(Myanmar Now ) စိုးစံထိုက္ စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ ေရးသားသည္။
ကင္ဆာနဲ႔ ေရာဂါစံုျဖစ္ပြားေနျခင္းဟာ လူသံုးမ်ားတဲ့ ငါးပိထဲ ပိုးသတ္ေဆး၊ ဓာတုေဆးပါဝင္မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနၿပီး ဒီျပႆနာကို ပူးေပါင္းေျဖရွင္းဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္
ရန္ကုန္ၿမဳိ႕က မွ်င္ငါးပိသိုေလွာင္ထားတဲ့ ငါးပိ ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းခြင္တစ္ခု။ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါး ကြပ္ကဲေရး ဦးစီးဌာနက မွ်င္ငါးပိမွာ တားျမစ္ဆိုးေဆး အသံုးမျပဳေရး ပညာေပး ေဆြးေႏြးေနတာ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ရွိပါၿပီ။ လုပ္ငန္းရွင္အမ်ားအျပားကေတာ့ ငါးပိ ေရာင္းပန္းလွေရး လုပ္ေဆာင္ရာမွာ ကုန္က်စရိတ္ သက္သာဖို႔ ေစ်းသက္သာတဲ့ တားျမစ္ဆိုးေဆးကို သံုးေနၾကပါတယ္။ မၾကာေသးခင္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ့ ေစ်းတစ္ခုအတြင္း သားငါး ေရာင္းတဲ့ေနရာကို ေရာက္သြားခ်ိန္မွာ အ့ံၾသစရာ အေျခအေန တစ္ခုကို ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။
ဟင္းသီးဟင္းရြက္တန္းမွာေတာ့ ယင္ေကာင္ေတြ တဝီဝီ ပ်ံသန္းေနေပမယ့္ ငါးပိဆိုင္ေတြမွာေတာ့ ယင္ေကာင္ တစ္ေကာင္မွ မရွိသလို၊ ငါးပိပံုထဲမွာလည္း ေလာက္ေကာင္ေလးေတြကို မေတြ႔ရပါဘူး။ ငါးပိနဲ႔ေလာက္ ေရႊနဲ႔ေက်ာက္လို႔ ဆိုၾကေပမဲ့ ငါးပိဆိုင္ေတြရဲ႕ အေနအထားက အဲဒီဆိုရိုးစကားနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ျမန္မာေတြရဲ႕ ရုိးရာအစားအစာ ငါးပိမွာ ဆိုးေဆး၊ ယင္မနားေဆး၊ ေလာက္ေသေဆး၊ ပိုးသတ္ေဆးေတြ ပါဝင္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ သတင္းေတြ ထြက္ေနတာ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ရိွခဲ့ေပမယ့္လည္း ငါးပိနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သုေတသနေတြ ထြက္ေပၚလာျခင္း မရိွေသးသလို စားသံုးသူ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးဆိုတာ ေလထဲ တိုက္အိမ္ေဆာက္သလို မႈန္ဝါးဝါး ျဖစ္ေနဆဲပါ။
ကင္ဆာနဲ႔ ေရာဂါစံုျဖစ္ပြားေနျခင္းဟာ လူသံုးမ်ားတဲ့ ငါးပိထဲ ပိုးသတ္ေဆး၊ ဓာတုေဆးပါဝင္မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနၿပီး ဒီျပႆနာကို ပူးေပါင္းေျဖရွင္းဖို႔ လိုအပ္ေနခ်ိန္မွာ အစားအစာေတြ ေဘးကင္းလံုၿခံဳေအာင္ အစုိးရက ယခုထက္ပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ မလုပ္ဘူးလားလို႔ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ငါးပိ အလုပ္ရံုတစ္ခုအတြင္း ေတြ႔ရတဲ့ အရည္က်ိဳ ငါးပိ သိုေလွာင္ကန္တစ္ခု။ လုပ္ငန္းရွင္တခ်ဳိ႕က ကာလတိုအတြင္း ကုန္ေခ်ာထုတ္လုပ္ၿပီးစီးခ်င္တဲ့ အတြက္ အရည္က်ိဳငါးပိထဲ ယူရီးယားေျမၾသဇာထည့္ၾကတယ္လို႔ အစားအစာ သုေတသီ ေဒါက္တာ ျပည့္ၿဖိဳးက ဆိုပါတယ္။ ငါးပိထဲက အာဆင္းနစ္
