ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်း အရာရောက်မည်မဟုတ်ဟု ပညာရှင်များ သုံးသပ်

နိုဝင်ဘာ ၂၃၊ ၂၀၁၉
M-Media

-ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရက ထုတ်ပြန်ကြေငြာထားတဲ့ ‘ရန်ကုန်မြို့သစ် စီမံကိန်း’ ကြောင့် စီမံကိန်းဒေသတွေထဲမှာပါတဲ့ ပြည်သူတွေက ပြောင်းလဲမှုတွေကို မျှော်လင့်နေကြပေမယ့် ကျွမ်းကျင်သူတွေကတော့ ဒီစီမံကိန်းဟာ ငွေကုန်ပြီး အရာရောက်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ သုံးသပ်ပြောဆိုမှုတွေ ရှိနေပါတယ်။

လူဦးရေ ၆ သန်းလောက် ရှိနေတဲ့ ရန်ကုန်မြို့ဟာ ဆိုးရွားတဲ့ ယာဉ်ကျောပိတ်ဆို့မှုတွေ၊ မြို့အင်္ဂါရပ်နဲ့ မညီညွတ်မှုတွေ၊ လျှပ်စစ်နဲ့‌ ရေကို ပုံမှန်မပေးနိုင်တာမျိုးတွေ စတဲ့ မြို့‌ပြ ပြဿနာတွေနဲ့ ကြုံတွေ့နေရတာပါ။

၂၀၁၈ ခုနှစ် မတ်လမှာ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရဟာ ရန်ကုန်မြို့သစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ကုမ္ပဏီ NYDC ကို တရုတ်နိုင်ငံပိုင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းတစ်ခုနဲ့ ပူးပေါင်း ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်မှာ လူဦးရေ ၁.၂ သန်းလောက် နေထိုင်နိုင်မယ့် အဆင့်မြင့် စမတ်မြို့တော်သစ်တစ်ခုကို ရန်ကုန်မြစ် အနောက်ဖက်ကမ်းမှာ တည်ဆောက်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။

မြို့တော်သစ်မှာ စိမ်းစိုတဲ့နေရာတွေ ထည့်သွင်းကာ ကမ္ဘာ့အဆင့်မီနည်းပညာတွေ အသုံးပြုမှာဖြစ်ပြီး သိန်းနဲ့ချီတဲ့ လူနေအိမ်ယာတွေလည်း ပါဝင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ တီထွင်ဖန်တီးမှု အချက်အခြာနေရာ၊ ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းကူးရာ‌နေရာအဖြစ် မျှော်မှန်းထားသလို အလုပ်အကိုင် ၁ သန်းလောက် ဖန်တီးပေးနိုင်မယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ မြို့တော်သစ် ပထမအဆင့် စီမံကိန်းအတွက် ကန်ဒေါ်လာ ၁.၅ ဘီလီယံလောက် ကုန်ကျမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် စီမံကိန်းအသေးစိတ် မသိရမှု၊ နည်းလမ်းပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေ၊ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ လွှမ်းမိုးမှု၊ သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စိုးရိမ်ရမှု စတာတွေကြောင့် လွှတ်တော်အမတ်တွေနဲ့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဒီစီမံကိန်းဟာ ငွေကုန်လူပန်းပြီး အရာရောက်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ ထောက်ပြမှုတွေ ရှိလာပါတယ်။

တရုတ်အပေါ် စိုးရိမ်

ရန်ကုန်မြို့သစ် စီမံကိန်းအတွက် စိုးရိမ်ရတာတွေထဲမှာ တရုတ်ရဲ့ ပါဝင်ပတ်သတ်မှုကလည်း အကြောင်းအရင်းတစ်ခု ဖြစ်နေပါတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀ အတွင်း တရုတ်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံက စွမ်းအင်နဲ့ သဘာ၀သယံဇာတတွေမှာ ကြီးကြီးမားမား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းမှာတော့ ရထားလမ်း၊ အထူးစီးပွားရေးဇုန်တို့လို အခြေခံအဆောက်အဦးတွေဖက်ကို အဓိကထားလာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရုတ်ရဲ့ ပါဝင်ပတ်သက်မှုအပေါ်မှာ စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။

“ကျွန်တော်တို့တိုင်းပြည်ထဲက ရုတ်ရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကိုကြည့်ရင် သမိုင်းက သိပ်မကောင်းပါဘူး။ သူတို့ ဘာ့ကြောင့် စီမံကိန်းအကြီးကြီးတွေကို လုပ်ချင်နေတာလဲ ကျွန်တော် နားမလည်ဘူး။ သူတို့ရဲ့ စီမံကိန်းအားလုံးက အောင်မြင်နေတာမဟုတ်ဘူး။ နေရာတော်တော်များများမှာ ဆန့်ကျင်မှုတွေနဲ့ ကြုံနေရတယ်” လို့ Sandhi Governance Institute ရဲ့ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ကိုခိုင်ဝင်းက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

