IS က ဖ်က္ဆီးခဲ့သည့္ ေရွးေဟာင္း အလ္-ႏူရီ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္၏ သမုိင္းအက်ဥ္း

ဇြန္ ၂၄၊ ၂၀၁၇
M-Media

IS ၏ ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးျခင္းကုိ ခံလုိက္ရသည့္ အလ္-ႏူရီ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္

– အီရတ္ႏုိင္ငံ မူဆုိးလ္ၿမိဳ႕က ႏွစ္ေပါင္း ၈၀၀ ေက်ာ္ သက္တမ္းရွိၿပီး ယူနက္စကုိရဲ႕ ေရွးေဟာင္းသမုိင္း၀င္ အေဆာက္အဦးအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရတဲ့ အလ္-ႏူရီ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးဟာ ဗုဒၶဟူးေန႔က ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးျခင္းကုိ ခံလုိက္ရပါတယ္။

အီရတ္အစုိးရက IS အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕က ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးခဲ့တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး၊ IS ကေတာ့ အေမရိကန္ရဲ႕ ေလေၾကာင္းတုိက္ခုိက္မႈေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးသြားတာလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္က မူဆုိးလ္ၿမိဳ႕ကုိ IS က သိမ္းပုိက္စဥ္အတြင္းမွာ ဒီ အလ္-ႏူရီ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကုိ ဖ်က္ဆီးဖုိ႔ တစ္ႀကိမ္ႀကိဳးစားခဲ့ဖူးၿပီး ေဒသခံေတြက လက္ခ်င္းခ်ိတ္ကာ ၀န္းရံကာကြယ္ခဲ့ၾကတာေၾကာင့္ IS ရဲ႕ အႀကံအစည္ အထမေျမာက္ခဲ့ဘူးလုိ႔လည္း သတင္းေတြ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကုိ တူရကီ ဆဲလ္ဂ်ဳတ္အင္ပါယာက မူဆုိးလ္နဲ႔ အလက္ပုိကုိ အုပ္စုိးရတဲ့ ဘုရင္ ႏူရ္ အလ္-ဒင္ မဟ္မူဒ္ ဇန္ဂီက သူ မကြယ္လြန္ခင္ ၂ ႏွစ္အရင္ ၁၁၇၂ ခုႏွစ္မွာ ေဆာက္လုပ္ဖုိ႔ အမိန္႔ေပးခဲ့တာျဖစ္ၿပီး သူ႕ရဲ႕ အမည္ကုိ အစြဲျပဳကာ အလ္-ႏူရီ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္လုိ႔ မွည့္ေခၚခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ႏူရ္ အလ္-ဒင္ဟာ ဥေရာပကေန က်ဴးေက်ာ္လာတဲ့ ခရစ္ယာန္ ခ႐ူးတ္ဆိတ္ သာသနာျပဳ စစ္သည္ေတြကုိ ေျပာင္ေျပာင္ေျမာက္ေျမာက္ တိုက္ထုတ္ႏုိင္တဲ့အတြက္ ေက်ာ္ၾကားသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။

အလ္-ဒင္ဟာ အဘူဟုိင္ဒါဆုိတဲ့ဗလီက မင္နာရတ္စင္ျမင့္ကေပၚကေန အလ္-ႏူရီဗလီ တည္ေဆာက္မယ့္ ေျမေနရာကုိၾကည့္ၿပီး ပတ္၀န္းက်င္က အိမ္ေတြ၊ ေစ်းဆုိင္ေတြရဲ႕ ေျမေတြကုိပါ စီမံကိန္းနယ္ေျမထဲ ထည့္သြင္းခဲ့ကာ ဒီလူေတြရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္ရမွ သူတုိ႔ရဲ႕ေျမကုိ ၀ယ္ယူၿပီး ဗလီေဆာက္ဖုိ႔ အမိန္႔ေပးခဲ့တယ္လုိ႔ သမုိင္းဆရာေတြက မွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္။

