ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္
တပ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္
ဒီဇင္ဘာလ (၇) ရက္၊ ၂ဝ၁၅
ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ခင္ဗ်ား။
မဂၤလာပါ
ရာစုႏွစ္ဝက္ၾကာ အာဏာရွင္ / စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ကေန ဒီမုိကေရစီ စနစ္ေျပာင္းဖုိ႔ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး (၄) ဦး ကုိယ္ဖိရင္ဖိ လုပ္ေဆာင္မႈေတြကုိ ဖတ္ရၾကားရလုိ႔ ျမန္မာတဦး အေနနဲ႔ အထူးဝမ္းေျမာက္မိပါတယ္။
အလားတူပဲ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွင္သန္ခဲ့တဲ့ “ငါ့ေခါင္းစား၊ ငါတပါးမင္းျဖစ္” ဆုိတဲ့ ျမန္မာ့ ပေဒသရာဇ္ အစဥ္အလာဆုိးႀကီးကုိ ေပ်ာက္ေအာင္၊ ေအးခ်မ္းစြာ တာ၀န္နဲ႔ အာဏာ (တခ်ဳိ႕) လႊဲေပးမယ့္ အစဥ္အလာသစ္ႀကီးကုိ စတင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္မယ့္ လုပ္ရပ္ေတြကုိလည္း ျပည္တြင္း ျပည္ပမွာ ရွိတဲ့ ျမန္မာမ်ားက ၾသဘာေပးသံေတြ ဂုဏ္ယူစြာ ၾကားမိပါတယ္။
ဒီလုိ မဂၤလာရွိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေရာင္ျခည္ေတြ သန္းစျပဳလာတဲ့ အခါသမယႀကီးမွာ ကၽြန္ေတာ္ ေမာင္ဇာနည္ ျပည္သူတေယာက္ရဲ့ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိခြင့္ အရေသာ္လည္းေကာင္း၊ “ဆုိေရးရွိစ ဆုိခဲ့ေစ” ဆုိတဲ့ ျမန္မာ့ ဓေလ့အရေသာ္လည္းေကာင္း တုိင္းရင္းသား ဘာသာစုံ လူထုႀကီး တရပ္လုံးနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ အမ်ဳိးသားေရး ကိစၥရပ္ႀကီး (၂) ခုကုိ တင္ျပလုိက္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ့္ေနာက္ခံကုိ တုိတုိတုတ္တုတ္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကတည္းက ကၽြန္ေတာ္ဟာ ႏုိင္ငံေရး ရွင္ႀကီး၀မ္းေရာ၊ ရွင္ငယ္ဝမ္းေရာ ဝင္ဖူးပါတယ္။ NLD ကုိ တစုိက္မတ္မတ္ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္ထိ ေထာက္ခံခဲ့ၿပီး စီးပြားေရး သပိတ္ေမွာက္မႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ကမာၻသိေအာင္ လုပ္တဲ့ ကမ္ပိန္းေတြ ႀကဳိးစား ဦးေဆာင္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
အေနာက္ႏုိင္ငံ အစုိးရေတြရဲ့ မူ၀ါဒ မရုိးသားမႈေတြကုိ ျမင္လာလုိ႔ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ လက္တြဲလုပ္ဖုိ႔ လူမုန္းခံ၊ လူကဲ့ရဲ့ခံၿပီး ေျပာခဲ့၊ ဆုိခဲ့ လက္ေတြ႔လုပ္ခဲ့တဲ့ အထဲမွာလည္း ကၽြန္ေတာ္ ေရွ႕တန္းက ပါခဲ့ပါတယ္။
လတ္တေလာမွာေတာ့ ဘယ္ဘက္ ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းမွ အယုံအၾကည္ သိပ္မရွိတာမုိ႔ ျပည္ပမွာဘဲ အေျခခ်ၿပီး ေခါင္းခ်ဖုိ႔ စဥ္းစားထားရာက အလြန္အရုပ္ဆုိးတဲ့ တမ်ဳိးသားလုံး တုိင္းျပည္တျပည္လုံးနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ ကိစၥႀကီး (၂) ရပ္ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးထဲမွာ ဆက္ၿပီး ပတ္သက္ေနရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ပထမ အေၾကာင္းအရာႀကီး ကေတာ့ တပ္မေတာ္ရဲ့ ႀကီးႏုိင္ငယ္ညွဥ္း၊ ျပည္တြင္း ကုိလုိနီ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ပအုိဝ္း၊ ရခုိင္၊ ကုိးကန္႔ စတဲ့ တရားဝင္လုိ႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ တုိင္းရင္းသားေတြ ေသေၾကပ်က္စီး၊ ဘဝေတြ အနာဂတ္မရွိ၊ သယံဇာေတြ ျပဳန္းတီးမႈေတြကုိ ရပ္တန္႔က ရပ္ဖုိ႔ပါ။
ဒုတိယ အေၾကာင္းအရာႀကီး ကေတာ့ လက္နက္ကုိင္ ေတာ္လွန္ေရးလည္း မလုပ္၊ ဘာအၾကမ္းဖက္မႈမွလည္း မလုပ္၊ ဘာႏုိင္ငံေရး ျပစ္မႈမွလည္း မက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္နဲ႔ ဗမာျပည္ (ရခုိင္ျပည္) နယ္စပ္ေန ရုိဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ ဘာသာဝင္ သန္းေက်ာ္ကုိ အၿမံဳလုိက္ ဘ၀ပ်က္ေအာင္လုပ္ ကာယဒုကၡ၊ စိတၱဒုကၡ အမ်ဳိးမ်ဳိးၡေပးေန၊ ပါလီမန္ေခတ္၊ အိမ္ေစာင့္အစုိးရေခတ္နဲ႔ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ ေခတ္ဦးပုိင္းက အသိအမွတ္ျပဳထားခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရး သာမက ျမန္မာ ျပည္ေထာင္စုသား (တစ္နည္း – တုိင္းရင္းသား) အဆင့္အတန္း၊ အသိအမွတ္ျပဳမႈကုိပါ တရား၀င္ ရုပ္သိမ္းၿပီး နည္းမ်ဳိးစုံနဲ႔ ဒုကၡေပးေနမႈကုိ ရပ္တန္႔ဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီး တႏွစ္အတြင္း ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၉) ရက္ေန႔ ေန႔စြဲပါ စာနဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာ ေခါင္းေဆာင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုဆီ စာတတန္ ေပတတန္နဲ႔ တရားဝင္ – ၎တုိ႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အိမ္နီးခ်င္း ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံက မြတ္စလင္ အမ်ားစု ျဖစ္ေပမယ့္ ျမန္မာျပည္သစ္ကုိပဲ သစၥာရွိစြာ၊ ျပည္ခ်စ္စိတ္ရွိစြာနဲ႔ ေနဖုိ႔ သႏၷိ႒ာန္ခ်ထားေၾကာင္း၊ ရခုိင္ ဗုဒၶဘာသာ ညီအစ္ကုိ ေမာင္ႏွမမ်ားနဲ႔လည္း ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ အတူတကြ ေနႏုိင္ေၾကာင္းနဲ႔ ရခုိင္ေျမာက္ပုိင္းစြန္ ေဒသျဖစ္တဲ့ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ ရေသ့ေတာင္ ေဒသကုိ အမ်ားစုက ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္တာမုိ႔ ေမယုခရုိင္ဆုိၿပီး ရန္ကုန္ အေျခစုိက္ ျမန္မာျပည္ ဗဟုိအစုိးရက တုိက္ရုိက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေပးဖုိ႔ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့တာ သမုိင္း အေထာက္အထား အခုိင္အလုံ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ တပ္မေတာ္ စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရး ဌာနက ဦးေစာဦးနဲ႔ ဗနသ ဦးခ်စ္လႈိင္ ေခၚ စာေရးဆရာ ကုိကိုေမာင္ႀကီး တုိ႔ ဦးစီး ထုတ္ေ၀တဲ့ ေခတ္ေရး စာေစာင္ (ဇူလုိင္ ၁၉၆၁) မွာလည္း ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား ျမန္မာ ျပည္ေထာင္စုသားမ်ား အေနနဲ႔ သစၥာဆုိၾက၊ ျပည္ခ်စ္ စိတ္ျပၾကတာ မွတ္တမ္းတင္ထားခဲ့ပါတယ္။
ဒီအမ်ဳိးသား အေၾကာင္းကိစၥႀကီး (၂) ခုဟာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံေရး သမုိင္း အေထာက္အထား အရေရာ၊ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီး ေနာက္ပုိင္း တက္ခဲ့တဲ့ အစုိးရေတြရဲ့ (ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းရဲ့ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီ အပါအဝင္) တရားဝင္ မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြ အရေရာ၊ ဗုဒၶတရားေတာ္ အရေရာ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ အမ်ဳိးသားေရး ဒုစရုိက္ေတြ အဓမၼေတြ က်ဴးလြန္ေနတယ္ဆုိတာ ကၽြန္ေတာ္ ဘြင္းဘြင္းပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ျမန္မာမဟုတ္တဲ့ တုိင္းရင္းသားေတြ (ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္နီနဲ႔ ခ်င္း) မ်ားကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ / ဦးေအာင္ဆန္းက “ကခ်င္ တက်ပ္၊ ဗမာ တက်ပ္၊ ရွမ္း တက်ပ္” ဆုိၿပီး ကတိခံ၊ မိမိဆႏၵအရ ဗမာ / ျမန္မာေတြနဲ႔ ေပါင္းၿပီး အဂၤလိပ္ ကုိလုိနီေခတ္လြန္ ျပည္ေထာင္စုႀကီး ထူေထာင္ဖုိ႔ ေအာင္ျမင္စြာ စည္းလုံးႏုိင္ခဲ့လုိ႔ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ႀကီး ဆုိတာ ေပၚေပါက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ (၁ဝ) ႏွစ္ေပါင္းလုပ္၊ ေပါင္းေနၿပီးလုိ႔ ဗမာေတြ အႏုိင္က်င့္၊ ႏွိပ္စက္၊ ကတိဖ်က္တယ္ ဆုိရင္ ျပည္ေထာင္စုထဲက ခြဲထြက္ႏုိင္ခြင့္ဆုိတာကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ကုိယ္တုိင္ကတိေပးၿပီး စာနဲ႔ေပနဲ႔ စာခ်ဳပ္ထဲမွာ ထည့္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အႀကံေပးလုပ္ေနတဲ့ ဦးဟန္ေညာင္ေရႊရဲ့ သြားေလသူ မိခင္ႀကီး မဟာေဒဝီစဝ္ဟိန္ခမ္းရဲ့ ကုိယ္တုိင္ေရး လက္ေရးစာထဲမွာ (၁ဝ) ႏွစ္ၾကာလုိ႔ အဆင္မေျပရင္ တုိင္းရင္းသားမ်ား ခြဲထြက္ခြင့္ ရွိေရးကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ကုိယ္တုိင္ ယုံၾကည္မႈ တည္ေဆာက္တဲ့ လုပ္ရပ္အေနနဲ႔ ထည့္ေပးခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္နဲ႔ မြတ္စလင္ ေခါင္းေဆာင္ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္အပါအဝင္ တျခား အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား က်ဆုံးၿပီးတာနဲ႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ရဲ့ ကတိစကားေတြကုိ သူ႔အရုိက္အရာခံ ဗမာႏုိင္ငံေရး၊ စစ္ေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက သဲထဲ ေရသြန္သလုိလုပ္၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဗမာေတြက ကတိမတည္၊ မရုိးသားခဲ့လုိ႔ တုိင္းရင္းသား အားလုံး လက္နက္ကုိင္ ေတာ္လွန္ေရးေတြ မႈိလုိ ေပါက္ခဲ့ရျခင္း၊ ျပည္တြင္း စစ္မီး ေတာက္ေလာင္ခဲ့ရ၊ ေတာက္ေလာင္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အလားတူစြာပဲ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တၿပဳံလုံးကုိ လူမ်ဳိး အမည္နာမက အစ စားဝတ္ေနေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ႏုိင္ငံသား အေရးကုိ မူဝါဒခ်၊ ဗ်ဴဟာမ်ဳိးစုံ၊ ဥာဏ္နီ ဥာဏ္နက္မ်ဳိးစုံနဲ႔ အစုိးရ စစ္တပ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ရခုိင္ အမ်ဳိးသား အစြန္းေရာက္ ဝါဒီမ်ား ပူးေပါင္းၿပီး လုပ္ေနတာ ဆယ္စုႏွစ္ (၄) ခုထဲကုိ ေရာက္လာပါၿပီ။
