စစ္ေရွာင္စခန္းမွ ေရႊမင္းသမီး အိပ္မက္

ဧျပီ ၃၀ ၊၂၀၁၇
သာလြန္ေဇာင္းထက္ ေရးသည္။

ျမက္ရုုိင္းေတြ ေတာထေနတဲ့ ေျမကြက္လပ္ႀကီးထဲမွာ အျဖဴေရာင္၊ အျပာေရာင္ မုုိးကာတဲေလး ေတြ အစီအရီ ရွိေနတယ္။ မုုိးကာတဲေတြေပၚမွာေတာ့ UNHCR ဆိုုတဲ့ တံဆိပ္က ထင္ထင္ ရွား ရွား ေပၚလြင္ေနပါတယ္။

ေန႔လယ္ခ်ိန္ျဖစ္တာမိုု႔ ေနေရာင္က စူးရွ ပူျပင္းေနၿပီး မုုိးကာတဲေတြထဲမွာ ေနထုုိင္ေနၾကတဲ့ ကေလး နဲ႔ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ မ်က္ႏွာေတြမွာ ေခၽြးေတြ တဒီးဒီးက်ေနတယ္။ ပူအုုိက္ေနတဲ့ တဲငယ္ေလးေတြဆီက စူးစူး၀ါး၀ါး ငိုုေၾကြးေနတဲ့ ကေလး ငယ္ေတြရဲ႕ ငိုုယိုုသံေတြကိုု အတုုိင္း သားၾကားေနရတယ္။

ဒီမုုိးကာတဲေလးေတြနဲ႔ ေနထုုိင္ေနရတဲ့ သူေတြထဲမွာ အသက္ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္ ေခါင္ႏြယ္ဆုုိတဲ့ ကခ်င္ တုုိင္းရင္းသူေလး ၁ ဦးလည္း အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတိုု႔ေတြအားလုုံးဟာ ျမန္မာ တပ္မေတာ္နဲ႔ ေကအုုိင္ေအ ကခ်င္လြတ္လြပ္ေရးတပ္မေတာ္ တိုု႔အၾကား ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တုုိက္ပြဲ ေတြ အရွိန္ျမွင့္လာတာေၾကာင့္ သူတိုု႔ ေနရပ္ေတြကုုိ စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးလာရတဲ့ စစ္ေဘးေရွာင္ ဒုုကၡသည္ေတြျဖစ္ၿပီး ၀ုုိင္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္ ၊ ၀ုုိင္းေမာ္စုုံနယ္ ေလာ္ေ၀ၚႏွစ္ျခင္း အသင္းေတာ္က ဖြင့္လွစ္ တဲ့ ဒုုကၡသည္စခန္းမွာ လာေရာက္ ခုုိလႈံေနၾကတာပါ။ အဲဒီစခန္းမွာ မိသားစုု ၁၅ စုုရွိၿပီး လူဦးေရ အားျဖင့္ ၆၆ ဦး ခုုိလႈံေနၾကပါတယ္။

ေခါင္ႏြယ္အပါအ၀င္ စစ္ေဘးေရွာင္ ဒုုကၡသည္စခန္း ၂၀၁၇ ခုုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလအတြင္းမွာ တုုိက္ပြဲေတြေၾကာင့္ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးလာတဲ့ ပူပုေႏြးေႏြးဒုုကၡသည္အသစ္ေတြပါ။ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕နဲ႔ ၀ုုိင္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းမွာ စစ္ေဘးေရွာင္ ဒုုကၡသည္ေတြ ေသာင္းခ်ီရွိေနၿပီး ဒုုကၡသည္ စခန္းေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ရွိတယ္လိုု႔ သိရပါတယ္။

၂၀၁၁ ခုုႏွစ္မွ စတင္ၿပီး ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားတဲ့ KIA နဲ႔ အစုုိးရစစ္တပ္အၾကားတုုိက္ပြဲေတြေၾကာင့္ စစ္ေဘးေရွာင္အေရအတြက္ေတြ တိုုးပြားေနဆဲျဖစ္ၿပီး စစ္ေဘးေရွာင္ကေလးေတြရဲ႕ အနာဂတ္ကလည္း မေရမရာျဖစ္ေနပါတယ္။

ေမ ွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ စစ္ေရွာင္ကေလးမ်ားအနက္မွ ေခါင္ႏြယ္
==================================

