ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ဗမာမြတ္စလင္မ်ား

ေမ ၄၊ ၂၀၁၈
M-Media

– မႏၱေလးၿမိဳ႕ေတာင္ဘက္ ဆင္ေျခဖံုးမွာရွိတဲ့ နန္းၿမိဳ႕ေဟာင္း အမရပူရက ဗလီတစ္လံုးကုိ ကၽြန္ေတာ္သြားတဲ့အခါ လံုခ်ည္ႏြမ္းႏြမ္း၊ ရွပ္အက်ႌနဲ႔ လူႀကီးတစ္ဦးက ‘ဟယ္လုိ’ ဆုိၿပီး ကြမ္းဂ်ိဳးတက္ေနတဲ့သြား ေပၚတဲ့အထိ ေဖာ္ေဖာ္ေရြေရြ လွမ္းႏႈတ္ဆက္ပါတယ္။

ဦးညီလွျဖစ္ၿပီး အသက္ ၇၁ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီလုိ႔ သူ႕ကုိယ္သူ မိတ္ဆက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူ႕ရဲ႕ မြတ္စလင္အမည္ကုိ ေျပာဖို႔အတြက္ မိနစ္အနည္းငယ္ေလာက္ စဥ္းစားခဲ့ရပါတယ္။

“ဘာသာေရးနာမည္ကုိ ကၽြန္ေတာ္ သိပ္မမွတ္မိေတာ့ဘူးဗ်။ အင္း.. အဘ္ဒူလ္ျဖစ္မယ္” လုိ႔ သူက အၿပံဳးတစ္ပုိင္းနဲ႔ ေျပာပါတယ္။

မုတ္ဆိတ္မရွိတဲ့ ဦးညီလွဟာ ကုလားပ်ိဳဗလီမွာ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈကုိ ဦးေဆာင္ရတဲ့ ေရွ႕ေဆာင္အီမာမ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတာ ၁၂ ႏွစ္ရွိၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

ကုလားပ်ိဳဗလီရဲ႕သက္တမ္းဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ဘုရင္ ဘုိေတာ္ဘုရားက သကၠရာဇ္ ၁၇၈၃ ခုႏွစ္မွာ အမပူရနန္းၿမိဳ႕အျဖစ္ ၿမိဳ႕သစ္တည္ၿပီး သိပ္မၾကာခင္ တည္ေဆာက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ဘုိးေတာ္ဘုရားဟာ မြတ္စလင္ေတြ တည္ရွိမႈကုိ ေတာ္၀င္အမိန္႔စာခၽြန္လႊာနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့တဲ့ ပထမဆံုး ဗမာဘုရင္ျဖစ္တယ္လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ သမုိင္းေကာ္မရွင္က ၁၉၆၃ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေ၀တဲ့ “ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ အစၥလာမ္သာသနာ ေရာက္ရွိလာျခင္း” (The Coming of Islam to Burma down to 1700 A.D) စာအုပ္မွာ ဗုိလ္မွဴးဘရွင္က ေရးသားထားပါတယ္။

မႏၱေလး-အမရပူရလမ္းေပၚမွာ တည္ရွိတဲ့ ကုလားပ်ိဳဗလီဟာ ေတာ္၀င္ၾကည္းတပ္မွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္တဲ့ လူငယ္ မြတ္စလင္စစ္သားေတြအတြက္ ဘုိးေတာ္ဘုရားအမိန္႔နဲ႔ ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ အလံုး ၄၀ ထဲကတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

ဂ်နယ္လစ္တစ္ေယာက္အျဖစ္ အလုပ္လုပ္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြမွာ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းက ဗလီေတြကုိ အႀကိမ္မ်ားစြာ ၀င္ထြက္သြားလာခဲ့ဖူးပါတယ္။ မြတ္စလင္တစ္ေယာက္ မဟုတ္တာေၾကာင့္ ဗလီထဲမွာ အမွတ္တမဲ့ အဂါရ၀ျဖစ္မွာ စုိးရိမ္တဲ့အတြက္ အၿမဲတမ္း ကၽြန္ေတာ္ရဲ႕အျပဳအမူကုိ ဂ႐ုစုိက္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ကုလားပ်ိဳဗလီထဲ ၀င္တဲ့အခါမွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ခ်က္ခ်င္းဆုိသလုိ အသားက်သြားပါတယ္။ ျမင္ကြင္းအားလံုးကုိ ရင္းႏွီးေနၿပီး တကယ္ေတာ့ ဗလီတစ္လံုးဆုိတဲ့ လကၡဏာမ်ိဳး မေတြ႕ရဘဲ ဘုန္းႀကီးတစ္ေက်ာင္းအျဖစ္ ထင္မွတ္မွားေလာက္ရေအာင္ပါပဲ။

