ASEAN ထိပ္သီးမ်ား ရိုဟင္ဂ်ာအေရး ေဆြးေႏြး

ASEAN ထိပ္သီးညီလာခံ (Myanmar State Counsellor Office)

ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံမွာ က်င္းပေနတဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားအသင္း အာဆီယံ ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံကေန အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံထဲကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မူစလင္ဒုကၡသည္ေတြ အေရး ေဆြးေႏြး ေျပာဆိုခဲ့ၾကေပမဲဲ့လို႔၊ ဒီေဆြးေႏြးပြဲကေန ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ မူၾကမ္းထဲမွာေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရး ထည့္သြင္း ထုတ္ျပန္တာ မရွိပါဘူး။ ဒီအေပၚ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Human Rights Watch က စိတ္ပ်က္မိတဲ့အေၾကာင္း ေျပာဆိုထားပါတယ္။ မခင္ျဖဴေထြးက အျပည့္စံု တင္ျပေပးပါမယ္။

ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံ မနီလာျမိဳ႕ေတာ္မွာ ဒီသီတင္းပတ္ထဲ က်င္းပတဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားအသင္း အာဆီယံ ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲကေနထုတ္ျပန္ဖို႔ရွိေနတဲ့ ေၾကညာခ်က္ မူၾကမ္းထဲမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းကေန ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံဘက္ ထြက္ေျပးခဲ့ရတာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားတာ မေတြ႔ရပါဘူး။ ဒီကေန႔ အာဆီယံ ေဆြးေႏြးပြဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲအတြင္းမွာေတာ့ သတင္းေထာက္တဦးက ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္အေရး ေဆြးေႏြးခဲ့ျခင္းမရွိ ေမးခြန္း ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေပၚ ဖိလစ္ပိုင္သမၼတရဲ႕ ေျပာခြင့္ရ ဟယ္ရီ ေရာ့ကီ Harry Roque က ခုလို ေျပာဆိုသြားပါတယ္။

“အားလံုး စံုညီ အစည္းအေ၀းမွာေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕အေရး ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္ အတည္ျပဳ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံ ႏွစ္ႏုိင္ငံက တင္သြင္း ေဆြးေႏြးခဲ့တာပါ။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံက ဒီ ႐ိုဟင္ဂ်ာကိစၥကို ေျပာပါတယ္။ ပထမဆံုးအခ်က္ကေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ ကိုဖီအာနန္ အစီရင္ခံစာနဲ႔အညီ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ လူသားခ်င္း စာနာမႈအကူအညီေတြကို လက္ခံၾကိဳဆိုတဲ့အေၾကာင္း၊ ျပီးေတာ့… ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ကို လက္မွတ္ေရးထိုး ျပီးတာနဲ႔ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရးကို သီတင္းပတ္ သံုးပတ္အတြင္း အျပီးသတ္ လုပ္ေဆာင္ သြားမယ့္အေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။”

႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြ အေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မူၾကမ္းမွာ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိတဲ့အေပၚ စိတ္ပ်က္မိတဲ့အေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔တခုျဖစ္တဲ့ Human Rights Watch အဖြဲ႔ကလည္း ေျပာဆိုထားပါတယ္။ အခုျဖစ္ရပ္က အာဆီယံအဖြဲ႔ၾကီးအေနနဲ႔ ထိေရာက္မႈမရွိဘူးဆိုတာကို ျပသရာ ေရာက္သလို၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဒသမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ဆုတ္ယုတ္ေနတာကို ေဖာ္ျပလို္က္တာပဲလုိ႔ Human Rights Watch အဖြဲ႔ရဲ႕ အာရွေဒသဆို္င္ရာ ဒုတိယ ညြန္ၾကားေရးမွဴး Phil Robertson က ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မူစလင္ေတြကို ျပည္နယ္ထဲကေန ထြက္ေျပးေအာင္ စနစ္တက် လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ျပီး ဒါဟာ လူသားထု တခုလံုးအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ ေျမာက္တယ္လုိ႔ မစၥတာ Robertson က ေျပာပါတယ္။

“လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ေနတာ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနတယ္ ဆုိတာကို ကုလသမဂၢ အၾကီးတန္း အရာရွိတဦးကလည္း အတည္ျပဳထားတာပါ။ သူမ အေနနဲ႔ နယူးေယာက္ျမိဳ႕ကို ျပန္သြားျပီး ဒီကိစၥ ဖိအားေပး ေျပာဆိုတာေတြ အျပင္ ေနာက္ထပ္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ ေငြေၾကးရန္ပုံေငြ ေတာင္းခံတာေတြ လုပ္ေဆာင္ ႏုိင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုတာ ဒါက အေပၚယံ ေတြ႔ရတဲ့အေျခအေနပဲ ရွိပါေသးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ကေတာ့ လာမယ့္ရက္ အနည္းငယ္… ႏို၀င္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔မွာ အစီရင္ခံစာတေစာင္ ထုတ္ျပန္ဖို႔ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ ကေတာ့ ကုသမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေတြ႔ရွိတာေတြနဲ႔ အေတာ္ၾကီးတူပါတယ္။ ႐ခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ေနရပ္ကေန ထြက္ခြာေအာင္ ရည္ရြယ္ျပီး လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အႏိုင္က်င့္ေစာ္ကားတာေတြ၊ မတရားျပဳက်င့္တာေတြ စနစ္တက် က်ဴးလြန္ခဲဲ့တယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။”

အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson ဒီသီတင္းပတ္ထဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ဖို႔ ရွိေနသလို၊ သူ႔အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေတြ႔ဆံုတဲ့အခါ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္အေရး ဖိအားေပး ေျပာဆိုဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔လည္း မစၥတာ Robertson က ေျပာပါတယ္။

“၀န္ႀကီး Tillerson အေနနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေျပာေစခ်င္တာကေတာ့ ဒီကိစၥက ေပ်ာက္ပ်က္သြားမယ့္ ကိစၥတခု မဟုတ္ဘူး ဆိုတာနဲဲ႔ တကယ့္ကို ဆိုးရြားတဲ့ သိသာထင္ရွားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတာကို တာ၀န္ခံ ေျပာဆိုဖို႔ တိုက္တြန္းေစခ်င္ပါတယ္။ ဒါဟာ လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သီတင္းပတ္ ေျခာက္ပတ္ – ရွစ္ပတ္ေလာက္ ကာလအတြင္း လူ ၆ သိန္းေက်ာ္ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ဘာမွမျဖစ္သလိုမ်ိဳး ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ဒီအတိုင္း ဆက္ဆံမေနသင့္ပါဘူး။ ဒီျပႆနာရဲ႕ ပမာဏကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နားလည္ရမွာျဖစ္သလို၊ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Tillerson အေနနဲ႔လည္း ျမန္မာအစိုးရက ခုလို ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စနစ္တက် က်ဴးလြန္ေနမယ္ဆိုရင္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြ ရွိလာမယ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ဥေရာပသမဂၢ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြလို ႏုိင္ငံတကာ နဲ႔ေရာ၊ အေမရိကန္နဲ႔ပါ ဆက္ဆံေရးမွာပါ ထိခိုက္လာႏိုင္တယ္ ဆိုတာကို နားလည္ေအာင္ ေျပာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။”

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံကို ထြက္ေျပးလာတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကို ျပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းကပဲ ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္ ေတြ႔ဆံုခဲ့သူ… ပဋိပကၡေဒသ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ႕ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Pramila Patten ကလည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကို ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲကေန အလံုးအရင္းနဲ႔ ထြက္ေျပးေအာင္ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စနစ္တက် က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုျပီး၊ အထူးသျဖင့္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ခံရမႈေတြ၊ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပမ္း ခံရတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံတကာခံု႐ံုးမွာ တင္ျပဖို႔အထိ ၾကိဳးပမ္းသြားမယ္လို႔ ေျပာဆိုထားပါတယ္။

ျပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လက ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းက လံုျခံဳေရးကင္စခန္း အမ်ားအျပားကို ARSA အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔ေတြက တိုက္ခိုက္ခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ ဒီအေပၚ တံု႔ျပန္တဲ့ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြရဲ႕ အင္အားသံုး နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြအတြင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာမူစလင္ ၆ သိန္းေက်ာ္ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံထဲ ထြက္ေျပးခဲ့ရတယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြက ေျပာဆိုထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာအစိုးရ ဘက္ကေတာ့ ဒီလိုႏိုင္ငံတကာရဲ႕ စြပ္စြဲေျပာဆိုမႈေတြကို ျငင္းဆန္ထားျပီး၊ သူတို႔အေနနဲ႔ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကိုသာ ပစ္မွတ္ထား ႏွိမ္နင္းေနတာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ တံု႔ျပန္ထားပါတယ္။

VOA မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။