ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ဘာသာေရး အဖြဲ႕အစည္းၾကီးအား စြမ္းအားျမွင့္တင္ေရး

ဧျပီ ၃၀ ၊ ၂၀၁၇
ေဆာင္းပါးရွင္- ျမင္သစ္

မအားတာနဲ႕ စာမေရးျဖစ္တာ ၾကာေနပါျပီ။ မေန႕က သာေကတမွာ အစၥလာမ့္အေျခခံဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းႏွစ္ခု ဘုရားရိွခိုးဝတ္ျပဳမႈ လုပ္ေဆာင္တယ္ဆိုျပီး ပိတ္ခံရတာ ျမင္ရၾကားရေတာ့ မေနႏိုင္လို႕ ဒီစာေလး ေရးလိုက္ပါတယ္။

ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္၊ ဘာသာေရးေက်ာင္းပါဆိုမွ ဝတ္ျပဳမွာေပါ့တို႕၊ အစြန္းေရာက္ဗုဒၶဘာသာမ်ိဳးခ်စ္နဲ႕ သကၤန္းဝတ္ေတြ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္ေတြ အေရးမယူဘူးလားတို႕၊ အန္တီစုရဲ့ NLD အစိုးရတာဝန္ရိွသူေတြ ဘာလုပ္ေနလဲ စတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ေဆြးေႏြးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

ကၽြန္ေတာ္ ေဆြးေႏြးေရးသားမွာက ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႕ လူ႕အသိုင္းအဝန္းကို စြမ္းအားျမွင့္တင္ေရး ရႈေထာင့္ကပါ။ စာဖတ္သူေတြအေနနဲ႕ ပိုမိုရွင္းလင္းေစဖို႕ ကၽြန္ေတာ္ဆြဲထားတဲ့ ပုံေတြနဲ႕ ခ်ျပေဆြးေႏြးသြားပါမယ္။

ဒီပုံ(၁)ကေတာ့ ဒီေန႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ေတြ ေတာင့္တတဲ့ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ဦးေဆာင္မႈနဲ႕ အဖြဲ႕အစည္း ပုံစံပါပဲ။ ဒီပုံမွာ ႏွစ္ဖက္ေခါင္းပါ ျမွားေတြရဲ့ သေဘာတရားကေတာ့ အျပန္အလွန္ ဆက္သြယ္ ဆက္ဆံ ဆက္ႏြယ္မႈကို ရည္ညႊန္းတာပါ။
အဆက္ျမွားကေတာ့ အားေပ်ာ့ အားနည္းမႈကို ျပဆိုလိုျပီး၊ အျပည့္ျမွားကေတာ့ (ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္) အားေကာင္းမႈကို ျပလိုပါတယ္။ အစိုးရအာဏာပိုင္ (Government & Authorities)၊ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း (Community)၊ Institution အဆင့္ကို ေရာက္ရိွျပီး (ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ)အစၥလာမ့္ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းၾကီး (Institutionalized Islamic Faith-based Organization)၊ အျခား ဘာသာတရားေတြက ဘာသာေရးအဖြဲ႕ေတြ၊ အျခား အရပ္ဖက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြ (Other CSOs)နဲ႕ စတုတၳမ႑ိဳင္မီဒီယာ (Media)တို႕ေပါ့။
ျပည္သူနဲ႕ အေျခခံလူ႕အဖြဲ႕အစည္းနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရနဲ႕ အာဏာပိုင္ေတြၾကားက ဆက္ဆံမႈကေတာ့ ေန႕စဥ္ထိေတြ႕ဆက္ဆံေနျခင္း မဟုတ္တဲ့ အေပၚမွာ အားနည္းတာ လက္ေတြ႕က်ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပုံမွာ ရည္ညႊန္းထားသလို ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ အစၥလာမ္ဘာသာေရးအဖြဲ႕ၾကီးက လူမႈအေဆာက္အအုံ အဆင့္ဖြံ႕ျဖိဳးျပီးျဖစ္ေနကာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္၊ မီဒီယာနဲ႕ အျခား အရပ္ဖက္ အဖြဲ႕ ဘာသာေရးအဖြဲ႕ေတြၾကား ဆက္ဆံမႈကေတာ့ ခိုင္မာေနရပါမယ္၊ အျပန္အလွန္ရိွေနရပါမယ္။ ေနာက္တစ္ခု အေရးၾကီးတာက ျပည္သူေတြထဲက ျပည္သူေတြျဖစ္တဲ့ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ေတြနဲ႕ အျခား အရပ္ဖက္အဖြဲ႕ေတြ၊ မီဒီယာေတြနဲ႕ ဆက္ဆံေရးဟာ တိုက္ရိုက္ေရာ၊ အစၥလာမ့္ဘာသာေရးအဖြဲ႕ၾကီးကေနတစ္ဆင့္ပါ ခိုင္မာေကာင္းမြန္ေနရပါမယ္။ ဒီပုံမွာ အသက္ကေတာ့ အစၥလာမ့္ဘာသာေရးအဖြဲ႕ၾကီးနဲ႕ မိမိတို႕ ဦးေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတို႕ အၾကား အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံေရးဟာ အလြန္ေကာင္းမြန္ခိုင္မာေနရပါမယ္။

ပုံ(၁)မွာ ညႊန္းဆိုသလို ကၽြန္ေတာ္တို႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို တည္ေဆာက္ထားႏိုင္ရင္…

သာေကတျဖစ္ရပ္မ်ိဳးဟာ ျဖစ္လာဖို႕ မရိွသလို၊ ျဖစ္လာရင္ေတာင္ ဒီထက္ပိုေကာင္းတဲ့ တုန္႕ျပန္မႈမ်ိဳး ေနာက္ဆက္တြဲ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳးေတြ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါ။

