အေရွ႕အလယ္ပုိင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး အီရန္မကူညီဘဲ မရႏုိင္ဟု သမၼတ႐ူဟာနီ ဖြင့္ဟ

ေမ ၂၃၊ ၂၀၁၇
M-Media

– အေရွ႕အလယ္ပုိင္း တည္ၿငိမ္ေရး ေဆာင္ရြက္မႈဟာ အီရန္ရဲ႕ အကူအညီမပါဘဲ ေအာင္ျမင္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ အီရန္သမၼတ ဟာဆန္႐ူဟာနီက ေျပာၾကားလုိက္ၿပီး အေရွ႕အလယ္ပုိင္းကို ေရာက္ေနတဲ့ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ ေ၀ဖန္မႈကုိလည္း တုန္႔ျပန္လုိက္ပါတယ္။

ထရမ့္က မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႔ အၾကမ္းဖက္၀ါဒကုိ တုိက္ဖ်က္ေရး အေမရိကန္နဲ႔ မဟာမိတ္ျပဳဖုိ႔ တုိက္တြန္းခဲ့ၿပီး၊ အီရန္ကေတာ့ အာရပ္ကမၻာက လက္နက္ကုိင္အုပ္စုေတြကုိ ေငြေၾကးေတြ၊ အေထာက္အပံ့ေတြ အဓိကေပးေနတဲ့ ႏုိင္ငံလုိ႔ ေျပာခဲ့တာပါ။

လက္ေတြ႕က်သူျဖစ္ၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ပတ္ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပန္အႏုိင္ရခဲ့တဲ့ ႐ူဟာနီကလည္း ထရမ့္ရဲ႕ ဒီစကားကုိ တုန္႔ျပန္ခဲ့ၿပီး ရီယာ့ဒ္မွာလုပ္တဲ့ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းဟာ ‘ႏုိင္ငံေရးတန္ဖုိး ဘာမွမပါတဲ့ ဟန္ျပပြဲသာျဖစ္ကာ ဘာရလဒ္မွ ထြက္မွာမဟုတ္ဘူး’ လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“အီရန္မပါဘဲနဲ႔ ေဒသတြင္းတည္ၿငိမ္ေရးကုိ ဘယ္သူက ျပန္ရေအာင္ လုပ္ႏုိင္မလဲ။ ေဒသတြင္းမွာ လံုး၀တည္ၿငိမ္ေရးကုိ အီရန္မပါဘဲ ရမယ္လုိ႔ ဘယ္သူေျပာႏုိင္လဲ” လုိ႔ ႐ူဟာနီက မေန႔ကျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ထရမ့္က ရီယာ့ဒ္မွာျပဳလုပ္တဲ့ ထိပ္သီးအစည္းေ၀းမွာ အီရန္ဟာ အီရတ္၊ ယီမင္၊ လက္ဘႏြန္က ‘အၾကမ္းဖက္သမားေတြ၊ ျပည္သူ႕စစ္ေတြ၊နဲ႔ အျခား အစြန္းေရာက္အုပ္စုေတြကုိ’ ေငြေၾကး၊ လက္နက္ေတြ ေထာက္ပံ့ေပးေနသလုိ၊ ဆီးရီးယားျပည္တြင္းစစ္မွာ သမၼတ ဘာရွာ အလ္-အာဆတ္ကုိ ေထာက္ပံ့ေပးေနတယ္လုိ႔ စြပ္စြဲခ့ဲပါတယ္။

႐ူဟာနီကေတာ့ အေမရိကန္အစုိးရဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသကုိ နားမလည္ေသးဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“အေမရိကန္ဟာ အီရန္ကုိဆန္႔က်င္ဖုိ႔ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ အသံုးျပဳခဲ့ၿပီး တစ္ခုမွ အလုပ္မျဖစ္ပါဘူး။ တည္ၿငိမ္ၿပီး တစ္သမတ္တည္းရွိတဲ့ ေပၚလစီကုိ ေတြ႕ရဖုိ႔ အေမရိကန္အစုိးရသစ္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေစာင့္ေနပါတယ္။ ျပႆနာက အေမရိကန္ေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေဒသကုိ မသိတာပါ။ အေမရိကန္တာ၀န္ရွိသူေတြကုိ အႀကံေပးတဲ့သူေတြကလည္း သူတုိ႔ကုိ လမ္းမွား ေခၚသြားေနပါတယ္”

