အာဆီယံတြင္ ေဆးယဥ္ပါး ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျပန္႔ႏွံ႔မႈ စိုးရိမ္စရာ ျမင့္တက္

ဇူလိုင္ ၂၃၊ ၂၀၁၉
M-Media

-ငွက္ဖ်ားေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးမွာ အဓိကက်တဲ့ ေဆးဝါးႏွစ္မ်ိဳးကို ယဥ္ပါးတဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုးဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အလ်င္အျမန္ ျပန္႔ႏွံ႔လာတယ္လို႔ သိပၸံပညာရွင္ေတြက တနလၤာေန႔မွာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

KEL1/PLA1 လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ အဲဒီ ငွက္ဖ်ားပိုးဟာ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ ေျပာင္းလဲမႈကေနတစ္ဆင့္ ေဆးယဥ္ပါးလာတာျဖစ္ၿပီး ကေမ႓ၻာဒီးယားကေန ဗီယက္နမ္၊ လာအိုနဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းတို႔မွာ အလ်င္အျမန္ျပန္႔ႏွံ႔လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ၿဗိတိန္က Wellcome Sanger Institute နဲ႔ ေအာက္စဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္၊ ထိုင္းႏိုင္ငံက Mahidol တကၠသိုလ္တို႔ ပူးေပါင္းျပဳလုပ္တဲ့ သုေတသနမွာ ပါ၀င္သူ ေရာဘတ္တို ေအမာတိုက KEL1/PLA1ပိုးဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ရွိေနတဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုးေနရာမွာ အစားထိုး ၀င္ေရာက္ေနၿပီလို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုးဟာ ျခင္က သယ္ေဆာင္ၿပီး ကူးစက္တဲ့ Plasmodium ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ကမ႓ၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ WHO က ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ကမ႓ၻာတစ္၀ွမ္း ငွက္ဖ်ားေရာဂါျဖစ္ပြားသူ သန္းေပါင္း ၂၂၀ ေလာက္ ရွိခဲ့ၿပီး ၄ သိန္း ေသဆံုးခဲ့တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ၊ ေသဆံုးမႈ အမ်ားစုဟာ အာဖရိကမွာရွိတဲ့ ဆဟာရေဒသက ကေလးငယ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ငွက္ဖ်ားျဖစ္တာကို ေစာေစာသိမယ္ဆိုရင္ ေဆးဝါးေတြနဲ႔ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္ေပမယ့္ ေဆးယဥ္ပါးတဲ့ ငွက္ဖ်ားပိုး ကမ႓ၻာတစ္၀ွမ္း ျပန္႔ႏွံ႔မႈ – အထူးသျဖင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ျပန္႔ႏွံ႔မႈဟာ ျမင့္တက္လာခဲ့ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္အတြင္း အာရွမွာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါကို DHA-PPQ နည္းလမ္းနဲ႔ ကုသခဲ့ေပမယ့္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း ကေမ႓ၻာဒီယားမွာ ဒီေဆးကို ယဥ္ပါးတဲ့ ငွက္ဖ်ားပိုး ျပန္႔ႏွံလာတာကို သိပၸံပညာရွင္ေတြက ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

The Lancet Infectious Diseases ဂ်ာနယ္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေနာက္ဆံုး သုေတသန ေတြ႕ရွိခ်က္မွာေတာ့ ဗီယက္နမ္၊ လာအိုနဲ႔ ထိုင္းေျမာက္ပိုင္းေတြကိုပါ ေရာက္ရွိလာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ေဆးယဥ္ပါး ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုး ျပန္႔ႏွံ႔လာတာဟာ စိုးရိမ္စရာပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ေဆးေတြက ဒီအခ်ိန္မွာ ထိေရာက္မႈ ရွိေကာင္းရွိႏိုင္ေပမယ့္၊ အေျခအေနက ေတာ္ေတာ္ဆိုးေနၿပီး၊ အေရးေပၚ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ လိုအပ္ေနတယ္ဆိုတာ ဒီေလ့လာမႈက မီးေမာင္းထိုးျပေနပါတယ္” လို႔ သုေတနကို ပူးတြဲဦးေဆာင္ခဲ့သူ အိုလီဗို မီယိုတိုက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Ref: Retuers