အာဏာသိမ္း စစ္အစိုးရ၏ ဖမ္းဆီးျခင္းခံထားရေသာ အီဂ်စ္သမၼတေဟာင္း ေမာ္စီ တရား႐ံုးတြင္ လဲက်ေသဆံုး

ဇူလိုင္ ၁၈၊ ၂၀၁၉
M-Media

-အီဂ်စ္ႏိုင္ငံသမိုင္းမွာဒီမိုကေရစီနည္းက် ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္းခံရတဲ့ တစ္ဦးတည္းေသာ သမၼတအျဖစ္ မွတ္တမ္း၀င္ခဲ့ၿပီး စစ္တပ္ရဲ႕ အာဏာသိမ္းျဖဳတ္ခ်မႈကို ခံခဲ့ရတဲ့ မိုဟာမက္ ေမာ္စီဟာ မေန႔က တရားခြင္မွာ ႏွလံုးေဖာက္လဲက်ၿပီး ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါတယ္။

အစိုးရေရွ႕ေနက အသက္ ၆၇ ႏွစ္အရြယ္ ေမာ္စီဟာ တရားခြင္မွာ လဲက်ခဲ့ၿပီး ေဆး႐ံုကို ပို႔ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္ ေသဆံုးသြားေၾကာင္း၊ ေဆးစာအရ ေမာ္စီမွာ ျပင္ပဒဏ္ရာ တစ္စံုတရာမရွိဘူးလို႔ သိရေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္က အာရပ္ေႏြဦးေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ အီဂ်စ္မွာ တိုင္းျပည္ကို ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေလာက္ အုပ္စိုးလာခဲ့တဲ့ အာဏာရွင္ ဟိုစနီ မူဘာရက္ ျပဳတ္က်ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေမာ္စီဟာ ႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုး ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရတဲ့ သမၼတ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ လူထုဆႏၵျပမႈေတြနဲ႔ ၾကံဳေတြ႕ခဲ့ရၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ လက္ရွိ သမၼတ အဘ္ဒဲလ္ ဖာတာ အလ္-စီစီ ဦးေဆာင္တဲ့ စစ္တပ္ရဲ႕ အာဏာသိမ္းျဖဳတ္ခ်ျခင္းကို ခံခဲ့ရပါတယ္။ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ အလ္-စီစီဟာ ေမာ္စီရဲ႕ပါတီ Muslim Brotherhood ကို တရားမ၀င္အသင္းအျဖစ္ ေၾကညာကာ ေမာ္စီအပါအ၀င္ ပါတီ၀င္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကိုလည္း ဖမ္းဆီးအက်ဥ္းခ်ခဲ့ပါတယ္။

ေမာ္စီဟာ ဆႏၵျပသူမ်ားကို သတ္ျဖတ္မႈ၊ တရားေရးကို မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈ၊ ေထာင္ေဖာက္ဖို႔ႀကိဳးစားမႈေတြ အပါအ၀င္ စြဲခ်က္မ်ိဳးစံုနဲ႔ တရားစြဲဆိုခံခဲ့ရၿပီး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဆႏၵျပသူေတြကို သတ္ျဖတ္မႈနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ ႏွစ္ ၂၀ ခ်မွတ္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ အျခားစြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တရားရင္ဆိုင္ေနရစဥ္မွာ အခုလို ကြယ္လြန္သြားခဲ့တာပါ။

သူ႕ကိုေထာက္ခံသူေတြက ေမာ္စီ ဖမ္းဆီး တရားစြဲဆိုခံရမႈမွာ ႏိုင္ငံေရးညစ္ကြက္ေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနတယ္လို႔ ေ၀ဖန္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ အသည္းနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေတြကို ခံစားေနရတဲ့ ေမာ္စီဟာ ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ခံရစဥ္ကာလမွာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အျပည့္အ၀ မရခဲ့ဘဲ လစ္လ်ဴ႐ႈခံခဲ့ရတယ္လို႔ ေထာက္ျပမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေမာ္စီဟာ ဖမ္းဆီးခံရတဲ့ ၆ ႏွစ္တာကာလအတြင္း မိသားစုနဲ႔ ၃ ႀကိမ္သာ ေတြ႕ခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။

သားျဖစ္သူ အဘ္ဒူလာ မိုဟာမက္ ေမာ္စီက ဖခင္ရဲ႕႐ုပ္အေလာင္း ဘယ္မွာရွိေနလဲဆိုတာ မသိရေသးဘဲ၊ မိသားစုသုႆန္မွာ ျမႇဳပ္ခြင့္ ေတာင္းဆိုမႈကိုလည္း အာဏာပိုင္ေတြက ျငင္းဆန္ထားတယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ Human Rights Watch က ေမာ္စီေသဆံုးမႈဟာ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ကိစၥတစ္ခုျဖစ္ၿပီး အီဂ်စ္အစိုးရက လံုေလာက္တဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ မေပးတာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ေမာ္စီရဲ႕ေသဆံုးမႈအတြက္ အီဂ်စ္အစိုးရမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ လံုေလာက္တဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ အက်ဥ္းသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ အေျခခံအခြင့္အေရးေတြကို မေပးတာေၾကာင့္ ဒီလိုေသဆံုးရတာပါ” လို႔ မေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကျငာခ်က္မွာ လူ႕အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕က
ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

Ref: Aljazeera