တရုတ်ဒဏ်ခံနေရသည့် တိဘက်ပြည်သူများဖက်မှ အမေရိကန်၏ ရပ်တည်မှုကို တိဘက်နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် ကြိုဆို

ဒီဇင်ဘာ ၂၃၊ ၂၀၂၀
M-Media

-တိဘက်ဒေသရဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာခေါင်းဆောင်ကို ရွေးချယ်ခွင့်ဟာ တိဘက်ပြည်သူတွေဆီမှာပဲရှိတယ်ဆိုတဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ ဥပဒေမူကြမ်းကို အဝေးရောက် တိဘက်အစိုးရအဖွဲ့ရဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် Lobsang Sangay က ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။

တရုတ်ဟာ တိဘက်ဒေသကို ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်က စစ်တပ်နဲ့ ကျူးကျော်ဝင်ရောက် သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာတော့ တိဘက်ဒေသဟာ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုအခံရဆုံး ဒေသတွေထဲက တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။

ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမားဟာ တိဘက်တော်လှန်ရေးကို ဦးဆောင်ခဲ့ပေမယ့် မအောင်မြင်ခဲ့ဘဲ ၁၉၅၉ ခုနှစ်မှာ နိုင်ငံကနေ ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။ ဒလိုင်းလားမားကို တရုတ်အစိုးရက အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ‘ခွဲထွက်ရေးသမား’ အဖြစ် ရှုမြင်နေတာပါ။

အမေရိကန်လွှတ်​တော်ဟာ တနင်္လာနေ့က တိဘက်နဲ့ဆိုင်တဲ့ ဥပဒေမူကြမ်းတစ်ခုကို အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီမူကြမ်းထဲမှာ တိဘက်ဒေသရဲ့ အဓိကမြို့ လာရှာမှာ အမေရိကန်ကောင်စစ်ဝန်ရုံး တည်ဆောက်ရေး၊ တိဘက်က သဘာ၀ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး၊ ရေအရင်းအမြစ် ထိန်းသိမ်းရေး စတာတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့၊ ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမားနဲ့ တရုတ်အစိုးရ ဆွေးနွေးရေးကိစ္စတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ တိုက်တွန်းထားသလို ဒလိုင်းလာမားနေရာကို ဆက်ခံမယ့် တိဘက်ရဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာခေါင်းဆောင်ကို ရွေးချယ်ခွင့်ဟာ တိဘက်ပြည်သူတွေမှာပဲ ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

တိဘက်ဒေသ အဝေးရောက်အစိုးရအဖွဲ့ CTA ရဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် Lobsang Sangay က အမေရိကန်ရဲ့ ဒီဥပဒေမူကြမ်းဟာ သမိုင်းဝင်ဆောင်ရွက်ချက် ဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“ဒီမူကြမ်းအတည်ပြုမှုဟာ တိဘက်ကိစ္စက အမေရိကန်ရဲ့ ဦးစားပေးတစ်ခုအဖြစ် ရှိနေတယ်၊ ဒလိုင်းလားမားနဲ့ CTA ကို ဆက်လက်ထောက်ခံနေအုံးမယ်ဆိုတာ ပြတ်ပြတ်သားသား ပြောလိုက်တာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ တိဘက်လွတ်မြောက်ရေး လှုပ်ရှားမှုရဲ့ အောင်ပွဲတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်”

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက အမေရိကန်ဟာ မိမိတို့ရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နေပြီး အခုမူကြမ်းကို ဥပဒေအဖြစ် အတည်ပြုမယ်ဆိုရင် နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးကို ထိခိုက်စေလိမ့်မယ်လို့ အင်္ဂါနေ့မှာ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။

နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း ရှင်ကျန်းပြည်နယ်က ဝီဂါမွတ်စလင်တွေအ​ပေါ် ဖိနှိပ်ညှင်းပမ်းတဲ့ ပုံစံအတိုင်း တိဘက်က ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေကိုလည်း တရုတ်အစိုးရက ဖိနှိပ်မှုတွေ လုပ်နေတာပါ။

ဒါ့အပြင် တိဘက်လွင်ပြင်ဒေသက ရေအရင်းအမြစ်တွေကိုလည်း တရုတ်အစိုးရက မတော်မတရား သုံးစွဲနေတယ်လို့ သဘာ၀ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့တွေက စွပ်စွဲထားပါတယ်။

ဒလိုင်းလာမားကိုဆက်ခံမယ့် တိဘက်ဒေသရဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ​ခေါင်းဆောင်ကို မိမိတို့ကသာ ခန့်အပ်ခွင့်ရှိတယ်လို့ တရုတ်အစိုးရက ပြောထားပါတယ်။

Ref: Reuters