Gen Z တွေရဲ့ လှည့်ကွက်မှာ မျက်စိလည်လာတဲ့ အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်များ

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂၊ ၂၀၂၁
M-Media

-ဒီမိုကရေစီ ရပ်ဆိုင်းသွားစေတဲ့ အာဏာသိမ်းမှုတွေကို လူငယ်တွေက ဒေါသတကြီး တုန့်ပြန်ကြလိမ့်မယ်လို့ စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်တစ်ယောက် မမျှော်လင့်ခဲ့တာ ပေါ်လွင်လာပါပြီ။ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း Z မျိုးဆက် (Gen Z) တွေရဲ့ လမ်းပေါ်ထွက်ဆန္ဒပြမှုဟာ အာဏာပြန်သိမ်းခဲ့တဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေ ခေတ်သစ်ရဲ့ တုန့်ပြန်မှု ခံရတာကို ဖော်ကျူးနေပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၈ ရက်နေ့ တီဗီကနေ ပထမဆုံး မိန့်ခွန်းပြောစဉ်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးတစ်ယောက် ​ခက်ထန်နေပေမယ့် ယုံကြည်ချက်အပြည့် ရှိနေပုံပါ။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း ဆန္ဒပြမှုတွေကလည်း အကြီးအကျယ် ဖြစ်ပေါ်နေပါတယ်။

အခုတစ်ခေါက် ဆန္ဒပြပွဲတွေဟာ ၁၉၈၈ ခုနှစ်နဲ့ တော်တော်လေးကို ကွဲပြားခြားနားသွားပါပြီ။ အဲဒီတုန်းက ဒီမိုကရေစီတောင်းဆိုကြတဲ့ လက်နက်မဲ့ လူအုပ်ထဲကို စစ်သားတွေဟာ ရိုင်ဖယ်ကျည်ဆံအထွေးလိုက် ပစ်ထည့်နှိမ်းနှင်းခဲ့ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဘုန်းကြီးတွေဦးဆောင်တဲ့ ၂၀၀၇ ခုနှစ် ရွှေဝါရောက်တော်လှန်ရေးနဲ့လည်း အခုတစ်ကြိမ်က မတူပါဘူး။ အရင်ဆန္ဒပြမှုတွေကို နှိပ်ကွပ်ခဲ့တဲ့အတိုင်း ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးမှာ စစ်သားတွေဟာ အင်အားသုံးပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် နှိမ်နှင်းခဲ့ပါတယ်။

Z မျိုးဆက် (GenZ) ၀င်တွေကို ဆိုရှယ်မီဒီယာနဲ့ အင်တာနက် ကျင်လည်စွာ သုံးနိုင်တဲ့ ‘ဒစ်ဂျစ်တယ်မျိုးဆက်’ လို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းအစိုးရက သတင်းစီးဆင်းမှု ပိတ်တာကို ကျော်တတ်ခွတတ်ယုံသာမက ဟောင်ကောင်နဲ့ ထိုင်းတို့က ဒီမိုကရေစီ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေကို အတုယူပြီး အုပ်စုလိုက် လှုပ်ရှားဆန္ဒပြမှုတွေလည်း လုပ်ဆောင်တတ်နေပါပြီ။

ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ အစိုးရကို​ ဖြုတ်ချပြီး စစ်အာဏာသိမ်းလိုက်တာဟာ တနင်္လာနေ့က နှစ်ပတ်တင်းတင်းပြည့်ပါပြီ။ စစ်တပ်က ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ၊ တားဆီးဟန့်တားမှုတွေ လုပ်ဆောင်ပေမယ့် လူငယ်အမျိုးသမီး အများစုပါဝင်တဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေရဲ့ ပါးနပ်မှုကြောင့် ဆန္ဒပြမှုတွေက လျော့မသွားပါဘူး။

မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်း မြို့နယ်ပေါင်း ၃၃၀ ရှိတဲ့အထဲက မြို့နယ် ၂၀၀ လောက်မှာဆန္ဒပြမှုတွေ တစ်စထက်တစ်စ ကြီးမားကျယ်ပြန့်လာပါတယ်။ NLD ပါတီက တောင်ပြိုကမ်းပြိုအနိုင်ရခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲမသာမှုတွေရှိခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ မခိုင်လုံတဲ့အကြောင်းပြချက်နဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရခဲ့တာကြောင့် NLD ဟာ ဒုတိယအကြိမ် အစိုးရဖွဲ့ပြီး တိုင်းပြည်ကို နောက်ထပ် ၅ နှစ် အုပ်စိုးခွင့် ရသွားခဲ့ပါတယ်။

