ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏွစ္ ၅၀ အတြင္း ျဖစ္ခဲ့သည့္ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ အေသးစိတ္အစီရင္ခံစာ ထြက္ရွိ

ေအာက္တုိဘာ ၁၆၊ ၂၀၁၈
M-Media

အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ပြဲ အခမ္းအနား ျမင္ကြင္း

– ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၁၉၇၀ ကေန ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္ ၅၀ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို အေသးစိတ္ စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ထားတဲ့ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ကုိ ဒီကေန႔မွာ ထုတ္ျပန္လုိက္ၿပီး က်ဴးလြန္မႈေတြကုိ မွတ္တမ္းတင္ေရး၊ က်ဴးလြန္ခံရသူေတြအတြက္ တရားမွ်တမႈ ေဆာင္က်ဥ္းေရး ေျခလွမ္းအစျဖစ္တယ္လုိ႔ အရပ္ဖက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။

‘ဥပကၡာ မျပဳေကာင္းသာ ဘ၀မ်ား’ ဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ အဲဒီအစီရင္ခံစာကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးမွတ္တမ္းကြန္ရက္ (ျမန္မာႏိုင္ငံ) (ND-Burma) နဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕’ ျပန္လည္ကုစားေပးေလ်ာ္မႈ အလုပ္အဖြဲ႕’ (Reparations Working Group) က အစီရင္ခံစာဟာ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူေတြရဲ႕ ခံစားရမႈကို လက္ခံအသိအမွတ္ျပဳၿပီး အစုိးရ ဦးေဆာင္တဲ့ ျပန္လည္ကုစားေရး စီမံကိန္း ေဖာ္ေဆာင္ေရး အေထာက္အကူျဖစ္ေစလိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

စာမ်က္ႏွာ ၉၄ မ်က္ႏွာ ပါ၀င္တဲ့ အစီရင္ခံမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၇ ႏွစ္အတြင္း တုိင္းေဒသႀကီးန႔ဲ ျပည္နယ္ ၁၁ ခုမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေပါင္း ၁၁၁ ခုကုိ ေလ့လာဆန္းစစ္ထားၿပီး၊ က်ဴးလြန္ခံရသူေတြကုိ ေဆာင္ရြက္ေပးရမယ့္ လုိအပ္ခ်က္ေတြအကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပထမဆံုး သံုးသပ္ထားတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြမွာ နစ္နာသူ ၄၀၀၀ ကေန ၄၅၀၀ အၾကား ရွိေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဦးကုိကုိႀကီးက အျခားႏုိင္ငံေတြမွာ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူေတြကုိ ေဖးမကူညီေပးႏုိင္မယ့္ ဥပေဒေတြကေနတစ္ဆင့္ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကုိ ေဆာင္ရြက္ၾကတယ္လုိ႔ ဒီကေန႔ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အနည္းဆံုး ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြကုိ လက္ခံဖုိ႔ လုိပါတယ္”

လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူေတြနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ မိသားစုေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး လုပ္ေဆာင္တဲ့အခါ တရားမွ်တမႈကို ရရွိႏုိင္ဖို႔အတြက္ ND-Burma အဖြဲ႕ကုိ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၄ ႏွစ္က ဖြဲ႕စည္းခဲ့တာျဖစ္ၿပီး တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု၊ အမ်ိဳးသမီး အင္အားစု၊ ႏုိင္ငံေရးက်ဥ္းသားေဟာင္းအစုအဖြဲ႕ေတြကုိ ကုိယ္စားျပဳထားတဲ့ အဖြဲ႕၀င္ ၁၃ ဦး ပါ၀င္ပါတယ္။

လူအခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူေတြရဲ႕ဘ၀ကုိ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ႏုိင္ေရးလုပ္ငန္းေတြ ေဖာ္ေဆာ္ဖုိ႔အတြက္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ ‘ျပန္လည္ကုစားေပးလ်ာ္မႈ အလုပ္အဖြဲ႕’ ကုိ ND-Burma နဲ႔ အျခား အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြက အဖြဲ႕၀င္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၾကပါတယ္။

‘ဥပကၡာ မျပဳေကာင္းေသာ ဘ၀မ်ား’ အစီရင္ခံမွာ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ ၁၁၁ ခုမွာ ၈၅ မႈက ျပည္တြင္း လက္နက္ကုိပဋိပကၡနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီး၊ ၁၃ ခုက ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈ၊ ေနာက္ထပ္ ၁၃ မႈက ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားကိစၥေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ၈၅ ရာခုိင္ႏႈန္းျဖစ္တဲ့ အမႈ ၉၅ ခုကို တပ္မေတာ္နဲ႔ အစုိးရလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕ေတြက က်ဴးလြန္တာျဖစ္ၿပီး၊ ၁၃ ခုက တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြရဲ႕လက္ခ်က္၊ ၃ ခုက အမည္မသိသူေတြရဲ႕လက္ခ်က္လုိ႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒီလုိ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြေၾကာင့္ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ၊ လူမႈစီးပြားေရးဆုိင္ရာ ဆုိးက်ိဳးေတြကုိ ခံစားခဲ့ရတယ္လုိ႔ က်ဴးလြန္ခံရသူေတြက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အစုိးရ ဒါမွမဟုတ္ က်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြက ဒီလုိ ခံစားရတာေတြကို ေျပေလ်ာ့ေအာင္ ကုစားေပးဖုိ႔ကုိလည္း သူတုိ႔က လုိလားေနၾကပါတယ္။

