မုုိးကုုတ္ ပတၱျမားေျမကုိ ဘယ္သူေတြ ဖ်က္ဆီးခဲ့လဲ ?

သာလြန္ေဇာင္းထက္ ေရးသည္။

ဓာတ္ပုုံ- ကမၻာ႔ေစ်းအႀကီးဆုုံး ျမန္မာ့ ပတၱျမား Sunrise ။ (ဓာတ္ပုုံ- itv.com)

ျမန္မာႏုုိင္ငံဟာ အာရွမွာ သဘာ၀သယံဇာတေပါၾကြယ္၀တဲ့ႏုုိင္ငံတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာေက်ာ္ ေက်ာက္စိမ္းထြက္ရွိရာ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ဖားကန္႔၊ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ ထြက္ရွိရာ ရခိုုင္ ကမ္းရုုိးတန္း၊ ပတၱျမား ထြက္ရွိရာ မိုုးကုုတ္ေျမ စတဲ့ ျမန္မာ့နာမည္ေက်ာ္ သယံဇာတ နယ္ေျမ ေတြဟာ အခုုဆိုုရင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ေတြ ပ်က္စီးၿပီး  အဲဒီေဒသမွာ ေနတဲ့ ျပည္သူလူထုု ဘ၀ေတြကုိ ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ အႏၱရာယ္ဆုုိးေတြ ေပးေနတဲ့ အေျခအေန ကုုိ ဆိုုက္ေရာက္ ေနပါၿပီ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ သယံဇာတ ထြက္ရွိမႈေၾကာင့္ နာမည္ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ျမန္မာႏုုိင္ငံမွာ မုုိးကုုတ္ေျမဟာ ကမၻာ့တန္ဖိုုးအႀကီးဆုုံး ပတၱျမားထြက္ရွိရာ၊ ႏုုိင္ငံတကာ ပတၱျမားေစ်းကြက္မွာ ရွိေနတဲ့ ပတၱျမား ၈၀ ရာခုုိင္ႏႈန္း ထြက္ရွိရာ ေနရာအျဖစ္ ေက်ာ္ၾကား လွတဲ့ ရတနာေျမျဖစ္ေပမယ့္လည္း အလြန္အကၽြံ႕ တူးေဖာ္မႈေတြေၾကာင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္း က်င္ ပ်က္စီး ယိုုယြင္းၿပီး နာလန္မထူေတာ့တဲ့ အေျခအေန ေရာက္ရွိသြားခဲ့ရပါၿပီ။

စစ္အစိုုးရ အာဏာရယူျခင္းႏွင့္ သဘာ၀ သယံဇာတက်ိန္စာမိျခင္း
————————————-
၁၉၈၈ ခုုႏွစ္ ရွစ္ေလးလုုံး ဒီမုုိကေရစီ လူထုုလႈပ္ရွားမႈ အေရးေတာ္ပုုံႀကီးကိုု စစ္တပ္က အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းၿပီးတဲ့ေနာက္ စစ္အာဏာရွင္ အစုုိးရ တက္လာခဲ့ပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ အစုုိးရတက္လာျခင္းကေတာ့ ျမန္မာ့သဘာ၀သယံဇာတေတြအတြက္ က်ိန္စာမိလိုုက္ သလိုုပါပဲ။ ဖားကန္႔ေျမ၊ မုုိးကုုတ္ေျမ၊ ရခိုုင္ကမ္းရုုိးတန္းေတြဟာ ႏုုိင္ငံတကာရဲ႕ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုုိ႔မႈကုုိ အႀကီးအက်ယ္ခံခဲ့ရတဲ့ စစ္အစုုိးရအတြက္ ေငြတြင္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ စည္းကမ္းမရွိ အတိုုင္းအဆမရွိ နီးစပ္ရာ ခ်ထားေပးတဲ့ သဘာသယံဇာတူးေဖာ္ေရးလုုပ္ငန္းေတြဟာ မုုိးကုုတ္ေျမကုုိ အေတာ္ကုိ အထိနာေစခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၀ ခုုႏွစ္၀န္းက်င္ေလာက္စၿပီး စစ္အစုုိးရဟာ မုုိးကုုတ္ေျမဟာ ပတၱျမားတူးေဖာ္ခြင့္ကိုု အႀကီးအက်ယ္ ခ်ထားေပးခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ စစ္တပ္ကုုိယ္တုုိင္ တူးေဖာ္ေရး လုုပ္ငန္းေတြကုုိ အႀကီးအက်ယ္လုုပ္တဲ့အျပင္ စစ္တပ္နီးစပ္တဲ့ အသုုိင္းအ၀ုုိင္းေတြလည္း
ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ခြင့္ရရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တရုုတ္လုုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ထုုိင္းလုုပ္ငန္းရွင္ ေတြ အပါအ၀င္ ႏုုိင္ငံျခားသားလုုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ ျမန္မာႏုုိင္ငံသား ကုုမၺဏီ အမည္ခံၿပီး ေက်ာက္မ်က္ တူးေဖာ္ေရးလုုပ္ငန္းေတြ အႀကီးအက်ယ္ လုုပ္ကိုုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ထြက္ရွိလာတဲ့ ေက်ာက္မ်က္ေတြဟာ စစ္အစုုိးရ အာဏာပိုုင္ေတြ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈနဲ႔ ႏုုိင္ငံတကာ ေစ်းကြက္ ေတြဆီကိုု ေရာက္ရွိသြားခဲ့ပါတယ္။