သာေကတျဖစ္ရပ္ဟာ အခုမွ ထျဖစ္တာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ႏွစ္ဆယ္ခ်ီၾကာေနျပီ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ယခင္စစ္အာဏာရွင္အစိုးရလက္ထက္မွာ ဘာသာေရးဖိႏွိပ္မႈေတြရိွခဲ့ပါတယ္။ ျမိဳ႕သစ္ေတြတည္ခဲ့ေပမယ့္ ျမိဳ႕သစ္ေန လူနည္းစုဘာသာဝင္ေတြအတြက္ တရားဝင္ ဘာသာေရးအေဆာက္အဦးေတြ ေဆာက္လုပ္ခြင့္မရခဲ့ပါ။ အဲ့ဒီရဲ့ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႕ အိမ္ေတြမွာ စုေပါင္းဝတ္ျပဳရတာ၊ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ သက္ဆုိင္ရာ ေဒသအာဏာပိုင္ေတြနဲ႕ နားလည္မႈကို အနည္းနည္းအဖုံဖုံနဲ႕ ယူရျပီး စုေပါင္းဝတ္ျပဳရတာေတြ လုပ္ခဲ့ၾကရပါတယ္။

ႏွစ္ၾကာျမင့္ျပီးျဖစ္တဲ့ ဘာသာေရးအေဆာက္အဦးေတြကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရး၊ တိုးပြားလာတဲ့ လူဦးေရနဲ႕ အညီ အထပ္ျမွင့္တင္တိုးခ်ဲ႕ေဆာက္လုပ္ေရး၊ ေခတ္ကာလနဲ႕အညီ တိုးတက္လာတဲ့ နည္းစနစ္မ်ားနဲ႕အညီ ျပဳျပင္ေဆာက္လုပ္ေရးေတြမွာ တင္းၾကပ္စြာ ကန္႕သတ္ခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ သာကေတက ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းေတြဟာ အဲ့ဒီလိုျဖစ္ရပ္မ်ားစြာကတည္းက တစ္ခုပါ။

ကၽြန္ေတာ္တို႕မွာ Institution အဆင့္ရိွတဲ့ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းၾကီးသာရိွမယ္ဆိုရင္…အဲ့ဒီ့မွာ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္က ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ေတြကို ဒီလိုကိစၥေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ထိေရာက္စြာ ကူညီဖို႕  Legal and Advocacy Consultancy and Action Unit (ဥပေဒေရးရာနဲ႕ ေစ့စပ္ညိွႏိႈင္းေရး အဖြဲ႕ခြဲ) ေကာင္းေကာင္းတစ္ခုရိွေနမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ့အဖြဲ႕ခြဲက ေဒသအလိုက္ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ေတြအေနနဲ႕ အာဏာပိုင္ေတြကို အေျခခံဥပေဒေအာက္နဲ႕ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားေအာက္ကေန ဒီအခက္အခဲေတြကို ဘယ္လို ထိေရာက္စြာ ခ်ဥ္းကပ္ေျဖရွင္းမလဲ၊  ႏို္င္ငံေတာ္အစိုးရနဲ႕ သက္ဆိုင္ရာကို ဘယ္လို တရားဝင္အေရးဆိုရမလဲ၊ ေဆာင္ရြက္စဥ္မွာ ေတြ႕ၾကဳံလာရတဲ့ အခက္အခဲနဲ႕ စိန္ေခၚမႈေတြကို ဘယ္လို ခ်ဥ္းကပ္ရမလဲစသည္ျဖင့္ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ပုံ(၁)မွာျပခဲ့တဲ့ ျပည္သူနဲ႕ အစိုးရၾကား ဆက္ဆံေရး အဆက္ျမွားဟာ စနစ္က်နတဲ့ လူမႈအေဆာင္အအုံအဆင့္ဖြံ႕ျဖိဳးတဲ့ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းၾကီး အကူအညီနဲ႕ ပုံ(၂)မွာ ျပထားသလို အားေကာင္းသြားမွာ ပိုထိေရာက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အလားတူ အဖြဲ႕ၾကီးရဲ့ ေဆာင္မမႈနဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းနဲ႕ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ျပည္သူေတြနဲ႕ မီဒီယာ အျခားအရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြၾကား ဆက္ဆံမႈ ဆက္ႏြယ္မႈ ပူးေပါင္းေတြဟာ အားေကာင္းလာမွာျဖစ္ျပီး အဲ့ဒီရဲ့ ေကာင္းက်ိဳးကေတာ့ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ေတြအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရနဲ႕ေရာ၊ အျခားလူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ပါ ဆက္ဆံေရးဟာ ပိုမိုအားေကာင္းလာႏိုင္ျပီး ယေန႕ကၽြန္ေတာ္တို႕ေတြ႕ၾကဳံေနရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ဆိုးနဲ႕ စိန္ေခၚမႈေတြဟာ တျဖည္းျဖည္းနည္းသြားရာကေန အခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခုမွ ပေပ်ာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္…ဒီေန႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း လက္ေတြ႕ ၾကဳံေနရတဲ့ အေျခအေနက ပုံ(၃)ပါ။

ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေလာကကို ၾကည့္လိုက္ရင္ အိုလမာသာသာန႕ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕၊ အစၥလာမ့္ေရးရာေကာင္စီ၊ မမလ၊ မဖအ၊ ေမာ္လဝီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္တို႕အျပင္ အျခားအဖြဲ႕အခ်ိဳ႕ရိွပါေသးတယ္။ ေရွ႕ငါးဖြဲ႕က အစိုးရအဆက္ဆက္က အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံထားရျပီး ငါးဖြဲ႕ေပါင္းကာ ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ အစၥလာမ္ဘာသာေရးအဖြဲ႕ဆိုျပီး ဖြဲ႕ထားပါတယ္။

ပုံ(၃)မွာ ညႊန္းထားတဲ့အတုိင္း ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာအဖြဲ႕ၾကီးဆိုေပမယ့္… ငါးဖြဲ႕ခ်င္း တစ္ဖြဲ႕နဲ႕တစ္ဖြဲ႕ဆက္ဆံမႈဟာ event- and ad hoc-based (အခမ္းအနား၊ အစီအစဥ္နဲ႕ ျပႆနာျဖစ္မွစတဲ့အေျခအေနေပၚမွာပဲ အေျချပဳထားတဲ့) ျဖစ္ပါတယ္။ နည္းဗ်ဴဟာခ် နည္းဗ်ဴဟာက် ပုံမွန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးမွာေတာ့ အားနည္းလြန္းလွပါတယ္လို႕ ျမင္မိပါတယ္။ အျခားအဖြဲ႕မ်ားနဲ႕ဆိုရင္ေတာ့ သုံးသပ္စရာကို မလိုေတာ့ပါ။

