‘ပါလီယာ ဂၽြမၼာ ပါလီ’ ဗလီ (AD 628-630) – အာရွမွ ေရွးေဟာင္းသမုိင္း၀င္ဗလီမ်ား (၆)

ေအာက္တုိဘာ ၁၀၊ ၂၀၁၇
M-Media

(ကုိတင္ရီ တင္ဆက္သည္)

– ‘ပါလီယာ ဂၽြမၼာ ပါလီ’ (Palaiya Jumma Palli) လုိ႔ ေခၚတြင္တဲ့ ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ဟာ အိႏၵိယႏုိင္ငံေတာင္ပုိင္း တမီလ္နာဒူးျပည္နယ္မွာ တစ္ခ်ိန္က ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကီလာကာ႐ုိင္းၿမိဳ႕မွာ တည္ရွိပါတယ္။

သကၠရာဇ္ ၆၂၈-၆၃၀ မွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တယ္လုိ႔ အဆုိရွိၿပီး တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္သခင္ အာေရဗ်မွာ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိေနစဥ္ကတည္းက အစၥလာမ္သာသနာဟာ အိႏၵိယတုိက္ငယ္ကုိ ေရာက္ရွိခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ အေထာက္အထားတစ္ခုပါပဲ။

ကီရာလာျပည္နယ္ ကုိဒြန္ဂါလူရ္မွာတည္ရွိၿပီး အိႏၵိယတုိက္ငယ္ရဲ႕ ပထမဆံုး ဗလီလုိ႔ မွတ္ယူခံထားရတဲ့ ‘ခ်ရာမန္ ဂၽြမၼာ ဗလီ’ နဲ႔အတူ ‘ပါလီယာ ဂၽြမၼာ ပါလီ’ ဟာလည္း ေဒသတြင္းမွာ ေရွးအက်ဆံုး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ေတြထဲက တစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရပါတယ္။ ကမၻာ့အဆင့္မွာေတာ့ စတုတၳေျမာက္ သက္တမ္းအရင့္ဆံုး ဗလီျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိမွာ တမီလ္နာဒူးရဲ႕ ကမၻာ့လွည့္ခရီးသြားမ်ား စိတ္၀င္စားရာ မသြားမျဖစ္ေနရာတစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။

သမုိင္းေၾကာင္း

ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ အတြင္းပုိင္း

တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္သခင္ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္ ေအဒီ ၆၂၅-၆၂၈ မွာ ယီမင္ျပည္သူေတြ အစၥလာမ္သာသနာကုိ သက္၀င္ယံုၾကည္လာခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ပါရွားဘုရင္လက္ေအာက္က ယီမင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဘာဇန္ အစ္ဗေန႔ ဆာဆန္ (Baza ibn Sasan) ရဲ႕ေမတၱာရပ္ခံမႈနဲ႔ တမီလ္မင္းဆက္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ပန္ဒီယာဘုရင့္ႏုိင္ငံ (Pandiya Kingdom) – ယခု တမီလ္နာဒူး – ကုိ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ယီမင္ ကုန္သည္ေတြ၊ အေျခေခ်သူေတြက ဒီဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကုိ တည္ေဆာက္ခဲ့တာလုိ႔ အဆုိရွိပါတယ္။

စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးသြားတဲ့ ဒီဗလီကုိ သကၠရာဇ္ ၁၀၃၆ ခုႏွစ္မွာ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ခဲ့ရၿပီး လက္ရွိမွာေတာ့ ေဒသတြင္းက တမီလ္လူမ်ိဳး အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြ သံုးစြဲေနတဲ့ ၀တ္ျပဳရာအေဆာက္အဦးတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

ဗိသုကာ

‘ပါလီယာ ဂၽြမၼာ ပါလီ’ ဗလီကို အျပင္ကၾကည့္ရင္ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းနဲ႔ ဆင္တူေပမယ့္ ကႏုတ္ေတြမွာ ဘုရားေက်ာင္းကလုိ နတ္ဘုရား႐ုပ္တုေတြ မရွိပါဘူး။ အတြင္းပိုင္းမွာေတာ့ တစ္ျခားေသာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ေတြလုိပဲ ၀တ္ျပဳခ်ိန္ မ်က္ႏွာမူရာအရပ္ကုိ သိရွိဖုိ႔အတြက္ ‘မဟ္ရဘ္’ တစ္ခု ရွိေနပါတယ္။

ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ အတြင္းပုိင္းမွာလည္း အႏုစိတ္ ကႏုတ္ပန္းလက္ရာေတြကုိ ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ၿပီး တမီလ္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ေျပာင္ေျမာက္တဲ့ ဗိသုကာအစြမ္းကို ထင္ဟပ္ျပသေနပါတယ္။

ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္က အစၥလာမ္ေမြအႏွစ္ေတြကုိ ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ၿပီးေဒသတြင္း ဟိႏၵဴနဲ႔ အစၥလာမ့္ဗိသုကာ (Dravidian Islam architecture) လက္ရာ ေပါင္းစပ္တည္ေဆာက္ထားတဲ့ အေဆာက္အဦးေတြထဲက တစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အိႏၵိယေတာင္ပုိင္းတစ္ခြင္မွာေတာ့ အေ
ကာင္းဆံုး အစၥလာမ့္ဗိသုကာလက္ရာ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref: wiki,navrangindia

(တင္ဆက္ၿပီးသမွ် အပုိင္းမာ်းကုိ ဤေနရာတြင္ သြားေရာက္ဖတ္႐ႈႏုိင္ပါတယ္)