အစၥလာမ့္ေကာက္ေၾကာင္း

ျမန္မာႏုိင္ငံက မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ အတိတ္၊ ပစၥဳပၸန္နဲ႔ အနာဂတ္အေၾကာင္းေတြကို ပုိမို ေလ့လာသိရွိႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ဟာ မႏၱေလးၿမိဳ႕ကုိ သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလုိသြားေရာက္ရာမွာ မြတ္စလင္ေတြဟာ သေဘာထားတင္းမာတဲ့ အမ်ိဳးသားေရးသမားေတြရန္ကုိ ေၾကာက္ရြံ႕ေနရၿပီး ေသာကပင္လယ္ေ၀ကာ ေနထုိင္ေနရတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ုိင္းရဲ႕ ေဖာ္ျပမႈ၊ ဗုဒၶဘာသာကုိ အနီးကပ္ဆံုး ၿခိမ္းေျခာက္မႈအျဖစ္ အမ်ိဳးသားေရးသမားေတြက ႐ႈျမင္ေနမႈ စတဲ့ သမ႐ုိးက်အျမင္ေတြဟာ ခ်က္ျခင္းဆုိသလုိ ေပ်ာက္ကြယ္သြားပါတယ္။ လူအဖြဲ႕အစည္းမွာ ထဲထဲ၀င္၀င္ရွိၿပီး၊ တစ္သားတည္ျဖစ္ကာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေနထုိင္ေနၾကတဲ့ စိတ္၀င္စားစရာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကုိ ေတြ႕ျမင္လုိက္ရလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။

အမရပူရဟာ ကၽြန္ေတာ့္ခရီးစဥ္ရဲ႕ မူလဘူတ ျဖစ္ပါတယ္။ အမရပူရနန္းၿမိဳ႕မွာ ကုလားပ်ိဳဗလီအျပင္ ဘုိးေတာ္ဘုရားရဲ႕အမိန္႔နဲ႔ ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ ေနာက္ထပ္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးေနတဲ့ အုိးေတာ္ဗလီနဲ႔ ကုိယ္ရံေတာ္ဗလီေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အုိးေတာ္ဗလီရဲ႕ ျပတင္းေပါက္တြ၊ မုခ္ဦးေတြနဲ႔ ၀တ္ျပဳရာေနရာေတြကုိ ျမန္မာ့ကႏုတ္ပန္းလက္ရာေတြရဲ႕ ခ်ယ္မႈန္းထားပါတယ္။

အာဖဂန္နစၥတန္ကေန လာေရာက္တယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ရၿပီး မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက ျပႆနာေတြကုိ တရားစီရင္ျဖတ္ထံုးေပးဖုိ႔အတြက္ ဘုိးေတာ္ဘုရားရဲ႕ ခန္႔အပ္တာ၀န္ေပးမႈကုိ ခံခဲ့ရတဲ့ မြတ္စလင္ပညာရွိ အာဘစ္ရွားဟူစိန္နီရဲ႕ ဒရ္ဂါဂူဗိမာန္တစ္ခုလည္း အမရပူရမွာ ရွိေနပါတယ္။

ဟူစိန္နီ ဂူဗိမာန္ပရ၀ုဏ္အတြင္းမွာ ေနာက္ထပ္ရွိေနတဲ့ ဂူဗိမာန္တစ္ခုကေတာ့ မြတ္စလင္မင္းမွဴထမ္းတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဦးပိန္ရဲ႕ ဂူပါ။ သူဟာ ေတာင္တမန္အင္းကုိျဖတ္ကာ ကၽြန္းသစ္နဲ႔ နာမည္ေက်ာ္တံတားတစ္စင္း တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး သူရဲ႕အမည္အတုိင္း ဦးပိန္တံတားလုိ႔ တြင္ပါတယ္။ ကုန္ေဘာင္မင္းဆက္ရဲ႕ န၀မေျမာက္ဘုရင္ ပုဂံမင္း (၁၈၄၆-၁၈၅၂) လက္ထက္မွာ ဦးပိန္နဲ႔ အမရပူရက ထင္ရွားတဲ့ မြတ္စလင္တစ္ဦးျဖစ္သူ အမရပူရၿမိဳ႕စား ဘုိင္ဆပ္တုိ႔ဟာ ကြပ္မ်က္ခံခဲ့ရပါတယ္။

အမရပူရက အစၥလာမ့္အေမြအႏွစ္ေတြဟာ လစ္လ်ဴ႐ႈခံထားရတယ္ဆုိတာကုိ သိသာေနၿပီး ဒီလုိ လစ္လ်ဴခံထားရတာမွာ အစုိးရရဲ႕ ပေယာဂါလည္း တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ကမၻာလွည့္ခရီးသြားေတြကုိ စြဲေဆာင္ရာေနရာျဖစ္တဲ့ ဦးပိန္တံတားရဲ႕ မလွမ္းမကမ္းမွာ ရွိေနတဲ့ ဦးပိန္ရဲ႕ဂူဗိမာန္ ျပင္ဆင္မႈကို ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ တားျမစ္ခဲ့တာမ်ိဳးပါ။

မင္းတုန္းမင္းက ေနျပည္ေတာ္ကုိ မႏၱေလးေရႊ႕တဲ့အခ်ိန္မွာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အမရပူရကေန ေျပာင္းသြားၾကပါတယ္။ ပတ္၀န္းက်င္က အျခားဗလီေတြဟာ အရမ္းကုိ အုိမင္းေဟာင္းႏြမ္းေနကာ အသံုးျပဳလုိ႔မရတာေၾကာင့္ ဒီေဒသမွာ ကုလားပ်ိဳဗလီတစ္လံုးကုိသာ အသံုးျပဳေနရၿပီး ေသာၾကာေန႔၀တ္ျပဳသူဟာ အေယာက္ ၅၀ ေလာက္ရွိတယ္လုိ႔ ဦးညီလွက ေျပာပါတယ္။

