႔ကုိယ္ကုိ ‘ဟာရာကာ အလ္-ယကင္’ (Harakah al-Yaqin) ဟု ရည္ညႊန္းၿပီး အာရဘီဘာသာစကားအရ ‘ယံုၾကက္ခ်က္ လႈပ္ရွားမႈ’ ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ အဆုိပါ အဖြဲ႕ကုိ လူေပါင္း ၂၀၀ ခန္႔ ေသဆံုးၿပီး ၁၂၀၀၀၀ ေက်ာ္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရသည့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က (ရခုိင္ျပည္နယ္မွ) ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ မြတ္စလင္မ်ားအၾကား ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ပဋိပကၡေနာက္ပုိင္း တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေသဆံုးသူမ်ားႏွင့္ အုိးအိမ္စြန္ခြာထြက္ေျပးရသူ အမ်ားစုမွာ မြတ္စလင္မ်ားျဖစ္သည္။ ထုိမြတ္စလင္အမ်ားစုမွာ လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားသြားလာမႈကုိ တင္းက်ပ္စြာ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံထားရၿပီး အစုိးရ၏ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား ရယူခြင့္၊ အစုိးရအလုပ္မ်ားတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္တုိ႔ကုိလည္း ကန္႔သတ္ခံထားရသည္။

ယခု လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕ကုိ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ႏုိင္ငံ မကၠာၿမိဳ႕တြင္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္ၾကသည့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ား ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ေကာ္မတီက ႀကီးၾကပ္သည္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းရွိ ထုိအဖြဲ႕၏ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ မ်က္ႏွာျပသူက အတၱာ အြလႅာျဖစ္ၿပီး (အျခားအမည္မ်ားစြာ ရွိေနသည္) အဖြဲ႕မွထုတ္ျပန္သည့္ ဗီဒီယုိမ်ားတြင္ အဓိက စကားေျပာဆုိသူလည္းျဖစ္သည္။ အတၱာ အြလႅာဟ္မွာ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံ ကရာခ်ီၿမိဳ႕တြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာဖခင္တစ္ဦးမွ ေမြးဖြားခဲ့သူျဖစ္ၿပီး မကၠာၿမိဳ႕တြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့သည္။ ၎မွာ ေခတ္သစ္ေပ်ာက္ၾကားစစ္တြင္ ႏုိင္ငံတကာ အေတြ႕အႀကံဳ ႂကြယ္၀ေသာ ႐ုိဟင္ဂ်ာအေယာက္ ၂၀ ပါ၀င္သည့္ အဖြဲ႕မွ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ရခုိင္ေျမာက္ပုိင္း ေျမျပင္လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ဦးေဆာင္ေနသည္။ ေဆာ္ဒီတြင္ မြဖ္သီဘြဲ႕ရခဲ့ၿပီး အစၥလာမ္ ဘာသာေရးပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဇီယာဘူရ္ ရဟ္မန္ဆုိသူလည္း ၎တုိ႔အဖြဲ႕တြင္ ပါ၀င္ၿပီး ဖသ္၀ါဓမၼသတ္မ်ား ထုတ္ျပန္ေရးတြင္ တာ၀န္ယူထားသည္။