အသက္ ၁၇ႏွစ္အရြယ္ဆုုိတာ မိဘအုုပ္ထိန္းသူေအာက္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ပညာသင္ၾကားရမယ့္ အရြယ္ျဖစ္ေပမယ့္ သမီးငယ္ေခါင္ႏြယ္ဟာ စစ္ဒဏ္ေၾကာင့္ မိဘမဲ့ ျဖစ္ၿပီး ၀ုုိင္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္၊ ေလာ္ေ၀ၚစစ္ေရွာင္စခန္းမွာ လာေရာက္ေနထုုိင္ရပါတယ္။

သမီးငယ္ေခါင္ႏြယ္ဟာ ေမြးစကတည္းက မိခင္၊ဖခင္တုုိ႔ကုုိ မျမင္ဖူးဘဲ အဘိုုးအဘြားေတြနဲ႔ အတူ ေနထုုိင္ခဲ့ရင္း စစ္ေဘးကုုိ ၂ ႀကိမ္တုုိင္တုုိင္ တိမ္းေရွာင္ခဲ့ရပါတယ္။

“သမီးအေမက ဒီဘက္မွာ လုုပ္ကုုိင္မွာ စားလိုု႔ တရုုတ္ဘက္မွာ သမီးငယ္ေလးကတည္းက အလုုပ္ သြားလုုပ္တယ္။ သမီးအေဖကလည္း အဆက္အသြယ္မရဘူး။ ငယ္ငယ္ေလး ကတည္း က အဘိုုးအဘြားနဲ႔ေနတယ္။ သမီးက စစ္ေဘး ၂ ႀကိမ္ေရွာင္ခဲ့ဖူးၿပီးၿပီ ဇုုိင္းေအာင္ မွာလည္း စစ္ျဖစ္ေတာ့ တခ်ဳိ႕ေတြက ျမစ္ႀကီးနားကိုု ေျပးၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတြက တရုုတ္ ဘက္ကုုိ ေျပးတယ္။ သမီးအေဒၚက ဒီမွာေျပးတယ္ဆုုိတယ္။ သမီးက စတုုန္းမွာေတာ့ ၾကားျဖစ္ ေနတယ္။ ဟုုိဘက္လည္း သြားမရ၊ ဒီဘက္လည္းသြားမရေတာ့ အဲဒါ သမီးအေဒၚရွိတဲ့ ဒီဘက္ကုုိေျပးလာတာ” လိုု႔ ေခါင္ႏြယ္ က ေျပာတယ္။

အခုု သူေရာက္ရွိေနတဲ့ ေလာ္ေ၀ၚစစ္ေဘးေရွာင္စခန္းကုုိ သူ အလြယ္တကူ ေရာက္ရွိလာေတာ့ မဟုုတ္ပါဘူး။ အခက္အခဲေပါင္းမ်ားစြာ ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီးမွ ေရာက္ရွိလာခဲ့တာပါ။ မိဘမဲ့ တစ္ေကာင္ၾကြက္ဘ၀၊ ကယ္ကူသူမရွိဘဲ လမ္းမေပၚမွာ ဆုုိင္ကယ္တစ္စီးငွားလိုု႔ စြန္႔စြန္႔စားစား လာခဲ့ရတာပါ။ စစ္ေဘး ၂ ႀကိမ္ေရွာင္ရေတာ့လည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ေက်ာင္းေျပာင္းၿပီး ပညာေရးမွာလည္း အခက္အခဲ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

“သယ္ရတာက အမ်ားႀကီးပဲ။ ေစာင္ေတြ ပန္းကန္ေတြ ကုုိယ္စားရတာေတြ အကုုန္သယ္ရတာေပါ့။ သမီးက စခုုန္းမွာအထိက ၅ တန္းတက္ခဲ့ရတယ္။ ေနာက္ပုုိင္း စစ္ေဘးဒုုကၡသည္ျဖစ္လာၿပီးေတာ့ ဇုုိင္းေအာင္မွာ ျပန္တက္တယ္။ ဇုုိင္းေအာင္မွာ လုုိင္ဇာ ျပန္ေျပာင္းရမယ္ဆုုိၿပီး ၇ တန္း၊ ၈ တန္း လိုုင္ဇာမွာ ေက်ာင္းတက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းေျပာင္းမယ္ KIA ေက်ာင္းမွာ မတက္ခ်င္ေတာ့ဘူးဆိုုၿပီး အဘိုုးအဘြားကိုု မရမကေျပာၿပီးေတာ့ စတုုန္းမွာ အစုုိးရေက်ာင္းျပန္တက္ခဲ့တာ” လုုိ႔ ေခါင္ႏြယ္က ဆုုိပါတယ္။

