ေဆာ္ဒီသတင္းေထာက္ ကာ႐ႈိဂ်ီ အသတ္ခံရမႈကိစၥအတြက္ ကုလအစီရင္ခံစာပါ အဓိက (၁၀) ခ်က္

ဇြန္ ၂၁၊ ၂၀၁၉
M-Media

-ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္မွာ ဟိုးေလးတစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေဆာ္ဒီဂ်ာနယ္လစ္ ကာ႐ႈိဂ်ီ အသတ္ခံရမႈကို ၆ လၾကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ၿပီးတဲ့ေနာက္ ကုလက အခုသီတင္းပတ္အေစာပိုင္းမွာ အစီရင္ခံစာ တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ဝါရွင္တန္ပို႔စ္က ဂ်ာနယ္လစ္ျဖစ္ၿပီး ေဆာ္ဒီအစိုးရကို ေ၀ဖန္ေလ့ရွိတဲ့ ကာ႐ႈိဂ်ီဟာ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂ ရက္ေန႔မွာ တူရကီႏိုင္ငံ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕က ေဆာ္ဒီေကာင္စစ္၀န္႐ံုးထဲ ၀င္သြားၿပီးတဲ့ေနာက္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ကာ႐ႈိဂ်ီဟာ ေကာင္စစ္၀န္႐ံုးထဲမွာ အသတ္ခံလိုက္ရတယ္ဆိုတဲ့သတင္းေတြ ေနာက္ပိုင္းမွာ ထြက္လာခဲ့ၿပီး ဒီသတ္ျဖတ္မႈကို ေဆာ္ဒီအစိုးရက တိုက္႐ိုက္ ခိုင္းေစတာဆိုတဲ့ ေျပာၾကားမႈေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။

ကုလအထူးကိုယ္စားလွယ္ အဂ္နက္စ္ ကာလာမာ့ဒ္ ဒီတစ္ပတ္မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ကာ႐ႈိဂ်ီ အသတ္ခံလိုက္ရတဲ့ကိစၥကို အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲဒီအစီရင္ခံစာထဲက အေရးပါတဲ့ အခ်က္ ၁၀ ခ်က္ကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

၁။ ဘင္ ဆလ္မန္မွာ တာ၀န္မကင္း

ကာ႐ႈိဂ်ီကို သတ္ျဖတ္ဖို႔အတြက္ ေဆာ္ဒီအစိုးရ အာဏာပိုင္ေတြဟာ စနစ္တက် စီစဥ္ခဲ့တယ္လို႔ ကုလရဲ႕ ဒီအစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေတြအရ ဘင္ ဆလ္မန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ေဆာ္ဒီ ေတာ္၀င္မိသားစုမွာ လံုး၀ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ရာဇ၀တ္မႈတစ္ခုအတြက္ တာ၀န္ရွိသူအျဖစ္ သတ္မွတ္ရမယ့္ အခ်က္ေတြအားလံုးနဲ႔ ညီၫြတ္ေနၿပီး သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ေတြက ဆက္လက္စံုစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္ေရး လံုေလာက္တဲ့ အေထာက္အထားေတြလည္း ရွိေနတယ္လို႔ ကုလက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

၂။ ကာ႐ႈိဂ်ီကို ေဆာ္ဒီအာဏာပိုင္ေတြက လိမ္လည္ခဲ့မႈ

၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၂ ရက္ေန႔ အစၥတန္ဘူလ္က ေဆာ္ဒီေကာင္စစ္၀န္႐ံုးထဲ ကာ႐ႈိဂ်ီ ၀င္သြားတဲ့အခါမွာ တာ၀န္ရွိသူေတြက ႏိိုင္ငံတကာ ရဲတပ္ဖြဲ႕ Interpol ဟာ သူ႕ကို ေဆာ္ဒီျပန္ပို႔ဖို အမိန္႔ေပးထားေၾကာင္း ကာ႐ႈိဂ်ီကို လိမ္လည္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ကာ႐ႈိဂ်ီက Interpol ကေန ဒီလိုအမိန္႔မ်ိဳး ထုတ္ျပန္ထားမႈ မရွိဘူးလို႔ ျပန္လည္ တုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ေပ်ာက္ဆံုးမႈမွာ သံသယနည္းေစဖို႔အတြက္ ေကာင္စစ္၀န္႐ံုး တာ၀န္ရွိသူေတြက သားျဖစ္သူကို စာတိုပို႔ဖို႔ မသတ္ခင္မွာ ကာ႐ႈိဂ်ီကို ၿခိမ္းေျခာက္ ခိုင္းေစခဲ့ပါေသးတယ္။

