လက္ရွိသံုးစြဲေနသည့္ ကမၻာ့ေရွးအက်ဆံုး ဘာသာစကားမ်ား (၂)

မတ္ ၂၂၊ ၂၀၁၇
M-Media

– ဘာသာစကားဆုိတာ ဇီ၀႐ုပ္ ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲ တုိးတက္ေနသလုိ အခ်ိန္တုိင္း၊ မ်ိဳးဆက္တုိင္း ေျပာင္းလဲတုိးတက္ေနတဲ့ အရာတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာစကားတစ္ခုနဲ႔ အဲဒီဘာသာစကားကေန ေနာက္ထပ္ ခြဲထြက္လာတဲ့ ဘာသာစကားတစ္ခုဟာ သိသိသာသာ ကြဲျပားျခားနားသြားတာမ်ိဳး မရွိပါဘူး။ ဒ့ါေၾကာင့္ ဘာသာ
စကားတစ္ခုက အျခား ဘာသာစကားတစ္ခုထက္ ပိုၿပီး သက္တမ္းရင့္တယ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ မရႏုိင္ပါဘူး။ ဘာသာစကားအားလံုးဟာ လူသားေတြလုိပဲ အုိးမင္းေဟာင္း ႏြမ္းတတ္ပါတယ္။ အခုေဖာ္ျပမယ့္ ဘာသာစကားေတြကေတာ့ နည္းနည္း ထူးျခားၿပီး ေရွးလည္း ပုိက်ပါတယ္။

မက္ဆီဒုိးနီးယန္း

-႐ုရွား၊ ပုိလန္၊ ခ်က္၊ ခ႐ုိေအးရွားနဲ႔ အျခားဘာသာစကားေတြပါ၀င္တဲ့ ဆာလ္ဗစ္ (Salvic) ဘာသာစကားအုပ္စုထဲကျဖစ္ၿပီး သမုိင္းေၾကာင္းကေတာ့ ႏုပါေသးတယ္။ ဘုိးေဘးဘီဘင္စကား Common Slavic (Proto- Slavic) မွာ ဘုိင္ဇန္တုိင္း ခရစ္ယာန္ သူေတာ္စဥ္ ညီေနာင္ႏွစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဆုိင္ရီလ္ (Cyril) နဲ႔ မီသုိဒီးယက္စ္
(Methodius) တုိ႔က စံတစ္ခုသတ္မွတ္ရာကေန ခြဲထြက္လာခဲ့ၿပီး အခု Old Church Slavonic လုိ႔ေခၚတဲ့ ဘာသာစကားတစ္ခုျဖစ္လာကာ အဲဒီအတြက္ ဗ်ည္းစကားလံုးေတြကုိလည္း ဖန္တီးေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီ သူေတာ္စဥ္ညီေနာင္ႏွစ္ေယာက္ဟာ ၉ ရာစုေလာက္မွာ စလက္ဗ္ (Slavs) လူမ်ိဳးေတြကုိ ခရစ္ယန္ဘာသာသြတ္သြင္းဖုိ႔ ေျမာက္ဖက္ကုိသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီဘာသာစကားအသစ္ကုိ ယူေဆာင္သြားခဲ့ပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြဟာ ဂရိႏုိင္ငံရဲ႕ ေျမာက္ပုိင္းတစ္ေနရာကေန လာခဲ့ၾကတာျဖစ္ၿပီး အဲဒီေဒသကုိ အခုအခ်ိန္မွာ မက္ဆီဒုိးနီးယားလုိ႔ ေခၚဆုိေနတာ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ မက္ဆီဒုိးနီယားမွာသံုးတဲ့ ဘာသာစကားေတာ့ ဒီေန႔ေခတ္ Old Church Slavonic နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ဆက္စပ္ေနပါတယ္။

ဘက္စကက္ (Basque)