စစ္ဒဏ္ေအာက္မွ ေမ ွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ ကေလးငယ္မ်ား
===============================

ေခါင္ႏြယ္လိုုပဲ စစ္ေဘးတိမ္းေရွာင္ရင္း ပညာကုုိ ေကာင္းေကာင္းမသင္ရ၊ မိဘမဲ့ျဖစ္ ရတဲ့ ကေလးေတြ ေျမာက္ျမားစြာ ရွိေနပါတယ္။ သူတုုိ႔ေတြဟာ ဒုုကၡသည္စခန္းေတြမွာ အာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့စြာ ဆင္းဆင္းရဲရဲေနထုုိင္ၾကရင္း အခ်ိန္ေတြကုုိ ျဖတ္သန္း ကုုန္လြန္ေနၾကရပါတယ္။ ျပည့္စုုံ လုုိေလာက္တဲ့ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈလည္း မရၾကပါဘူး။

ျမစ္ႀကီးနားနဲ႔ ၀ိုုင္းေမာ္လိုုၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ စစ္ေဘးေရွာင္ဒုုကၡသည္ေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ ဇတ္လမ္းေတြ ၀မ္းနည္းဖြယ္ေကာင္းလွေပမယ့္လည္း ၿမိဳ႕ခံေတြ အတြက္ေတာ့ မထူးဆန္းေတာ့သလိုုေတာင္ျဖစ္ေနပါၿပီ။

“ဒုုကၡသည္ေတြဆုုိတာေလ ဟုုိေနရာမွာလည္း ဒီေနရာမွာလည္းရွိ။ သူတိုု႔ ဘ၀ဇတ္လမ္းေတြ နားေထာင္ၾကည့္ရင္လည္း သူ႕ထက္သူ ပိုုဆုုိးေတြခ်ည္းပဲ။ က်ေနာ္တိုု႔က အၿမဲၾကားေန ျမင္ေနရေတာ့ ကံတရားပဲဆုုိၿပီး သံေ၀ဂရတယ္။ က်ေနာ္တုုိ႔လည္း ဘာမွ မကူႏုုိင္ဘူး။ ကုုိယ္တတ္နုုိင္တာလည္း ေငြလွဴတာေလ။ ေရရွည္က်ေတာ့ က်ေနာ္တုုိ႔ မလွဴႏုုိင္ေတာ့ဘူး။ အဓိက စစ္ႀကီးၿပီးသြားဖိုု႔နဲ႔ သူတုုိ႔အားလုုံး အိမ္ျပန္ႏုုိင္ရင္ ဒီျပႆနာေတြ ၿပီးၿပီ” လိုု႔ ျမစ္ႀကီးနားေဒသခံ ကုုိျမင့္စုုိးက ဆုုိပါတယ္။

စစ္ေဘးေရွာင္ဒုုကၡသည္ ကေလးငယ္ေတြအမ်ားစုုဟာ အရြယ္ေရာက္ၿပီဆုုိတာနဲ႔ လူကုုန္ကူးခံရမယ့္ အေျခအေန၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး သားေကာင္းအျဖစ္ ႀကဳံလာရမယ့္ အေျခအေန၊ လက္နက္ကုုိင္အျဖစ္ တုုိင္းရင္းသားတပ္ဖြဲ႕ေတြထဲ ေရာက္ရွိမယ့္ အေျခအေန ႀကဳံၾကရတယ္လိုု႔ဆုုိပါတယ္။

“စစ္ေရွာင္စခန္းမွာ နည္းနည္းအရြယ္ေရာက္လာတဲ့ မိန္းကေလးေတြဆိုုရင္ လူကုုန္ကူးတဲံသူေတြအႀကိဳက္ပဲ။ တရုုတ္မွာ အလုုပ္သြားလုုပ္မလားဆုုိၿပီး တရုုတ္မယားအျဖစ္ အေရာင္းစားခံရတယ္။ တခ်ဳိ႕လည္း ျမစ္ႀကီးနားနဲ႔ ၿမိဳ႕ေတြေပၚမွာ KTV ၊ မာဆပ္ေတြ ေရာက္ကုုန္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕လည္း ျပည့္တန္ဆာေတြ ျဖစ္ကုုန္ၾကတယ္။ အဓိက ဒုုကၡသည္စခန္းေတြမွာက စားရတာလည္း ခ်ဳိ႕တဲ့၊ ေနရတာလည္း ဆင္းရဲေတာ့ ေနာက္ဆုုံး ထြက္ေပါက္ရွာၾကတာ” လုုိ႔ ေဒသခံတစ္ဦးက ဆုုိပါတယ္။