ဖယ္ဒရယ္မူနဲ႔ အႏွစ္သာရကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း က်ဆုံးၿပီးမွ သူ႔အရုိက္အရာခံ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဖ်က္ဆီးခဲ့ေပမယ့္ ရုိဟင္ဂ်ာလုိ တၿမဳံလုံး ဘဝပ်က္၊ နာမဖ်က္ လုပ္ငန္းေတြကုိေတာ့ တခ်ိန္က တပ္မေတာ္ရဲ့ ေမြးစားဖခင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း ကုိယ္တုိင္ လုပ္သြားတာပါ။ သူ႔လက္နဲ႔ ေရးခဲ့တာကုိ သူ႔ေျခနဲ႔ ဖ်က္ခဲ့တာပါ။ အိမ္ေစာင့္အစုိးရ ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္အေနနဲ႔ေရာ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီး အေနနဲ႔ပါ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း မီးစိမ္းျပခဲ့လုိ႔ တခ်ိန္က သူ႔ညာလက္ရုံးႀကီးမ်ား ျဖစ္တဲ့ ဒုဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီး၊ ဒုဗုိလ္မွဴးႀကီး ေက်ာ္စုိး၊ ရခုိင္တပ္ေပါင္းစုမွဴးခ်ဳပ္ ဒုဗုိလ္မွဴးႀကီးရဲေခါင္နဲ႔ ဒုတပ္ရင္းမွဴး ဗုိလ္မွဴးအံ့ႂကြယ္ အပါအဝင္ တပ္မေတာ္အရာရွိႀကီးမ်ား ကုိယ္တုိင္ ၁၉၆၁ မွာ ရုိဟင္ဂ်ာ လက္နက္ကုိင္ေတြ [မူဂ်ာဟင္ဒင္း (သုိ႔) စစ္သူရဲႀကီးမ်ား] လက္နက္ခ်၊ အလင္းဝင္ၿပီး ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံသားမ်ား၊ သစၥာခံမ်ား အေနနဲ႔ တင္းျပည့္ က်ပ္ျပည့္ တုိင္းရင္းသား ႏုိင္ငံသား အေနနဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးစု တခုလုံးကုိ အသိအမွတ္ျပဳေပး၊ ျမန္မာ့အသံမွာ မြန္၊ ရွမ္း၊ လားဟူ တုိင္းရင္းသား ဘာသာစကားေတြနဲ႔ တန္းတူ၊ ရုိဟင္ဂ်ာဘာသာ အသံလႊင့္ခြင့္ေပး၊ ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း (၁၉၆၄) မွာ တရားဝင္ပဲ ေမယုခရုိင္ရဲ့ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာၿမဳိ႕ႀကီး (၂) ၿမဳိ႕နဲ႔ အနီး ပတ္၀န္းက်င္ ေက်းလက္ေဒသ အားလုံးဟာ သမုိင္းအေၾကာင္းအရာ၊ ယဥ္ေက်းမႈအရာ ရုိဟင္ဂ်ာ လူမ်ဳိးမ်ားရဲ့ ဘုိးစဥ္ေဘာင္ဆက္ ဇာတိခ်က္ျမွဳပ္ ပထဝီဝင္ ေဒသႀကီး ျဖစ္တယ္လုိ႔ အသိအမွတ္ ျပဳေပးခဲ့ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ့္ အဖုိးေလး၊ ဗုိလ္မွဴးအံ့ႂကြယ္ (ေဇယ်ေက်ာ္ထင္၊ ေမာ္ကြန္း၀င္ ပထမအဆင့္) ကုိယ္တုိင္ ၁၉၆၁ မွာ ေမယုခရုိင္ရဲ့ ဒုတိယ အႀကီးဆုံး စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး လုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရုိဟင္ဂ်ာ တုိင္းရင္းသားျပဳမႈ၊ အမည္နာမကုိ လက္ခံအသိအမွတ္ျပဳမႈ၊ ရုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ့ မူလဘူတ ခ်က္ျမွဳပ္ရာ ပထဝီေဒသ သတ္မွတ္ဖြဲ႔စည္းေပးမႈေတြကုိ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးေအာင္ႀကီး ကုိယ္တုိင္ သူသက္ရွိထင္ရွားရွိစဥ္က “ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္းေအာင္ႀကီး” အမည္အရင္းနဲ႔ တုိင္းျပည္သိေအာင္ သမုိင္းလိမ္လုိ႔မရေအာင္ ေရးသားေဖာ္ထုတ္ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ့္ အဖုိးေလး ဗုိလ္မွဴးအံ့ႂကြယ္ (ကြယ္လြန္) ဆုိတာ တျခားသူ မဟုတ္ပါဘူး။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး (အၿငိမ္းစား) ဦးသန္းေရႊရဲ့ အထက္အရာရွိ ျဖစ္ၿပီး ဗမာ့ေသနတ္ကုိင္တပ္ရင္း (၁) က ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္စိန္၀င္း (ကြယ္လြန္) [ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီဝင္ မဆလ ေခတ္ဦး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ့ တပည့္] ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား အေျမာ္အျမင္ႀကီးစြာ၊ ရုိဟင္ဂ်ာသူပုန္ ကိစၥကုိ ေျဖရွင္းစဥ္ကာလ၊ ယခုလက္ရွိ ဦးသိန္းစိန္ (DSA အပတ္စဥ္ ၉) နဲ႔ တပ္ခ်ဳပ္ႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္ (DSA အပတ္စဥ္ ၁၉) ဟာ အထက္တန္းေက်ာင္း၊ မူလတန္းေက်ာင္းေတြ တက္တဲ့ အရြယ္ပဲ ရွိပါဦးမယ္။
ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးေအာင္ႀကီး ကုိယ္တုိင္ေရး ေဆာင္းပါးထဲက သက္ဆုိင္တဲ့ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္ကုိ တင္ျပပါရေစ။
“စစ္ရုံးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ယခု ယုိးဒယား နယ္စပ္ ကိစၥကုိ စစ္ရုံးခ်ဳပ္က အျမဲ ဂရုစုိက္သလုိ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ကိစၥကုိ ဂရုစုိက္ခဲ့ ရပါသည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ မူဂ်ာဟစ္မ်ား လက္နက္ခ်ပါသည္။ ထုိလက္နက္ခ်ပြဲတြင္ ၎တုိ႔က ထုိနယ္သားမ်ားကုိ ေခၚေတာဟုလည္း မေခၚရန္၊ ဘဂၤလီဟုလည္း မေခၚရန္၊ စစ္တေကာင္းကုလားမ်ား ဟုလည္း မေခၚရန္၊ ရခုိင္မြတ္စလင္ ဟူေသာ အမည္နာမကုိလည္း မလုိခ်င္၊ သူတုိ႔ကုိ (ရုိဟင္ဂ်ာ) အေရွ႕သားဟု အာရဗစ္ စကားႏွင့္ အဓိပၸာယ္ရွိေသာ နာမည္ကုိ ေခၚရန္ တင္ျပၾကပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရာတြင္လည္း ၎တုိ႔က အယူဝါဒအရ ဘာသာကုိ အစြဲမျပဳဘဲ ေဒသကုိ အစြဲျပဳေသာ ၎တုိ႔နာမည္ကုိ ေရြးခ်ယ္တင္ျပရာ စစ္ဖက္ရုံးခ်ဳပ္မွ လူႀကီးမ်ား ေဆြးေႏြးၿပီး၊ ဥပမာ – ျမန္မာျပည္တြင္ မွီတင္းေနထုိင္၍ ေရွးယခင္ အဂၤလိပ္တုိ႔ အမည္ေပး ေခၚေ၀ၚခဲ့ေသာ လဝ လူမ်ဳိးကုိ ဝလူမ်ဳိးဟု ေခၚဘိသကဲ့သုိ႔ ကရင္နီဟု ေခၚတြင္ေသာ ေတာင္ေပၚ ကရင္လူမ်ဳိးစုက ကယားလူမ်ဳိးဟု ေခၚျခင္း၊ ယခင္က တလုိင္းဟု ေခၚၾကေသာ ေဝါဟာရကုိ မြန္ဟု ေျပာင္းျခင္းမ်ားကဲ့သုိ႔ သေဘာထား၍ ကုိးကန္႔နယ္၊ ဝနယ္၊ ျမစ္ႀကီးနား၊ ပူတာအုိ၏ ေျမာက္ပုိင္းႏွင့္ အေရွ႕ပုိင္း၊ က်ဳိင္းတုံ ေျမာက္ပုိင္း ေဒသတုိ႔ စုေပါင္း၍ စစ္ရုံးခ်ဳပ္ေအာက္တြင္ နယ္စပ္ေဒသ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တခု ဖြင့္လွစ္၍ နယ္စပ္ဖြံ႔ၿဖဳိးမႈ က်ယ္ျပန္႔စြာ လုပ္ေရး အစီအစဥ္တြင္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ေဒသကုိ ေမယုေဒသဟု သတ္မွတ္ၿပီး၊ စစ္ရုံးမွ အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ တင္ျပၿပီး၊ အစုိးရ ကက္ဘိနက္မွ လက္ခံသျဖင့္ ဗုိလ္မွဴးႀကီးေစာျမင့္ကုိ ထုိေဒသမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးခ်ဳပ္ ခန္႔အပ္ခဲ့ပါတယ္။ နာမည္ကုိလည္း ရခုိင္မြတ္စလင္အစား ရုိဟင္ဂ်ာသုံးခြင့္ျပဳခဲ့ပါသည္။” [စာညြန္း။ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္းေအာင္ႀကီး “ကၽြန္ေတာ္ေျဖရွင္းခဲ့ရေသာ ရုိဟင္ဂ်ာ ျပႆနာ” – ကၽြန္ေတာ္သိေသာ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ။ ျပည္ေထာင္စု အမ်ဳိးသားမ်ား ဒီမုိကေရစီပါတီ (Union Nationals Democratic Party – UNDP) သတင္းလႊာ – ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၉၉၂ စာမ်က္ႏွာ ၈]
DSA ပထမဦးဆုံး အပတ္စဥ္က ဗုိလ္ျဖစ္တဲ့ ေမာင္ေသာင္း၊ ေမာင္ေအာင္၊ ထြန္းၾကည္၊ ဥာဏ္လင္း စတဲ ့အထင္ကရ အရာရွိႀကီးမ်ားေတာင္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္မွာ (၂) ဘားတင္ ဗုိလ္ႏုႏု ဘဝပဲ ရွိပါေသးတယ္။
တပ္မေတာ္ တခုလုံး၊ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး ဌာနတခုလုံး၊ ဒုဦးစီးခ်ဳပ္ ေအာင္ႀကီးတုိ႔ အပါအဝင္ အရာရွိႀကီးမ်ား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ရုိဟင္ဂ်ာေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ သေဘာတူညီမႈ တရားဝင္ရယူခဲ့တာေတြကုိ ၁၉၇ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းမွာ ဦးေနဝင္းႀကီး ကုိယ္တုိင္ တရားပ်က္ ကတိပ်က္လုိ႔ ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ ကမာၻမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အစုိးရနဲ႔ ရခုိင္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီေတြဟာ Genocide ေခၚ လူမ်ဳိးစု အၿပဳံလုိက္ ေခ်မႈန္းေရး၊ (သတ္တယ္ အၾကမ္းဖက္တယ္ ဆုိတာ အမ်ဳိးတုံး ေခ်မႈန္းေရး စီမံကိန္းရဲ့ ၅ ပုံ ၁ ပုံ ေသာ အစိတ္အပုိင္းတခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ New Delhi တကၠသုိလ္က ဆရာေဟာင္း တဦးနဲ႔ ကြယ္လြန္သူ ခင္ပြန္း Dr. Michael Aris ရဲ့ မိတ္ေဆြရင္း ျဖစ္တဲ့ စီးပြားေရး ႏုိဗယ္လ္ဆုရွင္ ပါေမာကၡ Amartya Sen ကုိယ္တုိင္က ရုိဟင္ဂ်ာမုန္းတီးေရး စိတ္ေတြ ျမန္မာျပည္သူလူထုထဲ ျပန္႔ပြားေအာင္ ျမန္မာစစ္အစုိးရေတြ လုပ္ခဲ့တဲ့ သက္ေသ သကၠာယေတြရွိေၾကာင္း၊ လူမ်ဳိးတခုကုိ အၿပဳံလုိက္ ေခ်မႈန္းတယ္ဆုိတာ ဓားနဲ႔ထုိး၊ ေသနတ္နဲ႔ ပစ္ရုံမက အစာငတ္၊ ေရငတ္၊ ေဆးဝါးျဖတ္၊ အလုပ္ျဖတ္ စတဲ့ နည္းမ်ဳိးစုံနဲ႔ မ်ွင္းၿပီး ေခ်မႈန္း သတ္ျဖတ္လုိ႔ ရေၾကာင္း၊ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီနည္းေတြကုိ သုံးေနေၾကာင္း Nov. 2014 Harvard တကၠသုိလ္ ကြန္ဖရင့္မွာ ကမာၻသိေအာင္ ရွင္းလင္းျပသြားၿပီးသားပါ။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိလည္း Harvard တကၠသုိလ္လာလည္စဥ္ကာလ (၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္မွာ) ညစာစားရင္း ပညာရွိနည္းနဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား ဒုကၡ၊ သုကၡေရာက္တာ တုိင္းျပည္ေခါင္းေဆာင္ တဦးအေနနဲ႔ လ်စ္လ်ဴရႈမထားဖုိ႔ ေျပာခဲ့ေၾကာင္း ပါေမာကၡ Sen က ကၽြန္ေတာ့္ကုိ ကုိယ္တုိင္ ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။
ဇြန္ ၁၂ ရခုိင္ျပည္ အၾကမ္းဖက္မႈစၿပီး ဥေရာပ ပထမ ခရီးစဥ္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ILO (ကမာၻ႔ အလုပ္သမား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္) – သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ရုိဟင္ဂ်ာ ႏွိပ္ကြပ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေမးခြန္းေတြ အေမးခံခဲ့ရတာလည္း မွတ္မိမွာပါ။ ဂ်နီဗာမွာ သတင္းစာဆရာမ်ားက “ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးေတြက ခင္ဗ်ားတုိ႔ ျမန္မာျပည္သားေတြ ဆုိတာ ဟုတ္ပါသလား ကစၿပီး အေျဖရက်ပ္တဲ့ ေမးခြန္းေတြ ေမးတဲ့ေနာက္ ရခုိင္အမ်ဳိးသားပါတီက တိေမြးကု ဆရာဝန္ ေဒါက္တာေအးေမာင္ တုိ႔ကလည္း ရုိဟင္ဂ်ာဆုိတဲ့ စကား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ပါးစပ္က ထြက္ရင္ ရခုိင္ေတြ NLD ကုိ လုံး၀ မေထာက္ခံဘူးလုိ႔ အက်ပ္ကုိင္တာေတြ လုပ္လာတာကုိ ရေသ့ေတာင္ ရခုိင္ ကြန္ဖရင့္မွာ ေဒါက္တာေအးေမာင္ ကုိယ္တုိင္ ရခုိင္ျပည္သူေတြကုိ ေျဗာင္ဖြင့္ခ် ၿပီးသားပါ။ ဒီလုိ အေျခအေနေတြထဲမွာ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ သတင္း၊ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ ေမးတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ ေမးခြန္းမွန္သမွ် ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ မသိဘူး ဘူးခံ၊ ဒါမွမဟုတ္ ေဝ့လည္ေၾကာင္ပတ္ လုပ္ခဲ့တာ မွတ္တမ္းတင္ ကမာၻသိပါ။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က LSE ေခၚ လန္ဒန္တကၠသုိလ္ စီးပြားေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံေက်ာင္းမွာ ဇြန္လ (၁၈)၊ ၂ဝ၁၂ တုန္းက Rule of Law ေဟာေျပာ ေဆြးေႏြးပြဲ ပါဝင္ခဲ့တာကုိလည္း မွတ္မိမယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။ ၿဗိတိသွ်အစုိးရ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဌာနက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ “Listening mode” (သုိ႔) နားပဲေထာင္ခ်င္တဲ့ အာသီသ ျပင္းျပၿပီး သိပ္မေျပာခ်င္ဘူးလုိ႔ ေဆြးေႏြးပြဲ ဥကၠ႒ ကၽြန္ေတာ့္မိတ္ေဆြ ပါေမာကၡ Mary Kaldor ကုိႀကဳိတင္အေၾကာင္းၾကားလုိ႔ ရုိဟင္ဂ်ာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေမးခြန္းကုိ မင္းပဲေျဖပါလုိ႔ ပေရာ္ဖက္ဆာ Kaldor က ကၽြန္ေတာ့္ကုိ ႀကဳိတင္တာဝန္ေပးထားခဲ့ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္လည္း မဟုတ္၊ အစုိးရ တာ၀န္ရွိသူတဦးလည္း မဟုတ္ေပမယ့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာက စုိးရိမ္တႀကီး ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တတုိင္းျပည္လုံး တမ်ဳိးသားလုံး အသေရပ်က္ေစၿပီး ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးစု တစုလုံး လူလုံးမလွ ဒုကၡ ေသာင္းေျခာက္ေထာင္ ေရာက္ရတဲ့ ကိစၥကုိ ကၽြန္ေတာ္ကုိယ္တုိင္ ဥပေဒေၾကာင္းအရေရာ ဗုဒၶဘာသာ အျမင္ ရႈေထာင့္ကပါ ေျပာခဲ့တာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကုိယ္ေတြ႔မ်က္ျမင္ပါပဲ။
ယေန႔ ျမန္မာျပည္သူေတြထဲမွာ အမွန္တရားဆုိၿပီး လက္ခံ ယုံၾကည္ေနၾကတာက “ရုိဟင္ဂ်ာဆုိတာ လံၾကဳတ္ခုိးဝင္ ဘဂၤါလီေတြ” တကယ့္ သမုိင္းအမွန္ အျဖစ္အပ်က္အမွန္က ေရွးပေဝသဏီကတည္းက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏုိင္ငံရဲ့ နယ္ျခားေဒသတုိင္းမွာ ေနတဲ့ တုိင္းရင္းသား အားလုံးဟာ ကုိလုိနီေခတ္လြန္ကာလမွာမွ ေပၚေပါက္လာတဲ့ ႏုိင္ငံသစ္မ်ားထဲမွာ ဟုိဘက္ေရာ ဒီဘက္ေရာ ေတြ႔ရတဲ့၊ ေနထုိင္တဲ့ လူမ်ဳိးစုေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကုိ နယ္ျခားေဒသေတြမွာ ကုိယ္ေတြ႔ သြားေရာက္ေနထုိင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္ အရာရွိႀကီးေတြ [ဥပမာ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးေအာင္ႀကီး (ကြယ္လြန္)] က ၁၉၅ဝ – ၁၉၆ဝ ခုႏွစ္ကတည္းက သေဘာေပါက္ နားလည္ခဲ့သလုိ မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္ေတြ အားလုံးကလည္း ပညာရွင္ သုေတသီမ်ား အေနနဲ႔ သုေတသန ကြင္းဆင္းေလ့လာမႈ အေပၚ အေျခခံၿပီး “နယ္နိမိတ္ လူမ်ဳိးစုမ်ား” (Borderland Peoples) ကုိ လက္ခံ အသိအမွတ္ ျပဳထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီခုိး၀င္ဘဂါၤလီမ်ား ဆုိတဲ့ ျပည္သူ႔အျမင္ ဖန္တီးတာက တပ္မေတာ္ ေထာက္လွမ္းေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၉၂ မွာ ေထာင္ၿပီး ၂၀၁၃ မွာမွ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ “နစက” အဖြဲ႔ရဲ့ တည္ေထာင္သူလည္းျဖစ္၊ အႀကီးအကဲလည္း ျဖစ္တဲ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းခင္ညြန္႔ ကုိယ္တုိင္က ျမန္မာႏုိင္ငံ ကာကြယ္ေရး တကၠသုိလ္ (အဲဒီတုန္းကေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရး ေကာလိပ္ေပါ့) မွာ ၁၉၉ဝ အေစာပုိင္းေလာက္က ထိပ္တန္းလွ်ဳိ႕၀ွက္ သတ္မွတ္တဲ့ ေဟာေျပာမႈမွာ “ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္မွာ မြတ္စလင္ဘာသာဝင္မ်ား” အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကုိ ထြက္ေျပးတာပဲ ရွိတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရး ခုိးလုိးခုလု ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္း မ်ဳိးဆက္သစ္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ ရွင္းျပသြားခဲ့ပါတယ္။ [အညြန္း – (ဦးခင္ညြန္႔ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး ျမတ္ခုိင္) ဒုတိယအႀကိမ္ ဇန္န၀ါရီလ ၁၇၊ ၂ဝ၁၄၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၃၆]
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးခင္ညြန္႔ ကုိယ္တုိင္ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္အဆင့္ တက္မယ့္ စစ္ဗုိလ္ေတြကုိ ေပးတဲ့ ထိပ္တန္းလွ်ဳိ႕၀ွက္ လက္ျခာ (Lecture) ထဲမွာ ရခုိင္ဘက္က မြတ္စလင္ကုလားေတြ ဘဂၤလားျပည္ကုိ ထြက္ေျပးေနတယ္လုိ႔ တုိးတုိးတိတ္တိတ္ေျပာ – ျပည္သူလူထုၾကားထဲမွာေတာ့ ဘဂၤါလီေတြ အေနာက္တံခါးႀကီး ေပါက္လုိ႔ အစုလုိက္ အၿပဳံလုိက္ ခုိးဝင္ေနၾကတယ္ ဆုိၿပီး သတင္းမမွန္လႊင့္၊ ေဖာင္ႀကီး ၀န္ထမ္း တကၠသုိလ္မွာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးခင္ညြန္႔ရဲ့ တပည့္မ်ားျဖစ္တဲ့ – ခုထိေထာင္က်ေနဆဲ – တန္ျပန္ေထာက္လွမ္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္သန္းထြန္း (ေဒၚစုရဲ့ contact ေဟာင္း) နဲ႔ ဝိုင္းေတာ္သားေတြက ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၊ တျခား ဝန္ထမ္းမ်ားကုိ ဘဂၤါလီေတြ ဘယ္လုိခုိး၀င္ေနေၾကာင္း မဟုတ္မမွန္သတင္းေတြ ရုိက္ထည့္ဆုိေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းဆယ္စုႏွစ္ ၾကာလာတဲ့ အခါမွာေတာ့ ရုိဟင္ဂ်ာအသံၾကားရင္ ခုိး၀င္ဘဂၤါလီလုိ႔ လြယ္လြယ္ကူကူ လက္ခံၾကတာေပါ့။ စစ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြ ကုိယ္တုိင္က ရုိဟင္ဂ်ာမုန္းတီးေရး၊ ဆန္႔က်င္ေရးေတြကုိ စီမံကိန္းခ်ၿပီး လုပ္ခဲ့တာေတြ သက္ေသ မွတ္တမ္းမွတ္ေတြ ေတာင္လုိ ပုံလုိ႔။
ဦးေနဝင္းႀကီး စစ္အာဏာရွင္ အေနနဲ႔ တုိင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ (၂၆) ႏွစ္ ကာလအတြင္းမွာ တပ္မေတာ္ဖခင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ့ ကတိကဝတ္ ျပဳခဲ့တာေတြ၊ ပုိဆုိးတာက သူကုိယ္တုိင္ ပါလီမန္ ဒီမုိကေရစီ စနစ္နဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ့ မူလ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒကုိ စစ္သားတဦး အေနနဲ႔ ဘယ္လုိ ဦးထိပ္ထားၿပီး ကာကြယ္မယ္ ေျပာခဲ့တာ၊ ဥပေဒနဲ႔မူကုိ လက္ဖမုိးလုိ႔ ေမွာက္ခ်ီလွန္ခ်ီ လုပ္ခဲ့တာ တတုိင္းျပည္လုံး သိပါတယ္။
ဦးေနဝင္းႀကီး အရုိက္အရာခံခဲ့တဲ့ ဦးသန္းေရႊ၊ ဦးေမာင္ေအး၊ ဦးခင္ညြန္႔နဲ႔ လက္ရွိ ဦးသိန္းစိန္၊ တပ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္တုိ႔လည္း ေမွာက္ခ်ီလွန္ခ်ီ သစၥာမတည္ဆုိတဲ့ အစဥ္အလာဆုိးႀကီးနဲ႔ ဆက္လက္ ခ်ီတက္ေနၾကလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အမိျမန္မာျပည္ႀကီးလည္း ကေမာက္ကမေတြျဖစ္၊ တုိင္းရင္းသား ျပည္သူေတြကလည္း ဘဝေတြ ကစဥ္႔ကလ်ား၊ ရုိဟင္ဂ်ာေတြလည္း လူမ်ဳိးတၿမဳံတသုိက္ႀကီး ဒုကၡပင္လယ္ေဝ၊ လယ္သမား၊ အလုပ္သမား၊ ေက်ာင္းသားေတြလည္း လယ္ပ်က္ ယာပ်က္ အလုပ္ပ်က္၊ ဘဝပ်က္။