လူငယ်တွေအတွက် ဒီဆန္ဒပြမှုဟာ NLD ကြောင့်၊ ဖမ်းခံထားရတဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြောင့် ဆိုတာမျိုးမဟုတ်ဘဲ ၂၀၁၂ ခုနှစ် တိုင်းပြည်ကို ပြင်ပကမ္ဘာနဲ့ ဆက်ဆံခွင့် စပေးချိန်ကတည်းက ခံစားလာရတဲ့ လွတ်လပ်စွာ ဖော်ထုတ်တင်ပြမှုဆုံးရှုံးစေမယ့် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

အခုအချိန်မှာတော့ စစ်တပ်ဟာ ဆင်ဆာဖြတ်မယ့်၊ အာဏာပိုင်တွေက တောင်းတဲ့အချိန် အသုံးပြုသူတွေရဲ့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအချက်အလက်တွေကို ဆိုရှယ်မီဒီယာကုမ္ပဏီတွေက ပေးရမယ့် ပြင်းထန်တဲ့ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးဥပဒေတစ်ခုကို အသက်သွင်းဖို့ လုပ်နေပါတယ်။

ဆိုရှယ်မီဒီယာတစ်ချို့ကို ပိတ်ပစ်ဖို့၊ ကန့်သတ်ဖို့ စစ်တပ်ရဲ့ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုတွေကို GenZ တွေနဲ့ အခြား တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက တစ်ခြားဆင်းကဒ်တွေ၊ VPN တွေကို အသုံးပြုပြီး ကျော်လွှားနေကြပါတယ်။

ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေကို အသုံးပြုခွင့် ရနေသူတွေဟာ ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေကို ဖော်ထုတ်ဖွင့်ချနေပါတယ်။ ဆန္ဒပြသူတွေကို ပစ်ခတ်တဲ့ ရဲအရာရှိတွေကို အမည်၊ ဓာတ်ပုံတွေနဲ့တကွ သူ့တို့ရဲ့လုပ်ရပ်ကို ချပြတာတွေမျိုး ရှိလာတယ်။

ညဘက်တွေမှာ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေကို တိတ်တိတ်လေး လာရောက်ဖမ်းဆီးတာကိုလည်း ဗီဒီယိုတွေရိုက်ပြီး ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေမှာ တင်ကြတယ်။ ငွေပေးခိုင်းထားတဲ့သူ​တွေ သံတုတ်တွေကိုင်ပြီး ထရပ်ကားနဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေကို နှောက်ယှက်ဖို့ လုပ်တာမျိုးကိုလည်း​ေ ကားပေါ်က ကင်မရာတွေနဲ့ ရိုက်ကူး ဖြန့်ဝေကြပါတယ်။

ရှမ်းပြည်နယ် အင်းလေးကန်မှာ လူတွေက သစ်သားလှေတွေပေါ်မှာ လော်စပီကာတွေ၊ ဆိုင်းဘုတ်တွေကိုင်ပြီး ဆန္ဒပြကြတဲ့ ဗီဒီယိုတွေ၊ နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း တရုတ်နဲ့ကပ်နေတဲ့ နယ်စပ်မြို့ နမ့်ခမ်းမှာ မော်တော်ဆိုင်ကယ်တွေနဲ့ လှည့်ပြီး စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်တဲ့ ဆန္ဒပြမှု ဗီဒီယိုတွေ၊ ကယားပြည်နယ် လွိုင်ကော်မြို့နဲ့ မကွေးမြို့တွေမှာ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ဆန္ဒပြသူတွေနဲ့ ပူးပေါင်းတဲ့ ဗီဒီယိုတွေလည်း ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ ပြန့်နှံ့လာပါတယ်။

Z မျိုးဆက် ဆန္ဒပြသူတွေဟာ စိတ်ကူးစိတ်သန်း ကောင်းမွန်ကြပါတယ်။ လူ ၅ ဦးထက် ပိုမစုရလို့ အာဏာသိမ်းစစ်အစိုးရက အမိန့်ထုတ်လိုက်ပြီးတဲ့နောက် မြို့တစ်ခုမှာ လူငယ်တွေဟာ ၅ ယောက်တစ်ဝိုင်းစီ ခပ်ခွာခွာ စုထိုင်ကြပါတယ်။ အဲဒီလို ၅ ယောက်တစ်စုနဲ့ပဲ မြို့တစ်မြို့လုံးကလမ်းတွေ ပြည့်သွားပါတယ်။

သရဲတစ္ဆေပုံစံ ဝတ်စားပြီး “စစ်အာဏာရှင်ဟာ ငါတို့ထက် ကြောက်ဖို့ကောင်းတယ်” ဆိုတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တွေကိုင်ကာ လူငယ်တွေ ဆန္ဒပြကြသလို၊ ​အလှမယ်ပြိုင်ပွဲက ရောင်စုံဝတ်စုံတွေဝတ်ကာ အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်တွေကို လှောင်ပြောင်ဆန္ဒပြတာမျိုးလည်း ရှိပါတယ်။