စွမ်းအင်နဲ့ သဘာ၀သယံဇာတကဏ္ဍမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားတဲ့ တရုတ်ကို ပြည်သူတွေက အမြတ်ထုတ်နေတယ်လို့ ထင်နေကြောင်း ဒီယူဆမှု ပျောက်သွားအောင် တရုတ်က လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ကြောင်းလည်း ကိုခိုင်ဝင်းက ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ Sandhi Governance Institute ဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ အုပ်ချုပ်ရေး အားကောင်းအောင် ကူညီဆောင်ရွက်နေတဲ့အဖွဲ့ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးအင်အားဟာ အားနည်းတာကြောင့် မြစ်ဆုံနဲ့ ထားဝယ် အထူးစီးပွားရေးဇုန် စီမံကိန်းတွေလို ငွေကုန်ပြီး အရာမရောက်တဲ့အဖြစ်မျိုး ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်းမှာ ပြည်ထောင်စုအစိုးရက အဖြစ်ခံလို့မရဘူးလို့လည်း ကိုခိုင်ဝင်းက သတိပေးခဲ့ပါတယ်။

“ကျွန်တော်တို့တိုင်းပြည်က သိပ်ဆင်းရဲတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ရင်းမြစ်တွေကို တော်တော်လေး စီစီစစ်စစ် သုံးစွဲဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ပိုက်ဆံဖြုန်းလို့မရပါဘူး။ တက်သုတ်ရိုက်ပြီးလည်း မလုပ်နိုင်ဘူး။ အာရှကအစိုးရတွေဟာ အဓိကဦစားပေးလုပ်ရမယ့်အရာတွေကို သတ်မှတ်ကာ ကိုယ့်ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှု မြဲစေဖို့ ဆောင်ရွက်ရပါမယ်။ ဒါက သိပ်ကို အရေးကြီးပါတယ်”

Australian National တက္ကသိုလ် နိုင်ငံတကာ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် တရားမျှတရေးစင်တာက ပညာရှင် ကိုနိုင်ကိုကိုကလည်း နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ သူမရဲ့ ပါတီအနေနဲ့ ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်းအတွက် လိုအပ်တာတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့လိုအပ်ပြီး အသေးစိတ် လေ့လာဆန်းစစ်မှုပြီးမှ စီမံကိန်းကို ရှေ့ဆက်သင့်တယ်လို့ အကြံပြုခဲ့သလို၊ အကြွေးထောင်ချောင် ပြဿနာ ရှိနေတာကြောင့် တရုတ်ကလွဲပြီး တစ်ခြားတိုင်းပြည်တွေရဲ့ ရင်း‌နှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို ရှာဖွေတာက ပိုပြီး အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေလိမ့်မယ်လို့ သုံးသပ်ခဲ့ပါတယ်။

ရှိနေတာကို ပိုကောင်းအောင်လုပ်သင့်

မြို့သစ်တစ်ခု တည်ဆောက်တာထက် ရှိပြီးသား ရန်ကုန်မြို့ကို ပိုကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ အကြံပြုမှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။

“ပို့ဆောင်ရေးစနစ်၊ ရေပေဝေရေး၊ မိလ္လာစနစ်နဲ့ အခြားအခြေခံအဆောက်အဦးတွေ ပိုကောင်းအောင် ကျွန်တော်တို့ လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ကျွန်တော့်အတွက်တော့ ဒါတွေဟာ မြို့သစ်တစ်ခု ထပ်တည်တာထက် ပိုပြီးအရေးကြီးပါတယ်” လို့ မြို့ပြစီမံကိန်းဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ဒေါက်တာ ကျော်လတ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

မြို့ပြဆိုတာမျိုးဟာ နှစ်ပေါင်းထောင်ချီ တည်ရှိနေတာဖြစ်ပြီး အင်္ကျီတစ်ထည်လို ဟောင်းသွားလို့ လွှတ်ပစ်ရတာမျိုး မဟုတ်ကြောင်း၊ ရန်ကုန်မြို့ကို ချဲ့ခြင်းအားဖြင့် ပြည်တွင်း ပြောင်းရွှေ့မှုဖြစ်ကာ နိုင်ငံအတွင်း အခြားဒေသတွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု မညီမျှတာမျိုး ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း သူက ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လာရှိုးနဲ့ မြစ်ကြီးနားတို့လို အလယ်အလတ်မြို့လေးတွေကို ပိုပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ဖို့လိုကြောင်းလည်း ဒေါက်တာကျော်လတ်က အကြံပြုခဲ့ပါတယ်။