ဗလီတစ္၀ုိက္ကို ၾကည့္႐ႈၿပီး စကားေျပာတဲ့အခါမွာ ဦးညီလွက အတိတ္ကုိ ျမင္ေယာင္ၾကည့္သလုိ အေ၀းတစ္ေနရာကုိလွမ္းၾကည့္ေနပါတယ္။

“မင္းတုန္းမင္းဟာ ေနျပည္ေတာ္ကို မႏၱေလးေရႊ႕တဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီေနရာတစ္၀ုိက္မွာ မြတ္စလင္ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပုိင္းမွာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ မြတ္စလင္ေတြဟာ အျခားေနရာေတြကုိ ေျပာင္းေရႊ႕သြားၾကတယ္။ ေနာက္ပုိင္းေတာ့ အားလံုးေျပာင္းလဲသြားတယ္ဗ်။ ဟုတ္တယ္ အားလံုးေျပာင္းလဲသြားတယ္” လုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။

လူ႕အဖြဲ႕အစည္းၾကား ဆက္ဆံေရးႏွင့္ တင္းမာမႈမ်ား

ဦးညီလွဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မ်ိဳးဆက္မ်ားစြာ ေနထုိင္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ၊ ျမန္မာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ တစ္သားတည္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ သမ႐ုိးက် မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ ျပယုဂ္ပါ။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းအရ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူဦးေရ သန္းငါးဆယ္ ႏွစ္သိန္းခုႏွစ္ေသာင္း ကုိးေထာင့္ ကုိးရာမွာ မြတ္စလင္အေရအတြက္ဟာ ၂.၃ ရာခုိင္ႏႈန္းတစ္သန္း တစ္သိန္း ေလးေသာင္း ခုႏွစ္ေထာင့္ ေလးရာ ကုိးဆယ့္ငါးဦး ရွိေနပါတယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္က တစ္သန္းကုိးေသာင္းေသာ မြတ္စလင္ေတြကေတာ့ ဘဂၤါလီလုိ႔ထည့္ဖုိ႔ ျငင္းဆုိတဲ့အတြက္ သန္းေခါင္းစာရင္းမွာ မပါ၀င္ခဲ့ပါဘူး။ သူတုိ႔သာပါ၀င္မယ္ဆုိရင္ မြတ္စလင္ေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံလူဦးေရရဲ႕ ၄.၃ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိမွာျဖစ္ၿပီး ၁၉၈၃ ခုႏွစ္က သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူမႈမွာ ေတြ႕ရတဲ့ ၃.၉ ရာခုိင္ႏႈန္းထက္ နည္းနည္းေလး ျမင့္တက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

တရား၀င္သတ္မွတ္ထားတဲ့ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳး ၁၃၅ မ်ိဳးစာရင္းမွာ မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက တစ္ခုသာပါ၀င္ပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြက ကမန္လူမ်ိဳးေတြျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္း လူဦးေရ ၄၅၀၀၀ ၀န္းက်င္ေလာက္ရွိတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။

က်န္တဲ့မြတ္စလင္ေတြကေတာ့ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳး တြင္ပါတယ္။ လူေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သိၾကတာက ႐ုိဟင္ဂ်ာျဖစ္ၿပီး အစုိးရနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံသားအမ်ားစုက ဘဂၤါလီလုိ ေခၚတြင္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေတာင္အာရွနဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းေဒသေတြနဲ႔ ႏြယ္တဲ့လူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေတြမွာ ထူျခားတဲ့ လူမ်ိဳးအမည္နာမေတြ ရွိပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ေတာင္ပုိင္းဇာတိ ပန္းေသးလုိ၊ အိႏၵိယႏုိင္ငံေတာင္ပုိင္း တမီလ္နာဒူးျပည္နယ္က တမီလ္စကားေျပာတဲ့ က်ိဳလီယာလူမ်ိဳးေတြပါ။ က်န္တဲ့ အျခားမြတ္စလင္ေတြကေတာ့ သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ ျမန္မာ၊ ဗမာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ဗမာမြတ္စလင္လုိ႔ ေခၚဆုိၾကပါတယ္။

သန္းေခါင္စာရင္းအရ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလးနဲ႔ မြန္ျပည္နယ္တုိ႔မွာ မြတ္စလင္ေတြ အမ်ားဆံုး ေနထုိင္ၾကတယ္လုိ႔ ေတြ႕ရပါတယ္။ ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီးမွာ မြတ္စလင္ ၃၄၅၆၁၂ ဦးရွိၿပီး (စုစုေပါင္းလူဦးေရရဲ႕ ၄.၇ ရာခုိင္ႏႈန္း)၊ မႏၱေလးတုိင္းေဒသႀကီးမွာ ၁၈၇၇၈၅ ဦး (၃ ရာခုိင္ႏႈန္း)၊ မြန္ျပည္နယ္မွာ ၁၁၉၀၈၆ ဦး (၅.၈ ရာခုိင္ႏႈန္း) ရွိပါတယ္။