မန္တလေးမြို့မှာဆိုရင် လူငယ်တွေကိုအားကျပြီး လူကြီးတွေကပါ ဝတ်စုံမျိုးစုံကို ဝတ်ဆင်ဆန္ဒပြလာကြပါတယ်။ နိုင်ငံအလယ်ပိုင်း တောင်ပြုံးနတ်ပွဲမှာ ဝတ်ဆင်လေ့ရှိတဲ့ နတ်ဝတ်နတ်စားအတိုင်း ဝတ်ဆင် ဆန္ဒပြကြတာပါ။

နတ်ဒေဝါနဲ့ လောကီအစီအရင်တွေကို ယုံကြည်လက်ခံကြတဲ့သူတွေက ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို အပြစ်ပေးဖို့အတွက် ပိုင်ရာဆိုင်ရာတွေကို တိုင်တည်တာ၊ ကျိန်စာတိုက်တာတွေ လုပ်ကြပါတယ်။

ထပ်ပြီးပြောရရင် ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းတွေက ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေဟာ အာဏာသိမ်းအစိုးရကို ဆန္ဒပြကြပေမယ့် လူထု ထိခိုက်ခံစားမှုမရှိအောင် သတိထား လုပ်ကိုင်လာကြပါတယ်။ သူတို့တွေဟာ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေမှာ အခြေစိုက်ပြီး လူနာတွေကို ကုသပေးကြတာပါ။

စက်ရုံအလုပ်ရုံ၊ သတ္ထုတွင်းက အလုပ်သမားတွေကလည်း CDM လို့ခေါ်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်လာကြပါတယ်။

အချို့ဆန္ဒပြသူတွေဆိုရင် ပျော်ရွှင်စရာအစီအစဉ်တွေ၊ ဂိမ်းတွေနဲ့ ဆန္ဒပြပွဲမှာ ပါဝင်လာပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ ရက်နေ့ နေပြည်တော်က ဆန္ဒပြပွဲမှာ ရဲတပ်ဖွဲ့ဟာ အသက် ၁၉ နှစ်အရွယ် အမျိုးသမီးငယ်တစ်ဦးရဲ့ခေါင်းကို သေနတ်နဲ့ပစ်ခဲ့ပြီး ဒီဆောင်းပါးရေးနေတဲ့အချိန် ဆေးရုံမှာ စိုးရိမ်ရတဲ့အနေအထားနဲ့ ဆေးကုသနေရပါတယ်။ (ဒီအမျိုးသမီးငယ်ဟာ ကွယ်လွန်သွားပြီလို့ ဆရာဝန်တွေက ဒီနေ့နေ့လည်မှာ အတည်ပြုပါတယ် – ဘာသာပြန်သူ)

ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ ပြန့်နှံ့လာတဲ့ ဗီဒီယိုတစ်ခုမှာဆိုရင် မန္တလေးက ဆန္ဒပြသူတွေဟာ ရဲကားတွေကို ခဲနဲ့လှမ်းထုပြီး ရဲစည်းနဲ့ ရေဖြန်းကားတွေ နောက်ဆုတ်သွားအောင် လုပ်ခဲ့ကြတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ရေဖြန်းကားတွေ ရှိနေတာဟာ Gen Z မျိုးဆက်နဲ့ တစ်ခြားသူတွေကို ဆန္ဒပြဖို့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပစ်မှတ်တစ်ခု ပေးလိုက်တာမျိုးပါ။

စောင့်ကြည့်ကင်မရာတွေ၊ ရေဖြန်းနော်ဇယ်တွေ တပ်ဆင်ထားတဲ့ အဲဒီရဲကားတွေဟာ တရုတ်နိုင်ငံက ပေးထားတာဖြစ်ပြီး ဟောင်ကောင်က ဒီမိုကရေစီ လိုလားသူတွေကို နှိမ်နှင်းရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ ကားတွေနဲ့ ဆင်တူပါတယ်။

လမ်းပေါ်ရောက်လာတဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေဟာ ရန်ကုန်က တရုတ်သံရုံးရှေ့သွားပြီး ဆန္ဒပြတာတွေလည်း လုပ်ပါတယ်။ တရုတ်သံရုံးရှိတဲ့နေရာဟာ အခြားသံရုံးတွေ ရှိတဲ့နေရာနဲ့ သိပ်မဝေးပါဘူး။