“ရန်ကုန်မှာပဲ ငွေအများကြီး ထပ်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတာမျိုးဟာ မမျှတပါဘူး။ တိုင်းပြည်နဲ့ဆိုင်တဲ့ပြဿနာတစ်ခုက တစ်ခြားလူမျိုးတွေ၊ အခြားပြည်နယ်ကလူတွေ ဘယ်လိုထင်ကြမလဲ ဆိုတာပါ”

ရန်ကုန်မြို့သစ် စီမံကိန်းအတွက် လျာထားတဲ့ ဒေသတွေမှာ ရေကြီးတာ၊ မြစ်ကမ်းပါး တိုက်စားတာ၊ မိုးကြီးတာမျိုးတွေ ဖြစ်တတ်ပြီး မြို့သစ်တည်ရင် ဒီကိစ္စတွေကို ဖြေရှင်းရေး ငွေကြေးအလွန်ကုန်ကျမယ့် ကိစ္စကိုလည်း ပညာရှင်တွေက ထောက်ပြခဲ့ကြပါတယ်။

ရေကြီးမှုရှောင်လွှဲရေး လေ့လာသုံးသပ်မှု အစီရင်ခံစာကို NYDC က ဩဂုတ်လအတွင်း ထုတ်ပြန်ရာမှာ ရန်ကုန်မြစ်ကမ်း ရေတားနံရံတွေ တည်ဆောက်ရေး ကိစ္စအတွက်ပဲ ကန်ဒေါ်လာ သန်း ၁၀၀ လောက် ကုန်ကျမယ်လို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ရေတားနံရံ မတည်ဆောက်ရင် နောက်ဆက်တွဲဖြစ်ပေါ်လာမယ့် ဆုံးရှုံးမှုတန်ဖိုးက ကန်ဒေါ်လာ ၁.၂ ဘီလီယံလောက်အထိ ရှိမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ရန်ကုန်မြစ် အနောက်ဖက်ကမ်းက ရေကြောင်းကို လွှဲမယ်ဆိုရင် အရှေ့ဖက်ခြမ်း ဒေသတွေက ရေကြီးမှုဟာ ပိုဆိုးလာမယ်လို့လည်း ကျွမ်းကျင်သူတွေက သုံးသပ်ပါတယ်။

ပြည်သူများက မျှော်လင့်

စီမံကိန်းဧရိယာမှာရှိတဲ့ မြေပိုင်ရှင်တွေကို ရှင်းလင်းတဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့လ အခမ်းအနားတစ်ခုမှာ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးဖြိုးမင်းသိန်းက သိမ်းဆည်းခံမြေတွေအတွက် မြို့သစ်မှာ မြေအစား ပြန်ပေးမယ်လို့ ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။

စီမံကိန်း‌အတွက် ‌တရားဝင်စာရွက်စာတမ်းနဲ့ မြေပေးလိုက်ရတဲ့ ကိုခင်ဇော်က ရန်ကုန်မြစ်အနောက်ခြမ်းက ရွာတွေမှာ အခြေခံလိုအပ်ချက်တွေ မပြည့်စုံဘဲ ရေကြီးရေလျှံမှု ဖြစ်တာကြောင့် စိုက်လို့ပျိုးလို့လည်း အဆင်မပြေဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့တော်သစ်မှာ ပါလာမယ့် ဆေးရုံတွေ၊ အထက်တန်းကျောင်းတွေနဲ့ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေအပေါ် သူက မျှော်လင့်တကြီး စောင့်စားနေပါတယ်။

“စီမံကိန်းကိုဆန့်ကျင်ကြသူတွေမှာလည်း သူတို့အကြောင်းနဲ့သူတို့ ရှိမှာပေါ့လေ။ ဒီဒေသကလူတွေ မဟုတ်တာမျိုးဖြစ်မှာပါ။ ကျွန်တော်တို့ခံစားနေရတာကို သူတို့ မသိနိုင်ဘူးလေ။ မြို့သစ်တစ်ခု ကျွန်တော်တို့ တော်တော်လေး လိုချင်တယ်။ ဘယ်သူဆောက်ဆောက် ကိစ္စမရှိပါဘူး။ တရုတ်ကဆောက်လည်း ပြဿနာမရှိဘူး။ ကျွန်တော်တို့တိုင်းပြည်မှာ အချိန်အတော်ကြာကတည်းက တရုတ်လွှမ်းမိုးမှု ရှိနေတာလေ။ တိုင်းပြည်က တရုတ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုလိုတောင် ဖြစ်နေပါပြီ”

