တန်းတူညီမျှဖြစ်တဲ့ ဒီမိုကရေစီပုံစံသစ်ကို မြန်မာနိုင်ငံက လိုအပ်နေပြီ

ဖေဖော်ဝါရီ ၇၊ ၂၀၂၁
M-Media

-ပဋိပက္ခတွေ၊ လူတန်းစား မညီမျှမှုတွေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံက သန်းနဲ့ချီတဲ့ပြည်သူတွေဟာ အာမခံချက်မရှိဆုံး အခြေအနေမျိုးမှာ နေထိုင်နေရပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဒီမိုကရေစီ လမ်းကြောင်းသစ်ကို လိုအပ်နေတာပါ။ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေ (ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို လေးစားဖို့) က အရေးကြီးပါတယ်။ ၁၀ စုနှစ်ချီရှိနေတဲ့ အာဏာရှင်စနစ်၊ နိုင်ငံတကာက ပစ်ပယ်ထားမှု၊ ကြမ်းကြုတ်တဲ့ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ၊ လူမျိုးရေးဘာသာရေး ခွဲခြားမှုတွေ၊ အလွန်အမင်းဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ မြင့်တက်လာတဲ့ လူတန်းစားမညီမျှဒဏ် စတာတွေကို ခါးစည်းခံလာရတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ကလည်း ထပ်တူထပ်မျှ အရေးကြီးပါတယ်။ နိုင်ငံရေးပြောင်းလဲမှုတစ်ခုတည်းသာကွက်ပြီး လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် လူဦးရေ ၅၄ သန်းရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို စစ်တပ်က ဆက်လက်ကြီးစိုးချုပ်ကိုင်တာမျိုးကိုပဲ ဖြစ်စေမှာပါ။

တနင်္လာနေ့ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှု စကတည်းက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် ထင်ရှားတဲ့ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် ဒါဇင်နဲ့ချီ အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ခေါင်းဆောင်တဲ့ အစိုးရသစ်တစ်ရပ်လည်း ပေါ်လာပါတယ်။ အကြီးဆုံးမြို့ ရန်ကုန်နဲ့ အခြားဒေသတွေမှာ ဆန္ဒပြမှုတွေ အရှိန်ရလာပြီး မကြာခင် အင်အားသုံးဖြိုခွင်းခံလာရနိုင်ပါတယ်။

ဘာ့ကြောင့် ဒီလိုတွေဖြစ်နေတာလဲဆိုတာကို နားလည်ဖို့ဆိုရင် အတိတ်ကို ပြန်သွားကြည့်ရပါမယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၃၀ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်တဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ (NLD) နဲ့ စစ်တပ်တို့အကြား အားပြိုင်မှု လွှမ်းမိုးခဲ့တယ်ဆိုတာကို တွေ့ရမှာပါ။ အာဏာကို ချုပ်ကိုင်ထားလျက်နဲ့ပဲ စစ်တပ်ဟာ ၂၀၁၀ ခုနှစ်မှာ အခြေခံဥပဒေသစ်တစ်ခုကို မိတ်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။ မိမိရဲ့အာဏာကို အရင်အတိုင်း တည်တံ့စေပ​ြီး နိစ္စဓူ၀ အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာ တော်တော်များများကို ရွေးကောက်ခံသမ္မတနဲ့ လွှတ်တော်ကို အပ်နှင်းထားတဲ့ အခြေခံဥပဒေပါ။ ဒီလိုပုံစံနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထိန်းနိုင်လိမ့်မယ်လို့ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေက ထင်ခဲ့ပြီး၊ ပြည်သူလူထုက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပေါ် အလွန်အမင်း ကြည်ညိုလေးစားမှုကို လျှော့တွက်သလို ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ဒေါ်​အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေရဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်အတွင်း ပေါင်းစည်းမှုဟာ ပန်းခင်းသောလမ်း မဟုတ်ပါဘူး။ ကွန်ဆာဗေးတစ်ဝါဒ၊ လူမျိုးတစ်မျိုးတည်းကိုသာ အခြေခံတဲ့ဝါဒတို့မှာ နှစ်ဖက်စလုံး အမြင်တူကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ ​အာဏာကိုစုစည်းပြီး စစ်တပ်ကို ရွေးကောက်ခံအစိုးရလက်အောက်မှာ ထားနိုင်ဖို့အတွက် အခြေခံဥပဒေပြင်ရေး အားစိုက်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်တပ်အတွက်တော့ ဒါဟာ ငယ်ထိပ်မြွေပေါက်ခံရတာမျိုးပါ။