ထို႕နည္းတူ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရနဲ႕ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရးမွာလည္း စာေရးသူအျမင္အရ ထိေရာက္တဲ့ channel (ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္း)ဖြင့္ထားႏိုင္ျခင္း မရိွဟု ျမင္ပါတယ္။  လက္ရိွျဖစ္ရပ္ေတြနဲ႕ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေနရပုံေတြဟာ သက္ေသေတြပါပဲ။
စတုတၳမ႑ိဳင္မီဒီယာနဲ႕လည္း event- and ad hoc-based ပါပဲ။ ဒါေတာင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ မီဒီယာဘက္က (mostly one-sided communication initiated by media) စဆက္သြယ္ရတဲ့ အေနအထားပါ။ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ မီဒီယာပိုင္းမွာ ပုံမွန္ဆက္ဆံေရးလမ္းေၾကာင္းတစ္ခုရိွမေနပါဘူး။ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြအေနနဲ႕ မီဒီယာကို လူထုအျမင္လမ္းေၾကာင္းခ်ျပျခင္း ရယူျခင္းနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ အသုံးျပဳႏိုင္ေလာက္ေအာင္ မဖြံ႕ျဖိဳးေသးဘူး၊ အဲ့ဒီလို မီဒီယာနဲ႕ဆက္သြယ္ရမယ့္ စနစ္တစ္ခုရိွမေနပါဘူး။

အျခားဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ အရပ္ဖက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ဆက္ဆံေရးကေတာ့ ပိုေတာင္အားနည္းပါေသးတယ္။ Event-based ပိုဆန္ပါတယ္။ WIN WIN အေျခအေနမ်ိဳးနဲ႕ လူမႈအေဆာက္အအုံအဆင့္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ အျခားအဖြဲ႕အစည္းေတြကိုဆီက နည္းစနစ္နဲ႕ သင္ခန္းစာေတြရယူ ကိုယ့္ဖက္ကလည္း ျပန္လည္မွ်ေဝ ကိုင္းကၽြန္းမွီ ကၽြန္းကိုင္းမွီ ဗ်ဴဟာက်က် နည္းစနစ္က်က် ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳးပိုင္းမွာေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးကို အားနည္းေနပါေသးတယ္။
အဆိုးဆုံးကေတာ့ ေအာက္ေျခ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္လူထုနဲ႕ ထိေတြ႕မႈပိုင္းမွာကို အားနည္းေနေသးတာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အဖြဲ႕အစည္းအားလုံးလိုလိုကို ၾကည့္လိုက္ရင္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈစနစ္နဲ႕ သြားေနျပီ ဗဟိုအဆင့္မွာသာ သက္ဝင္လႈပ္ရွားပါတယ္။ လူထုထဲ ေအာက္ေျခအဆင့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳးက ရွားရွားပါးပါးေတြ႕ရပါတယ္။ ယခင္က ကြန္ရက္ျဖန္႕က်က္မႈအားေကာင္းခဲ့ေကာင္း ေကာင္းခဲ့ေပမယ့္ အခုအခါမွေတာ့ ေတာ္ေတာ္ကို အားနည္းေနပါျပီ။ အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ့ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုလည္း ေအာက္ေျခလူထုက သိႏိုင္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းမ်ိဳး ရိွမေနသလို၊ အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႕ ေအာက္ေျခလူထုနဲ႕ ပုံမွန္ထိေတြ႕ျခင္းမ်ိဳးလည္း မေတြ႕ရေသလာက္ပါပဲ၊ ေအာက္ေျခလူထုက အဖြဲ႕အစည္းေတြဆီကို မိမိတို႕အသံကို တရားဝင္ၾကားေစတဲ့အပို္င္းမ်ိဳးမွာလည္း အားရစရာမရိွပါ။ အဲ့ေတာ့ လူထုကိုယ္တိုင္ကလည္း အဖြဲ႕အစည္းေတြကို က်န္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေမ့ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ျဖစ္ေနျပီး ခလုတ္ထိမွာ အမိတဆိုသလို ျပႆနာေပၚမွ ေဝဖန္တာ ညည္းညဴတာ ဒီေလာက္နဲ႕ပဲျပီးေနပါတယ္။

အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႕ လူထုက အဖြဲ႕အစည္းေတြေပၚမွာ ယုံၾကည္ခ်က္ေပ်ာက္ဆုံးလာေနျပီး၊ ownership ေခၚတဲ့ ငါတို႕နဲ႕သက္ဆိုင္တယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္လည္း အားေလ်ာ့လာေနပါျပီ။ ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္(လူထု)ကိုယ္တိုင္က ေနာက္လိုက္ေကာင္းမဆန္မႈကိုလည္း ေတြ႕ရႏိုင္ပါတယ္။ ျပႆနာျဖစ္မွ အဖြဲ႕ေတြကို တျပီး ထဆဲျပီး က်န္တဲ့ အခ်ိန္က်ေတာ့ ကိုယ္နဲ႕ မဆိုင္သလို ေနၾကတဲ့ အက်င့္ဆိုးပါ။ ဒီအဖြဲ႕ေတြ အခုထက္ပို အားေကာင္းလာဖို႕ ကိုယ္ေတြၾကဳံေတြ႕ေနတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြမွာ ထိေရာက္စြာ ဦးေဆာင္လာႏိုင္ဖို႕ ကိုယ္ေတြဖက္က ဘာေတြ ပံ့ပိုးေပးရမယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ေမ့ထားၾက ေမ့ေနၾကတာပါပဲ။