ေနာက္ၿပီး IS အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ကုိ တုိက္ခုိက္ရာမွာ အီရန္ဟာ အေရးပါတဲ့ အင္အားတစ္ခုျဖစ္ၿပီး၊ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းက အၾကမ္းဖက္၀ါဒကုိ အေမရိကန္နဲ႔ ေဆာ္ဒီတုိ႔က ေငြေၾကး ေထာက္ပံ့ေပးေနတယ္ဆုိတဲ့ အီရန္ရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ကုိလည္း ႐ူဟာနီက ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ဘယ္သူေတြက အၾကမ္းဖက္ေတြကုိ တုိက္ေနတာလဲဗ်။ အီရန္၊ ဆီးရီးယား၊ ဟစ္ဇ္ဘုိလာနဲ႔ ႐ုရွားတုိ႔ပဲေလ။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူက အၾကမ္းဖက္သမားေတြကုိ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေနတာလဲ။ အဲဒီလုိ ေထာက္ပံ့ေနတဲ့သူေတြက သူတုိ႔ဟာ အၾကမ္းဖက္ေတြကုိ တုိက္ေနတယ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔မရဘူး”

အီရန္နဲ႔ ေဆာ္ဒီတုိ႔ဟာ ဆီးရီးယား၊ ယီမင္၊ အီရတ္နဲ႔ လက္ဘႏြန္တုိ႔မွာ ဆန္႔က်င္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြကုိ ပံ့ပုိးေပးၿပီး ေဒသတစ္၀ွမ္းက စစ္ပြဲေတြမွာ တစ္ဆင့္ခံ ပါ၀င္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

႐ူဟာနီကေတာ့ လက္နက္ေတြထုတ္တာ၊ ၀ယ္တာေတြက တုိင္းျပည္တစ္ခုကုိ အားေကာင္းေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“လက္နက္ေတြ၀ယ္တာ၊ ထုတ္လုပ္တာဟာ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံကုိ အားေကာင္းေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ပါဘူး။ စစ္တပ္ဟာ တုိင္းျပည္အင္အားရဲ႕ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းျဖစ္ၿပီး၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒါကုိ ေကာင္းေကာင္းသိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအင္အားရဲ႕ အေျခခံအုပ္ျမစ္က အမ်ိဳးသားအင္အားျဖစ္ၿပီး ဒါက ေရြးေကာက္ပြဲကေနတစ္ဆင့္ လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ေဆာ္ဒီေခါင္းေဆာင္ေတြေနနဲ႔ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ကံၾကမၼာကုိ မဲေပးခြင့္ကေန ျပည္သူေတြကုိ ဆံုးျဖတ္ခြင့္ေပးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒါက သူတုိ႔ကုိ ပုိၿပီး ခုိင္မာေတာင့္တင္းေစမွာပါ”

ေဒသတြင္း အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ပုိမုိေကာင္းမြန္တဲ့ ဆက္ဆံေရးကုိ အီရန္က ႀကိဳဆုိၿပီး အီရန္ကုိ ကမၻာႀကီးမွာ ၀င္ဆံ့ေစမယ္၊ ျပည္သူေတြကုိ လြတ္လပ္ခြင့္ေပးမယ္ ဆုိတဲ့ မဲဆြယ္ပြဲ ကတိကုိ ျပည့္ဆည္းေပးသြားမယ္လုိ႔လည္း ႐ူဟာနီက ကတိျပဳခဲ့ပါတယ္။

အီရန္ရဲ႕ တုိက္ခ်င္းပစ္ဒံုးက်ည္ အစီအစဥ္အတြက္ အေမရိကန္က ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ပတ္မွာ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ႐ူဟာနီက မိမိတုိ႔ရဲ႕ ဒံုးက်ည္ထုတ္လုပ္မႈဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ကာကြယ္ေရးအတြက္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ နည္းပညာပုိင္းဆုိင္ရာ ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္မႈလုပ္ဖုိ႔ လုိလာၿပီဆုိရင္ သူတုိ႔ရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္ကို ေစာင့္မေနဘဲ အီရန္က လုပ္ေဆာင္သြားမယ္ဆုိတာ အေမရိကန္က သိဖုိ႔လုိေၾကာင္း ထည့္သြင္းေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

‘အီရန္ရဲ႕ ဒံုးက်ည္အစီအစဥ္ အဆံုးသတ္သြားဖုိ႔ဆုိတဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ စိက္ကူးယဥ္အိပ္မက္ဟာ ဘယ္ေတာ့မွ အေကာင္အထည္ေပၚလာမွာ မဟုတ္ပါဘူး’

Ref: Aljazeera