အမေရိကန်က လုပ်ကြံခဲ့သည့် အီရန်ဗိုလ်ချုပ် ဆိုလိုင်မာနီဆိုတာ ဘယ်သူလဲ

ဇန်နဝါရီ ၃၊ ၂၀၂၀
M-Media

-အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့ IRGC ရဲ့ ထိပ်တန်းဗိုလ်ချုပ်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ကာစင်ဆိုလိုင်မာနီဟာ သောကြာနေ့မနက်ပိုင်းက အီရတ်နိုင်ငံ ဘဂ္ဂဒတ်မြို့ နိုင်ငံတကာလေဆိပ်မှာ လုပ်ကြံခံလိုက်ရပါတယ်။

အမေရိကန်စစ်ဌာနချုပ် ပင်တဂွန်က သမ္မတထရမ့်ရဲ့ ညွှန်ကြားမှုနဲ့ ဆိုလိုင်မာနီရဲ့ယာဉ်တန်းကို လေကြောင်းကနေ တိုက်ခိုက်ခဲ့တာလို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အီရန်ကတော့ ဒီတိုက်ခိုက်မှုအတွက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် လက်တုန့်ပြန်သွားမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဆိုလိုင်မာနီဟာ အီရန်နဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းတစ်ဝှမ်းမှာ ထင်ရှားတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ဆီးရီးယားနဲ့ အီရတ်တို့မှာလည်း ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိသူတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသတွင်း အီရန်ရဲ့ဩဇာ ဖြန့်ကျက်မှုမှာ အဓိကျတဲ့ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်ခဲ့သူပါ။ အမေရိကန်၊ အစ္စရေးနဲ့ ဆော်ဒီတို့လို ဒေသတွင်း ရန်ဘက်နိုင်ငံတွေရဲ့ စောင့်ကြည့်မှုကိုလည်း ခံခဲ့ရပါတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀ အတွင်း ဆိုလိုင်မာနီကို လုပ်ကြံဖို့အတွက် အမေရိကန်၊ အစ္စရေးနဲ့ မဟာမိတ် အာရပ်နိုင်ငံတွေက အကြိမ်ကြိမ်ကြိုးစားခဲ့ဖူးပါတယ်။

ဆိုလိုင်မာနီဦးဆောင်တဲ့ Quds Force ဟာ အီရန်နိုင်ငံရဲ့ အပြင်ဘက်အထိ ဩဇာသက်ရောက်မှုရှိပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ်က စတင်တဲ့ ဆီးရီးယားပြည်တွင်းမှာ ရှုံးလုဆဲဆဲဖြစ်ခဲ့တဲ့ သမ္မတ ဘာရှာ အလ်-အာဆတ်ကို အရေးသာအောင် ပံ့ပိုးပေးခဲ့သလို၊ အီရတ်နဲ့ ဆီးရီးယားမှာ IS အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ အမြတ်ပြတ်အောင်လည်း ကူညီပေးခဲ့ပါတယ်။

အာဏာရရှိမှု

Quds Force ကို ဆိုလိုင်မာနီက ၁၉၉၈ ခုနှစ်ကတည်းက ဦးဆောင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး အစပိုင်းက လူမသိ၊ သူမသိနေကာ လက်ဘနွန်က ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၊ ဆီးရီးယားက အာဆတ်အစိုးရ၊ အီရန်က ရှီအာလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးခိုင်မာအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း အဓိပတိ အလီခါမေနီ၊ အခြားရှီအာခေါင်းဆောင်တွေနဲ့အတူ ပွဲထွက်လာခဲ့တာကြောင့် ဆိုလိုင်မာနီကို လူသိများလာပါတယ်။ သူ့ရဲ့ Quds Force ကလည်း အင်အား ပိုတောင့်လာကာ ထောက်လှမ်းရေး၊ ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်တွေမှာ အီရန်နိုင်ငံ အပြင်ဘက်အထိ ‌ဩဇာလွှမ်းမိုးလာနိုင်ပါတယ်။

ဆိုလိုင်မာနီဟာ အီရန်နိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်း ကာရ်မန်ပြည်နယ်က ဆင်းရဲတဲ့မိသားစုကနေ ပေါက်ဖွားလာတာဖြစ်ပါတယ်။

မိသားစုကို ထောက်ပံ့ဖို့အတွက် အသက် ၁၃ နှစ်သားအရွယ်ကတည်းက အလုပ်လုပ်ခဲ့ရပြီး အားလပ်ချိန်တွေမှာ ကိုယ်ကာယလေ့ကျင့်တာ၊ ခါမေနီရဲ့ တရားတွေကို နားထောင်တာတွေ လုပ်ဆောင်ပါတယ်။