တရားမႈတမႈအတြက္ ဘံုလုိလားခ်က္ဟာ ဒီလုိ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ေနာက္ထပ္ မျဖစ္လာေအာင္ တားဆီးႏုိင္မယ့္ ခုိင္မာတဲ့ အေျပာင္းအလဲမ်ိဳး ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ခံစားရမႈေတြအတြက္ တရားမွ်တေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးတာ၊ သိမ္းဆည္းခံထားရတဲ့ ေျမယာေတြ၊ အုိးအိမ္ေတြ ျပန္ေပးတာ၊ မွားယြင္းဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ မိသားစု၀င္ေတြကုိ ျပန္လႊတ္ေပးတာ၊ ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရး၊ ႏုိင္ငံအေရးအခြင့္အေရးေတြ ျပန္လည္အပ္ႏွင္းတာေတြလုိ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ကုိ ျမင္ရဖုိ႔ က်ဴးလြန္ခံရသူေတြက ေတာင္းဆုိခဲ့ၿပီး ဒါမွသာ သူတုိ႔ ေက်ေအးႏုိင္မယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

က်ဴးလြန္ခံရသူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လက္ရွိ တရားေရးစနစ္ကေန တရားမွ်မႈ ရႏုိင္မယ္လုိ႔ မယံုၾကည္ေၾကာင္း စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အစီရင္ခံစာမွာ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုး အရပ္သားဦးေဆာင္တဲ့ အစုိးရဟာ တရားမွ်မႈကုိ ေဆာင္က်င္ေပးရမယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ၾကာျမင့္ခဲ့တဲ့ စစ္အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ျပည္သူေတြၾကားထဲမွာ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြအေၾကာင္း သိရွိမႈ အားနည္းေနတယ္လုိ႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။

စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈအရ က်ဴးလြန္ခံရသူေတြရဲ႕ တရားမွ်တမႈ ေတာင္းဆုိခ်က္ဟာ သိပ္ကုိ သင့္တင္ေလ်ာက္ပတ္လြန္းၿပီး၊ ‘စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးလုပ္ငန္းကုိ စတင္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ဒီအခ်က္ကုိ အမိအရဆုပ္ကုိင္ဖုိ႔’ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာအစုိးရကုိ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္ဆုိတာကုိ လက္ခံအသိအမွတ္ျပဳၿပီး က်ဴးလြန္ခံရသူေတြကုိ အစုိးရအစီအစဥ္နဲ႔ ျပန္လည္ကုစားေရး လုပ္ရမယ္ဆုိတာေတြ ပါ၀င္တဲ့ ‘ျပန္လည္ကုစားေရး ဥပေဒ’ ျပဌာန္းေပးဖုိ႔၊ ၂၁ ရာစု ပင္လံုညီလာခံမွာ ျပန္လည္ကုစားေရးကိစၥ ထည့္သြင္းၿပီး အုိးအိမ္စြန္႔ခြာေနရသူေတြသာမကဘဲ၊ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူေတြ ကိစၥကုိပါ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးဖုိ႔၊ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြရွိတယ္လုိ႔ သတင္းထြက္တဲ့ ေဒသေတြကို အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႕ေတြ၊ မီဒီယာေတြနဲ႔ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္သူေတြကုိ ၀င္ခြင့္ေပးဖုိ႔၊ အခ်က္အလက္ ကြင္းဆင္းေကာက္ယူသူေတြကုိ အရွက္တကြဲအက်ိဳးနည္းျဖစ္ေအာင္လုပ္တာ၊ ေႏွာက္ယွက္တာေတြကုိ ရပ္တန္႔ေပးဖုိ႔၊ ႏုိင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရး စံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔ညီတဲ့ စစ္သည္ေတာ္က်င့္၀တ္ေတြ စစ္တပ္မွာ ျပဌာန္းေပးၿပီး က်ဴးလြန္တဲ့စစ္သားေတြကုိ စစ္ခံု႐ံုးမွမဟုတ္ဘဲ၊ အရပ္ဖက္ခံု႐ံုးမွာ စစ္ေဆးအျပစ္ေပးဖုိ႔၊ စစ္အစုိးရအဆက္ဆက္ကုိ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ အေရးမယူရဆုိတဲ့ အေျခခံဥပေဒက ပုဒ္မ ၄၄၅ ကုိပယ္ဖ်က္ေပးဖုိ႔ စတဲ့ အခ်က္ေတြကိုလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။

Ref: Frontier Myanmar

(Frontier Myanmar တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ သတင္းကုိ ေကာက္ႏႈတ္ဘာသာျပန္ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါသည္)