စစ်အာဏာရှင်ကပ်နှင့် ကိုဗစ်ကပ်ကို နှစ်ထပ်ကွမ်းရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြန်မာပြည်သူများ

ဇူလိုင် ၁၁၊ ၂၀၂၁
M-Media

-ကိုစိုးဝင်းတစ်ယောက် ကိုဗစ်လက္ခဏာ ခံစားနေရတဲ့ အဖွားဖြစ်သူအတွက် အောက်ဆီဂျင်ရဖို့ အောက်ဆီဂျင်စက်ရုံမှာ တန်းစီနေရပါတယ်။

“မနက် ၅ နာရီကနေ တန်းစီစောင့်လာတာ အခု နေ့လည် ၁၂ နာရီ ရှိပါပြီ။ အခုအချိန်အထိ လိုင်းစီနေရတုန်းပါ။ အောက်ဆီဂျင်ဟာ ပိုက်ဆံထက်တောင် ပိုရှားနေပါပြီ” လို့ နိုင်ငံရဲ့ အကြီးဆုံးမြို့ ရန်ကုန်မှာနေထိုင်တဲ့ သူက ပြောပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီလ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ခါးသီးကြမ်းတမ်းတဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေကို ကြုံတွေ့နေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ မေလ အလယ်ပိုင်းကစပြီး ကိုဗစ်ပြန်လည်မြင့်တက်လာမှုကို မတွန်းလှန်နိုင်သေးပါဘူး။ ဒါ့ကြောင့် စစ်ဆေးရုံမှာ တက်မရသူတွေ၊ ပြည်သူမုန်းတဲ့ စစ်အစိုးရအပေါ် အယုံအကြည်မရှိတဲ့အတွက် သူတို့ပေးတဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကို မလိုလားသူတွေ တော်တော်များများကတော့ ကိုစိုးဝင်းရဲ့ အဖွားလို နေအိမ်တွေမှာပဲ ကပ်ရောဂါကို ကြံ့ကြံ့ခံ ကျော်ဖြတ်နေရပါတယ်။

စစ်တပ်က ဖြုတ်ချလိုက်တဲ့ အရပ်သားခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လက်ထက် ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဩဂုတ်လမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဒုတိယလှိုင်းကို ကြုံရတဲ့အချိန် ခရီးသွားလာမှု တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ကန့်သတ်တာ၊ ရန်ကုန်မြို့ကို ပိတ်ပစ်တာ၊ ကူးစက်မှုများလို့ လော့ဒေါင်းချထားတဲ့ ဒေသတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်မှု ကန့်သတ်တာတွေ လုပ်ဆောင်ပြီး အောင်မြင်စွာ ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကလည်း အခြေအနေကို ဘယ်လို ထိန်းချုပ် ကိုင်တွယ်ရမလဲဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံပိုင်ရုပ်သံကနေ မကြာခဏ ပြည်သူတွေကို ဆော်ဩတိုက်တွန်း၊ မေတ္တာရပ်ခံတာတွေ လုပ်ဆောင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ကနေလည်း ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေ မှာယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကို ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးပြီး တစ်ပတ်အကြာမှာ သူမ ဖြုတ်ချခံလိုက်ရတာပါ။

စစ်တပ်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ဖြုတ်ချလိုက်မှုကြောင့် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း ဆန္ဒပြမှုတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး၊ စစ်အစိုးရနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းမပြုဖို့ ၀န်ထမ်းတွေကို တိုက်တွန်းတဲ့ နာမည်ကျော် CDM လှုပ်ရှားမှုကို ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေက ဦးဆောင်ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

စစ်ဆေးရုံတွေ ဆက်လက်လည်ပတ်နေပေမယ့် လူတော်တော်များများက ရှောင်ကြပြီး၊ စစ်အစိုးရကိုဆန့်ကျင်တဲ့ ဆရာဝန်တွေ၊ သူနာပြုတွေ ယာယီဆေးခန်း ဖွင့်လှစ်ကုသပေးပေမယ့် စစ်ကောင်စီရဲ့ ဖမ်းဆီးမှုကို ခံခဲ့ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမှုလုပ်ငန်းကလည်း ရပ်တန့်လုနီးပါး ဖြစ်သွားပြီး ကူးစက်မှုက ပေါက်ကွဲထွက်လာပါတယ်။

“စိတ်စေတနာဖြူစင်တဲ့ ဘယ်ပညာရှင်ကမှ စစ်ကောင်စီလက်အောက်မှာအလုပ်မလုပ်ချင်ပါဘူး။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လက်ထက်တုန်းက ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးအတွက် အစိုးရရော စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေပါ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ စစ်အာဏာရှင်အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာ အနာဂတ် ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲဆိုတာ ခန့်မှန်းရခက်ပါတယ်” လို့ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်တဲ့ Clean Yangon ကို တည်ထောင်သူ ကို ဇေယျာထွန်းက ပြောပါတယ်။

နိုင်ငံအနောက်မြောက်ပိုင်း စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ကလေးမြို့မှာ အောက်ဆီဂျင်ရဖို့ လူတွေ တန်းစီစောင့်နေကြတဲ့ ပုံတွေက ကမ္ဘာ့အနိမ့်ဆုံးတွေထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပြိုလဲတော့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှု ပြည်သူတွေကြားထဲမှာ ဖြစ်ပေါ်လာစေပါတယ်။