၁၉၇၉ ခုနှစ် အစ္စလာမ့်မစ်တော်လှန်ရေးဖြစ်ပွားချိန်မှာ လူငယ်အရွယ် ဆိုလိုင်မာနီဟာ စစ်တပ်ထဲ ဝင်ရောက် အမှုထမ်းခဲ့ပါတယ်။

အီရန်-အီရတ်စစ်ပွဲမှာ နယ်စပ်တစ်လျှောက် စစ်ဆင်ရေးတွေကို အောင်မြင်စွာ ဦးဆောင်တိုက်ခိုက်နိုင်ခဲ့တာကြောင့် အမျိုးသားသူရဲကောင်းအဖြစ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။

အီရတ်နှင့် ဆီးရီးယား

အမေရိကန်က ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ၂၀၀၅ ခုနှစ် အီရတ်အစိုးရသစ်ကို ဖွဲ့တဲ့အခါမှာ ဆိုလိုင်မာနီဟာ သူ့ရဲ့ဩဇာကို အီရတ်နိုင်ငံရေး အဝန်းအ၀ိုင်းထဲအထိ ဖြန့်ကျက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီအချိန်အတွင်း အီရတ်က အီရန်ကျောထောက်နောက်ခံပြု ရှီအာပါတီနဲ့ ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့ Badr ဟာ အီရတ်နိုင်ငံရေးမှာ အဓိကကျတဲ့ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်လာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဆီးရီးယားပြည်တွင်းစစ် စတင်တဲ့အချိန်မှာတော့ အီရတ်က ရှီအာလက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တစ်ချို့ကို ဆိုလိုင်မာနီက ဆီးရီးယားလွှတ်ကာ အာဆတ်အစိုးရကို ကာကွယ်‌ပေးခဲ့ပါတယ်။

အီရတ်မှာ IS အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ကို ချေမှုန်းရာမှာ အီရန်ကျောထောက်နောက်ခံပြု ရှီအာလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ Hashd al-Shaabi က အဓိကအခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ Hashd al-Shaabi လက်အောက်က တပ်ဖွဲ့အချို့ကို ဆိုလိုင်မာနီကိုယ်တိုင် ကွပ်ကဲတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ခြိမ်းခြောက်မှုများ

ဆိုလိုင်မာနီ သေဆုံးပြီဆိုတဲ့ ကောလဟာလတွေ အရင်က အမြောက်အများ ထွက်ပေါ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။

၂၀၀၆ ခုနှစ် အီရန်အနောက်မြောက်ပိုင်းမှာ လေယာဉ်တစ်စီးပျက်ကျမှုအတွင်း သူသေဆုံးတယ်လို့ သတင်းထွက်ခဲ့သလို၊ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဒမတ်စကတ်က ဗုံးခွဲမှုမှာလည်း ဆိုလိုင်မာနီတစ်ယောက် လက်မတင်လေး လွတ်မြောက်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလက ဆီးရီးယားနိုင်ငံ အလက်ပိုမြို့က တိုက်ပွဲမှာ ဆိုလိုင်မာနီ အသတ်ခံရတယ်လို့ ကောလဟာလ ထွက်လာဖူးပါတယ်။

ဆီးရီးယားနဲ့ အီရတ်မှာရှိတဲ့ Quds Force အခြေစိုက်စခန်းတွေဟာလည်း အမေရိကန်နဲ့ အစ္စရေးတို့ရဲ့ အကြိမ်ကြိမ်တိုက်ခိုက်မှုကို ခံခဲ့ရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဩဂုတ်လက ဆီးရီးယားမှာရှိတဲ့ အခြေစိုက်စခန်းကို အစ္စရေးရဲ့ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှုဟာ ဆိုလိုင်မာနီကို ပစ်မှတ်ထား လုပ်ကြံဖို့အတွက်ဖြစ်ပြီး မအောင်မြင်ခဲ့ပါဘူး။

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အောက်တိုဘာလမှာ အစ္စရေးနဲ့ အာရပ်အုပ်စုတွေရဲ့ ဆိုလိုင်မာနီကို လုပ်ကြံမယ့် အစီအစဉ်ကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ အီရန်က ထုတ်ပြန်ကြေငြာခဲ့ပါတယ်။

ဆိုလိုင်မာနီကို အာဇာနည်အဖြစ် အီရန်ခေါင်းဆောင်တွေက သမုတ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတော် ဝမ်းနည်ဖွယ်နေ့ကိုလည်း ၃ ရက်တာ သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဆိုလိုင်မာနီ လုပ်ကြံခံရမှုကြောင့် အီရန်နဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ ဆက်ဆံရေး ပိုမိုဆိုးဝါးကာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ တင်းမာမှုတွေ ပိုမိုမြင့်တက်လာနိုင်တယ်လို့ သုံးသပ်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။

Ref : Aljazeera