ဘက္စကက္ ဘာသာစကားဟာ ဘာသာေဗဒအရ ေတာ္ေတာ္ေလး ႐ႈပ္ေထြးပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ဒီဘာသာစကားကုိ စပိန္နဲ႔ ျပင္သစ္မွာေနထုိင္တဲ့ ဘက္စကက္လူမ်ိဳးတစ္ခ်ိဳ႕က မိခင္ဘာသာစကားအျဖစ္ အသံုးျပဳေနၾကေပမယ့္ (ျပင္သစ္နဲ႔ စပိန္စကားေတြလုိ) ႐ုိမန္ဘာသာစကားေတြနဲ႔ လံုး၀ ဆက္စပ္မႈမရွိပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး ကမၻာေပၚက အျခား ဘယ္ဘာသာစကားနဲ႔မွလည္း မဆက္ႏြယ္ပါဘူး။ ဘာသာေဗဒ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ဒီဘာသာစကားဟာ တစ္ခုခုနဲ႔ စက္ဆပ္ရမယ္လုိ႔ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မွတ္ယူထားခဲ့ေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ ဘယ္သီအုိရီကမွ ဒီအခ်က္အလက္ကုိ သက္ေသမျပႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။ ေနာက္ဆံုး မွတ္ယူလုိက္ရတာတစ္ခုကေတာ့ ဒီဘာသာစကားဟာ ဥေရာပမွာာ ႐ုိမန္ဘာသာစကားေတြ ေရာက္မလာခင္ ရွိေနခဲ့တဲ့ ဘာသာစကားတစ္ခု ျဖစ္တယ္ဆုိတာပါပဲ။ ဆုိလုိတာက ေရာမေတြဟာ အဲဒီကုိေရာက္လာၿပီး လက္တင္နဲ႔ေရာကာ ျပင္သစ္နဲ႔ စပိန္တုိ႔လုိ ဘာသာစကားေတြ မေပၚလာခင္ကတည္းက ရွိေနတယ္လုိ႔ မွတ္ယူခဲ့တာပါ။

ဖင္းနစ္ရွ္

ဒီဖင္လန္ဘာသာစကားဟာ ၁၆ ရာစုအထိ အေရးအသား မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အျခားဘာစကားေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ေတာ့ ဖင္းနစ္ရွ္ဟာ သူတုိ႔ထက္ေစာတဲ့ သမုိင္းေၾကာင္း ရွိေနပါတယ္။ ဖင္ႏုိ-အူဂရစ္ (Finno-Ugric ) ဘာသာစကားအုပ္စု၀င္ျဖစ္ၿပီး ဒီအုပ္စုထဲမွာ အစတုိးနီယန္း၊ ဟန္ေဂရီယန္းနဲ႔ ဆားဘီးယားတစ္၀ွမ္းက လူနည္းစုေတြ ေျပာေနတဲ့ ဘာသာစကားေသးေသးေလးေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဖင္းနစ္ရွ္ကေတာ့ ေမြးစားစကားလံုး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါ၀င္ၿပီး အျခား ဘာသာစကားအုပ္စုေတြကေန ရာစုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ စကားလံုးေတြကုိ ငွားရမ္းသံုးစြဲခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဖင္းနစ္ရွ္မွာ ေမြးစားထားတဲ့ စကားလံုးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ မူရင္းနီးပါးေလာက္ကုိ ရွိေနၾကပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ‘အေမ’ ဆုိတဲ့စကားလံုးအတြက္ အသံုးျပဳတဲ့ ‘aiti’ ဟာ အခုလက္ရွိမွာ မသံုးေတာ့တဲ့ ေဂါ့သစ္ဘာသာစကားကေန လာတာပါ။ ‘ဘုရင္’ ဆုိတဲ့ ‘kuningas’ ကလည္း ေရွးေဟာင္း ဂ်ာမန္ဘာသာစကား ‘kuningaz’ ကေန ငွားရမ္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ေရွးေဟာင္း ဂ်ာမန္ ဘာသာစကားကေတာ့ လက္ရွိမွာ အသံုးျပဳျခင္း မရွိေတာ့ပါဘူး။