ဓာတ္ခြဲခန္း တစ္ခုရဲ႕ အေျဖကေတာ့ မွ်င္ငါးပိနမူနာမွာ အာဆင္းနစ္ ပါဝင္မႈ မရိွပါဘူး။ တျခား ဓာတ္ခဲြခန္း တစ္ခုရဲ႕ ေတြ႔ရိွခ်က္ကေတာ့ အာဆင္းနစ္ဓာတ္ ပါဝင္မႈက ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ သတ္မွတ္ခ်က္ထက္ ၅ ဆနီးပါး ပိုေနပါတယ္။ ဓာတ္ခြဲခန္းမႉးကေတာ့ အာဆင္းနစ္ဓာတ္ပါဝင္မႈဟာ ဓာတုဆိုးေဆးေၾကာင့္လို႔ ပံုေသ ေျပာလို႔မရဘူး၊ ဧရာဝတီတိုင္းေဒသႀကီးကထြက္တဲ့ ငါးပိေတြမွာဆို ေရကတစ္ဆင့္ ပါဝင္ႏိုင္တယ္လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။
အစားအေသာက္ ဆိုင္ရာ ပညာရွင္ ေဒါက္တာစိုးခိုင္ကလည္း ေဒသတခ်ဳိ႕ရဲ႕ ျမစ္ေခ်ာင္း၊ အင္းအိုင္မ်ားက ရရွိတဲ့ ငါးပုစြန္ေတြမွာ အာဆင္းနစ္က သဘာဝ အေလ်ာက္ ပါဝင္ႏုိင္သလို၊ ငါးပိထုတ္လုပ္ပံု အဆင့္ဆင့္မွာလည္း ပါဝင္လာႏုိင္ေျခရွိတယ္လို႔ ရွင္းျပပါတယ္။
အရည္က်ိဳ ငါးပိကို စဥ့္အိုးထဲ သိုေလွာင္ထားပံု။ ငါးပိေစ်းကြက္ထဲမွာ အရည္က်ိဳ ငါးပိက ေရာင္းအား အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ၿပီး ၁ ပိႆာကို လက္ကားေစ်း က်ပ္ ၃၅ဝ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အသည္းကင္ဆာက ကင္ဆာေရာဂါအားလံုးရဲ႕ တတိယ အျဖစ္အမ်ားဆံုးအဆင့္မွာ ရွိေနေၾကာင္း ရန္ကုန္၊ လမ္းမေတာ္ ၿမိဳ႕နယ္ ခုတင္ ၅ဝဝ ဆံ့ ေဆးရံုႀကီးရဲ႕ မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရပါတယ္။
အဲဒီ ေဆးရုံမွာ အသည္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးကုသမႈ ခံယူေနတဲ့ လူနာမ်ားစြာထဲမွာ တစ္ဦးက ၅၆ ႏွစ္ အရြယ္ ေဒၚခင္ခင္ေစာ ျဖစ္ပါတယ္။
“ရုတ္တရက္ ေခါင္းမူးၿပီး ၾကြက္တက္လို႔ ရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီး အေရးေပၚကိုေရာက္မွပဲကြ်န္မမွာ ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးတိုးသာမကဘဲ အသည္းကိုပါ ထိေနတယ္ဆိုတာ သိရတာ” လို႔ ေဒၚခင္ေစာက ဆိုပါတယ္။
“ေန႔တိုင္းစားေနတဲ့ ငါးပိမွာ ဆိုးေဆးေတြ၊ ယူရီးယားေတြ ထည့္တယ္လုိ႔ အျပင္မွာေျပာၾကတာပဲ။ ငါးပိရည္ မပါရင္ ထမင္းစားမၿမိန္လို႔ စားေနတာပဲ။ အခုေတာင္ ေသြးတိုးေရာဂါရွိတယ္လ႔ို ဆရာဝန္ေျပာလို႔ ေလွ်ာ့စားေနရတယ္”
– ငါးပိအလုပ္ရုံ တစ္ခုအတြင္း စဥ့္အိုးထဲ သိပ္ထားတဲ့ မွ်င္ငါးပိကို ေတြ႔ရပံု။ ေရာင္းပန္းလွ၊ တာရွည္ အထားခံဖို႔ ငါးပိကို ေဆးဆိုးၾကတယ္၊ မွ်င္ငါးပိမွာ အမ်ားဆံုးေတြရတဲ့ တားျမစ္ဆိုးေဆးက Rhodamine B ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒီဆိုးေဆး အမ်ဳိးအစားကို သိုးေမြး၊ ပိုးထည္၊ သားေရတို႔ကို အေရာင္ဆိုးရာမွာ အသံုးျပဳဖို႔ ထုတ္လုပ္ထားတာျဖစ္ေၾကာင္း အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရး ဦးစီးဌာန ညြန္ၾကားေရးမႉး တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာ ထြန္းေဇာ္က ေျပာပါတယ္။ ေသြးတိုး၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း၊ ကင္ဆာ အပါအဝင္ မကူးစက္နိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈႏႈန္း က ျမင့္မားလာတယ္လို႔ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန၊ မကူးစက္နိုင္သည့္ ေရာဂါမ်ား ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းေရး ဌာနခြဲ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ေဒါက္တာျမင့္ေရႊက ေျပာပါတယ္။ တျခားေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသဆံုးသူ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ ထက္ဝက္ေက်ာ္ ရွိေနတယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
အာဆင္းနစ္အဆိပ္သင့္ အစားအစာေတြေၾကာင့္ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္ ပ်က္စီးေစတယ္၊ ေရာဂါလကၡဏာ ေပၚလာဖို႔လည္း ၅ ႏွစ္မွ ၁၅ ႏွစ္အတြင္း ၾကာတတ္တယ္လို႔ ေဆးပညာရွင္ေတြက ဆိုပါတယ္။
အာဆင္းနစ္ ပါဝင္တဲ့ေရကို ေသာက္သံုးရတဲ့ ေဒသက ေဒသခံေတြ အေနနဲ႔ ဆီးအိမ္၊ အဆုတ္၊ အေရျပား ကင္ဆာတို႔ ျဖစ္ေစနိုင္ၿပီး အေရျပား ျပႆနာ မ်ား၊ ေသြးလည္ပတ္မႈစနစ္၊ ပင္ကို ခုခံအားစနစ္ နဲ႔ အာရုံေၾကာ စနစ္ေတြကို ပ်က္စီး ထိခိုက္ေစနိုင္တယ္လ႔ိုကမၻာ့ က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ စစ္တမ္းက ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အရည္က်ိဳငါးပိအတြက္ ႀကိတ္ထားတဲ့ ငါးေခါင္း၊ ငါးရိုးေတြကို ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ ငါးပိစက္ရံုတစ္ခုအတြင္း ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာ ပံုၿပီး သိုေလွာင္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမၾသဇာ၊ ဓာတုေဆး မသံုးဘဲ အရည္က်ိဳငါးပိ ျဖစ္လာဖို႔ဆိုရင္ အနည္းဆံုး ၃ လကေန ၆ လအထိ ၾကာေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ငါးပိ ေစ်းကြက္
ေစ်းႏႈန္းအနည္းငယ္ ျမင့္မားတဲ့ ၿမိတ္၊ ထားဝယ္ေဒသနဲ႔ ရခို္င္ျပည္နယ္ထြက္ငါးပိက ေဒသတြင္း စားသံုးမႈမ်ားၿပီး တစ္ျခားေဒသကို တင္ပို႔မႈ နည္းပါတယ္။