ျမန္မာစကားပုံတစ္ခုယူေျပာရရင္..စစ္ေရာက္မွ ျမွားခၽြန္ရလားဆိုျပီး စစ္သူၾကီးကို အျပစ္တင္မယ္ဆိုရင္ ေနာက္တန္းမွာတုန္းက စစ္သူၾကီး ျမွားခၽြန္လို႕ရေအာင္ ငါတို႕က ဘာလုပ္ေပးခဲ့ၾကသလဲဆိုတာကိုလည္း ေတြးမိၾကဖို႕ အခ်ိန္မီ သင္ခန္းစာယူၾကဖို႕ လိုပါမယ္။ ႏို႕မို႕ဆို မိုးလြန္မွ ထြန္ခ်ရတဲ့ ျပႆနာျဖစ္မွ လိုက္ရွင္းရတဲ့ အျဖစ္ဆိုးမ်ိဳးက လြတ္ဖို႕မရိွပါ။ ေကာက္ရိုးမီးေတြ မျဖစ္ဖို႕လိုပါမယ္။

ကိုယ္ေတြျဖစ္ေနတာက ၾကဳံေနတာက ပုံ(၃) ျဖစ္ခ်င္တာက ပုံ(၁) ပုံ(၂)။ အဲ့ေတာ့ ကိုယ္ေတြျဖစ္ခ်င္တဲ့ အေျခအေနကို ဘယ္လို တည္ေဆာက္ယူၾကမလဲေပါ့။ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြဖက္ကေရာ၊ communityလူထုကပါ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲၾကရမွာပါ။

ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြဖက္က သမိုင္းေၾကာင္းေကာင္းခဲ့တဲ့ ကိုယ့္အဖြဲ႕အစည္းေတြ ေရွးယခင္ကလို Institution အဆင့္ျပန္ရယူဖို႕ Organizational Development မိမိတို႕ အဖြဲ႕အစည္းတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ဖြံ႕ျဖိဳးမႈကို သတၱိရိွရိွလုပ္ဖို႕ ေတာ္လွန္ယူဖို႕လိုပါမယ္။ ပရဟိတအေျချပဳကေန  half volunteer half professional အဆင့္ကို သြားသင့္ေနပါျပီ။ ဥပမာ- အေပၚမွာ ဥပမာေပးခဲ့တဲ့ Unit နဲ႕ပတ္သက္ျပီးေျပာရရင္…ဥပေဒနဲ႕ဆိုင္တဲ့ ကိစၥေတြ ေစ့စပ္ညိွႏိႈင္းေရးနဲ႕ဆိုင္တဲ့ ကိစၥေတြကို ေဆာင္ရြက္ဖို႕ တတ္သိပညာရွင္ေတြရဲ့ အကူအညီလိုပါျပီ၊ အဲ့ဒီ့မွာ လုံးဝ volunteer-based လုပ္မယ္ဆိုရင္ ထိေရာက္မႈက ေႏွးေကြးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေယဘူယ်ဆိုရရင္ အဖြဲ႕အစည္းရဲ့ ဥပေဒအၾကံေပးဆိုသူက သူရဲ့ မိသားစုေရး ဝမ္းေရးကိစၥျပီးမွ အဖြဲ႕အစည္းရဲ့ ပရဟိတအေရးကို လုပ္ႏိုင္မွာပါ၊ အတၱဟိတအေရးမွာ အားစိုက္မႈေလာက္ အခ်ိန္အား လူအား မေပးႏိုင္တာ ၁၀၀% ပါ။ ျဖစ္သင့္တာက Law ဥပေဒ နဲ႕ Public Policy ျပည္သူ႕ေရးရာမူဝါဒပိုင္း တတ္ကၽြမ္းတဲ့ mid-career ပညာရွင္တစ္ဦး အခ်ိန္ျပည့္ထားသင့္ျပီး သူ႕ကိုမွ ေဘးကေန Volunteer-based Legal and Advocacy Consultant Team တစ္ခုက အကူအညီေပး လမ္းညႊန္ေပးရမွာပါ။ တကယ္တမ္းသာ တစ္ႏိုင္ငံလုံးက ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ေတြ ၾကံဳေတြေနရတဲ့ စိန္ေခၚမႈနဲ႕ ကိစၥေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္သာ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆို အဲ့ဒီ့ လူငယ္လူရြယ္ပညာရွင္ ယားလို႕ေတာင္ ကုတ္အားမည္မဟုတ္ပါ။ ဒါက Unit တစ္ခုအတြက္ ဥပမာပါ။

လက္ရိွ စာေရးစာခ်ီအခ်ိဳ႕သာထားရိွ ဦးေဆာင္ပိုင္းသူေတြက ကိုယ့္စီးပြားျပီးမွ၊ ကိုယ့္အတၱဟိတျပီးမွ၊ ၾကဳံမ၊ွ အေရးတၾကီးကိစၥရိွမွ လာေရာက္တာမ်ိဳး၊ ကိစၥရပ္တိုင္းကို ဦးေဆာင္သူတစ္စုကသာ အေရးေပၚေခါင္းဆိုင္ေျဖရွင္းေနတာမ်ိဳးေတြရိွေနသေရြ႕ Institution တစ္ခုအဆင့္ေရာက္လာဖို႕ရာမရိွပါ။

ပညာလို အိုသည္မရိွဆိုသည့္အတုိင္း ၾကဳံေတြ႕လာတဲ့ အခက္အခဲနဲ႕ စိန္ေခၚမႈအသစ္ေတြကို ကိုင္တြယ္ရင္ဆိုင္ႏိုင္ဖို႕ အဖြဲ႕အစည္းပိုင္း ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းေတြအေနနဲ႕ Leadership ပိုင္းအရည္အေသြးျမွင့္တင္ဖို႕လိုပါမယ္။ အျခားႏိုင္ငံတကာမွ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ျပည္တြင္း အျခားေအာင္ျမင္ေနတဲ့ non-profit sector မွ အဖြဲ႕အစည္းေတြဆီကေန သင္ယူဖို႕ အဆင့္ျမွင့္ တင္ဖို႕လိုပါမယ္။

ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ဘာသာေရး အဖြဲ႕အစည္းၾကီး နာမည္ေအာက္ဝင္ အဖြဲ႕ငါးဖြဲ႕အေနနဲ႕ အဖြဲ႕အခ်င္းခ်င္း ပိုမိုပြင့္လင္းတဲ့ ပိုမုိနီးကပ္တဲ့ ပုံမွန္ျဖစ္မယ့္ လက္တြဲေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳးလုပ္ရပါမယ္။  အဲ့ဒီလိုလုပ္ႏိုင္ဖို႕ သေဘာတူခ်မွတ္ထားတဲ့ မူဝါဒနဲ႕ နည္းဗ်ဴဟာေကာင္းတစ္ခု ျပင္ဆင္အေကာင္အထည္ေဖာ္သင့္ပါမယ္။ ဗဟိုမွသည္ ေအာက္ေျခအထိ ပုံမွန္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ အသက္ဝင္ေအာင္ လုပ္ရပါမယ္။ အဲ့ဒီ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြက event-based ခ်ည္းသက္သက္မဟုတ္ေနသင့္ဘဲ လူမႈေျပာင္းလဲမႈအတြက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစမယ့္ ေရတို ေရလတ္ ပေရာဂ်က္ေတြ ပရိုဂရမ္ေတြျဖစ္သင့္ပါတယ္။

အဖြဲ႕အစည္းေတြအေနနဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႕ လူထုနဲ႕ပိုမိုထိေတြ႕မႈ Community Engagement လုပ္ကိုလုပ္ရပါမယ္။ ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ လုပ္လို႕တဲ့အေပၚ ဥပမာ အခ်ိဳ႕ေပးလိုက္ပါတယ္။ လူထုကို ပိုမိုပါဝင္လာႏိုင္မယ့္ လမ္းေၾကာင္းမ်ိဳးေတြ အဖြဲ႕အစည္းေတြဖက္က မ်ားမ်ား လုပ္သင့္ပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႕ အေရးေပၚကိစၥရိွမွ မဟုတ္ဘဲ ေအာက္ေျခလူထုရဲ့ ေန႕စဥ္ဘဝဆီကို အေရာက္သြားသင့္၊ သူတို႕ရဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြ အခက္အခဲေတြ အထူးသျဖင့္ ဘာသာေရးနဲ႕ လူမႈေရး အေျခအေနေတြကို သူတို႕ဆီကေန တိုက္ရိုက္နားေထာင္အပ္ပါတယ္၊ အဖြဲ႕အစည္းအေနနဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေနနဲ႕ ဘာေတြလုပ္ေဆာင္ေနတယ္ဆိုတာကို ပိုမိုပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ ပုံစံ လမ္းေၾကာင္းေတြနဲ႕ လူထုကို ပုံမွန္ အသိေပးအပ္ပါတယ္၊ လူထုရဲ့ တကယ့္အေျခအေနကို သိဖုိ႕ Social Research သုေတသနျပဳမႈေတြကို လုပ္သင့္ပါတယ္၊ လူထုရဲ့ အျမင္နဲ႕ ေတာင္းဆိုမႈေတြကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႕နဲ႕ ကိုယ့္ ကန္႕သတ္မႈေဘာင္ေတြကထဲကေနပဲ အေကာင္းဆုံး ျပန္တုန္႕ျပန္ေပးဖို႕လည္း လိုပါတယ္။ အေရးၾကီးဆုံးအခ်က္က အဖြဲ႕အစည္းေတြအေနနဲ႕ ေအာက္ေျခအဖြဲ႕ေတြကို ပိုမိုလုပ္ကိုင္ခြင့္ေတြေပး ပိုမိုအသက္ဝင္ေစဖို႕လိုပါမယ္။ Decentralization ေပါ့ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို ေျဖေလ်ာ့ဖို႕ လိုပါတယ္။ အဲ့ဒါမွ လူထုနဲ႕ ပိုထိေတြ႕ႏိုင္မွာပါ။

အေပၚမွာ ေထာက္ျပေဆြးေႏြးထားသလို အဖြဲ႕အစည္းေတြအေနနဲ႕ လူထုနဲ႕ ပိုမိုထိေတြ႕ႏိုင္ဖို႕ လူထုအျမင္လမ္းေၾကာင္းကို ယူဖို႕ မီဒီယာေတြအေနနဲ႕ အျမဲထိေတြ႕သင့္ပါတယ္။ မီဒီယာကဆက္သြယ္မွမဟုတ္ဘဲ မီဒီယာကို ဆက္သြယ္ဖို႕လိုပါမယ္။ အဲ့ဒီအတြက္လည္း ကိုယ့္အဖြဲ႕အစည္းတြင္း SOP ေဆာင္ရြက္ပုံလမ္းညြန္ရိွသင့္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ အျခားဘာသာတရားအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ အရပ္ဖက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ဆက္ဆံမႈပါ။ အျခားဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ဆက္သြယ္ေရးမွာ Interfaith ဘာသာေပါင္းစုံခ်စ္ၾကည္ေရးေဘာင္တစ္ခုသာ ခတ္ျပီး ခ်ဥ္းကပ္ေနတာမ်ိဳးထက္ ကိုယ္ေတြထက္ ပိုစနစ္က်တဲ့ Institution အျဖစ္ကို ရပ္တည္ေနႏိုင္ျပီျဖစ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြဆီကေန အဖြဲ႕အစည္းတိုးတက္ေရး၊ လူသားအရင္းအျမစ္ဖြံ႕ျဖိဳးေရး၊ နည္းဗ်ဴဟာနဲ႕ မူဝါဒခ်မွတ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းစတာေတြကို အေတြ႕အၾကဳံယူ သင္ယူျခင္းလမ္းေၾကာင္းေတြနဲ႕လည္း ခ်ဥ္းကပ္သင့္ေနပါျပီ။

ေနာက္တစ္ခုက ငါးဖြဲ႕အေနနဲ႕ အျခားရပ္တည္ေနတဲ့ အစၥလာမ့္ဘာသာေရးအေျချပဳအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီးလည္း တိက်တဲ့ အေပါင္းဆန္တဲ့ မူဝါဒမ်ိဳးရိွေနသင့္ပါျပီ။ ဘာသာေရးငါးဖြဲ႕ရိွျပီးသား တစ္ဖြဲ႕ထပ္ေထာင္တယ္ဆိုတဲ့ အႏုတ္ေဆာင္အျမင္မ်ိဳးကေန တရားဝင္အစိုးရအသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ ငါးဖြဲ႕အေနနဲ႕ က်န္အဖြဲ႕ေတြရဲ႕ အားကို ယူျပီး ပူးေပါင္းျပီး ဘယ္လို လူထုအတြက္ ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ၾကမလဲဆိုတဲ့ နည္းဗ်ဴဟာေကာင္းေတြ ရိွေနသင့္ပါျပီ။

အေရးၾကီးဆုံးျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ တိုင္းေဒသၾကီးျပည္နယ္အဆင့္မွသည္ ေအာက္ေျခ ခရိုင္ျမိဳ႕နယ္အဆင့္ အာဏာပိုင္ေတြနဲ႕ တရားဥေပဒလမ္းေၾကာင္းကို မဆန္႕က်င္တဲ့ ဆက္သြယ္ေရး channels ေတြ ဖြံ႕ထားဖို႕လိုပါမယ္။

Community ဖက္ကေရာေပါ့…။ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းၾကီးေတြနဲ႕ ဆက္ဆံေရးအားနည္းျခင္းမွာ လူထုဘက္က အားနည္းမႈလည္းပါပါတယ္။ အေပၚမွာ ေဆြးေႏြးခဲ့သလိုပဲ ခလုတ္ထိမွ အမိတတဲ့ ပုံစံမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ လူထုအေနနဲ႕ ဒီအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ပိုမိုပါဝင္ႏိုင္ဖို႕ အားထုတ္ရပါမယ္၊ Community Participation ေပါ့။ ဒီအဖြဲ႕ေတြဟာ ငါတို႕နဲ႕ဆိုင္တယ္၊ လက္ရိွစိန္ေခၚမႈေတြကို ေျဖရွင္းဖို႕ ဒီအဖြဲ႕အစည္းေတြကို ဖြံ႕ျဖိဳးေစေရး တည္ေဆာက္ေရးမွာ ငါတို႕ပါရမယ္ ငါတို႕တတ္ႏိုင္တဲ့ ဖက္က ပံ့ပိုးကူညီရမယ္ဆိုတဲ့ Community Ownership အေရးၾကီးပါတယ္။ ျပႆနာမရိွတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာလည္း သူတို႕ဘာေတြလုပ္ေနၾကလဲ၊ ငါတို႕ဆီက ဘာလိုအပ္သလဲ ဒီလို အာရုံစိုက္ေနရပါမယ္။

Institution အဆင့္ကို ျမွင့္တင္မယ္ဆိုရင္ အရင္းအျမစ္ေတြက လိုအပ္မွာေသခ်ာပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ အရင္းအျမစ္ေတြ မျဖည့္တင္းရင္ေတာ့ စိတ္ကူးသက္သက္ plan သက္သက္ျဖစ္ေနျပီး လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါ။ အဲ့ေတာ့ လူထုဖက္က လူ႕အရင္းအျမစ္၊ အခ်ိန္၊ ေငြေၾကးအင္အားစတာေတြ ကိုယ္ေတြတတ္ႏိုင္တဲ့ဖက္က ကူညီေပးဖို႕လိုပါမယ္။

အေရးၾကီးဆုံးက ငါနဲ႕ဆိုင္တယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ရိွျပီးေနာက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြကိုယ္တိုင္က ဦးေဆာင္သူပိုင္းကိုယ္တိုင္က ကိုယ္မွန္းထားသေလာက္ မေရြ႕ရင္ေတာင္ လူထုဖက္ကေန စိတ္ဝင္တစားနဲ႕ တြန္းေပးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ကို္ယ္ေတြဖက္က ေနာက္လိုက္ေကာင္းပီသစြာေနမယ္ဆိုရင္ ဦးေဆာင္သူေတြကို ေနာက္လိုက္ေတြရဲ့ ရသင့္တဲ့ အခြင့္အေရးနဲ႕ ဦးေဆာင္သူေတြေဆာင္ရြက္ရမွာေတြကို နည္းလမ္းမွန္ကန္စြာ ေတာင္းဆိုၾကရပါမယ္။ ဒီေနရာမွာ မေက်နပ္လို ေဝဖန္တာ ဆဲဆိုတာမ်ိဳးထက္ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ စိတ္ ownership ရိွတဲ့စိတ္နဲ႕ ကိုယ့္ဖက္က ကမ္းလွမ္းမႈေတြနဲ႕ ဦးေဆာင္သူေတြကို ျဖစ္ေစခ်င္တာ ျဖစ္သင့္တယ္ ထင္တာကို ေတာင္းဆိုရပါမယ္။ ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သြားခ်င္ေနတဲ့ စံႏႈန္းမွီ ဒီမိုကေရစီရဲ့ စံေတြပါပဲ။

ဥပမာ-အဖြဲ႕အစည္းေတြ သို႕မဟုတ္ အဖြဲ႕အစည္းၾကီးအေနနဲ႕ ဘာေတြလႈပ္ရွားမႈလုပ္ေနလဲ လူထုကို အသိမေပးရင္၊ လူထု မသိရရင္ အသိေပးဖို႕ ေတာင္းဆိုၾကရပါမယ္။ ဦးေဆာင္သူေတြက လူထုကို လာမထိေတြ႕ရင္ လာထိေတြ႕ဖို႕ ေတာင္းဆိုၾကရပါမယ္။ လူထုအေနနဲ႕ အဖြဲ႕နဲ႕ ဦးေဆာင္သူပိုင္းေတြကို အၾကံျပဳတာ၊ ထိေတြ႕ဖို႕ လမ္းေၾကာင္းေတြ ဖြင့္ေပးထားဖို႕ ေတာင္းဆိုၾကရပါမယ္။

အဖြဲ႕တစ္ခုခ်င္းဆီအေနနဲ႕ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ထုၾကီးတစ္ရပ္လုံးနဲ႕ မဆိုင္ဘူး၊ အဖြဲ႕ေတြရဲ့ အဖြဲ႕ဝင္ေတြနဲ႕ပဲ သက္ဆိုင္တာ တာဝန္ယူမယ္ဆိုတဲ့ မူဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအသိအမွတ္ျပဳ ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ အစၥလာမ့္ဘာသာေရးအဖြဲ႕ၾကီးအေနနဲ႕ ေဘာင္မဝင္ပါ။ နာမည္မွာကိုယ္က ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ထုကို ကိုယ္စားျပဳေနပါျပီ။