ကမၻာ႔တန္ဖိုုးအႀကီးဆုုံး Sunrise အမည္ရ ျမန္မာ့ပတၱျမား
————————————————————
ဆြစ္ဇာလန္ႏုုိင္ငံ၊ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ ၂၀၁၅ ခုုႏွစ္ ေမလ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ ျပဳလုုပ္ခဲ့တဲ့ ေက်ာက္ မ်က္ရတနာေရာင္းပြဲမွာ Sunrise လုုိ႔ အမည္ရတဲ့ ျမန္မာ့ ပတၱျမားဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၀ ဒသမ ၃ သန္းေတာင္ ေစ်းရခဲ့ပါတယ္။ ဒီ Sunrise ပတၱျမားဟာ ၂၅ ဒသမ ၅၉  ကာရက္ အရည္အေသြးရွိၿပီး Cartier ရတနာကုုမၸဏီက စုုေဆာင္းထားခဲ့တာပါ။ ဒီပတၱျမားဟာ ျမန္မာ့ ပတၱျမားျဖစ္ၿပီး သဘာ၀ရဲ႕ အဖုုိးမျဖတ္ႏုုိင္တဲ့ ရတနာ ၁ ပါး ျဖစ္တယ္လိုု႔ ႏုုိင္ငံတကာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ ပညာရွင္ေတြက တအံ့တၾသ ေျပာဆိုုခဲ့ပါတယ္။

Sunrise ပတၱျမားဟာ ျမန္မာႏုုိင္ငံက ထြက္ရွိခဲ့တာျဖစ္ေပမယ့္လည္း ျမန္မာႏုုိင္ငံက ဘယ္လုုိထြက္ရွိသြားခဲ့လဲ၊ ဘယ္သူေတြက ေရာင္းခ်ခဲ့သလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ေစ်းနဲ႔ ေရာင္းလုုိက္တာလဲ စတဲ့ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္ေတြမရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တရားမ၀င္ လမ္းေၾကာင္းကေန ထြက္ရွိသြားတယ္ဆုုိတာကေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။

သယံဇာတက်ိန္စာသင့္ျခင္း
————————–
စစ္အစုုိးရလက္ထက္မွာ သတၱဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာနဆိုုတဲ့ ၀န္ႀကီးဌာန ၁ ခုုကိုု ဖန္တီးၿပီး ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္လုုပ္ငန္းဆိုုတဲ့ အစုုိးရပုုိင္အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုုကိုု ဖြဲ႕စည္းၿပီး ေက်ာက္မ်က္ ရတနာ သယံဇာတတူးေဖာ္မႈလုုပ္ငန္းေတြကိုု အႀကီးအက်ယ္ လုုပ္ကုုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ
ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္လုုပ္ငန္းမွာ စစ္ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြက ေခါင္းေဆာင္၊ အဖြဲ႕၀င္ေတြအျဖစ္ ပါ၀င္ၿပီး သူတိုု႔နဲ႔ နီးစပ္တဲ့ လုုပ္ငန္းရွင္ေတြအျပင္ စစ္တပ္ရဲ႕ လုုပ္ငန္းေတြျဖစ္တဲ့ ဦးပုုိင္နဲ႔ ျမန္မာ့စီးပြားေရးေကာ္ပုုိေရးရွင္းကိုုပါ ေက်ာက္မ်က္လုုပ္ပိုုင္ခြင့္ေတြ
အႀကီးအက်ယ္ လုုပ္ပုုိင္ခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။

သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ေတြရဲ႕ ေလ့လာခ်က္ေတြအရ မုုိးကုုတ္မွာ ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ေရးလုုပ္ကြက္ ၁၀၀ ေလာက္ကုုိ စစ္တပ္နဲ႔ နီးစပ္သူေတြက လုုပ္ကုုိင္ေနတယ္လုုိ႔ သိရပါတယ္။

