ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကင္းမဲ့မႈႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ားကို ရင္ဆိုင္လာရသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ ျမန္မာဒုကၡသည္မ်ား

ဇြန္ ၂၃၊ ၂၀၁၉
M-Media

-ထိုင္းနယ္စပ္မွာ ခိုလႈံေနရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဒုကၡသည္ေတြကို ေထာက္ပံ့ေနတဲ့ အကူအညီေတြကို ႏိုင္ငံတက အသိုင္းအဝိုင္းက သိသိသာသာ ေလွ်ာ့ခ်လိုက္တာေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြၾကားမွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကင္းမဲ့မႈေတြ ျဖစ္ေပၚကာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတ္ေသမႈလို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြ ျမင့္တက္လာမႈကို ၾကံဳေတြ႕ေနရတယ္လို႔ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

ၾကာသာပေတးေန႔က က်ေရာက္ခဲ့တဲ့ ‘ကမ႓ၻာ့ဒုကၡသည္မ်ားေန႔’ မွာ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္က အရပ္ဖက္အဖြဲ႕ ၁၅ ခု စုေပါင္းၿပီး There Is No One Who Does Not Miss Home (အိမ္ကိုမလြမ္းသူမရွိ) ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ထိုင္းနယ္စပ္က ျမန္မာဒုကၡသည္ေတြ ခံစားေနရတဲ့ ျပႆနာေတြကို အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ေနာ္ေ၀နဲ႔ ဆြီဒင္တို႔အပါအ၀င္း ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္က ဒုကၡသည္ေတြကို အဓိက ေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ၿပီး ဥေရာပသမဂၢကလည္း ေထာက္ပံ့မႈ ေလွ်ာ့ခ်လိုက္တာေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ တစ္သိန္းေလာက္ဟာ ေန႔စဥ္ ရိကၡာရရွိမႈ ေလ်ာ့က်သြာပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကထက္စာရင္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈက ထက္၀က္ေလာက္ ေလ်ာ့သြားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အစီရင္ခံစာမွာ ဒီလို အကူအညီေတြ ေလ်ာ့သြားတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္ရေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ ဖိအားေတြ ဒုကၡသည္ေတြမွာ ၀င္လာၿပီး ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ‘စိတ္ဓာတ္က်မႈနဲ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတ္ေသမႈႏႈန္း ျမင့္မားလာတယ္’ လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

‘ရိကၡာျဖတ္ေတာက္မႈေၾကာင့္ အသက္ဆက္ရွင္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့အတြက္ သတ္ေသရတာျဖစ္ေၾကာင္း သတ္ေသသူတစ္ခ်ိဳ႕က စာေရးထားခဲ့တယ္’ လို႔ အမည္မေဖာ္လိုတဲ့ အကူအညီေပးသူတစ္ဦးက အလ္ဂ်ာဇီးရား သတင္းဌာနကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို သတ္ေသမႈေတြဟာ ေထာက္ပံ့မႈေလ်ာ့က်သြားတာ တစ္ခုတည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ အျခား အေၾကာင္းအရင္းေတြ ရွိေသးတယ္လို႔လည္း အကူအညီေပးရး အဖြဲ႕ေတြက ေျပာပါတယ္။

There Is No One Who Does Not Miss Home အစီရင္ခံစာအတြက္ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္က ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေနထိုင္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးစံု ၃၃၈ ဦးကို ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အနာဂတ္မေသခ်ာမႈ

လူ ၅ ေသာင္းရွိၿပီး ထိုင္းနယ္စပ္က စခန္း ၁၀ ခုမွာ အႀကီးဆံုး ျဖစ္တဲ့ Mae La ဒုကၡသည္စခန္းမွာ မိမိကိုယ္ကိုယ္ သတ္ေသမႈႏႈန္းဟာ ကမ႓ၻာ့ ပ်မ္းမွ်ႏႈန္းထက္ ၃ ဆ ပိုမ်ားလာတယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ားဆိုင္ရာအဖြဲ႕ International Organization for Migration က ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာျပဳလုပ္တဲ့ ေလ့လာမႈမွာ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ကေနစၿပီး ၂ ႏွစ္အတြင္း အဲဒီစခန္းမွာ ဒုကၡသည္ ၂၈ ဦး သတ္ေသခဲ့ၿပီး သတ္ေသဖို႔ႀကိဳးစားမႈ ၆၆ ခု ရွိခဲ့ပါတယ္။ အစီရင္ခံစာေရးသားမႈမွာ ပါ၀င္တဲ့ ကရင္အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႕( Karen Women’s Organization) တြဲဖက္အတြင္းေရးမွဴး Ta Mla Saw က ဒုကၡသည္စခန္းေတြက အေျခအေနေတြဟာ အဆိုးဝါးဆံုး အေနအထားကို ေရာက္ေနၿပီး၊ တတိယႏိုင္ငံမွာ ျပန္လည္အေျခခ်ေရး အစီအစဥ္ကိုလည္း ရပ္ဆိုင္းလိုက္တာေၾကာင့္ ဒုကၡည္ေတြမွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ မရွိေတာ့ေၾကာင္း၊ ေသခ်ာေရရာတဲ့ အနာဂတ္မ်ိဳး မရွိေတာ့ဘူးလို႔ ခံစားလာရေၾကာင္း အလ္ဂ်ာဇီးရား သတင္းဌာနကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဒုကၡသည္ေတြအၾကား အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈ၊ မူးယစ္ေဆးစြဲမႈေတြ ျမင့္တက္လာၿပီး၊ ရိကၡာျဖတ္ေတာက္မႈေၾကာင့္ ေစတနာ့၀န္ထမ္း ေက်ာင္းဆရာေတြနဲ႔ လံုျခံဳေရး၀န္ထမ္းေတြလည္း အလုပ္ကေန ႏႈတ္ထြက္သြားၾကကာ အေျခခံ ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ထိခိုက္လာတာကို စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမွာ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