ေတာင္းဆိုတယ္၊ အၾကံျပဳတယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ Social Media က ကိုယ့္စာမ်က္ႏွာမွာ ေဝဖန္ေနရုံ ဆဲဆိုေနရုံ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြစု လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ထိုင္ရင္း ေဝဖန္ေနတာမ်ိဳး၊ ပစ္စာေလာက္လုပ္တာမ်ိဳးနဲ႕ ေဘာင္မဝင္ပါ။ ေဘာင္ဝင္ေအာင္ လုပ္ၾကရပါမယ္။ သက္ဆုိင္သူမ်ားကို တိုက္ရိုက္ဆက္သြယ္ျခင္း၊ Social Media ကန္ပိမ္းလုပ္ျခင္း၊ မီဒီယာမ်ားမွတစ္ဆင့္သြားျခင္း၊ အိတ္ပိတ္ေပးစာ တရားဝင္ပို႕ျခင္း၊ အိတ္ဖြင့္ေပးစာ တရားဝင္ပို႕ျခင္း၊ ေဆြးေႏြးပြဲ အစည္းအေဝးပြဲမ်ားတြင္ တိုက္ရိုက္ေျပာဆို ေမးျမန္း အၾကံျပဳျခင္းမ်ိဳးေတြ ျပဳလုပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ လူထုအေနနဲ႕ အဖြဲ႕ေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ေပးမႈနဲ႕ ေနမႈေတြကို အသိအမွတ္ျပဳရမွာျဖစ္ျပီး သူတို႕ရဲ့ ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ားကိုလည္း နားလည္ေပးက အေပါင္းေဆာင္ ခ်ဥ္းကပ္မႈမ်ိဳးနဲ႕ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။

ဒါဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ မျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ပုံစံ (၃)ကေန ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ပုံစံ(၁နဲ႕၂)ကို တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာမွာျဖစ္ပါတယ္။

အကယ္    ၍ လက္ရိွဦးေဆာင္မႈေပးေနတဲ့ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြကို လူမႈအေဆာက္အအုံ Institution အဆင့္ျမွင့္တင္ေရးမွာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ က်န္႕ၾကာေနမယ္၊ သို႕မဟုတ္ သူတို႕ကို ျမွင့္တင္ရင္း အျခားလမ္းေၾကာင္းတစ္ခု ေဖာက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပုံ(၄) ဟာ အေျဖေကာင္းတစ္ခုျဖစ္လာႏိုင္ေခ်မ်ားပါတယ္။

ဒီပုံစံမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အေနနဲ႕ အစၥလာမ့္ဘာသာေရးအဖြဲ႕ၾကီးအပါအဝင္ အဖြဲ႕ေတြအားလုံးကို ဘာသာေရးအေျချပဳ Faith-based organizations အဖြဲ႕ေတြ (တျခားဘာသာတရားေတြရဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြအပါအဝင္)ရဲ့ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုအေနနဲ႕ပဲ စဥ္းစားပါတယ္။ ဒီပုံစံကေတာ့ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းၾကီးကို အေျချပဳတဲ့ ပုံစံမဟုတ္ေတာ့လို႕ပါ။

ဒီပုံစံမွာ Community ျမန္မာမြတ္စလင္မ္လူ႕အသိုင္းအဝန္းကို ပိုျမင္ေအာင္ ထပ္မံျပီး သရုပ္ခြဲလိုက္ပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ လူထုရယ္၊ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႕အစည္းငယ္ေတြရယ္၊ အရပ္ဖက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြရယ္၊ တဦးခ်င္းတက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြရယ္ေပါ့။

အဲ့ဒီ့လူထုၾကီး စြမ္းအားအဖက္ဖက္က ျမွင့္တက္လာေစဖုိ႕ကို ပံ့ပိုးေပးမယ္ အရိွန္ျမွင့္တင္ေပးမယ့္ အရပ္ဖက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို အေျချပဳတဲ့ coordination body သို႕မဟုတ္ platform တစ္ခုရိွပါမယ္။

အဲ့ဒီ့ bodyကို professional လူငယ္လူရြယ္တစ္စုက အေတြ႕အၾကဳံရိွ multidisciplinary consultant team တစ္ခုက ေထာက္ကူျခင္းနဲ႕ တည္ေဆာက္ organize လုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။

အဲ့ဒီ့ bodyက အဖြဲ႕တစ္ခုပုံစံရပ္တည္မ်ိဳးျခင္းထက္ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ community ၾကီးတစ္ခုလုံးနဲ႕ အျခားလူ႕အသိုင္းအဝိုင္းေတြ၊ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြၾကား၊ မီဒီယာအၾကား၊ အျခားေရာ အစၥလာမ္ပါ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို အရွိန္ျမွင့္တင္ေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။

အဲ့ဒီ့ body ရဲ့ အားထုတ္မႈဟာ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ေတြနဲ႕ အျခား Institutionsေတြအၾကား WIN WIN အေျခအေနနဲ႕ ေဆာင္ရြက္ၾကမယ့္ အရပ္ဖက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ပလက္ေဖာင္းၾကီးတစ္ခုျဖစ္လာပါမယ္။

ဒီပလက္ေဖာင္းမွာ အျပန္အလွန္မွ်ေဝမႈ၊ ပံ့ပိုးမႈ၊ သင္ယူမႈေတြ၊ ပူးေပါင္းမႈေတြ၊ ဘုံတူညီခ်က္ ဘုံရည္မွန္းခ်က္ေတြဆီ ေလွ်ာက္လွမ္းမႈေတြ၊ dialogue ေတြ ၇ိွေနမွာျဖစ္ျပီး အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႕ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဟာ စြမ္းအားျမင့္တက္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ WIN WIN အေျခအေနတည္ေဆာက္ယူမယ့္အေပၚ အျခားလူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြအေနနဲ႕လည္း ကိုယ္ေတြဖက္က မွ်ေဝမႈ တူညီမႈေတြမွာ ကိုယ္ေတြဖက္က အားျဖည့္ေပးမႈ၊ အဆုံးအေနနဲ႕ကေတာ့ အားလုံးရည္ရြယ္တဲ့ ေအးခ်မ္းတဲ့ ႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီျပည့္ဝစြာ ထြန္းကားတဲ့ ႏိုင္ငံ Civilized ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံနဲ႕ အသိုက္အဝန္း ပတ္ဝန္းက်င္ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ပါမယ္။