နှက်ဖက်ဆံရေးဆိုးရွားလာပြီး ဒီတစ်ပတ်မှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

နောက်ထပ်ဘာဖြစ်မလဲဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရပါဘူး။ တစ်နှစ်အတွင်း ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ပေးမယ်လို့ စစ်တပ်က ပြောထားပါတယ်။ လွတ်တော်ကို ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ပုံစံနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲသစ် လုပ်ခဲ့ရင်တောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ပါတီက နောက်တစ်ကြိမ် အောင်ပွဲခံနိုင်အုံးမှာပါ။ ဒါ့ကြောင့် စစ်တပ် အဓိကထားလုပ်မှာက သူမကို ဘေးဖယ်ထားဖို့ပါ။ ဒါပေမယ့် သူမကို ထောက်ခံတဲ့ သန်းနဲ့ချီတဲ့ပြည်သူတွေက လက်ခံဖို့ မလွယ်ပါဘူး။ အဲဒီလိုဆိုရင်တော့ မြန်မာနိုင်ငံရေးဟာ ရှေ့မတိုး၊ နောက်မဆုတ်သာ အခြေအနေ ဆက်ဖြစ်နေမှာဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ဒီလိုတန့်နေလို့ မရပါဘူး။ ၂၀၁၆ နဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွေမှာ မောင်းထုတ်ခံရပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရောက်နေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်ကိစ္စမှာ ဘာတိုးတက်မှုမှမရှိဘူး၊ သူတို့ကို အကြမ်းဖက်ခဲ့သူတွေအပေါ် ဘာအရေးယူမှုမှ မရှိသလို၊ နိုင်ငံအတွင်း ကျန်နေခဲ့တဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေကလည်း ရပ်တန့်မသွားပါဘူး။

အဲဒီရခိုင်ဒေသမှာပဲ အစိုးရတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ (ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် လူနည်းစု ရခိုင်တွေကန​ေ ပေါက်ဖွားလာတဲ့) ရခိုင်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ AA တို့အကြား ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်အတွင်း ဖြစ်တဲ့တိုက်ပွဲတွေကြောင့် အရပ်သားသောင်းချီ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။ နိုင်ငံအရှေ့ပိုင်း တောင်တန်းဒေသ အထူးသဖြင့် တရုပ်နဲ့ကပ်နေတဲ့ နယ်စပ်ဒေသမှာ ဒါဇင်နဲ့ချီတဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့နဲ့ ပြည်သူစစ်အဖွဲ့တွေ ပြန့်ကျဲတည်ရှိနေတယ်။ (အကြီးဆုံးက လက်နက်ခဲယမ်း တော်တော်ကောင်းကောင်းနဲ့ ဖွဲ့ထားတဲ့ အင်အား ၂၅၀၀၀ လောက်ရှိတဲ့တပ်ပါ) တစ်ချို့အဖွဲ့တွေက လူနည်းစုတိုင်းရင်းသားတွေကို ကာကွယ်ဖို့ ဖွဲ့ထားတာဖြစ်ပြီး တစ်ချို့တွေကတော့ တစ်နှစ်ကို ကန်ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၆၀ လောက် တန်ကြေးရှိတဲ့ နိုင်ငံတကာ စိတ်ကြွ​ေဆေးပြားစျေးကွက်နဲ့ ပတ်သက် ဆက်နွယ်နေပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံဟာ အာရှမှာ အဆင်းရဲဆုံးနဲ့ လူတန်းစားမညီမျှမှုအမြင့်ဆုံး တိုင်းပြည်တွေထဲက တစ်ခုပါ။ စီးပွားရေးဟာ သယံဇာတ ထုတ်ရောင်းရတာနဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုမရှိတဲ့ လုပ်သားတွေ နိုင်ငံခြားထွက် အလုပ်လုပ်ရတဲ့အပေါ်မှာ လုံးလုံးလျားလျားနီးပါး မှီခိုနေပါတယ်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် လူသန်းချီ အိုးအိမ်စွန့်ခွာနေရတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အစိုးရဟာ ကိုရိုနာကပ်ရောဂါကို ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ကိုင်တွယ်စီမံနိုင်ခဲ့ပေမယ့် ကိုဗစ်ကြောင့် စီးပွားရေးထိခိုက်မှုက အလွန်ဆိုးရွားခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာလုပ်ခဲ့တဲ့ စစ်တမ်းတစ်ခုအရ တစ်နေ့ကို ၂ ဒေါ်လာအောက် (ကျပ် ၃၀၀၀ ဝန်းကျင်အောက်) သာ ဝင်ငွေရှိတဲ့ လူဦးရေဟာ ၂၀၂၀ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှာ ၁၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိရာကနေ စက်တင်ဘာရောက်တဲ့အခါ ၆၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ မြင့်တက်လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဝင်ငွေလုံး၀မရှိတဲ့သူက စက်တင်ဘာလမှာ ၃ ဆအထိ မြင့်တက်လာပါတယ်။

