ဆရာ မင္းယုေ၀ရဲ႕ အိုမာခယမ္အတၳဳပတၳိ ဘာသာျပန္ လံုးခ်င္း ၀တၳဳအညႊန္း

စည္သူေမာင္ ေရးသည္။

ျမန္မာစာေပေလာကမွာ ဆူဖီဒသနေတြကို ကဗ်ာေတြအေနနဲ႔ေတြ႕ရေလ့ရွိပါတယ္ ။

အထူးသျဖင့္ေတာ့ ပါရွန္ျပည္ (ယခု အီရန္နယ္ ) က ဆူဖီသူေတာ္စင္ၾကီး ရူမီရဲ႕ ကဗ်ာေတြကို ဆရာေမာင္သာႏိုးမွ ရူမီရဲ႕ကဗ်ာမ်ား အမည္နဲ႔ စာအုပ္ဆိုင္အေတာ္မ်ားမ်ားေပၚ ေရာက္ရွိလာခဲ႔ ပါတယ္ ။ ယခု စာေရးသူညြန္းမယ့္ စာအုပ္ကလည္း ဆူဖီ ဒသနေတြကို ကဗ်ာစာေပနဲ႔ ပံုေဖာ္ခဲ႔တဲ႔ အိုမာခယမ္ရဲ႕အတၳဳပတၳိစာအုပ္ေလး တစ္အုပ္အေၾကာင္းပဲျဖစ္ပါတယ္ ။

အဂၤလိပ္ကဗ်ာဆရာ Edward Fitzgerald ၁၈၀၉ – ၈၃ ခုႏွစ္က အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္ဆိုခဲ႔တဲ႔ (Rubiayat of Omar Khayyam) အိုမာခယမ္ ၏ ရူဘိယတ္ ကဗ်ာမ်ား လို႔ ကဗ်ာစာေပေလာကမွာ လူသိမ်ားတဲ႔ ကဗ်ာစာဆိုရွင္ အိုမာခယမ္ အေၾကာင္း အတၳဳပတၳိကို တစ္ေခတ္တစ္ခါက ပါရာေမာင့္ရုပ္ရွင္ကုမၸဏီက ရိုက္ကူးခဲ႔ဖူး ပါတယ္။ အဲ႔ဒီ အိုမာခယမ္ ရုပ္ရွင္ကားဇာတ္ညြန္းကို နာမည္ေက်ာ္ အေမရိကန္ စာေရးဆရာ Manuel Komroff က၀တၳဳအျဖစ္ ျပန္ေရးထားျပီး ဆရာမင္းယုေ၀က ဘာသာျပန္ထားခဲ႔တဲ႔ စာအုပ္အေၾကာင္းပါ ။

မူရင္းစာအုပ္ အမည္က The Life , The Loves , The Adventures of Omar Khayyam (အိုမာခယမ္၏ ဘ၀ အခ်စ္ ႏွင့္ စြန္႔စားခန္းမ်ား ) ဟူ၍ျဖစ္ပါတယ္ ။ စာအုပ္အေၾကာင္းမညြန္းခင္ အိုမာခယမ္ရဲ႕အေၾကာင္း အနည္းငယ္မိတ္ဆက္ေဖာ္ျပခြင့္ျပဳပါ ။

အိုမာခယမ္ဟာ (၁၁)ရာစုမွာ ေပၚထြန္းေသာ ပါရွန္းကဗ်ာဆရာ တစ္ဦးပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ သူဟာကဗ်ာဆရာ တစ္ဦးျဖစ္သည္သာမက နကၡတၱေဗဒပညာ သခ်ာၤပညာ စာေပ စကားေျပ ကဗ်ာနဲ႔ ဒသနိကေဗဒမွာလဲ ထင္ရွားသူျဖစ္တာေၾကာင့္ အထက္ပါအေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ႔ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ကြန္ဖရင့္ေတြမွာ အိုမာခယမ္ရဲ႕အေၾကာင္းကို သက္ဆိုင္ရာ က႑အလိုက္ ရည္ညြန္းကိုးကား ေျပာစမွန္ျပဳေနရဆဲျဖစ္တယ္ ။ အီရန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ထိပ္တန္းကဗ်ာက၀ိမ်ားမွာ တစ္ဦးအပါအ၀င္ျဖစ္သလို ဆူဖီတစ္ဦးလဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဆူဖီဒသနဆိုင္ရာ အယူအဆေတြကို သူ႕ရဲ႕ ရူဘာေခၚေလးေၾကာင္းတြဲ ကဗ်ာေတြမွာ အပိုဒ္ေရ ၈၀ နဲ႔ အပိုဒ္ေရ ၂၀၀ ၾကားမွာ ဖန္ဆင္းမွဳနဲ႔ တမလြန္ရဲ႕လ်ိဳ႕၀ွက္ခ်င္းရာ အေၾကာင္းမ်ားကို ေဖာ္ျပထားတယ္ ။ အိုမာခယမ္ရဲ႕ ကဗ်ာေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႕ အနက္ အဓိပၸါယ္ကို ျပန္ဆိုၾကရာမွာ ဘာသာစကား ၾကားခံႏွစ္ဆင့္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ စာဖတ္သူ ကဗ်ာခ်စ္သူအခ်ိဳ႕ဟာ အမွတ္သေကၡတျဖင့္ သရုပ္ေဖာ္မွဳ (Sybolism) ကို နားမလည္ သတိမျပဳၾကေတာ့ပဲ ဆူဖီေတြဟာ ေသေသာက္ၾကဴးသူေတြလို႔ ထင္ကုန္ၾက နားလည္ကုန္ၾက တာဟာလည္း သတိျပဳရမယ့္ အခ်က္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္ ။