အရြယ္ေရာက္လာတဲ့ အမ်ဳိးသားေလးေတြဆိုုရင္လည္း မိန္းကေလးေတြနည္းတူပဲ မလုုံၿခဳံမႈေတြရွိတယ္လိုု႔ သိရပါတယ္။

“ေယာက်ၤားေလးဆိုုရင္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေလာက္ဆိုုရင္ စစ္ေရွာင္စခန္းမွာ မေနေတာ့ဘူး။ ဖားကန္႔ကုုိတက္တယ္။ ေမွာ္ေတြထဲမွာ ေက်ာက္သြားတူးတယ္။ အဲဒီမွာ ေျမၿပိဳလိုု႔ ေသရင္ေသ၊ မေသရင္ မူးယစ္ေဆး၀ါးဆြဲ၊ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ေသတာပဲ။ ဖားကန္႔ တက္သြားၿပီး ေက်ာက္ေအာင္လိုု႔ ခ်မ္းသာသြားတယ္ဆုုိတာ ရုုပ္ရွင္နဲ႔ ၀တၱဳေတြထဲမွာပဲ ရွိေတာ့တယ္။ အျပင္မွာ မရွိေတာ့ဘူး။ ဖားကန္႔ေရာက္ရင္ ဘယ္လူငယ္မဆုုိ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ အသက္ရွင္ရွင္ ျပန္လာႏုုိင္ဖုုိ႔က ၇၅ ရာခိုုင္ႏႈန္းမေသခ်ာဘူး” လိုု႔ ေဒသခံက ဆက္ေျပာပါတယ္။

တခ်ဳိ႕လူငယ္ေတြကေတာ့ KIA လိုု႔ေခၚတဲ့ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ထဲကိုု ၀င္ေရာက္သြားတာရွိသလိုု အတင္းအဓမၼစစ္သားအျဖစ္ ေခၚေဆာင္ရတာမ်ဳိးေတြလည္းရွိေနပါတယ္။

“အခုု ကခ်င္ ကေလးငယ္ေတြအားလုုံးမွာ တကယ့္ကုုိ အနာဂတ္မဲ့ေနၾကတယ္။ က်ေနာ္ ခုုနက ေျပာသလုုိပဲ မိန္းကေလးဆုုိရင္ အရြယ္ရလာတာနဲ႔ ျပည့္တန္ဆာ ျဖစ္ဖိုု႔ ပိုုမ်ားတယ္။ ေယာက်ၤားေလးဆုုိရင္ အရြယ္ရလာတာနဲ႔ လက္နက္ကုုိင္ရင္ ကုုိင္ မကုုိင္ရင္ေတာ့ မူးယစ္ေဆး၀ါးရဲ႕ သားေကာင္အျဖစ္နဲ႔ ဘ၀နိဂုုံးခ်ဳပ္ရတာပဲ။ ဒါက ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ လက္ေတြ႕ အမွန္တရားပဲ” လုုိ႔ ေလာ္ေ၀ၚႏွစ္ျခင္းခရစ္ယန္ အသင္းေတာ္မွ ေဒသခံတစ္ဦးက ဆုုိပါတယ္။

စစ္ေရွာင္စခန္းမွ ေရႊမင္းသမီးအိပ္မက္
======================

ေလာ္ေ၀ၚစစ္ေရွာင္စခန္းမွာေနတဲ့ မေခါင္ႏြယ္ကေတာ့ ဒုုကၡသည္စခန္းမွာေနထုုိင္ရင္း ၁၀ တန္းေအာင္ဖုုိ႔ စိတ္ေစာေနပါတယ္။ သူ႕အေနနဲ႔ ေက်ာင္းတက္ဖိုု႔ စရိတ္ အလုုံအေလာက္မရွိ၊ ေက်ာင္းထားေပးမယ့္သူမရွိတာကိုု အၿမဲလုုိလုုိ ပူပန္ေနတယ္။ တကၠသုုိလ္ပညာေရးၿပီးဆုုံးတဲ့အခါ သူသိပ္ျဖစ္ခ်င္တဲ့ ရုုပ္ရွင္မင္းသမီး ဘ၀ ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားခ်င္ေနပါတယ္။

“သမီး ဒီႏွစ္ ၁၀ တန္းတက္မယ္။ ဒီႏွစ္ ၁ ႏွစ္တည္းနဲ႔ ေအာင္ေအာင္ ႀကိဳးစားမယ္။ ၿပီးရင္ တကၠသုုိလ္ဆက္တက္မယ္။ တကၠသုုိလ္တက္ၿပီးရင္ သမီးရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ မင္းသမီးျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားမယ္” လိုု႔ သူက ဆုုိတယ္။