ဘာသာေရးအရ တရား၀င္မႈ ခုိင္လံုေစရန္အတြက္ အလ္-ယကင္အဖြဲ႕မွာ ေဆာ္ဒီ၊ ယူေအအီး၊ ပါကစၥတန္ႏွင့္ အျခားေသာႏုိင္ငံမ်ားရွိ အႀကီးတန္း အစၥလာမ့္ဓမၼပညာရွင္မ်ားထံမွ ဖသ္၀ါဓမၼသတ္မ်ား ရယူထားၿပီး ၎တုိ႔၏ တည္ရွိမႈကုိ အစၥလာမ္ဥပေဒတြင္ ေဘာင္၀င္ေအာင္ က်ားကန္ထားသည္။ ထုိသုိ႔ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားက ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းမွ ႐ုုိဟင္ဂ်ာမ်ားအၾကား သိသိသာသာ ေထာက္ခံမႈကုိ ရရွိေစခဲ့သည္။ အနည္းဆံုး လြန္ခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္လံုးလံုး ထုိအဖြဲ႕မွာ ရာႏွင့္ခ်ီေသာ ေဒသခံမ်ားကုိ လူစုခဲ့ၿပီး ေပ်ာက္ၾကားစစ္တုိက္ခုိက္ေရးႏွင့္ ေဖာက္ခြဲေရးသင္တန္းမ်ားကုိ သင္ေပးခဲ့သည္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ ဒုကၡသည္အျဖစ္ ခုိလႈံေနရသည့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားကလည္း ၿပီးခဲ့သည့္ သီတင္းပတ္မ်ားတြင္ ထုိအဖြဲ႕ႏွင့္ပူးေပါင္းရန္ ရခုိင္ျပည္နယ္သုိ႔ လာေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ လက္ရွိ အစုိးရက လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္တုန္႔ျပန္မႈက အလ္-ယကင္အဖြဲ႕အား ေခ်မႈန္းႏုိင္မည့္ အလားအလာမရွိ။ လူထုၾကားတြင္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်င္ပ်က္သုဥ္းမႈမ်ား၊ အာဃာတမ်ား ပုိမိုႀကီးထြားလာကာ အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္မႈသာ ထပ္ျဖစ္လာႏုိင္သည္။

စုစည္းမႈအားေကာင္းၿပီး ဘ႑ာေရးလည္း ေတာင့္တင္းပံုရသည့္ အဆုိပါ အလ္-ယကင္အဖြဲ႕ ေပၚေပါက္လာမႈက ရခုိင္ျပည္နယ္၏ ႐ႈပ္ေထြးေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ားကုိ ေျဖရွင္းေရး အစုိးရ၏ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားတြင္ လားရာအေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ခဲ့သည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ၁၀ စုႏွစ္မ်ားအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕ငယ္တစ္ခ်ိဳ႕ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ္လည္း အမ်ားစုက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ အေျခစုိက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းက မည္သည့္အခ်ိန္ကမွ အစြန္းေရာက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမဟုတ္ခဲ့။ အမ်ားစုက အၾကမ္းဖက္မႈကုိ ေရွာင္ၿပီး၊ အၾကမ္းဖက္မႈမွာ ၎တုိ႔၏ဘ၀ တုိးတက္ေရးႏွင့္ ျပဒါးတစ္လမ္း၊ သံတစ္လမ္းျဖစ္သည္ဟု ႐ႈျမင္ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဆင္းရဲနိမ့္က်မႈႏွင့္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားေၾကာင့္ အသက္ရွင္သန္ရန္ပင္ ႐ုန္းကန္ေနရၿပီး ၎တုိ႔၏ အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ဆုိသည္မွာ မရွိသေလာက္ ျဖစ္ေနသည္။ ၿပိးခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္း ထုိကဲ့သုိ႔ စိတ္ပ်က္အားငယ္မႈမ်ားက တုိးပြားလာခဲ့သည္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းရွိ ျပည္သူမ်ား အၾကမ္းဖက္မႈဒဏ္ကုိ ပုိမို ခံစားလာရျခင္း၏ အေၾကာင္းအရင္က ေရွာင္လႊဲ၍ မရေသာ ကိစၥမ်ိဳးဆုိသည္ထက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မူ၀ါဒမ်ား အလြန္အကၽြံမွားယြင္းမႈကုိ ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။

အေရးပါသည့္အခ်က္တစ္ခုက အလ္-ယကင္အဖြဲ႕မွာ ႏုိင္ငံရပ္ျခား ဂ်ီဟတ္အဖြဲ႕မ်ား၏ ေလ့က်င့္မႈ ရရွိခဲ့သည့္ လကၡဏာ အခ်ိဳ႕၊ ထုိအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈအခ်ိဳ႕ ရွိေနေသာ္လည္း အဖြဲ႕၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ ေဆာင္ရြက္မႈက အၾကမ္းဖက္ျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ႏုိင္ငံရပ္ျခား ဂ်ီဟတ္၀ါဒီမ်ားကဲ့သုိ႔ ရပ္တည္ျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ အစုိးရ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားကုိ ဆန္႔က်င္ သုပုန္ထမႈမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔အဖြဲ႕က အရပ္သားပစ္မွတ္မ်ားႏွင့္ ဘာသာေရးပစ္မွတ္မ်ားကို တုိက္ခုိက္ခဲ့ျခင္းမရွိ။ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ား ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရး ရရွိရန္အတြက္ ရည္ရြယ္သည္ဟု ၎တုိ႔က ဆုိသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ၎တုိ႔၏ ထုိ ၾကမ္းတမ္းေသာ ခ်ဥ္းကပ္မႈက အေျခအေနကုိ အလြန္အမင္း ေနာက္ျပန္ေရာက္သြားေစသည္။