အဓိကကေတာ့ စစ္ေရး၊ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား အတၱစိတ္ေတြ၊ ေမာဟစိတ္ေတြ ေရွ႕ထား အမွန္တရားကုိ အမွားတရားလုပ္ အမွားတရားကုိ အမွန္လုိ ေရငုံႏႈတ္ပိတ္ ေနခဲ့ၾကလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္ႀကီး ေဝသာလီ ျပည္ပ်က္ႀကီးလုိ စစ္မီး၊ လူမ်ဳိးမီး၊ ဘာသာမီးေတြနဲ႔ လြတ္လပ္ေရး ရကတည္းက ဒုကၡေပါင္းစုံ ျပႆနာေပါင္း ေသာင္းေျခာက္ေထာင္ ႀကဳံခဲ့ ႀကဳံရဆဲ ျဖစ္ေနတာပါ။
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လုပ္ပုိင္ခြင့္၊ တာ၀န္လႊဲေပးတာ တခုတည္းနဲ႔ အမ်ဳိးသားေရး ျပႆနာႀကီး ႏွစ္ရပ္ (၁) ျပည္တြင္း ကုိလုိနီစစ္နဲ႔ (၂) ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတၿမဳံလုံး ေခ်မႈန္းမႈ စီမံကိန္းႀကီး ရပ္သြားဖုိ႔ အလားအလာ မျမင္ပါ။
ေနာက္ဆုံး အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ျမန္မာေတြရဲ့ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ love of truth (အမွန္တရားကုိ ခ်စ္ျမတ္ႏုိးျခင္း) ဆုိတဲ့ လူသား တန္ဖုိး စံနမူနာတခုလုိ သူ႔သားသမီး သုံးေယာက္လုံးကုိပါ အလြန္လုိက္နာ က်င့္သုံးေစခ်င္ေၾကာင္း ေရးခဲ့ေျပာခဲ့သလုိ လက္ရွိ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ဗုိလ္ေလာင္းဘဝမွာ ဖတ္ခဲ့ရမယ့္ စစ္တကၠသုိလ္မွာ ျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ “ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ အျပဳအမူ၊ အက်င့္အႀကံႏွင့္ အေတြးအေခၚမ်ား” ဆုိတဲ့ စာအုပ္အရ ဆုိရင္လည္း ေနာင္ တေခတ္၏ ေအာင္စစ္သည္မ်ားဟာ အမွန္တရားကုိ ခ်စ္ျမတ္ႏုိး၊ အမွန္တရားကုိ အေျခခံထားက်င့္တဲ့ လူေကာင္းမ်ား၊ ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္ေကာင္းမ်ား စစ္ေရးေခါင္းေဆာင္ေကာင္း မ်ားသာ ျဖစ္သင့္ပါတယ္။
“ရုိဟင္ဂ်ာဆုိတာ ျမန္မာျပည္မွာ မရွိ” ဆုိၿပီး အမွန္တရားကုိ ပဲႀကီးေလွာ္ေလာက္ေတာင္ တန္ဖုိးမထားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ကတိက၀တ္ေပးခဲ့တဲ့ “ဗမာ တက်ပ္၊ ရွမ္း တက်ပ္” ဆုိတဲ့ တုိင္းရင္းသား အားလုံး သာတူညီမွ်ေရး မူ၀ါဒကုိ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ အယုံအၾကည္ မထားတာ၊ ဟန္ေဆာင္ ဖယ္ဒရယ္မူ ေအာ္ၾကတာမ်ဳိးေတြဟာ သြားေလသူ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ကုိ ေန႔စဥ္ တံေတြးနဲ႔ေထြး၊ မ်က္ႏွာအုိးမဲ သုတ္တာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။
ဒီမုိကရစီ စနစ္၊ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံေတာ္နဲ႔ ဒီမုိကေရစီ လူ႔ေဘာင္သစ္ကုိ ေႂကြးေၾကာ္ၿပီး ထူေထာင္ေနတဲ့ ကာလသစ္ႀကီးမွာ ႏွစ္ေပါင္း ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာက အဘ-အဘမ်ား အစဥ္ဆက္က က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အမွားတရားမ်ား၊ အမ်ဳိးသား ဒုစရုိက္လုပ္ငန္းႀကီးမ်ား ျဖစ္တဲ့ ျပည္တြင္း ကုိလုိနီစနစ္နဲ႔ စစ္ကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ ရုိဟင္ဂ်ာ လူမ်ဳိးစု အၿပဳံလုိက္ ေခ်မႈန္းေရးကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ ရပ္တန္႔က ရပ္ၾကဖုိ႔၊ ျမန္မာတဦး၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္ တဦး တခ်ိန္က တပ္မေတာ္ကုိ အလြန္ေလးစား တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကုိ အလြန္တန္ဖုိး ထားခဲ့ဖူးသူ တဦးအေနနဲ႔ လူသိရွင္ၾကား ေမတၱာရပ္ခံအပ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆုံးအေနနဲ ေျပာရရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္း အားလုံးက အမိျမန္မာျပည္ရဲ့ ႏုိင္ငံေရး၊ စစ္ေရးကုိ ကုန္းေဘာင္ေခတ္၊ ပေဒသရာဇ္ စနစ္ လက္ထက္ကတည္းက ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့ၾကတာပါ။
