အာနန္ေကာ္မရွင္၏ အႀကံျပဳခ်က္ကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ျမန္မာအစုိးရကုိ Fortify Rights အဖြဲ႕ တုိက္တြန္း

ၾသဂုတ္ ၂၄၊ ၂၀၁၇

M-Media

ကုိဖီအာနန္ေကာ္မရွင္ကုိ အလုိမရွိေၾကာင္း ရခုိင္ျပည္နယ္မွ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္မႈ

– (ရန္ကုန္၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ႀသဂုတ္လ ၂၄ ရက္-) ျမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္နဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ အၾကံေပး ေကာ္မရွင္ ကေန ေပးပို႔တဲ့ က႑စံု အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို အျမန္ဆံုး လိုက္နာေဆာင္ရြက္သင့္တဲ့အေၾကာင္း လူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႕  Fortify Rights  က ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကိုဖီအာနန္ဦးေဆာင္တဲ့ ေကာ္မရွင္က ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာ ဒီကေန႔ပဲ အျပီးသတ္အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။

ရခိုင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအၾကား အတင္းအၾကပ္ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ခြဲျခားမႈေတြကို အဆံုးသတ္ဖို႔၊ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အကူအညီေတြကို အျပည့္အ၀နဲ႔ အေႏွာင္အဖြဲ႔မရွိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ကူညီခြင့္ေပးဖို႔၊ ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္ေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔နဲ႔ ၁၉၈၂- ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေပးဖို႔ အၾကံျပဳစာမွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔နဲ႔ ျပစ္မႈ႔က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြကိုလည္း အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔နဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာခြင့္ေတြကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္ထားတဲ့ တားျမစ္ခ်က္ေတြကို ရပ္ဆိုင္းဖို႔ကုိလည္း အျခားေသာအၾကံျပဳခ်က္ေတြနဲ႔အတူ ဒီအစီရင္ခံစာမွာ ေရးသားေဖာ္ျပထားပါတယ္။

“ဆက္လက္ျငႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ေနတာေတြကို အစိုးရက ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေပးရမယ့္အစား၊ အၾကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ ေလ့လာ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို ဖံုးကြယ္ပစ္ဖို႔သာ ၾကိဳးစားေနတယ္” လို႔ Fortify Rights အၾကီးအကဲျဖစ္သူ မက္သယူးစမစ္က ေျပာပါတယ္။

“ေကာ္မရွင္က အၾကမ္းဖက္မႈ႔ေတြကို အဆံုးသတ္သြားဖို႔ ခိုင္လံုတိက်တဲ့ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို ထုတ္ျပန္လိုက္တယ္။ ဒါကို အစိုးရတစ္ရပ္အေနနဲ႔ အခ်ိန္မဆိုင္းပဲ အဲဒီအၾကံျပဳခ်က္ေတြအတိုင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ လိုပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ပကတိအေျခေနမွန္ေတြကို အျမန္ဆံုးထုတ္ျပန္ေျပာၾကားဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။”

ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က “ရခိုင္ျပည္နယ္၏ လူသားခ်င္းဆိုင္ရာ စာနာေထာက္ထားမႈ႔ႏွင့္ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ကိစၥရပ္မ်ား၊ အေျခခံ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား ေရာက္ရွိေရး၊ အေျခခံလူ႔အခြင့္ေရး အာမခံခ်က္မ်ားႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ လူသားအားလံုး၏ လံုျခံဳေရးကိစၥရပ္မ်ားကို အၾကံျပဳရန္” အဖြဲ႔၀င္ ကိုးဦးပါ ရခိုင္ျပည္နယ္ အၾကံ ေပးေကာ္မရွင္တစ္ရပ္ကို ၾသဂုတ္လ ၂၃၊ ၂၀၁၆-ခုႏွစ္မွာ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီ အဖြဲ႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ၆ ဦးနဲ႔ မစၥတာအာနန္ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံျခားသား သံုးဦး ပါ၀င္ပါတယ္။ အစိုးရကေတာ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၾကံျပဳေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအေပၚမွာ အျပည့္အ၀အေကာင္ထည္ေဖာ္သြားမယ္လို႔ ယခင္တုန္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အစိုးရက ေကာ္မရွင္ကို ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့ၿပီး တစ္လေက်ာ္ အၾကာမွာ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ နယ္ျခားေစာင့္ ရဲစခန္း သံုးခုကို ေအာက္တိုဘာလ ၉- ရက္ေန႔၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ စစ္ေသြးၾကြပူးေပါင္းအဖြဲ႔က ၀င္စီးခဲ့ျပီး ရဲအရာရွိ ကိုး ေယာက္ကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္က ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း လက္တုန္႔ျပန္တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရ စစ္သားေတြက အရပ္သားေတြကို သတ္ျဖတ္၊ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ မိန္းကေလးေတြကို အဓမၼက်င့္ခဲ့ျပီး ရြာလံုးကၽြတ္မီးရိႈ႔ခဲ့လို႔ အရပ္သားေပါင္း ကိုးေသာင္းေက်ာ္ထက္မနည္းဟာ အိုးပစ္အိမ္ပစ္ စြန္႔ခြာထြက္ေျပးခဲ့ၾကရပါတယ္လို႔ Fortify Rights နဲ႔ အျခားေသာ လူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႔ေတြက ေျပာၾကားထားပါတယ္။

ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးဆုိင္ရာမဟာမင္းၾကီးရံုးကေန ေဖေဖာ္၀ါရီလမွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေအာက္တိုဘာလကတည္းက ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚမွာ ခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ေတြဟာ လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ ေျမာက္ေနတယ္လုိ႔ စြပ္စြဲေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ အဲဒီစြပ္စြဲခ်က္ေတြကို ျငင္းဆန္ခဲ့ပါတယ္။

“ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔စည္းေတြက ဘယ္လိုပဲ စြပ္စြဲစြပ္စြဲ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အစိုးရကေတာ့ ကိုဖီအာနန္ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၾကံျပဳ ခ်က္အတိုင္း အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ႔ေတြ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္” လို႔ ျမန္မာအစိုးရ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဦးေဇာ္ေဌးက ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနကုိ ဇူလိုင္ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ကိုဖီအာနန္ ေကာ္မရွင္ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ေတာ့ တံတိုင္းတစ္ခု သဖြယ္ပါပဲ” လုိ႔ သူက ဆုိပါတယ္။

အၾကံေပးေကာ္မရွင္ကို အစိုးရက လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ေတြအတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔နဲ႔ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းဖို႔ လုပ္ပိုင္ ခြင့္မေပးထားပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာ ၾကားဖို႔ အေရးတၾကီး တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ခံယူထားတာေၾကာင့္၊ ေကာ္မရွင္က အျပင္းအထန္ လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တဲ့ အျပစ္က်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြကို အေရးယူဖို႔ ယေန႔မွာ အႀကံျပဳ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အၾကံေပးေကာ္မရွင္က အစိုးရကို ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ မွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံသားအားလံုးကို လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ သြားလာခြင့္ေပးဖို႔ကိုလည္း အၾကံျပဳထားပါေသးတယ္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ က ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ဦးေရ တစ္သန္းနဲ႔အထက္ကို လြတ္လပ္စြာသြားလာခြင့္၊ ကေလးမီးဖြားခြင့္နဲ႔ အျခားေသာ နိစၥဓူ၀ကိစၥရပ္ေတြအေပၚမွာ ျပင္းထန္တဲ့ ကန္႔သတ္တားျမစ္ခ်က္ေတြ ျပဳလုပ္ထားတာကို ထုတ္ေဖာ္ထားတဲ့ ေဒသႏၱရအမိန္႔ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္အစိုးရရဲ႕ အေထာက္ထား စာရြက္စာတမ္္းေတြကို Fortify Rights ဖြင့္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၂-ခုႏွစ္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ကတည္းက အသက္မေသပဲက်န္ရစ္သူ ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ားစုအပါအ၀င္ လူေပါင္း တစ္သိန္း ႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ကို ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ျမိဳ႕နယ္ရွစ္ခုက ဒုကၡသည္စခန္းေပါင္း ၃၈-ခုမွာ ယခုထက္တိုင္ အစိုးရက ပိတ္ေလွာင္ထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒသႏၱရအမိန္႔ေတြနဲ႔ ျပဌာန္းခ်က္ေတြက ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို တစ္ရြာနဲ႔တစ္ရြာ၊ တစ္ျမိဳ႕ နယ္နဲ႔တစ္ျမိဳ႕နယ္ ကိုယ္ေနတဲ့ ေဒသေက်ာ္လြန္ျပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ခရီးသြားလာခြင့္ကို တားျမစ္ထားပါတယ္။

ခရီးသြားလာခြင့္ တားျမစ္ခ်က္ေတြကို ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရ လံုျခံဳေရးတပ္သားေတြရဲ႕ ရာဇ၀တ္မႈ႔နဲ႔ ဖမ္းဆီးတာ၊ ျခိမ္းေျခာက္ ေငြညွစ္တာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ တုန္႔ျပန္မႈ႔ေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။

“လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာခြင့္ေတြကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္ထားတာဟာ ဥပေဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနယံုသာမက၊ စီးပြားေရး ဆိုးက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြနဲ႔ လူေသဆံုးႏိုင္တဲ့ လံုျခံဳေရး ျခိမ္းေျခာက္မႈ႔ အႏၱရာယ္ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္” လို႔ မက္သယူး စမစ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ဒီလို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္တာေတြလို လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈစနစ္ဟာ လူ႔အသိုင္း၀ိုင္းေတြရဲ႕ လံုျခံဳေရးစနစ္ကို ပ်က္ဆီး ယိုယြင္းသြားေစျပီး လူ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ေသေစႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြကိုလည္း ျမင့္တက္ေစပါတယ္။ ဒါဟာ မီးပြား တစ္ခုပါပဲ။”