မြတ္စလင္ေဘာ္ဒါေက်ာင္းက ေက်ာင္းသား ၃၀ နဲ႔ လူအမ်ားအျပား အသတ္ခံခဲ့ရတဲ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ မိတၳီလာက တုိက္ခုိက္မႈအပါအ၀င္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္း ျ ပန္႔ႏွံ႔ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ေသြးထြက္သံယိုမႈေတြေနာက္ပုိင္း လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြအၾကား ဆက္ဆံေရးဟာ အဖုအထစ္ ေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာ အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒ ေပၚထြန္းလာမႈနဲ႔ တုိက္တုိက္ဆုိင္ဆုိင္ ျဖစ္လာခဲ့တဲ့ ဒီအၾကမ္းဖက္မႈဟာ အရင္ကရွိခဲ့တဲ့ မိတ္ေဆြေတြ၊ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုလံုးအၾကား အရင္ကရွိခဲ့တဲ့ သဟဇာတျဖစ္ေနတဲ့ ဆက္ဆံေရးကုိ ဖ်က္ဆီးလုိက္သလုိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ရန္ကုန္နဲ႔ မိတၳီလာလုိ ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပုိင္းက ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္ မြတ္စလင္ဆုိင္မွာ ရွိေနတာ၊ မြတ္စလင္တစ္ေယာက္ ဗုဒၶဘာသာဆုိင္မွာရွိေနတာေတြကို ျမင္ရတာ နည္းလာပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ မႏၱေလးနဲ႔ အနီးအနားတစ္၀ုိက္ကေတာ့ ႁခြင္းခ်က္ျဖစ္ၿပီး အဲဒီမွာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းၾကား ဆက္ဆံေရးဟာ ေႏြးေထြးၾကပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာ ဗမာသေဘၤာက်င္းလုပ္သားေတြနဲ႔ အိႏၵိယ အလုပ္သမားေတြၾကား ၁၉၃၀ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဆုိးဆုိးရြားရြားအဓိက႐ုဏ္းလုိ တင္းမာမႈမ်ိဳးလည္း မႏၱေလးမွာ သမုိင္းအစဥ္အအဆက္ မရွိခဲ့ပါဘူး။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လမွာ လူ ၂ ဦးေသဆံုးခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးေရးအဓိက႐ုဏ္းတစ္ခု ျဖစ္ပြားခဲ့ေပမယ့္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ဒီအျဖစ္အပ်က္ဟာ မႏၱေလးၿမိဳ႕က လူမႈသဟဇတျဖစ္မႈကုိ မီးေမာင္းထုိးျပေနတဲ့ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုလုိ႔ ဆုိၾကပါတယ္။ ဦး၀ီရသူရဲ႕ ဆုိရွယ္မီဒီယာက ေသြးထုိးလႈံ႕ေဆာ္မႈေနာက္ပုိင္း ေဒသခံမဟုတ္သူေ
တြက အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္ေအာင္ ဆြေပးဖုိ႔ ႀကိဳးစားခဲ့တယ္လုိ႔ဆုိတဲ့ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ကုိ တြန္းလွန္ဖုိ႔နဲ႔ တင္းမာမႈေလ်ာ့က်ေရးအတြက္ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႕ေတြ၊ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ၿမိဳ႕ေနျပည္သူေတြဟာ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဦး၀ီရသူရဲ႕ပုိ႔စ္မွာ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ပုိင္ရွင္ မြတ္စလင္က ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးကုိ အဓမၼက်င့္တယ္လုိ႔ စြပ္စြဲေရးသားခဲ့ၿပီး အဲဒီစြပ္စြဲခ်က္ဟာ မွားယြင္းေၾကာင္း ေနာက္ပုိင္းမွာ သိခဲ့ရပါတယ္။

“မႏၱေလးမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ကိစၥရဲ႕ ဇာတ္ညႊန္းက အရင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ပံုစံအတူတူပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အေရးပါသြားတဲ့ ျခားနားခ်က္တစ္ခုက ေဒသခံေတြဟာဆူပူမႈမွာ ပါ၀င္ဖုိ႔ ျငင္းဆိုခဲ့တာပါ” လုိ႔ ဇူလုိင္လ ၁-၂ ရက္ေန႔ေတြမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အေမရိကန္အေျခစုိက္ Justice Trust ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဆူပူသူေတြဟာ သန္းေခါင္ေက်ာ္ေနာက္ပုိင္း ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းႏွစ္ခုကုိ သြားေရာက္ကာ ဘုန္းႀကီးေတြ သူတုိ႔ကိစၥမွာ ပါ၀င္ဖုိ႔ ဆြယ္ခဲ့ေပမယ့္ ၀ါေတာ္ႀကီးတဲ့ ဘုန္းႀကီးေတြက လက္မခံခဲ့ဘူးလုိ႔ အစီရင္ခံစာက ဆုိပါတယ္။