ပဋိပက္ခတွေ၊ လူတန်းစား မညီမျှမှုတွေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံက သန်းနဲ့ချီတဲ့ပြည်သူတွေဟာ
အာမခံချက်မရှိဆုံး အခြေအနေမျိုးမှာ နေထိုင်နေရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်အတွင်း နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပေးပြီး၊ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုအချို့က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ စစ်တပ်အကြား ရွှေလမ်းငွေလမ်းဖောက်ကာ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရေးကြိုးပမ်းဖို့ အခွင့်အလမ်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုတော့ ဒီအခွင့်အလမ်းက လုံး၀ အဆုံးသတ်သွားပုံပါပဲ။

နိုင်ငံရေးနဲ့ဖမ်းထားတဲ့သူတွေကို လွှတ်ပေးရမှာဖြစ်ပြီး၊ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးတွေကိုလည်း အလေးထားရပါမယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက အာဏာရှင်အသစ်ကို နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တွေက ဆန့်ကျင်တာမျိုးဟာ မှန်ကန်ပေမယ့် စီးပွားရေး ပြိုလဲတဲ့အခြေအနေထိ ရောက်သွားစေနိုင်တဲ့ ပိတ်ဆို့မှုမျိုးကိုတော့ ရှောင်ရှားရပါလိမ့်မယ်။

ဒီလို မရေရာမသေချာတဲ့အခြေအနေမျိုးမှာ အရေးကြီးတာတစ်ခုက မြန်မာနိုင်ငံမှာ စိန်ခေါ်မှုတွေ ကြီးကြီးမားမားရှိနေတယ်ဆိုတာကို လက်ခံဖို့နဲ့ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု၊ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေကနေ လူတန်းစားမညီမျှမှု၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုနောက်ကျနေတာအထိ နယ်ပယ်အသီးသီးမှာ တိုးတက်​အောင် မဆောင်ရွက်ဘဲနဲ့ ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းကို လျှောက်လှမ်းလို့ရမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ နားလည်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်သူလူထုရဲ့ ဘ၀တွေ၊ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းတွေကို ကာကွယ်ပေးနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်တာ၊ နိုင်ငံရေးသာမက လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေကိုပါ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်ဆောင်လာအောင် အားပေးတိုက်တွန်းတာတွေ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တွေက လုပ်နိုင်ပါတယ်။

ဆင်းရဲမွဲတေလွန်းပြီး၊ လူတန်းစားမညီမျှမှုတွေရှိကာ စစ်ဖြစ်နေတဲ့နိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီဆိုတာ အမည်ခံသက်သက်ထက်မပိုပါဘူး။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်က အသုံးပြုခဲ့တဲ့ ဟိုမရောက်ဒီမရောက် အခြေခံဥပဒေထက် မြန်မာပြည်သူအားလုံးကို လွှမ်းခြုံနိုင်မယ့် ​ပိုမိုမျှတပြီး၊ ဒီမိုကရေစီပိုကျတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်လာရေး ရည်ရွယ် လုပ်ဆောင်ရမှာ ဖြစ်ကြောင်းပါ။

Ref: New York Times

(New York Times တွင်း ဖော်ပြထားသည့် Myanmar Needs a New Kind of Democracyဆောင်းပါးကို လေးမောင်က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုပါသည်။ ဆောင်းပါးရှင်မှာ ကုလအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ဦးသန့်၏မြေးဖြစ်သူ သမိုင်းနှင့် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်ပညာရှင် ဒေါက်တာသန့်မြင့်ဦး ဖြစ်ပါသည်။)