အဖုိးေလး တေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဦးအံ့ႂကြယ္ (ကြယ္လြန္) က ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး (အၿငိမ္းစား) ဦးသန္းေရႊနဲ႔ ဇနီး ေဒၚႀကဳိင္ႀကဳိင္ကုိ သူကုိယ္တုိင္ တပ္ရင္းမွဴး ဘ၀က ကမကထလုပ္ၿပီး လက္ထပ္ေပးခဲ့သူ ျဖစ္သလုိ ေနာက္ အဖုိးေလး တဦးျဖစ္တဲ့ ကြယ္လြန္သူ ဦးဇန္ရင္ (ဝဏၰေက်ာ္ထင္) က ေဒၚစု ဖခင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ကုိ ေက်ာင္းသား ကုိေအာင္ဆန္း ဘ၀ကတည္းက ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ပဲခူးေဆာင္မွာ အခန္းခ်င္းကပ္၊ အတူေနသူ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္ၿပီး ကုိေအာင္ဆန္း အိပ္ရာထ ေနာက္က်တုိင္း အေဆာင္မွာ မ်က္ႏွာသစ္စရာ ေရ မရွိတဲ့ ေန႔ေတြမွာ သူခင္တဲ့ ေလးစားတဲ့ ကုိေအာင္ဆန္းကုိ သူ႔ေသာက္ေရအတြက္ သိမ္းထားတဲ့ ေရတေကာင္းထဲက ေရနဲ႔ ေန႔စဥ္လုိလုိ မ်က္ႏွာသစ္၊ သန္႔ရွင္းေစခဲ့တဲ့ သူငယ္ခ်င္းမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ မဆလေခတ္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူတုိင္း ႏႈတ္တုိက္က်က္ ရြတ္ဆုိခဲ့တဲ့ “ေမာင္တုိ႔ၾကားကုန္ေလာ့ …” နဲ႔ စခ်ီတဲ့ “ေရွးေခတ္ ပုဂံျပည္” ဆုိတဲ့ ကဗ်ာႀကီးကုိ ေနသူရိန္ ညီလာခံႀကီး မွာ သံခ်ဳိအေနနဲ႔ ဆုိရင္း မ်ဳိးခ်စ္စိတ္၊ ေတာ္လွန္ေရးစိတ္ ျပန္႔ပြားေအာင္ တတပ္တအား ပါ၀င္လႈပ္ရွားခဲ့ဖူးသူ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၈ ရွစ္ေလးလုံး အေရးအခင္း မျဖစ္ခင္ ကၽြန္ေတာ္ အေမရိကန္ကုိ ပုဂၢလိက ပညာေတာ္သင္ဆုနဲ႔ ေက်ာင္းသြားတက္ဖုိ႔ ထြက္သြားရင္းက ကုိယ့္တုိင္းျပည္ႀကီး ဘယ္ေလာက္ ခၽြတ္ၿခဳံက်ၿပီး ျပာပုံတုိးေနတာ မေနႏုိင္လုိ႔ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔၀င္ၿပီး ပတ္သက္ေနတာပါ။ တပ္ခ်ဳပ္ႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္နဲ႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္လည္း – စရဖခ်ဳပ္ ကုိျမထြန္းဦးတုိ႔၊ သူ႔ဆရာ ယခင္ စရဖခ်ဳပ္ ဒုဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးျမင့္ေဆြ (ရန္ကုန္တုိင္း ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္) တုိ႔ကုိေမးၿပီး ဒီဇာနည္ဆုိတာ ဘယ္လုိလူစားမ်ဳိးလဲ ဆုိတာ ေမးၾကည့္ပါ။
အမတ္ႀကီး ဦးေပၚဦး သာဓက ေပးခဲ့သလုိ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား အားလုံးဟာလည္း အနိစၥ သေဘာနဲ႔ တေန႔မွာ လက္ခ်ည္းဗလာ သြားၾကမယ့္သူေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔ဘဝ ရေတာင့္ရခဲ တုိတုိေလး အခ်ိန္ေလးမွာ အမွန္တရားကုိ အေျခခံတဲ့ ဒီမုိကေရစီ စနစ္၊ ႏုိင္ငံေတာ္နဲ႔ လူ႔ေဘာင္သစ္ႀကီးကုိ တည္ေဆာက္ၾကဖုိ႔ အႏူးအညြတ္ တုိက္တြန္းအပ္ပါတယ္။
ေခါင္းေဆာင္ႀကီး (၄) ဦးလုံး ကာယသုခ၊ စိတၱသုခနဲ႔ ျပည့္စုံၿပီး ေဘးဘယာ အေပါင္း ေ၀းၾကပါေစ။
စစ္ဒုကၡခံ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ပအိုဝ္း အပါအ၀င္ တုိင္းရင္းသား အားလုံးနဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာ လူမ်ဳိးစုမ်ားလည္း ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ့ ဒုကၡေပးမႈ၊ ႏွိပ္စက္မႈ အဖုံဖုံမွ ကင္းေဝးၾကပါေစ။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဗမာ့ တပ္မေတာ္နဲ႔ ဗမာျပည္သူေတြက ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံႀကီးဆိုၿပီး ထူေထာင္ေနတာကို တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေတြကေတာ့ သူတို႔ကို ၿဗိတိသွ်ေတြ နယ္ခ်ဲ႕သိမ္းပိုက္ခဲ့သလို မ်ိဳး ကိုလိုနီလက္သစ္လုပ္တာလို႔ ျမင္ပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဗမာေတြက အမ်ိဳးသားေန႔၊ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြ ဆိုၿပီး ကိုယ့္ဘာသာသတ္မွတ္ ဂုဏ္ျပဳေနၾကေပမယ့္ တိုင္းရင္းသားေတြမွာလည္း သူတို႔ကိုယ္တိုင္သတ္မွတ္ထားတဲ့ အမ်ိဳးသားေန႔ရက္ေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ႐ွိပါတယ္။ ဒါေတြကို ခုထိ အသိအမွတ္ျပဳ မခံရဘဲ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္တာေတြ လုပ္ေနလို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရးရတာ အႏွစ္ ၇ဝ ႐ွိေတာ့မယ္၊ ခုထိ ျပည္ေထာင္စု တဝွမ္းလုံးက တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ဘာသာေပါင္းစုံ ကိုးကြယ္သူေတြ နားလည္ လက္ခံႏိုင္မယ့္ ျပည္ေထာင္စုသား အားလုံးနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ယုံၾကည္ယူဆခ်က္၊ မွ်ေဝခံယူခ်က္ ဆိုတာေတြ မ႐ွိဘဲ မေအးခ်မ္းႏိုင္တာေတြ ျဖစ္ေနရတာလို႔ ကြ်န္ေတာ္ ယုံၾကည္ပါတယ္။
အေ၀းေရာက္ျမန္မာျပည္သား
ေမာင္ဇာနည္ –
ေဒါက္တာေမာင္ဇာနည္၏ ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း
MA (California)
PhD (Wisconsin) Visiting Fellow (2011 – 13),
Human Security and Civil Society Research Unit, Department of International Development, LSE (London School of Economics)
**ေဆာင္းပါးရွင္၏ အျမင္ႏွင့္ အာေဘာ္သာျဖစ္ပါသည္။