မီးသတ်ပိုက်တွေ၊ ရာဘာကျည်ဆံတွေထက် ပိုပြီးပြင်းထန်တဲ့ နှိမ်နှင်းမှုမျိုး မကြာခင် လာတော့မယ်လို့ တော်တော်များများက ယူဆနေကြပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းက အကျဉ်းထောင်တွေမှာ ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်နေ့မတိုင်ခင် ရာဇဝတ်မှုနဲ့ အကျဉ်းကျထားသူ ၂ သောင်းကျော်ကို လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ပေးမယ်လို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်နေ့မှာ ကြေငြာပါတယ်။

ဒီလူတွေကို ဆန္ဒပြသူတွေထဲ လွှတ်ပြီး တိုက်ခိုက်ခိုင်းဖို့ စစ်တပ်က ရည်ရွယ်နေတာလားဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရပါဘူး။ ၁၉၈၈ ခုနှစ် လူထုအုံကြွမှုမှာ စစ်တပ်က ဒါမျိုး လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဆန္ဒပြခေါင်းဆောင်တွေလို့ မှတ်ယူခံရသူတွေကို စစ်တပ်က ပစ်မှတ်ထား ဖမ်းဆီးတာမျိုး ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့ရပါတယ်။

ဖမ်းဆီးမှုတွေ လုပ်ဆောင်ရာမှာ NLD အမတ်တွေ၊ နိုင်ငံရေးသမားတွေ၊ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်တွေသာမကဘဲ အင်တာနက်ကို ဘယ်လို အန္တရာယ်ကင်းကင်း သုံးရမလဲဆိုတာ လူငယ်​တွေကို သင်ကြားပေးနေတယ်လို့ စစ်တပ်ကထင်တဲ့ လူတွေကိုပါ ပစ်မှတ်ထားတာမျိုး တွေ့လာရပါတယ်။

စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးဖိုး ကြိုးစားသူတွေထဲမှာ အထင်ရှားဆုံးက စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ကွန်ပျူတာပညာရှင်များအသင်း ဥက္ကဌ ကိုဇော်သူရိန်ထွန်း ဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ ထင်ရှားတဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အာဏာပိုင်တွေ လာရောက်ဖမ်းဆီးစဉ်မှာ မိသားစုနဲ့ အိမ်နီးချင်းတွေရဲ့ ကူညီမှုကြောင့် လွတ်မြောက်သွားခဲ့တာပါ။

အစိုးရမဟုတ်တဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ အကူအညီ​ပေးရေးအဖွဲ့က အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီဟာ အနည်းဆုံး လူ ၂၀၀ လောက် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

အခုအချိန်အထိတော့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီဟာ ရဲတပ်ဖွဲ့ကိုအသုံးပြုပြီး ဆန္ဒပြမှုတွေကို နှိမ်နှင်းနေပါတယ်။ ဒီလိုနှိမ်နှင်းမှု မအောင်မြင်ရင် စစ်တပ်ကို မစေလွှတ်ဘူးလို့ မပြောနိုင်ပါဘူး။ ဒီလိုစေလွှတ် နှိမ်နှင်းမယ်ဆိုရင်တော့ ၁၉၈၈ နဲ့ ၂၀၀၇ ခုနှစ်က အခြေအနေမျိုးနဲ့ တူညီမှာ မဟုတ်တော့ပါဘူး။

၁၉၈၈ ခုနှစ်တုန်းက လူသတ်ပွဲကို ဓာတ်ပုံဆရာ အနည်းငယ်သာ မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့ပြီး ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းကိုလည်း ထိုင်းနိုင်ငံကို ခိုးထုတ်ကာ ဖော်ပြခဲ့ရပါတယ်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တုန်းက မြန်မာနိုင်ငံမှာ အင်တာနက်သုံးလို့ရပြီး တစ်ချို့ အထောက်အထားတွေကို ပြင်ပကမ္ဘာဆီ တင်ပြလို့ရခဲ့ပေမယ့် မီဒီယာ အမှောင်ချထားမှုကြောင့် အကန့်အသတ် ရှိခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အခုအချိန်မှာတော့ စစ်တပ်ရဲ့ သွေးချောင်းစီး သတ်ဖြတ်မှုတွေ၊ ဆန္ဒပြလူအုပ်ထဲ ပစ်ခတ်မှုတွေကို တိတိကျကျ မှတ်တမ်းတင်ကာ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို အလျင်အမြန် ဖြန့်ဝေနိုင်တော့မှာပါ။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေဟာ သူတို့အရင်က ဆရာ့ဆရာတွေလိုမဟုတ်ဘဲ ဖြတ်ထိုးဉာဉ်ကြွယ်တဲ့ Z မျိုးဆက်ကို ရင်ဆိုင်နေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Ref: Asia Times

(Asia Times သတင်းဌာနတွေင် ဖော်ပြထားသည့် Myanmar’s generals blindsided by Gen Z protests ဆောင်းပါးကို လေးမောင်က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုသည်)