“အဲဒီအခ်ိန္မွာ မႏၱေလးၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီလုိ႔ေခၚတဲ့ ဘာသာေပါင္းစံုမဟာမိတ္အဖြဲ႕က တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ရဟန္းေတာ္မ်ားသမဂၢက ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြဟာ အေျခအေနကုိ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ပဲ ထိန္းသိမ္းခဲ့ၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ ကြန္ယက္အဖြဲ႕ေတြကုိ အသိေပးတာ၊ လမ္းေတြေပၚ သြားေရာက္ထိန္းသိမ္းတာေတြနဲ႔ ထိခုိက္မႈပမာဏနည္းေအာင္ ကူညီေပးခဲ့ၾကပါတယ္”

၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၇ ရက္ေန႔က ထုတ္လႊင့္ခဲ့တဲ့ သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ႕မိန္႔ခြန္းမွာ ပဋိပကၡျဖစ္ေအာင္လႈံ႕ေဆာ္သူေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ မႏၱေလးၿမိဳ႕တြင္း အၾကမ္းဖက္မႈ မျပန္႔ႏွံ႔ေအာင္ တားဆီးခဲ့တဲ့ မႏၱေလးေဒသခံေတြကုိ ခ်ီးက်ဴးစကား ဆုိခဲ့ပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္က မႏၱေလးဟာ ‘ငါတို႔အားလံုး မႏၱေလးသူ မႏၱေလးသားေတြ ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ စိတ္ဓာတ္နဲ႔’ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘာသာေပါင္းစံု အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္ခဲ့တဲ့ ‘စံျပလူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု’ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ‘မႏၱေလးျပည္သူတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြအၾကား စည္းလံုးညီညြတ္မႈ၊ အျပန္အလွန္ယံုၾကည္မႈေတြကို ျပသႏုိင္ခဲ့တယ္’ လို႔လည္း ဦးသိန္းစိန္က ဆုိပါတယ္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လက အဲဒီအျဖစ္အပ်က္မွာ တည္ၿငိမ္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းခဲ့သူေတြထဲက တစ္ေယာက္ဟာ မႏၱေလးခ်က္ျမႇဳပ္ျဖစ္တဲ့ စီးပြားေရးသမား ကုိသန္းေဆြျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြ တည္ၿငိမ္လာေအာင္ သူဟာ ဘုန္းႀကီးေတြ၊ ဘာသာေရးနဲ႔ လူမႈေရးဆုိင္ရာ အျခားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔အတူ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။

ရန္ကုန္လို ဘာသာတစ္ခုထဲကလူေတြ စုေနၾကတဲ့ ရပ္ကြက္ေတြ၊ ၿမိဳ႕နယ္မ်ိဳးေတြ မႏၱေလးမွာမရွိဘဲ ဘာသာစံုကလူေတြ အတူေနထုိင္ကာ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကတယ္ဆုိတဲ့အခ်က္က ဒီလုိတည္ၿငိမ္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ပုိမိုလြယ္ကူေစခဲ့တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ႀကီးျပင္းလာတဲ့ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုး ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြမွာ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကုန္ဆံုးခဲ့တာပါ။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေဆာ့ကစားခဲ့ၾကၿပီး မႏၱေလးက အျခားေသာ မြတ္စလင္ေတြလုိပဲ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ရင္းႏွီးခဲ့ပါတယ္”

မႏၱေလးက သည္းခံႏုိင္စြမ္းနဲ႔ တစ္သားတည္းျဖစ္မႈသမုိင္းဟာ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ မင္းဆက္ေတြလက္ထက္ကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့ သမုိင္းအေမြအႏွစ္တစ္ခုလုိ႔ ဆုိႏိုင္ပါတယ္။

သကၠရာဇ္ ၁၈၅၇ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ေနာက္ဆံုးေနျပည္ေတာ္ မႏၱေလးကုိ တည္ခဲ့ၿပီး ေခတ္အျမင္ရွိကာ ျပည္သူေတြက ၾကည္ညိဳၾကတဲ့ မင္းတုန္းမင္းဟာ နန္းတြင္းမွာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္တစ္လံုး ေဆာက္လုပ္ခြင့္ျပဳခဲ့ကာ ျမန္မာႏုိင္ငံကမြတ္စလင္ေတြ မကၠာၿမိဳ႕သြားေရာက္ ဟဂ်္ျပဳတဲ့အခါ တည္းခုိႏုိင္ေအာင္လုိ႔ ေဆာ္ဒီမွာ ဇရပ္တစ္ေဆာင္ကုိ ေငြေၾကးစုိက္ထုတ္ ေဆာက္လုပ္ပးခဲ့ပါတယ္။

မႏၱေလးက ဗလီေတြ၊ တ႐ုတ္ဘံုေက်ာင္းေတြနဲ႔ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မင္းတုန္းမင္း နန္းစံတဲ့ ၁၈၅၃ ခုႏွစ္ကေန ၁၈၇၈ ခုႏွစ္အတြင္း ေဆာက္လုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ပုဂံမင္း ျပဳတ္က်သြားၿပီး မင္းတုန္းမင္း ဘုရင္ျဖစ္လာခဲ့တဲ့ မင္းတုန္းမင္းနဲ႔ ေနာင္ေတာ္ ကေနာင္မင္းသားတုိ႔ရဲ႕ ပုန္ကန္မႈမွာ အကူအညီေပးခဲ့တဲ့ မြတ္စလင္ႏွစ္ဦးထဲက တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးဘုိ ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ ၂၇ လမ္းက ဂၽြန္းဗလီဟာလည္း ဒီအေဆာက္အဦးေတြထဲမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ အျခားမြတ္စလင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးရြက္ကေတာ့ ေရႊနန္းေတာ္ရဲ႕ စားဖုိေတာ္ေဆာင္ အႀကီးအကဲ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