အဲဒီရဲ႕ ရလဒ္ကေတာ့ အတုုိင္းအဆမရွိတဲ့ တူးေဖာ္မႈေတြျဖစ္ၿပီး ဆယ္စုုႏွစ္ ၂ ခုုေက်ာ္အတြင္း ျမန္မာ့သဘာ၀သယံဇာတေတြဟာ ေအာက္ေစ်းနဲ႔ ျပည္ပႏုုိင္ငံေတြ ေရာက္ရွိၿပီး ရတနာ နယ္ေျမေတြဟာလည္း က်ိန္စာသင့္သလုုိ မေနသင့္ မေနအပ္တဲ့
ေနရာေတြလိုု ျဖစ္လာပါတယ္။

ေဒသခံေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ သူတိုု႔ေဒသမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးမႈေတြ၊ ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ဆိုုးက်ဳိးကိုု ခါးစည္းခံေနရပါတယ္။ ေဒသက ထြက္တဲ့ ရတနာေတြကုုိ သူတိုု႔ဘ၀ေတြ မတုုိးတက္ဘဲ
အဲဒီရတနာေတြကုုိ စည္းကမ္းမရွိ တူးေဖာ္မႈ ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဆုုိးက်ဳိးေတြကိုုေတာ့ သူတိုု႔ ရင္ဆုုိင္ ႀကဳံေတြ႕ေနရပါတယ္။

မုုိးကုတ္အင္းဥပမာ
——————–
ျမန္မာႏုုိင္ငံကိုု နယ္ခ်ဲ႕ သိမ္းပုုိက္ခဲ့တဲ့ အဂၤလိပ္ အစုုိးရဟာ ဘားမား ရူဘီမုုိင္း ဆိုုတဲ့ ကုုမၺဏီကုုိ မုုိးကုုတ္မွာ ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ေရး လုုပ္ကုုိင္ခြင့္ျပဳခဲ့ၿပီး အဲဒီကုုမၸဏီက စက္ အင္အား၊ လူ အင္အား မ်ားစြာနဲ႔  ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ ေရျပင္ ၁၆ ဧက၊  ေျမျပင္ ၁၄ ဧက စုုစုုပါင္း ဧက ၃၀ အက်ယ္အ၀န္းရွိတဲ့ မုုိးကုုတ္အင္းႀကီးျဖစ္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။

ရတနာ တူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အင္းႀကီးျဖစ္ေပမယ့္လည္း သက္ဆုုိင္ရာ အာဏာပိုုင္ ေတြရဲ႕ တန္ဖိုုးမထားမႈေတြေၾကာင့္ အမႈိက္၊ ေရေမွာ္နဲ႔ ေရဆိုုးေတြေၾကာင့္ ေနာက္ဆုုံး အနံ႔ အသက္ဆုုိးေတြ ထြက္ရွိတဲ့ အင္းႀကီးအျဖစ္ ေရာက္ရွိၿပီး ေနာက္ဆုုံး မုုိးကုုတ္သူ မုုိးကုုတ္သား ေတြပါ၀င္တဲ့ အင္းထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕က အင္းႀကီး ေရရွည္ ရပ္တည္ေရး အတြက္ အားသြန္ ခြန္စုုိက္ႀကိဳပမ္းေနရပါတယ္။

ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အင္းကုုိ မထိန္းသိမ္းတဲ့အတြက္ ေရရွည္ ပ်က္စီးမႈေတြျဖစ္ရသလိုု ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ ပ်က္စီးေနတဲ့ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ကိုုလည္း ထိန္းသိမ္းမႈမရွိတဲ့အတြက္ ပိုုမုုိပ်က္စီးၿပီးလူမႈအသုုိင္းအ၀ုုိင္းကိုု ထိခိုုက္လာတဲ့အထိ ျဖစ္လာေနပါၿပီ။

NLD အစုုိးရသစ္လက္ထက္ အေျခအေန
————————————-
စစ္အစုုိးရလက္ထက္က ျဖစ္ခ်င္တုုိင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ေရးလုုပ္ငန္းေတြ တားဆီးဖုုိ႔ NLD အစုုိးရသစ္လက္ထက္ ၂၀၁၆ ခုုႏွစ္ ဇူလိုုင္လမွာ ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ေရး လုုပ္ငန္းေတြကိုု အားလုုံးကုုိ ရပ္ဆုုိင္းလုုိက္ပါတယ္။