Swedish International Development Cooperation Agency (Sida) အဖြဲ႕ရဲ႕ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာ ဒါ႐ိုက္တာ ဆူဆန္နီ မီေခးလ္က အကူအညီေတြ ေလ်ာ့က်သြားတာနဲ႔ စိတ္က်န္းမာေရးျပႆနာေတြ ျမင့္တက္လာမႈမွာ ဆက္စပ္မႈရွိေမွာကို စိုးရိမ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔အဖြဲ႕က အကူအညီေတြကို ရပ္ဆိုင္းတာဟာ ႏိုင္ငံေရးအေျဖရွာမႈ လိုအပ္ေနတဲ့ ျပႆနာမွာ ျပင္ပ ကူညီေထာက္ပံ့မႈကိုပဲ အေျဖတစ္ခုအျဖစ္ အၿမဲတမ္း အသံုးျပဳေနမွာကို စိုးရိမ္တဲ့အတြက္ျဖစ္တယ္လို႔ သူမက ဆိုပါတယ္။

လစ္ဟာမႈ ရွိေန

ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔ေတြဟာ နယ္စပ္က ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေပးအပ္ေနတဲ့ အကူအညီကိုေလ်ာ့ခ်ကာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ ပိုမိုပါ၀င္ ကူညီေပးေနၾကၿပီး ဒါဟာ ဒုကၡသည္ေတြ အၿမဲတမ္းတည္တံ့မယ့္ အေျဖတစ္ခု ရရွိေရးအတြက္ျဖစ္တယ္လို႔ ဒီအဖြဲ႕ေတြက ဆိုပါတယ္။

ေ၀ဖန္သူေတြကေတာ့ ဒီလိုေဆာင္ရြက္တာဟာ တ႐ုတ္ကို မွီခိုအားထားေနရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေျခကုပ္တစ္ခုရေရး အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာျဖစ္တယ္လို႔ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

Ta Mla Saw ကေတာ့ ေျမျပင္မွာ အေျခအေနက ဘာမွ ေျပာင္းလဲမႈ မရွိေသးတဲ့အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေငြေပးေနသလို၊ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈ အကူအညီေတြလည္း ဆက္လက္လိုအပ္ေနေသးတယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ထိုင္းနယ္စပ္မွာ ေနထိုင္ေနရတဲ့ ဒုကၡသည္တစ္ခ်ိဳ႕ဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေလာက္ ဒီစခန္းေတြထဲမွာ ေနထိုင္ခဲ့ရၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း လတ္တေလာ ျဖစ္ပြားတဲ့ မတည္ၿငိမ္မႈေတြေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလာရသူေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။

There Is No One Who Does Not Miss Home အစီရင္ခံစာကို ေရးသားသူေတြက ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအ႐ံုး KNU အပါအ၀င္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ အစိုးရစစ္တပ္တို႔ဟာ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ၿပီး တိုက္ပြဲ ဆက္လက္ ျမင့္တက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔ ေထာက္ျပထားပါတယ္။

KNU ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ေဒသမွာ စစ္တပ္က လမ္းေဖာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားရကေန ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ ယံုၾကည္မႈကို ထိခိုက္ေစေၾကာင္းလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ေလ့လာဆန္းစစ္မႈမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ Progressive Voice က တာ၀န္ရွိသူ ရင္ ဖူဂ်ီမတ္ဆုက ကမ႓ၻာႀကီးဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္အေရးကိုပဲ အာ႐ံုစိုက္ေနေပမယ့္ အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာလည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြလို စနစ္တက် ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္၊ ခြဲျခားခံရၿပီး လူမ်ိဳးတုန္းရွင္းလင္းမႈဆီ ဦးတည္ေနတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ ရွိေနတယ္လို႔ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

ေနရပ္ျပန္ၿပီး ေနထိုင္ရမယ့္ ေဒသေတြအနီး လတ္တေလာ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနမႈ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို UNHCR နဲ႔ အျခား အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႕ေတြက လံုလံုေလာက္ေလာက္ အသိေပးျခင္း မရွိတဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္ေတြဟာ လက္ရွိအေျခအေနမွန္ကို မသိက်ဘူးလို႔လည္း ေ၀ဖန္ခဲ့ပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး အစီအစဥ္အတြက္ လံုေလာက္တဲ့ အၾကံဉာဏ္ေပးမႈ မရွိဘူးဆိုၿပီး UNHCR ဟာ ေ၀ဖန္မႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ အဖြဲ႕တာ၀န္ရွိသူ ဂ်နီဖာ ဟာရစ္ဆန္က ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ရွိေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးမွာ ေျမျပင္အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မွန္ကန္တိက်တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို မွ်ေ၀ေပးေနတယ္လို႔
ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Ref: Aljazeera