အသက္ ၇၈ ႏွစ္အရြယ္ရွိတဲ့ ဦးလွ၀င္းဟာ သစၥာရွိစြာ အမႈေတာ္ထမ္းခဲ့တဲ့ ကုလားပ်ိဳတပ္သားေတြထဲက တစ္ဦးရဲ႕ အဆက္အႏြယ္ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕မိခင္ဖက္က ေဘးေတာ္စပ္သူဟာ အေျမႇာက္တပ္မွာ ဗုိလ္မင္းအျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့သူပါ။ အာဏာရွင္ဦးေန၀င္းလက္ထက္ ၿမိဳ႕နယ္တရားသူႀကီးအျဖစ္ အခ်ိန္ပုိင္းတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဦးလွ၀င္းဟာ မြတ္စလင္အမည္မရွိတဲ့ သက္သက္လြတ္သမားျဖစ္ၿပီး ဘာသာေရးယံုၾကည္မႈမွာလည္း အလယ္အလတ္က်ပါတယ္။

“ကၽြန္ေတာ္ဟာ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သခင္နဲ႔ တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီး မုိဟမၼဒ္သခင္တုိ႔ကုိ သက္၀င္ယံုၾကည္ၿပီး ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္ရဲ႕ အမိန္႔ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြအတုိင္း လုိက္နာေနထုိင္သူပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီေန႔ေခတ္ မြတ္စလင္တစ္ခ်ိဳ႕ရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္ မႀကိဳက္ပါဘူး” လုိ႔ သူက ကၽြန္ေတာ့္ကုိ ေျပာပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အရွင္က စြမ္းတယ္

ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြမွာလုိပဲ မြတ္စလင္ေတြမွာလည္း ယံုၾကည္ခ်က္ ကြဲျပားျခားနားမႈေတြ ရွိပါတယ္။ ျမန္မာ၊ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအုိ၊ ထုိင္းနဲ႔ သီရိလကၤာတုိ႔မွာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာ ထြန္းကားၿပီး၊ အာရွေျမာက္ပိုင္းနဲ႔ အေရွ႕ပိုင္းေတြမွာ မဟာယနလႊမ္းမုိးကာ တိဘက္မွာေတာ့ တိဘက္ဗုဒၶဘာသာလုိ႔ေခၚတဲ့ (မဟာယနဂုိဏ္းခြဲ) Vajrayana ၀ါဒ အားေကာင္းပါတယ္။

ကုရ္အာန္မွာ လူေတြရဲ႕ ႐ုပ္ပံုေတြနဲ႔ အျခား သက္ရွိေတြ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္တာကုိ တားျမစ္ထားေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ကမၻာတစ္၀ွမ္းက အလယ္အလတ္ မြတ္စလင္ေတြကေတာ့ ဒရ္ဂါဂူဗိမာန္ေတြကို သြားေရာက္ၿပီး ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းတာေတြ လုပ္ၾကပါတယ္။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အရွင္သခင္က စြမ္းတာေၾကာင့္ လူေတာ္မ်ားမ်ား ဒီမွာလာၿပီး ဆုေတာင္းၾကတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ ခရစ္ယာန္ေတြေတာင္ ပါပါတယ္” လုိ႔ လူရွားဒရ္ဂါေတာ္ရဲ႕ ေဂါပကဥကၠဌ အသက္ ၅၁ ႏွစ္အရြယ္ ဦးေအးကုိက ေျပာပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ အစၥလာမ့္ဘြဲ႕အမည္ကေတာ့ မုိဟာမက္ အာဘီရွားျဖစ္ပါတယ္။

မတ္လအတြင္း ကၽြန္ေတာ္သြားလည္တုန္းက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ကေလးငယ္ေတြဟာ သစ္ပင္ေတြ အုံ႔ဆုိင္းေနတဲ့ ဒရ္ဂါပရ၀ုဏ္က အရိပ္က်တဲ့ေနရာမွာ ကစားေနတာကုိ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ဂူဗိမာန္ရဲ႕အေရွ႕မွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ဟာ ဆုေတာင္းေနၿပီး၊ ဒီအမ်ိဳးသမီးဟာ မ်က္ႏွာ ဒါမွမဟုတ္ ဆံပင္ကုိ မဖံုးထားတာေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ေတာင္ အံ့ၾသမွင္သက္ခဲ့ရပါတယ္။

ဥကၠဌ ဦးေအးကိုက ဒရ္ဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တိက်တဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို မေျပာႏုိင္ေပမယ့္ ဒီေနရာဟာ ၁၉ ရာစုအလယ္ပုိင္း ဒါမွမဟုတ္ အေစာပုိင္းေလာက္က အလယ္အာရွကေနေရာက္လာတဲ့ မြတ္စလင္ သာသနာျပဳပုဂၢိဳလ္ႀကီး လူရွားသခင္ရဲ႕အမည္ကုိ မွည့္ေခၚထားတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒရ္ဂါမွာ လာေရာက္ဆုေတာင္းရင္ ျပည့္၀တယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ၾကသူေတြ ရွိပါတယ္။

