ၾကမ္းၾကဳတ္မႈ၊ သတ္ျဖတ္မႈေတြ ေပၚလာတာေၾကာင့္ ဖိအားမ်ားလားတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကုိယ့္မင္းကုိယ့္ခ်င္းအဖြဲ႕

ဧၿပီ ၂၂၊ ၂၀၁၈
M-Media

– ထင္းခုတ္ဖုိ႔ထြက္သြားတဲ့ လူငယ္ ၃ ဦးဟာ ျပန္လမ္းမရွိခဲ့ပါဘူး။ ရက္နဲ႔ခ်ီ ေသာကေရာက္ခဲ့ရတဲ့ သူတုိ႔ရဲ႕ မိ သားစုေတြဟာ ခပ္ေ၀းေ၀းက ေသနတ္သံေတြကုိသာ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။

နာရီပုိင္းအၾကာမွာေတာ့ မိသားစုေတြဟာ အလ်င္စလုိျမဳပ္ထားတဲ့ ကုိယ္ခႏၶာ အပုိင္းအစေတြကို ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက တုိက္ပြဲေတြျဖစ္ပြားရာ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ Maikhawng ဒုကၡသည္စခန္းက သူတုိ႔ေနထုိင္ရာ အိမ္နဲ႔ ၅ မိုင္အကြာမွာပါ။

ဒီသတ္ျဖတ္မႈအတြက္ ျမန္မာစစ္တပ္က စစ္သားေတြမွာ တာ၀န္ရွိတယ္လုိ႔ မိသားစုေတြက သံသယရွိေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ဴးလြန္သူေတြ အေရးယူခံရေရးကုိေတာ့ သူတုိ႔ မေမွ်ာ္လင့္ပါဘူး။

ၿပီးခဲ့တဲ့တနလၤာေန႔က ကုလရဲ႕ ႏွစ္ပတ္လည္အစီရင္ခံစာမွာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာစစ္တပ္က လုပ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ေတြကုိ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ ဒီစာရင္းမွာ ပထမဆံုး ထည့္သြင္းခံရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုလလံုၿခံဳေရးေကာင္စီကုိ တင္သြင္းခဲ့တဲ့ ဒီအစီရင္ခံစာမွာ “႐ုိဟင္ဂ်ာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းကုိ အရွက္တကြဲအက်ိဳးနည္းေအာင္လုပ္ဖုိ႔၊ အၾကမ္းဖက္ဖုိ႔နဲ႔ သိမ္းႀကံဳအေရးယူဖုိ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ဗ်ဴဟာမွာ ၿခိမ္းေျခာက္တာ၊ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္တာေတြ ထည့္ထားတာ” ေတြ႕ရေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒါဟာ ျပည္တြင္းမွာ တပ္မေတာ္လုိ႔ေခၚတဲ့ စစ္တပ္ရဲ႕ အၾကမ္းဖက္မႈပံုစံျဖစ္ၿပီး အရပ္သားေတြကုိ ျပန္ေပးဆြဲတာ၊ ႏွိပ္စက္တာ၊ သတ္ျဖတ္တာေတြကုိ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီ ထပ္တလဲလဲ လုပ္ခဲ့ေပမယ့္ အျပစ္ေပးအေရးယူမႈကုိ မခံရပါဘူး။

ဒါေပမယ့္ ဒီတစ္ႀကိမ္ကေတာ့ မတူေတာ့ပါဘူး။ (Maikhawng မွာ) သတ္ျဖတ္မႈအၿပီး သိပ္မၾကာခင္မွာ ေရွ႕ေနအဖြဲ႕တစ္ခုဟာ က်န္ရစ္သူ ေဆြမ်ိဳးေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီး ေသမႈေသခင္း စံုစမ္းေရးအရာရွိကုိ ေမးျမန္းဖုိ႔နဲ႔ အေလာင္းခြဲစိပ္မႈ ရလဒ္ကုိ ေတာင္းခံဖုိ႔ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ လက္ေရးနဲ႔ ေရးထားတဲ့ စာရြက္တစ္ရြက္ရခဲ့ၿပီး အဲဒီမွာ ဦးေခါင္းခြံေၾကမြဒဏ္ရာ၊ ေသနတ္ဒဏ္ရာေတြ အေၾကာင္း အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါဟာ စစ္သားေတြက်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈကုိ မသိပါဘူးလုိ႔ တပ္မေတာ္ကုိ ျငင္းမရေအာင္ ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။

သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္ပြားအၿပီး ၇ လအၾကာ ဇန္န၀ါရီလမွာ စစ္ခံု႐ံုးက ဒီကိစၥအတြက္ စစ္သား ၆ ဦးကုိ ေထာင္ ၁၀ ႏွစ္စီ ခ်ခဲ့ပါတယ္။

“ဒီ(အေလာင္းခြဲစိပ္မႈ) အစီရင္ခံစာသာ မရွိဘူးဆုိရင္ စစ္သားေတြဟာ ျပစ္မႈထင္ရွားမွာ မဟုတ္ပါဘူး” လုိ႔ Shingnip လုိ႔ေခၚတဲ့ ကခ်င္ဥပေဒေရးရာ အကူအညီေပးေရးကြန္ယက္က ဥကၠဌ Kung Naung က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

