စစ်ခေါင်းဆောင်များကို ယခင်က ထိထိရောက်ရောက် အရေးမယူနိုင်ခဲ့၍ ယခုလိုဖြစ်ခြင်းဟု ကုလအကြီးအကဲ ပြော

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၊ ၂၀၂၁
M-Media

-ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် ဖမ်းဆီးခံထားရသူတွေအားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့နဲ့ အာဏာသိမ်းမှုဆန့်ကျင်ရေးလူထုကို အကြမ်းမဖက်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီက အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံက စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အဖွဲ့ဝင် ၄၇ နိုင်ငံပါ ကုလ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီက မနေ့မှာ အစည်းအဝေးလုပ်ကာ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ မဲခွဲစရာမလိုဘဲ တစ်ညီတစ်ညွတ်တည်း ထုတ်ပြန်ခဲ့တာဖြစ်ပေမယ့် တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့က ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကို သူတို့မထောက်ခံဘူးလို့ နောက်ပိုင်းမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ကုလရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်က အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုကို စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှု၊ လက်နက်ရောင်းချမှု ပိတ်ဆို့တာ၊ ခရီးသွားလာခွင့်ပိတ်တာ စတဲ့ နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ အရေးယူဖို့ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီကို စောစောပိုင်းမှာ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကို ပိတ်ဆို့မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန်က အခြားနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ဒီလို အရေးယူဖို့ မနေ့က လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးမှာ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေဟာ ဆန္ဒပြသူတွေကို ကျည်အစစ်နဲ့ ပစ်ခတ်တယ်ဆိုတဲ့ ‘သတင်းတွေ၊ ဓာတ်ပုံအထောက်အထားတွေ’ ပေါ်ထွက်လာတာကို ကုလရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် သောမတ်စ် အန်ဒရူးက ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

“ဒီလိုအခြေအနေမျိုးနဲ့ပတ်သက်ပြီး လုံခြုံးရေးကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့တာ၊ လက်နက်ရောင်းချမှုပိတ်တာနဲ့ ခရီးသွားလာခွင့်ပိတ်တာတွေ၊ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်ခုံရုံးနဲ့ တစ်ခြားရုံးတွေမှာ ဥ​ပ​ေဒေကြောင်းနဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့ တိုက်တွန်းတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ အရေးယူမယ့် နည်းလမ်းအားလုံးကို ထည့်စဉ်းစားသင့်ပါတယ်”

ကုလဆိုင်ရာ ဩစတီးယားသံအမတ် အလီဇဘသ် တီချီ-ဖစ်လ်ဘာဂါက မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကို ကာကွယ်ပေးဖို့ဟာ မိမိတို့ရဲ့အလုပ် ဖြစ်တယ်ဆိုတာ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကနေတစ်ဆင့် မြန်မာပြည်သူတွေကို သတင်းစကားပါးချင်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံက ရွေးကောက်ခံ လွှတ်တော်အမတ် ၃၀၀ ခန့်က ရေးသားပေးပို့တဲ့ စာတစ်စောင်ကို မနေ့က လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးမှာ ဖတ်ကြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစာထဲမှာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် စစ်အုပ်စုရဲ့ ‘ဆိုးဆိုးရွားရွား လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု’ တွေကို ကုလသမဂ္ဂက စုံစမ်းအရေးယူပေးဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီရဲ့ ဒုတိယအကြီးအကဲ နာဒါလ် အလ်-နာရှစ်ဖ်က နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့၊ သမ္မတဦးဝင်းမြင့်၊ အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေ၊ ဘုန်းတော်ကြီးတွေ၊ ကျောင်းသားတွေအပါအဝင် လူပေါင်း ၃၅၀ လောက် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက ဖမ်းဆီးထားတာကို ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။

ဒီမိုကရေစီကို စော်ကားတာ၊ ဆန္ဒပြသူတွေကို အကြမ်းဖက်တာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကုလတာဝန်ရှိသူတွေ၊ သံတမန်တွေ အားလုံးက ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။