စစ္ေရွာင္စခန္းကတဲေလးထဲေနရင္း ေခါင္ႏြယ္ ၁ ေယာက္တည္း စကားေတြလည္း ေျပာေနပါတယ္။ သူ႕မ်က္ႏွာက တစ္ခါတစ္ခါ ခက္ထန္သြားၿပီး တစ္ခါတစ္ခါ ၿပံဳးသြားတယ္။ တစ္ခါတစ္ခါ ေပ်ာ္ရႊင္တဲ့ဟန္ပန္ေတြလည္း သူလုုပ္ေနတယ္။

“အားရင္ တစ္ေယာက္တည္း အမူအရာေတြက်င့္တယ္။ ေဒါသထြက္၊ ရယ္၊ ၿပဳံးေပါ့။ ဗီဒီယိုုေတြထဲမွာ ၾကည့္ရသလိုု လုုိက္လုုပ္ၾကည့္တာ။ သမီးက ငယ္ငယ္ေလးကတည္း မင္းသမီးရူးတာ” လုုိ႔ သူက ဆုုိတယ္။

ေနလုုံးက တျဖည္းျဖည္း၀င္ၿပီး အေမွာင္ရိပ္သန္းလာၿပီ။ ေလာ္ေ၀ၚစစ္ေရွာင္စခန္းက တဲေလးေရွ႕မွာ မီးေလးဖိုုၿပီး ထမင္းအုုိးတည္ဖုုိ႔ ေခါင္ႏြယ္ျပင္ဆင္ေနတယ္။ အုုိးမည္းေတြနဲ႔ ညစ္ေပေနတဲ့ ဒန္အုုိးထဲကိုု ညစ္ေထးမြဲျေခာက္ေနတဲ့ ဆန္ႏုုိ႕ဆီဗူး ၁ ဗူး ေလာင္းထည့္လိုုက္တယ္။ အဲဒီေနာက္ အ၀ါေရာင္ေပါက္ေနတဲ့ ေရေတြေလာင္းထည့္ၿပီး သူ ဆန္ေဆးလုုိက္တယ္။ မီးဖိုုေလးေပၚ ထမင္းအုုိးတင္ဖိုု႔ ျပင္ေနတဲ့ ေခါင္ႏြယ္လက္မွာ အုုိးမည္းေတြက ဟုုိေနရာ တစ္ကြက္၊ ဒီေနရာ တစ္ကြက္။

ဒီအုုိးမည္းေပေနတဲ့ ေခါင္ႏြယ္ဆုုိတဲ့ ကခ်င္တုုိင္းရင္းသူေလးလက္ကေလးက တခ်ိန္မွာ စင္ျမင့္ထက္မွာ အကယ္ဒမီေရႊစင္ရုုပ္တုုပုုိင္ဆုုိင္လွမ္းကုုိင္ႏုုိင္တဲ့ လက္ျဖစ္ မလာႏုုိင္ဘူး လုုိ႔ ဘယ္သူေျပာႏုုိင္မလဲ။

စုုတ္ျပတ္ေနတဲ့ ဒုုကၡသည္တဲေလးမွာ ေနေနရတဲ့ ေခါင္ႏြယ္ဆိုုတဲ့ မိန္းကေလးငယ္ တစ္ဦးက တစ္ခ်ိန္မွာ ႏုုိင္ငံေက်ာ္ ရုုပ္ရွင္မင္းသမီး တစ္ဦး ျဖစ္မလာႏုုိင္ဘူးလိုု႔ ဘယ္သူ ႀကိဳသိႏုုိင္မွာလဲ။

(ေခါင္ႏြယ္သည္ တစ္လ ၅၀၀၀ က်ပ္ အလွဴရွင္မ်ားအဖြဲ႕၏ လက္ေအာက္ခံ ရင္ေသြးငယ္ပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္း၏ ပညာသင္ဆုုကိုု လက္ခံရရွိသြားၿပီး တကၠသုုိလ္၀င္တန္းအတြက္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕တြင္ ေဘာ္ဒါေနရမည္ျဖစ္သည္။ ၁၀ တန္းေအာင္ျမင္ၿပီးေနာက္ တကၠသုုိလ္ပညာသင္ၾကားေရးအတြက္ အဖြဲ႕က ေထာက္ပံ့သြားမည္ျဖစ္သည္)