တကယ္ေတာ့ ၀ိုင္အရက္ဆိုတာဟာ ဆူဖီတို႔ရဲ႕ သြန္သင္ခ်က္ဟူေသာ အဓိပၸာယ္နဲ႔ သံုးႏွံဳးထားတာကို နားလည္သတိျပဳဖို႔လိုပါတယ္ ။ ဆရာေမာင္ေသာ္က ရဲ႕ ကဗ်ာ ဘူေကး ကဗ်ာစာအုပ္မွာဆိုရင္ ဆူဖီသေဘာကို ရွင္းျပထားတာကိုလဲ ေတြ႕ႏိုင္ပါေသးတယ္ ။ အိုမာခယမ္ကို ခရစ္ႏွစ္ ၁၀၄၀ ခုႏွစ္တြင္ ခိုရာဆန္နယ္ နီရွာပူရ္ျမိဳ႕မွာ ဖြားျမင္ျပီး ၁၁၂၃ ခုႏွစ္မွာ ကြယ္လြန္ခဲ႔ပါတယ္ ။ ပါးရွားႏိုင္ငံမွာ အိုမာခယမ္ ေပၚထြန္းေနတဲ႔ အခ်ိန္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပုဂံေခတ္ ထြန္းကားေနခ်ိန္လို႕ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဆိုႏိုင္ပါတယ္ ။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၀၄၄ ခုႏွစ္ ပုဂံျပည္ အေနာ္ရထာမင္း နန္းတက္ခ်ိန္ျဖစ္တာေၾကာင့္ အေနာ္ရထာမင္း နန္းမတက္မွီ ေလးႏွစ္အလိုခန္႔ အိုမာခယမ္ ဖြားျမင္တယ္လို႕ ေျပာလို႕ရပါတယ္ ။

အိုမာခယမ္ရဲ႕ ကဗ်ာေတြဟာ သမာရိုးက် အေတြးအျမင္မ်ားမဟုတ္ပဲ ရဲရင့္ေသာ လြတ္လပ္ေသာ ထက္ျမက္ေသာေၾကာင့္ ျမင့္မားေသာ အႏုပညာအရည္အေသြးရွိေၾကာင္း ေျပာေလ့ ရွိၾကတယ္ ။ အိုမာခယမ္ရဲ႕ ကဗ်ာေတြ အေတြးအျမင္ေတြဟာ ယေန႔ေခတ္ကာလနဲ႔ ကိုက္ညီသည္အထိ ေရွ႕တန္းေရာက္ခဲ႔ေသာေၾကာင့္  ကုရ္အန္က်မ္းစာ ႏွင့္ သမၼာက်မ္းစာ ျပီးေနာက္ ဒုတိယေစာင္ေရ အမ်ားဆံုး ထုတ္ေ၀ရတဲ႔ စာအုပ္ေတြဟာ အိုမာခယမ္ရဲ႕ ကဗ်ာစာအုပ္ပဲျဖစ္တယ္ ။ သူ႕ရဲ႕ကဗ်ာေတြကို ႏိုင္ငံေပါင္းမ်ား စြာက ဘာသာစကားေပါင္း မ်ားစြာနဲ႔ ျပန္ဆိုထုတ္ေ၀လွ်က္ရွိရာမွာ ဆိုဗီယက္ရုရွားႏိုင္ငံဟာ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစာေပ (၁၁)မ်ိဳးနဲ႔ ျပန္ဆိုထုတ္ေ၀ခဲ႔ဖူးတယ္ ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ေလာက္က ေသြးေသာက္ မဂၢဇင္း မွာ အိုမာခယမ္ရဲ႕ ကဗ်ာမ်ားကို အခန္းဆက္ လစဥ္ ျမန္မာျပန္ဆို ထည့္သြင္းခဲ႔ဖူး တာကို သိမွီသူ ေတြ မွတ္မိၾကမွာပါ ။ အဲ့ဒီအျပင္ အိုမာခယမ္ရဲ႕ ရူဘာအီယတ္ကဗ်ာမ်ား ကို စႏၵာရုပ္စံု မဂၢဇင္းမွာလဲ ဆရာေစာ၀ဏၰက ဘာသာျပန္ဆိုထည့္သြင္းဖူးပါေသးတယ္ ။ အိုမာခယမ္ဟာ ကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္ ျဖစ္သည္သာမက စစ္ဆင္ေရးမွာလည္း ကြ်မ္းက်င္သူျဖစ္တဲ႔အတြက္ေၾကာင့္ သူ႕ရဲ႕မိတ္ေဆြ နန္းရင္း၀န္က လည္းေကာင္း ဘုရင္ကလည္းေကာင္း ရာထူးၾကီးမ်ားေပးအပ္ခဲ႔ေပမဲ႕ သူကလက္မခံဘဲ အေထာက္အပံံ့ ပင္စင္ ရိကၡာသေဘာမ်ိဳးေလာက္သာယူျပီး ကဗ်ာဖြဲ႕ဆိုျခင္း သခ်ာၤက်မ္းျပဳစုျခင္း နကၡတၱေဗဒဆိုင္ရာ စာရင္းဇယားမ်ား ျပဳစုျခင္း ျပကၡဒိန္သစ္တီထြင္ျခင္းစတဲ႔ အမွဳကိစၥမ်ားတြင္သာ ေမႊ႕ေလွ်ာ္ခဲ႔သူတစ္ဦးျဖစ္၏ ။

ဒီစာအုပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဆရာမင္းယုေ၀ရဲ႕ အမွာစာမွာ ဆရာဟာရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ၀ိဇၹာတန္းမွာ အဂၤလိပ္စာေပကိုေလ့လာ ဆည္းပူးစဥ္ကာလက Edward Fitzgerald ဘာသာျပန္ထားတဲ႔ အိုမာခယမ္၏ ရူဘာအီယတ္ ကဗ်ာမ်ားကို အစအဆံုးသင္ယူ ေလ့လာခဲ႔ဖူးေၾကာင္း ၊ အိုမာခယမ္ရဲ႕ ကဗ်ာမ်ားကို ကမာၻအရပ္ရပ္က စိတ္၀င္တစားေလ့လာ ဖတ္ရွဳ႕လာတာနဲ႔အမွ် အိုမာခယမ္ရဲ႕ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကိုပါ ေလ့လာစုေဆာင္း သုေတသနျပဳလာၾကရာကေန အိုမာခယမ္ အတၳဳပတၳိကို က်မ္းျပဳၾက ၀တၳဳေရးၾက ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားမ်ားပါ ရိုက္လာၾကေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္ ။ ဆရာမင္းယုေ၀ဟာ ဒီစာအုပ္ကို ျမန္မာဘာသာ ျပန္ဆိုခဲ႔ရာမွာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ၀ိဇၨာတန္း အဂၤလိပ္စာေပသင္တန္းမွာ အိုမာခယမ္ရဲ႕ ရူဘာအီယတ္ကဗ်ာမ်ား အေၾကာင္းသင္ၾကားေပးခဲ႔ဖူးတဲ႔ ပါေမာကၡေဒါက္တာထင္ေအာင္ ရဲ႕ေက်းဇူးကို ေအာင့္ေမ့သတိရပါေၾကာင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္ ။ စာအုပ္ရဲ႕ မ်က္ႏွာဖံုးဒီဇိုင္း ကိုေရးဆြဲေပးတဲ႔ ပန္ခ်ီဆရာၾကီး ဦးေသာင္းဟန္ကိုလဲ ေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါေသးတယ္ ။ ဒီစာအုပ္ဟာ ၁၉၇၂ခုႏွစ္ေလာက္က ပံုႏွိပ္ျဖန္႔ခ်ီခဲ႔ဖူးျပီး ရွားပါးစာအုပ္ျဖစ္လာတဲ႔ အတြက္ စာေရးသူအေနနဲ႔ ယခုေခတ္ကာလလို ေရွးတုန္းက ထုတ္ေ၀ခဲ႔ဖူးတဲ႔ စာေကာင္းေပမြန္ေတြ ျပန္လည္ထုတ္ေ၀လာၾကတဲ႔ အခ်ိန္မွာ ယခုစာအုပ္ကို စာေပ၀ါသနာအိုးမ်ားအတြက္ ဗဟုသုတ ရသတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ေပးႏိုင္မယ့္ စာအုပ္တစ္အုပ္ ျဖစ္မယ္လို႕ ယံုၾကည္ရင္း ဒီစာညြန္းေလးကိုေရးလိုက္ပါတယ္ ။

စည္သူေမာင္