စြမ္းအားျပည့္လာတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုဟာ လက္ရိွျဖစ္ေပၚေနတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို ရင္ဆိုင္ေအာင္ျမင္ႏိုင္ဖို႕ ရိွျပီး၊ ေနာက္ အလားတူ ျပႆနာမ်ိဳးေတြ မျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းလည္းရိွလာမွာျဖစ္ပါတယ္၊ အေကာင္းဆုံးရလဒ္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအားလုံးရည္မွန္းတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းျပီး ဒီမိုကေရစီျပည့္ဝတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္တစ္ခုပုံေဖာ္ရမွာ အေကာင္းဆုံးပါဝင္မႈ လုပ္ႏိုင္ျခင္းပါပဲ။

ဒီေနရာမွာ အေရးအၾကီးဆုံးက Who ဘယ္သူေတြက ဒါကို အေကာင္အထည္ေဖာ္မွာလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပါ။ အေျဖကေတာ့ရွင္းပါတယ္။ လက္ရိွ အေျခအေနကို ခါးစည္းခံေနရတဲ့ လက္ရိွအေျခအေနကို အားမရတဲ့ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရပါမယ္။ အားလုံးပါဝင္ရပါမယ္။ ဒီပုံစံကို ဦးတည္ဦးေဆာင္သူေတြက အားလုံးပါဝင္လာေအာင္ ေဆာ္ၾသဖို႕လိုပါတယ္။ ဒီပုံစံကို လြယ္လြယ္ကူကူ အေကာင္အထည္ေဖာ္လို႕ရမယ္ စိန္ေခၚမႈ လုံးဝမရိွဘူးလို႕ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တုိင္ မယုံၾကည္ပါ။ ဒါေပမယ့္…ယခင္က Unity for Peace၊ Peace Alliance နဲ႕ Myanmar Muslim Conference ၾကိဳးပမ္းမႈေတြဟာ ဒီပုံစံနဲ႕ ဆက္စပ္မႈရိွျပီး ထိုၾကိဳးပမ္းမႈေတြ အတိုင္းအတာတစ္ခုမွာ ရပ္တန္႕ခဲ့ရတာေတြကို သင္ခန္းစာေကာင္းယူကာ စိန္ေခၚမႈေတြကို ေက်ာ္ျဖတ္ျပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္သင့္အပ္ပါတယ္။

နိဂုံးခ်ဳပ္ရရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕မွာ ေရြးခ်ယ္စရာသုံးလမ္းရိွေနပါတယ္။ တစ္လမ္းက ပုံစံ(၁)နဲ႕ ပုံစံ(၂)အေျခအေနေရာက္လာေအာင္ လက္ရိွ de facto ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ အစၥလာမ္အဖြဲ႕ၾကီး နဲ႕ အဖြဲ႕ခြဲေတြ Institutionalized ျဖစ္လာေအာင္ ဝိုင္းတြန္းၾကမယ္ ( ဒီေနရာမွာ de facto ဆိုတဲ့ စာအသုံးက သင့္ေတာ္ ထိမိလို႕ သုံးပါရေစ၊ ဆိုလိုတာက ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ထုတစ္ခုလုံးက ကိုယ္စားျပဳေရြးခ်ယ္ထားတာ မဟုတ္ေပမယ့္ သမိုင္းေၾကာင္းနဲ႕ ျဖစ္တည္မႈအရ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ထုတစ္ရပ္လုံးကို ကိုယ္စားျပဳေနတယ္ဆိုတာကို ေပၚလြင္ေစခ်င္လို႕ပါ)။ ဒုတိယလမ္းက ေတာ္ပါျပီ၊ ဒီအဖြဲ႕ေတြ တြန္းရတာ ေမာလွျပီ မျဖစ္ပါဘူးကြာဆိုျပီး ပုံစံ (၄) သို႕မဟုတ္ အလားတူ အရပ္ဖက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအေျချပဳ စြမ္းအားျမွင့္တင္ေရးကိုပဲ ပုံေအာျပီးလုပ္ၾကမလား။ တတိယပုံစံကေတာ့ ဘာသာေရးအဖြဲ႕ၾကီးနဲ႕ အဖြဲ႕ခြဲေတြကိုလည္း Institution ျဖစ္ေအာင္တြန္းရင္း ပုံစံ(၄)နဲ႕ community တစ္ခုလုံး Institution ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ၾကမလား။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ တတိယလမ္းကို ပိုၾကိဳက္ပါတယ္၊ ေနာက္တစ္လမ္းေရြးဆို ဒုတိယလမ္းကို ေရြးပါမယ္။ ဒုတိယလမ္းကို တကယ္ေဖာက္ႏိုင္ရင္လည္း community ထဲက တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္တဲ့ ဘာသာေရးအဖြဲ႕ေတြလည္း စြမ္းအားျမွင့္လာမွာမို႕လို႔ပါပဲ။

မွတ္ခ်က္။  ။ ကၽြန္ေတာ့္တစ္ဦးတည္းရဲ႕ အျမင္ေဆာင္းပါးျဖစ္တဲ့ အေပၚ ပို႕စ္တင္ေပးတဲ့ မီဒီယာနဲ႕ မသက္ဆိုင္သလို၊ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္နဲ႕ ေဆြးေႏြးခ်က္မွာ အားနည္းခ်က္၊ လိုအပ္ခ်က္နဲ႕ မျပည့္စုံမႈေတြ ရိွေနႏိုင္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ ေစတနာေကာင္းျဖစ္ေၾကာင္းကိုေတာ့ အာမခံအပ္ပါတယ္။