ေဂ်ာ္ဂ်ီယံ

ေကာ့ေကးရွပ္ေဒသဟာ ဘာသာစကားပညာရွင္ေတြအတြက္ ေတာ္ေတာ္ေလး ဦးေႏွာက္ေျခာက္ရတဲ့ေဒသပါ။ ေကာ့ေကးရွပ္ေဒသေတာင္ပုိင္း ႏုိင္ငံ ၃ ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့ အာေမးနီးယား၊ အဇာဘုိင္ဂ်န္နဲ႔ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာတုိ႔ရဲ႕ အဓိကဘာသာစကားေတြဟာ အင္ဒုိ-ဥေရာပ၊ တာရ္ကစ္နဲ႔ ကာ့တ္ဗီလီယန္ ဆုိတဲ့ မတူညီတဲ့ ဘာသာစကားအုပ္စု ၃ စုက ဆင္းသက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ေဂ်ာ္ဂ်ီယံဘာသာစကားကေတာ့ ကာ့တ္ဗီလီယန္စစ္စစ္ျဖစ္ၿပီး ေရွးေဟာင္းဟန္ပန္ေတြပါ၀င္တဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ ဘာသာစကားလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အသံုးျပဳတဲ့ ဗ်ည္းအကၡရာေတြက ေတာ္ေတာ္ေလး ေရွးၾကၿပီး ေအဒီ ၃ ရာစုေလာက္က အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ အာရမုိက္ဘာသာစကားက အသြင္ေျပာင္းလာတာလုိ႔လည္း ယူဆၾကပါတယ္။ ဘက္စကက္လုိ လံုး၀ သီးသန္႔ဘာသာစကားမ်ိဳး မဟုတ္ေပမယ့္ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာက လူနည္းစုေတြေျပာဆုိတဲ့ ကာ့တ္ဗီလီယန္မိသားစု၀င္ ဘာသာစကားေလးခုလံုးဟာ ကမၻာေပၚက အျခား ဘယ္ဘာသာစကားေတြနဲ႔မွ ဆက္စပ္မႈ မရွိပါဘူး။

အုိင္းရစ္ရွ္ ေဂးလစ္ (Irish Gaelic)

အခုအခ်ိန္မွာ အုိင္းရစ္ရွ္ ေဂးလစ္ ဘာသာစကားကုိ အုိင္ယာလန္ႏုိင္ငံက လူနည္းစုေတြကေသာ အသံုးျပဳၾကေတာ့ေပမယ့္ ဒီဘာသာစကားရဲ႕ သမုိင္းေၾကာင္းက ရွည္လ်ားပါတယ္။ ဒီစကားဟာ အင္ဒုိ-ဥေရာပ ဘာသာစကားရဲ႕အခြဲ ဆဲလ္တစ္အုပ္စု၀င္ျဖစ္ၿပီး ဂ်ာမန္ဘာသာစကား လႊမ္းမုိးမႈမရွိခင္မွာ ဒီေန႔ေခတ္ ဂရိတ္ၿဗိတိန္နဲ႔ အုိင္ယာလန္တုိ႔က ကၽြန္းေလးေတြမွာ ထြန္းကားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အုိင္းရစ္ရွ္ ေဂးလစ္ ဘာသာစကားကေန စေကာ့တစ္ရွ္ ေဂးလစ္နဲ႔ မန္႔ဇ္ (Manx) (မန္း (Man) ကၽြန္းကလူမ်ိဳးေတြ အသံုးျပဳတဲ့) ဘာသာစကားေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေရွးအက်ဆံုး ဘာသာစကားစာရင္းမွာ ပါ၀င္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းက
ဥေရာပ ဘယ္ဘာသာစကားထက္မဆုိ ပိုၿပီး သက္တမ္းရင့္တဲ့ တုိင္းရင္းဘာသာစကား ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ဘာသာစကားေတြကုိ ေျပာၾကၿပီး လက္တင္ဘာသာစကားနဲ႔ ေရးၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အုိင္းရွစ္ေတြကေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ဘာသာစကားနဲ႔သာ ေ
ရးသားအသံုးျပဳပါတယ္။

Ref : The Culture Trip

အပုိင္း (၁) ဖတ္႐ႈရန္ – http://www.m-mediagroup.com/news/66344