ဗလီႀကီးေဆာက္လုပ္မႈဟာ ၁၁၇၃ ခုႏွစ္မွာ ၿပီးစီးခဲ့ၿပီး သူ႕ရဲ႕ ေပ ၁၅၀ ရွည္ၿပီး ေစာင္းေနတဲ့ မင္နာရတ္ေမွ်ာ္စင္ေၾကာင့္ အလ္-ဟဘ္ဒါ (ခါးကုန္ႀကီး) ဆုိတဲ့ အမည္ေျပာင္ကုိ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီမင္နာရတ္ကုိ အီရန္ ဗိသုကာလက္ရာအတုိင္း တည္ေဆာက္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ေဆာက္လုပ္စဥ္က မေစာင္းေပမယ့္ ၁၄ ရာစုႏွစ္ မူဆုိးလ္ၿမိဳ႕ကုိ ေရာက္ရွိခဲ့တဲ့ သမုိင္းပညာရွင္ အစ္ဗေန႔ ဘတ္တူတာက မင္နာရတ္ေစာင္းေနမႈကုိ ပထမဆံုး မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါတယ္။

ပညာရွင္ေတြက မင္နာရတ္ ေစာင္းသြားမႈဟာ ေလဒဏ္၊ ပူျပင္းလြန္းတဲ့ေနဒဏ္နဲ႔ အဂၤေတရဲ႕ ေစးကပ္မႈ အားနည္းတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၃၂ ခုႏွစ္က ႐ုိက္ကူးထားသည့္ အလ္-ႏူရီ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္

၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ကုလရဲ႕ ယူနက္စကုိက ဒီ မင္နာရတ္ဟာ ၂.၅ မီတာ ၈.၃ ေပေလာက္ ေစာင္းေနတယ္လုိ႔ တြက္ခ်က္ခဲ့ၿပီး ၿပိဳက်ႏုိင္တဲ့အႏၱရာယ္ရွိတာေၾကာင့္ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ လုပ္ေဆာင္မယ့္ အစီအစဥ္ကုိ ၂၀၁၄ ခုနွစ္ ဇြန္လ ၂ ရက္ေန႔မွာ ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ IS က မူဆုိးလ္ၿမိဳ႕ကုိ သိမ္းပုိက္ခဲ့တာေၾကာင့္ အစီအစဥ္ အထမေျမာက္ခဲ့ပါဘူး။

ဇြန္လ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ အလ္-ႏူရီရဲ႕ ဗလီႀကီးရဲ႕ ေရွ႕ေဆာင္အီမာမ္ မုိဟာမက္ အလ္-မန္ဆူရီကုိ သူတုိ႔နဲ႔ မပူးေပါင္းတဲ့အတြက္ IS က ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ခဲ့တယ္လုိ႔ UN က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အလ္-ႏူရီ ဗလီႀကီးရဲ႕ ႏွစ္ေပါင္း ၈၀၀ ေက်ာ္သက္တမ္းမွာ ျပင္ဆင္ထိန္းသိမ္းမႈေပါင္းမ်ားစြာ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ဗုဒၶဟူးေန႔မွာေတာ့ IS အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ရဲ႕ လက္ခ်က္နဲ႔ အီရတ္သမုိင္း၊ အစၥလာမ့္သမုိင္းနဲ႔ ကမၻာသမုိင္းမွာပါ အထင္ကရ ျဖစ္တဲ့ အလ္-ႏူရီဗလီႀကီးဟာ ၿပိဳက်ပ်က္ဆီးသြားခဲ့ရပါတယ္။

IS အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ဟာ သူတုိ႔သိမ္းပုိက္တဲ့ နယ္ေျမေတြမွာရွိတဲ့ အစၥလာမ့္သမုိင္း၀င္ေနရာေတြ၊ မြတ္စလင္သူေတာ္စဥ္ေတြရဲ႕ ဂူဗိမာန္ေတြ၊ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းေတြ၊ အျခားလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ သမုိင္း၀င္ေနရာေတြကို ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးေလ့ ရွိပါတယ္။

IS က မဖ်က္ဆီးခင္ (အေပၚပံု) ႏွင့္ ဖ်က္ဆီးၿပီး (ေအာက္ပံု)

Ref: BBC, Wiki