၎တုိ႔၏ နည္းလမ္းမ်ားကလည္း မွန္းရခက္သည္။ ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္ေန႔က လက္နက္ကိရိယာမ်ား သုိေလွာင္ရာ လံုၿခံဳေရးဌာနခ်ဳပ္တစ္ခုအား အတင့္ရဲေသာ တုိက္ခုိက္မႈအပါအ၀င္ နယ္ျခားေစာင့္ရဲစခန္း ၃ ခုကုိ အာ႐ံုတက္ တုိက္ခုိက္မႈ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဌာနခ်ဳပ္ကုိ တုိက္ခုိက္မႈက ႐ႈပ္ေထြးသည္။ လက္လုပ္ေဖာက္ခြဲေရး ပစၥည္းမ်ား ေထာင္ထားျခင္းအပါအ၀င္ လူရာေပါင္းမ်ားစြာက ၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္ျခင္း၊ စစ္ကူလာေရာက္မႈ ေႏွာင့္ေႏွးေစရန္ လမ္းတြင္ ၿခံဳခုိက္တုိက္ခုိက္ျခင္းႏွင့္ လက္နက္မ်ား လုယက္ျခင္းတုိ႔ ပါ၀င္သည္။ ႏုိ၀င္ဘာ ၁၂ ရက္ေန႔က ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ေနာက္ထပ္ တုိက္ခုိက္မႈတစ္ခုတြင္ စစ္တပ္မွ အႀကီးအတန္းအရာရွိ ၁၂ ဦး က်ဆံုးခဲ့သည္။ အဆုိပါ အျဖစ္အပ်က္မ်ားက ေနာက္ပုိင္းတြင္ တုိက္ခုိက္မႈမ်ား ထပ္မံ ျပဳလုပ္လာဖြယ္ ရွိေနသည့္ ေလ့က်င့္သားျပည့္၀ေသာ လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕တစ္ခု၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ တုိက္ခုိက္မႈကုိ ျပသေနသည္။

စစ္တပ္ကေတာ့ အလုခံလုိက္ရသည့္လက္နက္မ်ား ျပန္ရေရးႏွင့္ တုိက္ခုိက္မႈတြင္ ပါ၀င္သူမ်ားကုိ ဖမ္းဆီးေရးအတြက္ စစ္ဆင္ေရးႀကီးတစ္ခု ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဂုဏ္သိကၡာကုိ ေစာ္ကားခံရသည္၊ ထိခုိက္မႈမ်ားျပားခဲ့သည္ဆုိသည့္ ခံစားခ်က္မ်ားေၾကာင့္ စစ္တပ္၏ အင္အားအသံုးျပဳမႈက မေလ်ာ္ကန္ခဲ့ဘဲ အရပ္သားလား၊ တုိက္ခုိက္ေရးသမားလားဆုိသည္ကုိလည္း ခြဲျခားႏုိင္ျခင္း မရွိခဲ့။ အိမ္ေျခေပါင္း အနည္းဆံုး ၁၅၀၀ ခန္႔မွာ မီး႐ႈိ႕ခံခဲ့ရၿပီး ၿဂိဳဟ္တုမွ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္အရ အားလံုးနီးပါးမွာ စစ္တပ္က ရႈိ႕ျခင္းျဖစ္သည္ဟု လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ Human Rights Watch က ဒီဇင္ဘာ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ လူေပါင္း ၃၀၀၀၀ မွာ ေဒသတြင္း အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရၿပီး ၂၇၀၀၀ က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ ခုိလႈံေနရသည္။ စစ္တပ္က စစ္ဆင္ေရးလုပ္ေဆာင္ေနသည့္ ေဒသကုိ လံုး၀ ပိတ္ထားေသာၾကာင့္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါးျဖစ္ေနသည္ဆုိေသာ စြပ္စြဲခ်က္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ အတည္ျပဳႏုိင္ရန္ ခက္ခဲေနသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သုိ႔ လူအမ်ားအျပား ေရာက္လာမႈက အေျခအေနကုိ ကြဲကြဲျပားျပား ျမင္လာရမည့္ အေနအထား ရွိေနသည္။