၃။ ေမ့ေဆးေပး အသတ္ခံရျခင္း

သားျဖစ္သူထံ စာတိုေပးပို႔ေရး အေျခအတင္ျဖစ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ကာ႐ႈိဂ်ီဟာ အေျခအေနမဟန္ေတာ့တာကို ရိပ္မိခဲ့ပါတယ္။ “ဟိုမွာ အ၀တ္တစ္ခု။ ခင္ဗ်ားတို႔ က်ဳပ္ကို ေဆးခပ္မလို႔လား” လို႔ ကာ႐ႈိဂ်ီက ေမးျမန္းခဲ့ၿပီး၊ တာ၀န္ရွိသူေတြက “မင္းကို ေမ့ေဆးေပးမွာ” လို႔ ျပန္ေျဖ ခဲ့ပါတယ္။
ဒီစကားအၿပီးမွာေတာ့ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္တဲ့အသံေတြကို ၾကားရတယ္လို႔ ကုလရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ “သူေမ့သြားၿပီလား” “ေခါင္းျပန္ေထာင္လာတယ္” “ဖိထား။ ဒီေနရာကိုဖိထား၊ လက္ကို မလႊတ္လိုက္နဲ႔ေနာ္ ဖိထား” လို႔ ေကာင္စစ္၀န္႐ံုး ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ ေျပာၾကားမႈကို အသံမွတ္တမ္းမွာ ၾကားရၿပီး တူရကီေထာက္လွမ္းေရးတာ၀န္ရွိသူေတြက ဒီအသံေတြဟာ ကာ႐ႈိဂ်ီကို ပလက္စတစ္အိတ္ ေခါင္းစြပ္ၿပီး အသက္႐ႈၾကပ္ေသေအာင္ လုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ ေဖာ္ျပေနတယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

၄။ အပိုင္းပိုင္းတစ္ဖို႔ အစကတည္းက စီစဥ္ထား

ကာ႐ႈိဂ်ီကို သတ္ျဖတ္ၿပီး အပိုင္းပိုင္းခုတ္ထစ္ဖို႔ ကိစၥကို သတ္ျဖတ္မႈမွာ ပါ၀င္သူ ႏွစ္ဦးက ကာ႐ႈိဂ်ီ ေရာက္မလာခင္ေလးတင္မွာ ေဆြးေႏြးတာကိုလည္း အသံမွတ္တမ္းမွာ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ အေလာင္းကို အိတ္ထဲထည့္ရင္ အရမ္းေလးေနလိမ့္မယ္လို႔ တစ္ေယာက္က ေမးျမန္းတဲ့အခါ ေနာက္တစ္ေယာက္က အပိုင္းပိုင္းတစ္ကာ ပလက္စတစ္အိတ္ထဲ ထည့္မွာျဖစ္ေၾကာင္း ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အျပန္အလွန္ေျပာဆိုမႈအတြင္း ကာ႐ႈိဂ်ီကို ‘သားေကာင္’ လို႔လည္း သံုးႏႈန္းခဲ့ပါတယ္။

၅။ သတ္ျဖတ္မႈကို တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့

သတ္ျဖတ္မႈလုပ္မယ့္ရက္ မတိုင္ခင္ တစ္ရက္အလို ေအာက္တိုဘာ ၁ ရက္ေန႔မွာ ဒီကိစၥအတြက္ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္ေတြကို ေကာင္စစ္၀န္႐ံုး တာ၀န္ရွိသူေတြက ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေအာက္တိုဘာ ၂ ရက္ေန႔မွာ ေဆာ္ဒီက ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕တစ္ခု လာေရာက္ၿပီး လုပ္ငန္းတစ္ခု လုပ္မွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒီအဖြဲ႕ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ ေပးထားေၾကာင္း
ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ မ်က္ျမင္သက္ေတြရဲ႕ အဆိုအရ သတ္ျဖတ္မယ့္ေန႔မွာ ေဆာ္ဒီႏိုင္ငံသားမဟုတ္တဲ့ ၀န္ထမ္းေတြ ႐ံုးမလာဖို႔၊ လာရင္လည္း ေန႔လည္ပိုင္းမွာ အိမ္ျပန္ဖို႔ ေကာင္စစ္၀န္က ၫႊန္ၾကားခဲ့သလို၊ အထူးဧည့္သည္ေတာ္ေတြ လာမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ႐ံုးခန္းထဲကေန အျပင္ကိုမထြက္ဖို႔လည္း အျခား၀န္ထမ္းေတြကို မွာၾကားခဲ့ပါတယ္။

၆။ သတ္ျဖတ္မယ့္ အစီအစဥ္ကို စက္တင္ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ ဆြဲခဲ့