(ဘာသာျပန္သူ၏ ျဖည့္စြက္ခ်က္ – ဒရ္ဂါဆုိသည္မွာ သီလသမာဓိရွိသည့္ ပုဂၢိဳလ္မြန္ႀကီးမ်ား ကြယ္လြန္ေသဆံုးသြားၿပီးေနာက္ မပုမ္မသုိး ႐ုပ္ကလပ္ကုိ ေႏွာင္းလူမ်ားက ေတြ႕ရွိကာ ဂူဗိမာန္အျဖစ္ အမွတ္တရ ျပဳလုပ္ထားျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ကြယ္လြန္သူ၏အမည္ျဖင့္ ဂူဗိမာန္ကုိ မွည့္ေခၚေလ့ရွိသည္။ အဆုိပါ ဒရ္ဂါသို႔ သြားေရာက္၍ ထုိသူေတာ္စင္ႀကီးမ်ားကုိ အမွီသဟဲျပဳ၍ ရည္စူးျခင္း၊ ဆုေတာင္းျခင္းတုိ႔ ျပဳလုပ္ပါက ျပည့္တတ္သည္ဟု အဆုိရွိသည္။)

ဦးေအးကုိနဲ႔ တစ္ဘက္ဆြဲရြာက အျခား ဗမာမြတ္စလင္ လူႀကီးသူမေတြဟာ ဗမာလူမ်ိဳးေတြလုိပဲ ၀တ္စားဆင္ယင္ပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြမွာ မုတ္ဆိတ္မရွိၾကသလုိ ေတာင္အာရွက မြတ္စလင္ေတြ ၀တ္ေလ့၀တ္ထရွိတဲ့ ႐ုိးရာအက်ႌျဖစ္ၿပီး ကုရ္သာလုိ႔ေခၚတဲ့ ေကာ္လံကတံုး အက်ႌရွည္ကုိလည္း မ၀တ္ၾကပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပုိင္း ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ခရီးစဥ္အတြင္းမွာ ျမင္ခဲ့ရတဲ့ အႀကီးဆံုးမြတ္စလင္အေဆာက္အဦးေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္တဲ့ လူးရွားဒရ္ဂါရဲ႕ ၀င္ေပါက္မုခ္ဦးကုိ ဗမာမႈလက္ရာ ကႏုတ္ပန္းေတြနဲ႔ ထြင္းထု ခ်ယ္မႈန္းထားပါတယ္။

တစ္ဘက္ဆြဲရြာမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္နဲ႔ မြတ္စလင္အိမ္ေျခေပါင္း ၁၀၀၀ ရွိၿပီး ႏွစ္ဖက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဟာ သဟဇာတျဖစ္စြာ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ေၾကပါတယ္။ ညေနခင္းတစ္ခုမွာ ကၽြန္ေတာ္ အဲဒီရြာကုိ သြားလည္တဲ့အခ်ိန္ ဗလီက၀တ္ျပဳဖုိ႔ ႏႈိးေဆာ္သံနဲ႔ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကဖြင့္ထားတဲ့ ဘုန္းႀကီးတရားသံတုိ႔ ေရာေထြးယွက္ႏြယ္တာကုိလည္းၾကားခဲ့ရပါတယ္။

“ဘာသာတရားဆုိတာကုိ ဒီမွာ ဘာတရားလုိ႔ပဲ သေဘာထားတယ္ဗ်။ (ဗလီ၀င္းထဲမွာ) ဗုဒၶဘာသာကေလးေတြေဆာ့ကစားၾကၿပီး၊ မြတ္စလင္ေတြကလည္း ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ ပြဲတစ္ခုခုရွိရင္ သြားလွဴၾကပါတယ္” လုိ႔ ဦးေအးကုိက ေျပာပါတယ္။

“ႏုိင္ငံအတြင္းက အျခားေနရာေတြမွာ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡျဖစ္ေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရြာကုိ ဘယ္ေတာ့မွ မ႐ုိက္ခတ္ခဲ့ဘဲ ဘယ္ေတာ့မွလည္း ဒီလုိျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး”

ဗမာမြတ္စလင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္

မဆုိစေလာက္ပမာဏကလြဲလုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပုိင္းက ဗမာမြတ္စလင္ေတြဟာ ဗမာ့ယဥ္ေက်းမႈကုိ လက္ခံက်င့္သံုးတာေၾကာင့္ သူတုိ႔ရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူေနထုိင္ႏုိင္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အိႏၵိယတုိက္ငယ္နဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းက ေရွး႐ုိးပုိဆန္တင္းၾကပ္တဲ့ သေဘာထား လႊမ္းမုိးလာတာကုိ လူႀကီးသူမေတြက စုိးရိမ္ေနၾကပါတယ္။ အဲဒီလုိလႊမ္းမုိးမႈေၾကာင့္ ေရွး႐ုိးစြဲအစၥလာမ္ကုိ လက္ခံက်င့္သံုးမႈ ျမင့္တက္လာၿပီး ဗုဒၶဘာသာအမ်ိဳးသားေရး၀ါဒ ႀကီးထြားလာမႈနဲ႔အတူ လတ္တေလာေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြမွာ ဒီအခ်က္က အေၾကာင္းခံတစ္ခု ျဖစ္ေနလားဆုိတာ လူႀကီးေတြက သံသယမကင္း ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။