ေအာက္တိုဘာလအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က ျဖိဳခြင္းလို႔အျပီးမွာ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္အပါအ၀င္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ေတြနဲ႔ ႏွိပ္စက္ညင္းပန္းမႈ႔ေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ရည္ရြယ္တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ အျပည္အျပည္ဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ကို ေစလႊတ္ဖို႔ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီကေန သမိုင္း၀င္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ခုကို မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္ေရး ေကာင္စီဥကၠဌက ဒီ ေကာ္မရွင္ကို ဦးေဆာင္ဖို႔ ကၽြမ္းက်င္သူ သံုးေယာက္ကို တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။

အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး မစ္ရွင္ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္တို႔မွာရွိတဲ့ အစိုးရနဲ႔ အစိုးရမဟုတ္ တဲ့ အဖြဲ႔စည္းေတြကေန က်ဴးလြန္တဲ့ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ေတြကို အဓိကထား အာရံုစိုက္ဖို႔ Fortify Rights အဖြဲ႔ၾကီးက အၾကံေပးခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ကုလသမဂၢဆံုးျဖတ္ခ်က္အတြက္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျငင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း သူမအစိုးရဟာ အဲဒီ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး မစ္ရွင္ဟာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံထဲကို ေစာလ်င္စြာ ၀င္ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ နည္းလမ္းတက် ေမတၱာရပ္ခံထားျပီး လက္ခံဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။

ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အစိုးရဌာနမ်ားကေတာ့ ၂၀၁၆-ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလကတည္းက ရခိုင္ျပည္ နယ္က အဆက္မျပတ္လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ေတြအတြက္ စြပ္စြဲခ်က္ေတြကို အျမဲတမ္းလိုလို ျငင္းဆန္ေနခဲ့ပါတယ္။ ၾသ ဂုတ္လ ၆ ရက္ေန႔မွာ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဖြဲ႔စည္းေပးထားတဲ့ ဒုသမၼတဦးျမင့္ေဆြ ဦးေဆာင္တဲ့ ေနာက္ထပ္ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္တစ္ရပ္ကလည္း ေအာက္တိုဘာလကတည္းက ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္ မႈ႔ တသီတတန္းႀကီး ရွိခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြကုိ ပယ္ခ်ခဲ့ျပန္ပါတယ္။

လူသားမ်ဳိးႏြယ္အေပၚမွာက်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈမႈ မရွိဘူး၊ ကုလသမဂၢက စြပ္စြဲသလို လူမ်ဳိးတုန္းသုတ္သင္မႈ အေထာက္အထားလည္း မေတြ႔ခဲ့ရဘူးလို႔ ဒု-သမၼတ ဦးျမင့္ေဆြက သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဦးျမင့္ေဆြေကာ္မရွင္ရဲ႕ စံုစမ္းတဲ့နည္းပညာနဲ႔ လက္ေတြ႔ေလ့လာမႈ႔ေတြဟာ “အေတာ္ေလးကို ေပ်ာ့ကြက္ဟာကြက္ေတြ” ရွိေနျပီး သူတို႔ရဲ႕ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ေတြဟာ ယံုၾကည္မႈ အသြင္သ႑ာန္ကင္းမဲ့ေနတယ္လို႔ Fortify Rights က ေျပာၾကား ခဲ့ပါတယ္။

“စစ္မွန္တဲ့ တုိးတက္မႈကုိေဆာင္ရြက္ဖုိ႔၊ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကုိ ကုစားဖုိ႔အတြက္ အာနန္ေကာ္မရွင္ရယ္၊ ကုလရဲ႕ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕နဲ႔ ျမန္မာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအၾကားမွာ အစုိးအေနနဲ႔ အခြင့္အအလမ္းတစ္ရပ္ ရွိေနပါတယ္” လို႔ မတ္သယူးစမစ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“တစ္ခ်ိဳ႕ အာဏာပုိင္ေတြ ရခုိက္ျပည္နယ္ကိစၥကုိ ရင္ဆုိင္မေျဖရွင္းဘဲ ေရွာင္ပုန္းဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ အခ်က္အလက္ေတြကုိ ရွာေဖြဖုိ႔၊ က်ဴးလြန္သူေတြကုိ အေရးယူဖုိ႔အတြက္ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြမွာ စစ္တပ္နဲ႔ အရပ္သားအာဏာပုိင္တြက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ ဒီ့အျပင္ အျခားနည္းလမ္း မရွိပါဘူး”

(Myanmar: Implement Recommendations of Kofi Annan-led Commission ကို ရဲသူရိန္မွ ဘာသာျပန္ဆိုထားပါသည္။)