စစ္တပ္ကုိ သြားထိလုိ႔မရဘူးလုိ႔ ယူဆထားတဲ့တုိင္းျပည္မွာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့တဲ့ စစ္သားေတြထဲက လက္တစ္ဆုပ္စာေလာက္ကုိ ေရွ႕ေနေတြေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ႏုိင္ခဲ့တာဟာ ျဖစ္ေတာင့္ျဖစ္ခဲ ကိစၥပါ။ ေရွ႕ေန အေယာက္ ၂၀ ေလာက္ပါ၀င္တဲ့ ဒီအဖြဲ႕ဟာ အခမဲ့ ေရွ႕လုိက္ေပးၾကသလုိ သူတုိ႔ ရဲ႕႐ံုးခန္းအျဖစ္ အသံုးျပဳတဲ့ သစ္သားအိမ္အတြက္ အိမ္ငွားခကုိလည္း သူတုိ႔ရဲ႕ အိတ္ထဲက က်ခံသံုးစြဲၾကပါတယ္။

စစ္တပ္နဲ႔ ကခ်င္လက္နက္ကုိင္ေတြအၾကား ၁၇ ႏွစ္တာ ၾကာျမင့္ခဲ့တဲ့ အပစ္ရပ္ေရး က်ိဳးပ်က္သြားၿပီးတဲ့ေနာက္ အစုိးရစစ္သားေတြက ကခ်င္ျပည္သူေတြအေပၚ က်ဴးလြန္မႈေတြ ျမင့္တက္လာၿပီး သိပ္မၾကာခင္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ Shingnip အဖြဲ႕ကုိ ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕မွာ တည္ေထာင္ခဲ့တာျဖစ္တယ္လုိ႔ Khun Naung က ေျပာပါတယ္။

“ဘယ္သူမွ မထိရဲတဲ့ အမႈေတြအားလံုးကုိ သူတုိ႔ ကုိင္တာဗ်” လုိ႔ Maihkawng က အမႈကုိ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ Fortify Rights ရဲ႕ ျမန္မာအေျခစုိက္ သုေတသနပညာရွင္ ေဒးဗ္ ေဘာ့လ္က္က ေျပာပါတယ္။

စစ္တပ္ဟာ အေရးယူခံရမႈကေန လြတ္ေျမာက္ေနတာကုိ တုိက္ဖ်က္ဖုိ႔အတြက္ ဒီကိစၥဟာ ပထမေျခလွမ္းျဖစ္ေပမယ့္ တကယ့္တရားမွ်တမႈကုိ ရဖုိ႔ကေတာ့ အလွမ္းေ၀းေနေသးတယ္လုိ႔ သူက ဆုိပါတယ္။ တစ္ခ်က္က ၾကားနာမႈေတြကုိ လွ်ိဳ႕၀ွက္ ေဆာင္ရြက္ေနတာေၾကာင့္ပါ။

“တပ္မေတာ္ဟာ အသတ္ခံရသူေတြရဲ႕ မိသားစုေတြကုိ ဘာမွ ေပးမသိဘဲ ၅ လေလာက္ ပစ္ထားခဲ့တယ္”

အာဏာပုိင္ေတြက ျပစ္ဒဏ္ခ်ခံရသူေတြကုိ ဘယ္မွာခ်ဳပ္ထားသလဲဆုိတာ မေျပာတာေၾကာင့္ ဒီကိစၥနဲ႔ အျခားအမႈေတြမွာ စစ္သားေတြဟာ တကယ္ပဲ ေထာင္ဒဏ္က်ခံရသလားဆုိတဲ့ သံသယေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။

ရဲတပ္ဖြဲ႕ဟာ စစ္တပ္ရဲ႕ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ရွိေနတာေၾကာင့္ Shingnip နဲ႔ အျခားအဖြဲ႕ေတြရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈဟာ ပဋိပကၡေဒသေတြက ျပည္သူေတြအတြက္ မစားဘဲစြန္႔ရတဲ့ တာ၀န္ခံမႈတစ္ခုပါ။

Shingnip ဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္မွာ စစ္သားတစ္ဦးကုိ လူသတ္မႈနဲ႔ ေထာင္ ၂ ႏွစ္က်သြားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစစ္သားဟာ ျမစ္ႀကီးနားကလမ္းေပၚ လူျမင္ကြင္းမွာပဲ Gum Seng Awng ဆုိတဲ့ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးကုိ ေသနတ္နဲ႔ ပစ္သတ္ခဲ့ပါတယ္။ မ်က္ျမင္သက္ေသ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီအေၾကာင္းေျပာျပဖုိ႔ ေတာ္
ေတာ္ေၾကာက္ေနတာပါ။ ဒါေပမယ့္ Shingnip က သက္ေသထြက္ဆုိေပးလုိ႔ လူႏွစ္ေယာက္ကုိ ရွာႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။

ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ဆုိတာဟာ မိသားစုက ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ ျပစ္ဒဏ္ထက္ အမ်ားႀကီးကုိ နည္းပါတယ္။ Shingnip ဟာ အဲဒီစစ္သားကုိ လူသာမႈနဲ႔ တရားစြဲႏုိင္ေရး အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကိဳစားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္မႈဟာ Gum Seng Awang ေသဆံုးမႈကုိ ပံုေျပာင္းတဲ့ကိစၥမွာ ပါ၀င္သြားတဲ့ သူ႕သူငယ္ခ်င္းေတြ လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔ကုိ ဦးတည္ခဲ့ရပါတယ္။ စစ္တပ္က သူ႕သူငယ္ခ်င္းေတြဟာ စစ္သားေတြဆီက ေသနတ္ကုိ ခုိးၿပီး ပစ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားခဲ့တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး မ်က္ျမင္သက္ေသေတြကေတာ့ ဒါဟာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။

အျခားထြက္ဆုိမႈေတြကလည္း ယံုၾကည္စရာ သိပ္မရွိပါဘူး။

“သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ စစ္သားတစ္ေယာက္က သူဟာ ဒီလမ္းေၾကာင္းအတုိင္း စခန္းကုိ ျပန္လာၿပီး လမ္းမွာ Gum Seng Awng က တုိက္ခုိက္ခဲ့တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္” လုိ႔ Khun Naung က သူ႕႐ံုးန္းက ၀ႈိက္ဘုတ္မွာ အၾကမ္းဆြဲထားတဲ့ ျမစ္ႀကီးနားေျမပံုကုိ ျပၿပီး ေျပာပါတယ္။

ဒီလမ္းေၾကာင္းထက္ ပုိၿပီး တုိတဲ့လမ္းေတြရွိတာေၾကာင့္ ဒီထြက္ဆုိခ်က္ဟာ အဓိပၸါယ္မရွိဘူးလုိ႔ သူက ထပ္ေျပာပါတယ္။

“စစ္သားေတြက သူတုိ႔ေနာက္လုိက္ၿပီး ျပႆနာရွာတယ္ဆုိတာ ထင္ရွားပါတယ္”

စစ္တပ္ဟာ တစ္ခ်ိဳ႕အမႈေတြကုိသာေရြးၿပီး ဘာ့ေၾကာင့္ တရားစြဲဆုိတာလဲဆုိတာ မရွင္းပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြ၊ ေရွ႕ေနေတြနဲ႔ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြရဲ႕ အမွန္တရားေဖာ္ထုတ္မႈက အဓိကအခန္းက႑ကေန ပါ၀င္ပါတယ္။

ကုလက လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေျမာက္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားထားတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္က စစ္ဆင္ေရးအတြင္းမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသား ၁၀ ဦးကုိ အစုလိုအၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့အတြက္ စစ္သားနဲ႔ အရာရွိ ၁၀ ဦးကုိ အခုလအေစာပုိင္းမွာ စစ္တပ္က ေထာင္ ၁၀ ႏွစ္စီ ခ်ခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီသတ္ျဖတ္မႈကုိ ႐ုိက္တာ သတင္းသမားႏွစ္ဦးက ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး သူတုိ႔ေတြကေတာ့ ေထာင္ ၁၄ ႏွစ္ေလာက္ က်ခံရႏိုင္တဲ့ အစုိးရ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္အက္ဥပေဒနဲ႔ တရားစြဲဆုိခံထားရပါတယ္။ အဲဒီအထဲက သတင္းေထာက္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ၀လံုးဟာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္က ရွမ္းျပည္နယ္အေရွ႕ပုိင္းက အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္မႈတစ္ခုကုိ သတင္းလုိက္ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၿပီး အဲဒီအမႈအတြက္ စစ္သား ၇ ဦး ေထာင္ ၅ ႏွစ္စီ က်သြားခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီကိစၥႏွစ္ခုစလံုးမွာ စစ္တပ္ဟာ အရပ္သားေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ႏုိင္တဲ့ ဥေပဒေတြ၊ ေပၚလစီေတြကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ဘာမွ မလုပ္ခဲ့ဘူးလုိ႔ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ တရားဥပေဒစုိးမုိးေရးကုိ ျမႇင့္တင္ေပးေရး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ International Commission of Jurists က ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ဥပေဒအႀကံေပး ေရွာင္ဘိန္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ျငင္းလုိ႔မရတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ေပၚလာမွသာ တပ္မေတာ္ဟာ အဖတ္ျပန္ဆယ္ဖုိ႔ သတ္ျဖတ္မႈေတြျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း ၀န္ခံတာလုိ႔ သူက ဆုိပါတယ္။

“ဒါေတြအားလံုးဟာ လူျမင္ေကာင္းေအာင္ လုပ္တာမ်ိဳးပါ”

Ref: The Guardian

( The Guardian သတင္းဌာနတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ‘Untouchable’ Myanmar army under fire over torture and murder claims ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)