ႏွစ္စဥ္ ငါးပိနဲ႔႔ ငန္ျပာရည္တန္ခ်ိန္ ၃,၁ဝဝ၊ ငါးေျခာက္တန္ခိ်န္ ၅၃,ဝဝဝ ေလာက္ကို အလုပ္သမားအင္အား ၆,ဝဝဝ ဝန္းက်င္နဲ႔ ထုတ္လုပ္ေနေၾကာင္း ငါလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာနရဲ႕ ခန္႔မွန္းစာရင္းေတြမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပင္က ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္ စက္မူဇုန္ ျမင္ကြင္းတစ္ခု။ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါး ကြပ္ကဲေရး ဦးစီးဌာန ညြန္ၾကားေရးမႉး ေဒါက္တာထြန္းေဇာ္က တားျမစ္ဆိုးေဆးသံုး အစားအစာေတြကို စားသံုးမိရင္ ေရရွည္မွာ ကင္ဆာမ်ိဳးစံု ျဖစ္လာႏုိင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ရန္ကုန္၊ ဒဂံုဆိပ္ကမ္းၿမဳိ႕နယ္ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္ဇုန္မွာ အလုပ္ရုံ ၄ဝဝ ဝန္းက်င္ဟာ ေျမေအာက္ေရကိုသာ သံုးစြဲၾကၿပီး ေရသန္႔စက္ေတြ တပ္ဆင္သံုးစြဲဖ႔ို တြက္ေျခ မကိုက္ႏိုင္ဘူးလု႔ိ လုပ္ငန္းရွင္ေတြဆီက သိရပါတယ္။
ငါးပိလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သူေတြက စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီ၊ ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာနတို႔မွာ လုပ္ငန္းလိုင္စင္ ေလွ်ာက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ငါးပိလုပ္ငန္းရွင္ ၂ဝဝ ေက်ာ္က ငါးလုပ္ငန္းဦးစီးဌာနမွာ လိုင္စင္ တင္ထားတယ္၊ ဒါဟာ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္း လုပ္ငန္းရွင္ အေရအတြက္ရဲ႕ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုသာကုိယ္စားျပဳတယ္လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငန္ျပာရည္ ထုတ္လုပ္ ေရာင္းဝယ္သူမ်ား အသင္း အတြင္းေရးမႉး ဦးထြန္းစိန္က ေျပာပါတယ္။
မွ်င္ငါးပိနဲ႔ ဆိုးေဆး
ေစ်းကြက္ အတြင္း ေတြ႕ရတဲ့ မွ်င္ငါးပိ။ ျမန္မာျပည္တလႊား ပံုစံမ်ဳိးစံု စီမံၿပီး စားသံုးေနၾကတဲ့ ငါးပိမွာ ကယ္လဆီယမ္၊ ပရိုတိန္း၊ ဖက္တီးအက္ဆစ္၊ ဇင့္၊ ဆိုဒီယမ္၊ မဂၢနီဆီယမ္၊ ပိုတက္ဆီယမ္၊ ေဖ႔ာ(စ္)ဖရတ္၊ ဗီတာမင္ ေအ၊ ကလိုရင္း၊ ဗီတာမင္ဒီေတြ အျပင္ တျခား အာဟာရဓာတ္ေတြ ပါဝင္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေသာ အလုပ္ရံုေတြကေန ထြက္လာတဲ့ ငါးပိမွာေတာ့ ဓာတုေဆး အနည္းနဲ႔အမ်ား သံုးထားၾကပါတယ္။ ငါးပိမွာ အာဟာရဓာတ္ေတြ၊ ဗီတာမင္ေတြ အမ်ားႀကီးပါဝင္တဲ့အတြက္ အရိုးအဆစ္ သန္မာေစရံုမက က်န္းမာေရးအတြက္လည္္း မ်ားစြာ အက်ိဳးျပဳတယ္လို႔ ပညာရွင္ေတြဆီက သိရပါတယ္။
ကမ္းရိုးတန္းေဒသမွာ ငါးေျခာက္လုပ္ဖို႔ စံမမီတဲ့ငါးေတြကို ႀကိတ္ၿပီး ဆားလူး လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ပုစြန္ဖြဲခြံ ေရာထည့္ၿပီး ႀကိတ္ရပါတယ္။ လုပ္ငန္းရွင္တခ်ဳိ႕ကေတာ့ မႀကိတ္ခင္မွာ ဆိုးေဆးကို ေရေဖ်ာ္ၿပီး ျဖန္းတယ္၊ သံုးေခါက္ေလာက္ ႀကိတ္လိုက္ရင္ အေရာင္ညီညာတဲ့ မွ်င္ငါးပိကို ရႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေစ်းကြက္မွာ မွ်င္ငါးပိ ေရာင္းပန္းလွဖို႔ ဓာတုေဆး အသံုးျပဳလာတာ ႏွစ္ေပါင္း ၄ဝ ဝန္းက်င္ ၾကာခဲ့ၿပီလို႔ သိရပါတယ္။
