မြန်မာနိုင်ငံတစ်၀ှမ်းမှပြည်သူများ မြေမြှုပ်မိုင်းရန်မှ မလွတ်ကင်းတော့

ဖေဖော်၀ါရီ ၂၀၊ ၂၀၂၃

M-Media 

-အသက် ၃ နှစ်အရွယ် သားငယ်လေး မိခင်ရဲ့ ပေါင်ပေါ်ကနေ အောက်ဆင်းပြီး ခြေနှစ်လှမ်း လှမ်းလိုက်တာနဲ့ ပေါက်ကွဲသံကြီးတစ်ခု ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ 

ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် မိခင်ရဲ့မျက်နှာ ထိခိုက်သွားပြီး မျက်လုံးလည်း ကောင်းကောင်း မမြင်ရတော့ပါဘူး။ 

ကရင်ပြည်နယ် ရွာငယ်လေးတစ်ရွာက ဆိပ်ကမ်းမှာ သားအမိနှစ်ဦး သင်္ဘောစောင့်နေစဥ် ဒီကြမ္မာဆိုးကို ကြုံတွေ့လိုက်ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မိခင်ဟာ မျက်လုံးကို ကြိုးစားဖွင့်ကာ သားငယ်လေးကို လိုက်ရှာရပါတော့တယ်။ ခြေထောက်က အသားတွေ၊ အရေပြားတွေ ပြုတ်ထွက်ပြီး အရိုးငေါငေါသာကျန်ကာ မြေပြင်ပေါ်လဲနေတဲ့ သားငယ်လေးကို မီးခိုးတွေကြားထဲမှာ သူမ မြင်တွေ့လိုက်ရပါတယ်။ 

“မေမေ အရမ်းနာတယ်လို့ သူက ငိုပြီး အော်နေတယ်။ ဘာဖြစ်သွားလဲဆိုတာ သူမသိပါဘူး” လို့ မိခင်ဖြစ်သူက ပြောပါတယ်။ 

သူမကတော့ သားလေးဟာ မြေမြှုပ်မိုင်းကို နင်းမိသွားတယ်ဆိုတာ သိလိုက်ပါတယ်။  

၁၉၉၇ ခုနှစ် ကုလမှာ မြေမြှုပ်မိုင်းအသုံးပြုမှု ပိတ်ပင်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် ချပြီးကတည်းက ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတော်တော်များများမှာ မြေမြှုပ်မိုင်းတွေကို မသုံးတော့တာ ဆယ်စုနှစ်ချီ ကြာမြင့်နေပါပြီ။

အဲဒီဆုံးဖြတ်ချက်မှာ လက်မှတ်မထိုးထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ မြေမြှုပ်မိုင်းတွေကို ဆက်လက်အသုံးပြုနေပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်၀ါရီလ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အလွန်အမင်း မြင့်တက်လာပါတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံက ပဋိပက္ခမှာ ပါ၀င်ပတ်သက်နေတဲ့ အဖွဲ့တိုင်းက မြေမြှုပ်မိုင်းတွေကို အသုံးပြုနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီမိုင်းတွေကြောင့် အရပ်သားထိခိုက်သေဆုံးမှုပမာဏ မြင့်တက်လာပြီး ကလေးငယ်တွေ ထိခိုက်မှုကလည်း ကြောက်စရာကောင်းလောက်အောင် များပြားလာပါတယ်။

၂၀၂၂ ခုနှစ် ကုလရဲ့ အချက်အလက်တွေအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မြေမြှုပ်မိုင်းတွေ၊ မပေါက်ကွဲသေးတဲ့ ဒုံးကျည်တွေကြောင့် အရပ်သား ထိခိုက်သေဆုံးမှုဟာ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးမြင့်တက်လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။

ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားရာဒေသတွေမှာ စောင့်ကြည့်မှုနဲ့ အချက်အလက်ကောက်ယူမှု ခက်ခဲတာကြောင့် မြေပြင်က တစ်ကယ့်အရေအတွက်က ပိုများလိမ့်မယ်လို့ လေ့လာစောင့်ကြည့်သူတွေက ပြောပါတယ်။ 

လက်ရှိကာလ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မြေမြှုပ်မိုင်းကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှု အရေအတွက်ဟာ သမိုင်းတစ်လျှောက် အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ 

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်အတွင်း နေပြည်တော်ကလွဲရင် အခြား တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်အားလုံးမှာ မြေမြှုပ်မိုင်းထောင်မှု မြင့်တက်လာပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးကပြည်သူတွေ မိုင်းအန္တရာယ်နဲ့ မလွတ်ကင်းနိုင်ဘူးလို့ ယေဘူယျ ယူဆလို့ရကြောင်း ကမ္ဘာ့မြေမြှုပ်မိုင်းစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ Landmine Monitor က ပြောပါတယ်။ 

မြန်မာစစ်တပ်က အရပ်သားတွေကို လူသားတံတိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုတဲ့ အလေ့အထဟာ ဆယ်စုနှစ်ချီ ကြာမြင့်ခဲ့ပြီး၊ ဒီလုပ်ရပ်ကြောင့် အရပ်သားတွေ မိုင်းထိတဲ့အရေအတွက်ကလည်း ကြောက်စရာကောင်းလောက်အောင် မြင့်တက်လာပါတယ်။ 

AP သတင်းဌာနရဲ့ လေ့လာဆန်းစစ်မှုမှာ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ သူတို့ချီတက်မယ့် လမ်းကြောင်းမှာ မိုင်းရှိနေရင် ရှင်းလင်းသွားဖို့အတွက် အရပ်သားတွေကို စစ်ကြောင်းရဲ့အရှေ့မှာထားကာ သွားလေ့ရှိတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ 

တိုက်ပွဲတွေပြီးသွားပေမယ့် မြေမြှုပ်မိုင်းတွေက ကျန်ရစ်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အရပ်သားတွေကို ဒုက္ခပေးပါတော့တယ်။ ဒီပြဿနာဟာ အနာဂတ်မှာလည်း ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေအုံးမှာပါ။

မြေမြှုပ်မိုင်းတွေ၊ မပေါက်ကွဲသေးတဲ့ ကျည်တွေရဲ့ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာ မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်ပွားနေတာ နှစ်ပေါင်း ၄၀ ကျော် ကြာမြင့်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် နိုင်ငံတစ်၀ှမ်း မိုင်းအသုံးပြုမှု မြင့်တက်လာပြီး ဒီပြဿနာကလည်း ပိုကြီးလာပါတယ်။ 

၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း မိုင်းနဲ့ မပေါက်ကွဲသေးတဲ့ ကျည်တွေကြောင့် သေဆုံးသူ ၁၀၂ ဦး၊ ဒဏ်ရာရသူ ၂၈၈ ဦးရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်ထက်စာရင် ၃၇ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာတယ်လို့ UNICEF ရဲ့ စစ်တမ်းကောက်ယူမှုမှာ တွေ့ရပါတယ်။

ထိခိုက်သေဆုံးမှုမှာ ကလေးငယ်အရေအတွက်ဟာ ၃၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ဒါဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကထက်စာရင် ၂၆ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

Ref: The Star 

https://www.thestar.com.my/aseanplus/aseanplus-news/2023/02/20/landmines-claiming-more-victims-in-myanmar