“ကမ္ဘာကြီးက ရှင်တို့ကို စောင့်ကြည့်နေတယ်။ ရှင်းရှင်းပဲပြောပါမယ်။ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေတဲ့သူတွေကို အသက်သေနိုင်လောက်တဲ့၊ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်နိုင်လောက်တဲ့ လက်နက်တွေ အသုံးပြုပြီး နှိမ်းနင်းတာကို လုံး၀ လက်မခံပါဘူး” လို့ အလ်-နာရှစ်ဖ်က ပြောပါတယ်။

လွတ်လပ်စွာ စုဝေးခွင့်နဲ့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်တွေကို ကန့်သတ်ဖို့ရည်ရွယ်ပြီး ထုတ်ပြန်တဲ့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီနဲ့ အမိန့်တွေကို ရှုတ်ချတယ်လို့ သူမက ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

ကုလဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ် မာ့ခ် ကက်ဆေရီက တရားလက်လွတ် ဖမ်းဆီးခံထားရသူတွေကို ပြန်လွှတ်ဖို့၊ အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုကို ပိတ်ဆို့မှုအပါအဝင် နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ အရေးယူဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

ကုလဆိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံသံအမတ် ဦးမြင့်သူက ကုလသမဂ္ဂနဲ့ ဆက်လက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေး စာချုပ်တွေကို လေးစားလိုက်နာသွားမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို လက်မခံဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

ထိထိရောက်ရောက် အရေးမယူနိုင်မှု

မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်ရှိ ပေါ်ပေါက်နေတဲ့ ပြဿနာတွေဟာ စစ်တပ်ကို အရပ်သားအစိုးရက မထိန်းချုပ်နိုင်တာ၊ နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေးနယ်ပယ်မှာ စစ်တပ်က လက်ဝါးကြီးအုပ်ကြီးစိုးမှုကို မဖယ်ရှားနိုင်တာတွေနဲ့ အရင်က စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို အရေးမယူနိုင်ခဲ့တာတွေကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ ဒုတိယအကြီးအကဲ အလ်-နာရှစ်ဖ် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀ အတွင်း မြန်မာစစ်တပ်က ကျူးလွန်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ ဆိုးဆိုးရွားရွား ရာဇဝတ်မှုတွေအကြောင်း လူ့အခွင့်ဆိုင်ရာ ကော်မရှင်နာမင်းကြီးတွေ၊ ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ အရင့့်အရင် တာဝန်ရှိသူတွေက ဒီကောင်စီမှာ တင်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး အရေးယူမှု မရှိတာကြောင့် စစ်ခေါင်းဆောင်တွေ ပိုအတင့်ရဲလာကာ ဒီနေ့လို အခြေအနေမျိုး ပေါ်ပေါက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်”

မြန်မာနိုင်ငံ ခေတ်သစ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံအဖြစ် ပေါ်ပေါက်လာဖို့အတွက် စစ်တပ်က အဓိကအဆီးအတားဖြစ်နေတယ်ဆိုပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ် အစီရင်ခံစာမှာ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့က ပြောကြားထားမှုကို အလ်-နာရှစ်ဖ်က ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

“တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ လက်ရှိ စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်ပိုင်းကလူတွေကို အအစားထိုးရမှာဖြစ်သလို၊ တပ်မတော်ကို ပြည်သူလူထုရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ လုံး၀ ထားရှိဖို့လည်း ဆောင်ရွက်ရပါမယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းမှုက ဒီအပေါ်မှာ မူတည်နေပါတယ်”

“ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကိုလေးစားရေး၊ အရပ်သားအစိုးရကို အာဏာပြန်ပေးရေး၊ မတရားသဖြင့် ဖမ်းဆီးထားသူတွေကို ချက်ခြင်းလွှတ်ပေးရေး အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို အပြစ်ထန်ဆုံးနည်းလမ်းနဲ့ တိုက်တွန်းဆော်ဩဖို့” အလ်-နာရှစ်ဖ်က လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီကို တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

Ref: Reuters, UN News