“မြေပြင်မှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှုအရေအတွက် လျင်လျင်မြန်မြန်မြင့်တက်လာမယ့်အန္တရာယ် ရှိနေတယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိနေတဲ့ ကုလဝန်ထမ်းတွေက ပြောပါတယ်။ ကိုဗစ်ကြီးကြီးမားမား ဖြစ်လာရင် ပြည်သူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကိုသာမက၊ စီးပွားရေးကိုပါ ဆိုးဆိုးရွားရွား ထိခိုက်လိမ့်မယ်ဆိုတာ ကုလသမဂ္ဂက သတိပေးထားပါတယ်။ အရေးကြီးတဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေ ပြန်ရအောင်လုပ်ပေးဖို့၊ ဗိုင်းရပ်စ်ပြန့်နှံ့မှုတားဆီးရေး လုပ်ငန်းတွေကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံမှုကို အရှိန်မြှင့်ဖို့ ကုလတာဝန်ရှိသူတွေက အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်” လို့ ကုလပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ စတီဖင် ဒူဂျာရစ်က ပြောပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့တစ်ပတ် နှောင်းပိုင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံက အကြီးဆုံးမြို့တွေဖြစ်တဲ့ ရန်ကုန်နဲ့ မန္တလေးတို့မှာ အောက်ဆီဂျင်ပြတ်လပ်မှုကို ကြုံတွေ့လာရပါတယ်။

စစ်အာဏာရှင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က အောက်ဆီဂျင်စက်ရုံတွေ အပြည့်အ၀လည်ပတ်ဖို့၊ စက်ရုံသုံးအောက်ဆီဂျင်တွေကို လူနာတွေသုံးလို့ရအောင် ပြောင်းလဲပေးဖို့ သောကြာနေ့က ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အစည်းအဝေးမှာ အမိန့်ပေးခဲ့ပါတယ်။

ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနဲ့ နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီး ဦးအောင်နိုင်ဦးက ​အောက်ဆီဂျင်ထုတ်လုပ်တဲ့ ကိရိယာ oxygen concentrator တင်သွင်းခွင့်အတွက် လိုင်စင်လိုအပ်ချက်တွေ၊ အခွန်တွေအားလုံးကို ဖြုတ်ပေးလိုက်တယ်လို့ စနေနေ့က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ စာရင်းအရ စနေနေ့မှာ ကိုဗစ်ကူးစက်သူ ၄၃၇၇ ဦး၊ သေဆုံးသူ ၇၁ ဦး ရှိပြီး ဒါဟာ စုစုပေါင်း ကူးစက်သူ ၁၈၈၇၅၂ ဦး၊ သေဆုံးသူ ၃၇၅၆ ဦး ရှိလာတာပါ။ စစ်ဆေးသူအကြား တွေ့ရှိမှုနှုန်းဟာ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ရှိနေပြီး ဘာ့ကြောင့် ဒီလောက်မြင့်တက်လာလဲဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုလည်း ပေါ်လာပါတယ်။

ကာကွယ်​ဆေးထိုးထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို တိတိကျကျမသိရပါဘူး။ ပြီးခဲ့တဲ့လနှောင်းပိုင်း စာရင်းတွေအရ ကာကွယ်ဆေးအလုံးရေ ၃.၅ သန်း ထိုးပေးထားတယ်လို့ဆိုပြီး ဒါဟာ ၅၅ သန်းရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံလူဦးရေရဲ့ ၃.၂ ရာနှုန်းလောက်သာ ကာကွယ်ဆေးနှစ်ကြိမ် ထိုးထားပြီးဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ပါ။

Johns Hopkins တက္ကသိုလ်ရဲ့ လေ့လာမှုတွေအရ ဇွန်လ ၂၅ ရက်နေ့အထိ လူ တစ်သိန်းမှာ ပျမ်းမှာ ၁.၁၈ ဦး ကိုဗစ်ကူးစက်ရာကနေ၊ ဇူလိုင်လ ၉ ရက်နေ့မှာတော့ ၆.၀၈ ဦးအထိ ကူးစက်လာပြီး ဒီကာလအတွင်း သေဆုံးမှုနှုန်းကလည်း ၀.၀၁ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၀.၀၈ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တက်လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။

ဒီအရေအတွက်ဟာ မြေပြင်ကပမာဏနဲ့ တော်တော်လေး လျော့နေနိုင်ပါသေးတယ်။

အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့ Relief International ရဲ့ အဆိုအရ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အဓိကစိန်ခေါ်မှုက စစ်ဆေးနိုင်စွမ်းနဲ့ စစ်ဆေးမှု၊ ကာကွယ်ဆေးရရှိမှု မလုံလောက်တာတွေဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

စာသင်ကျောင်းတွေ ၂ ပတ်ပိတ်မယ်လို့ စစ်ကောင်စီ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြာသာပတေးနေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ရန်ကုန်အပါအဝင် မြို့တော်တော်များများက ကူးစက်မှု ဆိုးဆိုးရွားရွားကြုံနေရတဲ့ ဒေသတွေမှာ အိမ်အပြင်မထွက်ဖို့ အမိန့်ထုတ်ထားသလို၊ အရေးပေါ် ဆေးရုံတွေလည်း ဆောက်လုပ်နေပါတယ်။

Ref: AP