“ရန္ကုန္က မြတ္စလင္မ်ားတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခ်ိဳ႕မွာ ေျပာင္းလဲေနတာကုိ ေတြ႕ရတယ္” လုိ႔ စာေရးဆရာနဲ႔ ေက်ာင္းဆရာတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ မႏၱေလးေဒသခံ ဦးေအာင္ေအာင္သန္းက ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံအလယ္ပုိင္း ေဒသအမ်ားစုက မြတ္စလင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဟာ တစ္သားတည္းျဖစ္ေနတုန္းပဲလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“အထက္ပုိင္းက မြတ္စလင္ေတြဟာ ဗမာလူမ်ိဳး မြတ္စလင္ေတြပါ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဗမာ့ယဥ္ေက်းမႈကုိ ခ်စ္တယ္၊ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သခင္ကုိ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ၿပီး ကုရ္အာန္က်မ္းေတ္ာျမတ္ရဲ႕ အဆံုးအမအတုိင္း ေနထုိင္ပါတယ္”

ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပုိင္းမွာ ေနထုိင္ခဲ့တဲ့ ၃ ပတ္တာကာလအတြင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ‘ဗမာမြတ္စလင္’ လုိ႔ ဂုဏ္ယူစြာ မိတ္ဆက္ခဲ့တဲ့ လူေတြကုိ ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီ ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။ အၿငိမ္းစား တရားသူႀကီးတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးလွ၀င္းက “ဘာသာတရားဆုိတာ သတ္မွတ္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္ၿပီး မြတ္စလင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ပဲျဖစ္ျဖစ္ လူဆုိတာ အားလံုးအတူတူပဲလုိ႔ ေျမးေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္ေျပာျပတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပင္ပက ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈေၾကာင့္ မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ အမူအက်င့္ေတြ ေျပာင္းလဲသြားမွာကုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ စိုးရိမ္ပါတယ္” လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ႏုိင္ငံအလယ္ပုိင္းက ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ခရီးစဥ္ဟာ အဆံုးသတ္ဖုိ႔ တစ္ျဖည္းျဖည္း နီးလာခဲ့ေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးအင္တာဗ်ဴးေတြက တစ္ခုကေတာ့ အံ့ၾသစရာအေကာင္းဆံုး ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ ေရွ႕ေဆာင္အီမာမ္ ဦးတုိးမုိးေအာင္ကုိ အင္တာဗ်ဴးဖုိ႔အတြက္ မႏၱေလးက ေတာင္ဘလူဗလီကုိ သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဗလီကလူတုိင္းဟာ သူ႕ကုိ ဒီနာမည္နဲ႔ ညႊန္းၾကပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ မြတ္စလင္အမည္ဟာ ေနဇာမြဒ္ဒင္းျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ ေနာက္ပုိင္း ကၽြန္ေတာ္ေမးေတာ့မွ သူက ေျပာျပပါတယ္။

ဒီဗလီမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ အမ်ိဳးသားေတြ အတူတကြ ၀တ္ျပဳလုိ႔ရတာေၾကာင့္ မႏၱေလးက ဗလီေတြထဲမွာ ထူးထူးျခားျခားပါ။ ဒါေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ သီးသန္႔၀တ္ျပဳေဆာင္တစ္ခုကုိ ထားေပးထားပါတယ္။

ဗမာအမ်ိဳးသားေတြ ပြဲလမ္းသဘင္မွာ၀တ္တတ္တဲ့ ရခုိင္လံုခ်ည္ကုိ ဦးတုိးမုိးေအာင္တစ္ေယာက္ ၀တ္ထားပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္ေမးတဲ့အခါ သူက “ကုရ္အာန္ထဲမွာ ဘယ္၀တ္စံုကုိ၀တ္ပါလုိ႔ မပါပါဘူး။ အ၀တ္အစားဆုိတာ ကုိယ္ေနထုိင္ရာေဒသနဲ႔ ‘ကုိက္ညီၿပီး သက္ေတာင့္သက္သာရွိတာမ်ိဳး’ ျဖစ္သင့္တယ္လုိ႔သာ မိန္႔ထားတာပါ”

ဒါဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပုိင္းက မြတ္စလင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ ႏွလံုးသဲပြတ္ထဲမွာ စြဲထင္ေနတဲ့ သင္ၾကားမႈ တစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref : Frontiermyanmar

(ေဆာင္းပါးရွင္ ျမတ္ေက်ာ္သူက အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားထားၿပီး Frontier Myanmar ၀ဘ္ဆိုက္တြင္ လႊင့္တင္ထားသည့္ The Burmese Muslims of central Myanmar: No beards, no kurtas ေဆာင္းပါးကို ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။ ေဆာင္းပါးပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားသည့္ ေဆာင္းပါးရွင္၏ အာေဘာ္သာ ျဖစ္ပါသည္။)