လွှတ်တော်တွင်း တိုက်ပွဲ

စီမံကိန်းအတွက် မြေယာသိမ်းမှုတွေ လုပ်ဆောင်နေပေမယ့် တိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော်အတွင်း NYDC ကျော်ဖြတ်ရမယ့် အခက်အခဲတွေ ရှိနေပါသေးတယ်။

တိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော်ရဲ့ ဘဏ္ဍာရေး၊ စီမံကိန်းနှင့် စီးပွားရေးကော်မတီ အတွင်းရေးမှူး ဦးကျော်ဇေယျက ရှင်းလင်းတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်မျိုးမရှိဘဲ ဆောင်ရွက်တဲ့ ဒီစီမံကိန်းကို ဦးဆောင်တားဆီးနေပြီး NYDC က သူမေးထားတဲ့ မေးခွန်းတွေကို မဖြေနိုင်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

“စီမံကိန်း ကောင်းကောင်းချထားရဲ့လား။ သဘာ၀ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ လူထူအပေါ် ထိခိုက်မှုအတွက် ဘယ်လိုပြင်ဆင်ထားလဲ။ စီးပွားရေးအရ အကျိုးရှိမှာလား။ ဒေသခံပြည်သူတွေအတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေ ရှိမှာလား။ စီမံကိန်းကာလ ဘယ်လောက်သတ်မှတ်ထားလဲ။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပုံစံက ဘယ်လိုလဲ။ ဒါတွေအားလုံး ရှင်းရှင်းလင်းလင်းရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်”

စီမံကိန်းကို စစ်တပ်ကဦးဆောင်တဲ့ အရင် ပြည်ခိုင်ဖြိုးအစိုးရလက်ထက်မှာ လွှတ်တော်က အတည်ပြုခဲ့တာပါ။ ဒါကို ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ်က လက်ရှိ လွှတ်တော်မှာ ဆွေးနွေးမှု၊ ဆန္ဒခံယူမှု မလုပ်ဘဲ ရှေ့ဆက်ဆောင်ရွက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

“လွှတ်တော်ရဲ့ အတည်ပြုမှုမရဘဲနဲ့ ဒီစီမံကိန်း ရှေ့ဆက်လို့ရမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ကျွန်တော် ပြောချင်ပါတယ်” လို့ ဦးကျော်ဇေယျက ဆိုပါတယ်။

ဒီလို မသေချာမှုတွေ ရှိနေပေမယ့် စီမံကိန်းစမယ်လို့ သတင်းတွေ ထွက်လာတဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း စီမံကိန်းဧရိယာက မြေစျေးကွက်မှာ အကြီးအကျယ် ရိုက်ခတ်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပြင်ပကလူတွေဟာ ဒေသခံတွေထံကနေ မြေကွက်တွေ အမြောက်အများ ဝယ်ယူခဲ့ပြီး NYDC က သိမ်းတဲ့အခါကျရင် အကျိုးအမြတ် ပိုရမယ်ဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ပါ။

ဒါပေမယ့် စီမံကိန်းဧရိယာအတွင်းက ပြည်သူတွေကတော့ တိကျတဲ့သတင်းအချက်အလက်မျိုး မရပါဘူး။ CNA သတင်းဌာနက တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သူ တော်တော်များများကတော့ စီမံကိန်းကြောင့် အနာဂတ်မှာ ဘယ်တွေဖြစ်လာနိုင်လဲဆိုတာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိကြပါဘူး။

“တကယ်ဖြစ်လာမယဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ မိသားစုစီးပွားရေး ထိခိုက်မယ့်အနေအထား ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီအတွက် မစိုးရိမ်ပါဘူး။ ဖြစ်လာဖို့ နှစ်တော်တော်လိုသေးတယ်။ တကယ်ဖြစ်လာမယ်လို့လည်း မထင်ပါဘူး” လို့ အောက်တမာတကောရွာမှာ ဆန်စက်ငယ်တစ်လုံး ထောင်ထားတဲ့ ဦးဟိန်းကိုစိုးက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

Ref: CNA

(CNA သတင်းဌာနပါ Speculative Yangon city mega-project draws ‘white elephant’ concerns for Myanmar ဆောင်းပါးကို လေးမောင်က ကောက်နှုတ်ကာ ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုပါသည်။)