ဒီလိုုရပ္ဆုုိင္းလုုိက္တဲ့အတြက္ လုုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြနဲ႔ ကုုမၸဏီေတြ အထိနာၾကတာမွန္ေပ မယ့္လည္း ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ေရးလုုပ္ငန္းမွာ ၀င္ေရာက္အလုုပ္လုုပ္ကုုိင္ေနရတဲ့ ေဒသခံေတြလည္း အလုုပ္မရွိတဲ့ အေျခအေနကိုု ေရာက္ရွိခဲ့ရပါတယ္။ မုုိးကုုတ္မွာဆုုိရင္ ေဒသခံေတြဟာ ၿမိဳ႕ျပေဒသေတြ ေရႊ႕ေျပာင္းတာ၊ တစ္နယ္တစ္ေက်းက ေဒသခံထြက္ကုုန္ ေတြကိုု ယူၿပီး ေရာင္းခ်ၾကရတဲ့ ကုုန္သည္အလုုပ္ေတြကုုိ ေျပာင္းလုုပ္ေနၾကရပါတယ္။

မိုးကုတ္မွာ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းမွ စတင္ကာ တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္လုပ္ကြက္ ခ်ထားေပးတာကိုု ေဒသခံ ေတြကို ခြင့္မျပဳခဲ့ဘဲ  စစ္အစုုိးရနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ ေတြနဲ႔ သူတိုု႔နဲ႔ ဖက္စပ္ တြဲဖက္လုပ္ကိုင္ သူေတြ၊ အစိုးရနဲ႔ တြဲဖက္လုပ္ကိုင္တဲ့ ကုမၸဏီေတြကိုသာ ခြင့္ျပဳခဲ့တာပါ။ ၂၀၁၂ ခုုႏွစ္ေနာက္ပုုိင္းမွ တစ္ႏုုိင္တစ္ပုုိင္ လုုပ္ကြက္ေတြခ်ထားေပးခဲ့ေပးေပမယ့္လည္း ေဒသခံေတြ လုုပ္ကုုိင္ခြင့္ကေတာ့ နည္းပါးေနဆဲပါပဲ။ အစိုုးရသစ္အေနနဲ႔ ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ေရး လုုပ္ငန္းေတြကုုိ ရပ္ဆုုိင္းလိုုက္ေပမယ့္လည္း တူးေဖာ္ေရး လုုပ္ငန္းေတြေၾကာင့္ ပ်က္စီးေနတဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကုုိေတာ့ အခုုအခ်ိန္အထိ အခ်ိန္မီျပန္လည္ ျပင္ဆင္တာ၊ ျပဳျပင္တာေတြ မလုုပ္ကိုုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လည္း ပ်က္စီးေနတဲ့ ျမန္မာ့သဘ၀ ပတ္၀န္းက်င္ေတြဟာ စုုိးရိမ္ရတဲ့အေနအထားမွာ ရွိေနပါတယ္။

ဥပေဒသစ္မ်ားႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ဘယ္သူ႕မွာ တာ၀န္ရွိလဲ
———————————————————-
NLD အစိုုးရသစ္လက္ထက္မွာလႊတ္ေတာ္က  ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္ရတနာ ဥပေဒသစ္ကုုိ ေရးဆြဲေနပါတယ္။ တဖက္မွာလည္း အမ်ဳိးသားအဆင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုုိင္ရာ မဟာဗ်ဴဟာကိုု အစုုိးရကေရးဆြဲေနပါတယ္။ ဒီဗ်ဴဟာကိုု ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႔မွာ
ထုုတ္ျပန္ဖိုု႔ ျပင္ဆင္ေနပါတယ္။

ဥပေဒနဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲ ေရးဆြဲေနေစကာမူ အဓိက အေရးႀကီးဆုုံးက အေကာင္ အထည္ေဖာ္မႈပါပဲ။ စာရြက္ေပၚမွာ ရွိေနတဲ့ ဥပေဒေတြ မဟာဗ်ဴဟာေတြကိုု လက္ေတြ႕မွာလည္း အသက္၀င္လာဖိုု႔လုုိေနပါတယ္။ အဲဒီလုုိ အသက္၀င္လာမွပါသာ
ပ်က္စီးေနတဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကုုိ ထိန္းသိမ္းႏုုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ အစိုုးရက ဥပေဒနဲ႔ မူ၀ါဒေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး တူးေဖာ္တဲ့ ကုုမၺဏီေတြကိုု ထိထိေရာက္ေရာက္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး မွာ ပူးေပါင္းပါ၀င္ဖုုိ႔ ညႊန္ၾကားဖုုိ႔ လိုုအပ္ ေနပါတယ္။ အဲဒီလိုု ညႊန္ၾကားခ်က္မလုုိက္နာတဲ့ ကုုမၺဏီေတြကို ထိေရာက္စြာ အေရးယူဖိုု႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။

စစ္အစိုုးရက ဦးေဆာင္ဖ်က္ဆီးခဲ့တဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကိုု ျပည္သူေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ထားတဲ့ အစုုိးရက ျပန္လည္ အဖတ္ဆယ္ ကယ္တင္ဖုုိ႔ လိုုေနတာကေတာ့ အေသခ်ာပါပဲ။