ထုိအေျခအေနႏွင့္ပတ္သက္၍ လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိမႈ မရွိသေလာက္ျဖစ္ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ ထုိေဒသသုိ႔ သြားေရာက္ျခင္းမရွိသလုိ၊ စစ္တပ္၏ စစ္ဆင္ေရးအတြက္ ေ၀ဖန္မႈလည္း မျပဳခဲ့။ သူမထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ရွိသည့္ ႏုိင္ငံပုိင္မီဒီယာကေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကုိ ေျဗာင္ျငင္းထားၿပီး ထုိေဆာင္ရြက္ခ်က္က ေျမျပင္မွတပ္မ်ား အေရးယူခံရမႈ လြတ္ကင္းေနျခင္းကုိ အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳရာ ေရာက္မည္ဆုိသည့္ စုိးရိမ္မႈမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ မေလးရွားႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တုိ႔အပါအ၀င္ မြတ္စလင္ကမၻာတြင္လည္း တင္းမာမႈမ်ားက ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။

ထပ္မံ၍ အင္အားအလြန္အကၽြံအသံုးျပဳမႈကဲ့သုိ႔ အစုိးရက အေျခအေနကုိ အကုိင္အတြယ္မတတ္ပါက ထုိေဒသရွိ မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအား အလ္-ယကင္အဖြဲ႕ကုိ ေထာက္ခံလာရန္အတြက္ ပုိမို တြန္းအားေပးသလုိျဖစ္ကာ ထုိလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕၏ အၾကမ္းဖက္မႈ သံသရာကုိ ရွည္လ်ားသြားေစႏုိင္သည္။ ထုိ႔ျပင္ တစ္ျခားႏုိင္ငံမ်ားမွ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕မ်ားက ၎တုိ႔၏ အယူအဆကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သြတ္သြင္းရန္အတြက္ အျမတ္ထုတ္ႏုိင္သည့္ အစြန္းေရာက္ေသာ ေျခအေနမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္လာႏုိင္သည္။ အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္မႈက ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းရွိ ဘာသာေရး တင္းမာမႈမ်ားကုိ မီးထုိးေပးသကဲ့သုိ႔ျဖစ္ကာ ေနာက္ဆက္တြဲဆုိးက်ိဳးမ်ား ျဖစ္လာႏုိင္သည့္ အလားအလာလည္း ရွိေနသည္။

လံုၿခံဳေရးအရ တုန္႔ျပန္မႈကုိ ေလွ်ာ့ခ်ကာ အလြန္အမင္း စုိးရိမ္ေသာက ေရာက္ေနၾကေသာ ရခုိင္ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ အထိအခုိက္မခံသည့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေပးႏုိင္သည့္ ပါးနပ္ေသာ ႏုိင္ငံေရး မဟာဗ်ဴႏွင့္ ေပါင္းစပ္ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ နီးနီးကပ္ကပ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ကာ ေထာက္လွမ္းေရး သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား မွ်ေ၀ျခင္းတုိ႔ကို အဓိကထား ေဆာင္ရြက္မွသာလွ်င္ ထုိကဲ့သုိ႔ အႏၱရာယ္ရွိသည့္ ရလဒ္မ်ားကုိ ေရွာင္ရွားႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ လက္ရွိတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ ေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ အေနအထားမွာ က်ဥ္းေျမာင္ေနၿပီျဖစ္ၿပီး အေျခအေနဆုိးရြာေနမႈကုိ တားဆီးရန္အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ထံမွ ခုိင္မာၿပီး၊ ၾသဇာရွိေသာ ေခါင္းေဆာင္မႈကုိ လုိအပ္ေနၿပီ ျဖစ္ေလသည္။

Ref: Time

(Time တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ The World’s Newest Muslim Insurgency Is Being Waged in Burma ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)