အိမ္ေထာင္ကြာရွင္းထားေၾကာင္း ေထာက္ခံစာရဖို႔အတြက္ ကာ႐ႈိဂ်ီဟာ စက္တင္ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔က အစၥတန္ဘူလ္ ေကာင္စစ္၀န္႐ံုးကို လာေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေန႔ညပိုင္းမွာ ေဆာ္ဒီေကာင္စစ္၀န္ မိုဟာမက္ အလ္-အိုတိုင္ဘီက အမည္မသိ လူတစ္ေယာက္ကို ဖုန္းေခၚခဲ့ၿပီး “ႏိုင္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရး အႀကီးအကဲက သူ႕ကို ဖုန္းေခၚထားၿပီး အထူးတာ၀န္တစ္ခုေပးထားတယ္” လို႔
ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဖုန္းဆက္ၿပီး တစ္နာရီေလာက္အၾကာမွာေတာ့ အိုတိုင္ဘီဟာ ေကာင္စစ္၀န္႐ံုးက ၀န္ထမ္းတစ္ဦးကို ေခၚၿပီး ရီယာ့ဒ္က ဖုန္းေခၚကာ အျမန္ေလ့က်င့္ေရးတစ္ခု လုပ္ေဆာင္ဖို႔ အမိန္႔ေပးထားေၾကာင္း၊ ဒီကိစၥဟာ လွ်ိဳ႕၀ွက္ကိစၥ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အျခား၀န္ထမ္းေတြကို အသိမေပးထားေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

၇။ အေမရိကန္ႏွင့္ တူရကီတို႔ ႀကိဳမသိ

အေမရိကန္နဲ႔ တူရကီတို႔ဟာ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေတြအေရ ကာ႐ႈိဂ်ီကို ကာကြယ္ေပးဖို႔အတြက္ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ကုလရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ထပ္တလဲလဲ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေဆာ္ဒီရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြကို အၿမဲတမ္း ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ဒီႏိုင္ငံႏွစ္ခုဟာ ကာ႐ႈိဂ်ီကို ကာကြယ္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တယ္လို႔လည္း ကုလက ျပစ္တင္ထားပါတယ္။

အခင္းျဖစ္ပြားမႈကို ဒီႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးက ႀကိဳတင္ သိရွိျခင္းမရွိခဲ့ေပမယ့္ ေထာက္လွမ္းေရးသတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို အေျခခံကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးခဲ့သင့္တယ္လို႔လည္း ကုလက ေထာက္ျပထားပါတယ္။

၈။ ေဆာ္ဒီ၏ စစ္ေဆးမႈကို ရပ္ဆိုင္းရမည္

ကာရႈိဂ်ီ အသတ္ခံရတဲ့ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဆာ္ဒီက ဖမ္းဆီး တရားစြဲဆိုေနမႈကို ရပ္ဆိုင္းရမွာျဖစ္ၿပီး ဒီတရားစြဲဆိုမႈဟာ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံၫႊန္းနဲ႔ ကိုက္ညီမႈ မရွိဘူးလို႔ ကာလာမာ့ဒ္က အစီရင္ခံစာမွာ အၾကံျပဳထားပါတယ္။ ဖမ္းဆီးစစ္ေဆးခံရသူေတြက ဘယ္သူဘယ္ဝါျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ထုတ္ျပန္မႈမ်ိဳး မလုပ္ေသးတာ၊ စစ္ေဆးမႈေတြ တံခါးပိတ္ လုပ္ေဆာင္တာေတြကိုလည္း သူမက ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

၉။ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတစ္ခ်ိဳ႕ တရားမွ်တမႈကို မ်က္ကြယ္ျပဳ

ၾကားနာမႈေတြကို လာေရာက္နားေထာင္ဖို႔အတြက္ ကုလ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတစ္ခ်ိဳ႕ကို ေဆာ္ဒီက ဖတ္ၾကားခဲ့ေပမယ့္ ဒါေပမယ့္ ၾကားနာမႈေတြကို ထုတ္ေဖာ္မေျပာဘူးဆိုတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ သြားေရာက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကာလာမာ့ဒ္က ဒီလို သေဘာတူညီခဲ့တာေၾကာင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမွာ ‘ခိုင္လံုတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္’ မေပးႏိုင္ေတာ့ဘဲ ဒါဟာ တရားမွ်တမႈကို မ်က္ကြယ္ျပဳရာေရာက္တယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

၁၀။ ဘင္ ဆလ္မန္ကို ပိတ္ဆို႔သင့္

လက္ရွီ ေဆာ္ဒီအစိုးရ တာ၀န္ရွိသူေတြအေပၚ ႏိုင္ငံတကာက ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ပိတ္ဆို႔မႈေတြဟာ မလံုေလာက္ေသးဘဲ သတ္ျဖတ္မႈနဲ႔ မပတ္သက္ပါဘူးဆိုတဲ့ အေထာက္အထား မျပႏိုင္မခ်င္း ေဆာ္ဒီအိမ္ေရွ႕မင္းသား မိုဟာမက္ ဘင္ ဆလ္မန္နဲ႔ သူ႕ရဲ႕ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို ပိတ္ဆို႔အေရးယူဖို႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

Ref: CNN