အစားအေသာက္နဲ႔ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရး ဦးစီးဌာန (FDA) က တားျမစ္တာေတြ ရွိေပမယ့္ ငါးပိ ထုတ္လုပ္သူတခ်ိဳ႕က တားျမစ္ဆိုးေဆးေတြရဲ႕ အႏၱရာယ္ကို သိပုံမရၾကပါဘူး။ စားသုံးသူတခ်ိဳ႕ကလည္း မွ်င္ငါးပိ ဆိုတာ အနီေရာင္လို႔ ထင္မွတ္ေနတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။
အေရာင္ထည့္ရျခင္းရဲ႕ အားသာခ်က္ထဲမွာ အရသာ ခါးသက္မသြားျခင္း၊ တာရွည္အထားခံျခင္းတို႔ ပါဝင္ေၾကာင္း ငါးပိလုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးက ေျပာျပပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ငါးပိလုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေရႊမန္းက “လုပ္ငန္းရွင္ေတြ အေနနဲ႔ အၿမဲတမ္း ဓာတ္ခြဲခန္းကို သြားၿပီး စမ္းသပ္ေနဖို႔ မျဖစ္ႏုိ္င္ပါဘူး၊ ငါးပိထြက္တဲ့ အခ်ိန္က်ရင္ တစ္ရက္ကို ငါးပိကုန္သည္ အေယာက္ ၆ဝကေန ၈ဝ အထိ ဘုရင့္ေနာင္ ပြဲရံုကို တင္ပို႔ေနတာေတြ ရွိပါတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။
တားျမစ္ဆိုးေဆး နဲ႔ ကင္ဆာ
အစားအစာထဲ အမ်ားဆံုးေတ႔ြရွိရတဲ့ ဓာတုဆိုးေဆးမွာ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းသံုး Rhodamine B ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အစာအိမ္ အူလမ္းေၾကာင္း ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ ဦးေႏွာက္အာရုံေၾကာ ထိုင္းမိႈင္းျခင္း တ႔ို လတ္တေလာ ျဖစ္ေပၚေစေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ေရရွည္မွာေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ႀကီးထြားမႈ ထိခိုက္ေစျခင္း၊ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္တို႔ ပ်က္စီးျခင္းနဲ႔ ကင္ဆာ ေရာဂါေတြ ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္ေၾကာင္း FDA က ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ယင္ေကာင္၊ ေလာက္ေတြ ကင္းစင္တဲ့ ငါးပိမ်ဳိးစံု အေရာင္းဆိုင္ႀကီးတစ္ခု။ ဆိုင္ပိတ္တဲ့အခါ ေရာင္းမကုန္တဲ့ ငါးပိေတြကို သတင္းစာစကၠဴနဲ႔ ကပ္ၿပီး ထားခဲ့တယ္၊ အရင္တုန္းကေတာ့ အရည္က်ိဳငါးပိကို သိမ္းဆည္းရာမွာ ေလာက္ေသရြက္ အသံုးျပဳၾကတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ စက္တင္ဘာလ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္တစ္ခုမွာ ဒီဆိုးေဆးအပါအဝင္ Auramine O, Sudan Dyes, Orange II တို႔ဟာ ျမန္မာျပည္ အစားအေသာက္လုပ္ငန္းအတြင္း အမ်ားဆုံး သံုးေနၾကတဲ့ အႏၱရာယ္ရွိ တားျမစ္ဆိုးေဆးမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဓာတ္ခြဲခန္းမႉး တစ္ဦးကေတာ့ သူတို႔ဆီမွာ Rhodamine B မွတစ္ပါး တျခားတားျမစ္ဆိုးေဆးေတြကို ရွာေဖြ စမ္းသပ္ႏုိင္တဲ့ နည္းပညာေတြ မရိွေသးဘူးလို႔ ေျပာျပပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ကင္ဆာေရာဂါေတြရဲ႕ ၉ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ အစားအေသာက္က ျမစ္ဖ်ားခံတယ္လို႔ မီဒီယာတခ်ဳိ႕မွာ ေဖာ္ျပေနၾကတာ ၾကာပါၿပီ။
၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ကက်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ေစ်းကြက္အတြင္း မွ်င္ငါးပိမွာ တားျမစ္ဆိုးေဆးပါရင္ သိမ္းယူၿပီး ဖ်က္ဆီးခဲဲ့ပါတယ္။
အစားအေသာက္မွာ တားျမစ္ဓာတုေဆး လံုးဝ အသံုး မျပဳဖို႔ လုပ္ငန္းရွင္ေတြကို သတိေပးထားၿပီး လိိုက္နာမႈမရိွပါက အမ်ိဳးသား အစားအေသာက္ ဥပေဒ အရ အေရးယူမယ္လို႔လည္း သက္ဆိုင္ရာက ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္က ဧရာဝတီတိုင္း ေဒသႀကီးမွာ FDA ရံုးခြဲတစ္ခုကို တိုးခ်ဲ႕ခဲ့ၿပီး ေစ်းကြက္ထဲ စစ္ေဆးရာမွာ မွ်င္ငါးပိ ၇ဝ ရာခို္င္ႏူန္းေလာက္မွာ တားျမစ္ဆိုးေဆး ပါဝင္တာ ေတြ႔ရွိခဲ့ရတယ္လို႔ တိုင္းေဒသႀကီး အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရး ဦးစီးဌာန ဒု ညႊန္ၾကားေရးမႉး ေဒါက္တာျပည့္ၿဖိဳးက ေျပာပါတယ္။
ဧၿပီကေန စက္တင္ဘာအတြင္း ဧရာဝတီတိုင္း ေဒသႀကီး ေက်းရြာၿမိဳ႕နယ္ေတြက ရရိွတဲ့ မွ်င္ငါးပိ နမူနာေတြကို ဓာတ္ခြဲခန္းပို႔ စစ္ေဆးထားတယ္၊ တားျမစ္ ဆိုးေဆး ေတြ႔ရွိရင္ မူလထုတ္လုပ္တဲ့ ေနရာအထိ ရွာေဖြ အေရးယူသြားမယ္လို႔လည္း သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။
ဇူလိုင္လကလည္း မႏၱေလးတိုင္း ေဒသႀကီးအတြင္း ေစ်း ၁၃ ခုက ရရိွတဲ့ ငါးပိ နမူနာေတြရဲ႕ ၁၉ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ တားျမစ္ဆိုးေဆး ေတ႔ြရွိရေၾကာင္း FDAက ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါေသးတယ္။
သဘာဝဆိုးေဆးေတြ ရိွေပမဲ့ ကုန္က်စရိတ္ ႀကီးမားျခင္း၊ တာရွည္မခံျခင္း၊ ေရာင္းပန္းမလွျခင္း၊ ဝယ္ယူရရိွဖို႔ ခက္ခဲျခင္းတို႔ေၾကာင့္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက အသံုးျပဳမႈ နည္းပါးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ငါးပိလုပ္ငန္းရွင္တခ်ဳိ႕ သံုးတတ္တဲ့ ပိုးသတ္ေဆးတစ္မ်ဳိးကို ေတြ႔ရပံု။ ပုလင္းတံဆိပ္မွာေတာ့ အဆိပ္ပါဝင္သည္ လို႔ တရုတ္စာနဲ႔ ေရးသားထားပါတယ္။ ပိုးသတ္ေဆးပါဝင္တဲ့ အစားအစာ စားမိရင္ မူးေဝ၊ ေခါင္းကိုက္၊ ခံတြင္းပ်က္၊ ပ်ိဳ႕အန္၊ ဝမ္းပ်က္တာေတြ ျဖစ္တတ္တယ္၊ ပုိးသတ္ေဆး အျပင္းအထန္ အဆိပ္သင့္ရင္ေတာ့ အသက္ရွဴက်ပ္၊ အသိဉာဏ္ ခ်ဳိ႕ယြင္း၊ အျပင္းအထန္ ဗိုက္နာ၊ ေမ့ေမ်ာ၊ ေသဆံုးျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္တယ္လို႔ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရး ဦးစီးဌာနက ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ယင္မနားေဆးနဲ႔ ပိုးသတ္ေဆး
ငါးပိ ငါးေျခာက္ေတြမွာ ယင္မနားေဆး အသုံးျပဳေနၾကတာလည္းကာလ အေတာ္ၾကာေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေလာေလာဆယ္မွာ ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ရတဲ့ အေနအထားကိုေတာ့ ေရာက္ေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း လက္ေတြ႔ကြင္းဆင္းၿပီး ေတြ႔ရတဲ့ အေျခအေနကို ေဒါက္တာျပည့္ၿဖိဳးက ေျပာျပပါတယ္။
ယင္မနားေဆး ထည့္သြင္းထားျခင္း ရိွမရိွကို ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာနနဲ႔ စိုက္ပ်ိဳးေရး ဦးစီးဌာနမွာ ရွိတဲ့ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြမွာသာ စစ္ေဆးႏိုင္တာပါ။
“ဓာတုေဗဒ ဆိုးေဆး၊ ယင္မနားေဆး၊ တာရွည္ခံေဆး မသံုးစြဲဖို႔ကြ်န္ေတာ္တို႔ အသင္းအဖြဲ႕က အသိပညာေပး ေဆြးေႏြးပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ လိုက္နာမႈ အားနည္းေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္၊ကြ်န္ေတာ္တို႔ အဖြဲ႕က အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္း လည္း မဟုတ္ေတာ့ တင္းက်ပ္စြာ လုပ္ေဆာင္လို႔ မရပါဘူး” လို႔ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငန္ျပာရည္ ထုတ္လုပ္ ေရာင္းဝယ္သူမ်ား အသင္း အတြင္းေရးမႉး ဦးထြန္းစိန္က ေျပာပါတယ္။
ရန္ကုန္ ေစ်းကြက္အတြင္း ေလ့လာတဲ့အခါ Tricholorofon (ထရိုင္ကလိုရုိေဖာင္း)လို႔ေခၚတဲ့ ပိုးသတ္ေဆး တမ်ိဳးကို ငါးပိ ထုတ္လုပ္သူေတြ ဝယ္ယူမႈ ရွိေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
အဲဒီ စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းသံုး ဓာတု ေဆးဝါးကို အစားအစာေတြမွာ ထည့္သြင္း အသံုးျပဳရင္ ေငြဒဏ္ကေန ေထာင္ ၅ ႏွစ္ အထိ ခ်မွတ္နိုင္တဲ့ ပိုးသတ္ေဆး ဥပေဒ ပုဒ္မ(၃၃)အရ အေရးယူခံရနိုင္တယ္လို႔ ဧရာဝတီတိုင္း ေဒသႀကီး စိုက္ပ်ိဳးေရး ဦးစီးဌာန တိုင္းသီးႏွံကာကြယ္ေရး တာဝန္ခံ ဦးဝင္းစိုးက ေျပာပါတယ္။
“ပိုးသတ္ေဆး ေရာင္းမယ္ ဆိုလို႔ရွိရင္ သံုးစြဲပံုသင္တန္း တက္ရပါတယ္။ သင္တန္း လက္မွတ္ရၿပီးမွပဲ ပိုးသတ္ေဆးေရာင္းခ်ခြင့္ လိုင္စင္ ေလွ်ာက္ရတာပါ။ ဒါေတြမရွိဘဲ ေရာင္းခ်ရင္ ပိုးသတ္ေဆး ဥပေဒနဲ႔ အေရးယူပါမယ္” လို႔ ဦးဝင္းစိုးက ရွင္းျပပါတယ္။
နယ္ဘက္က မွာယူတာေတြကိုလည္းကားဂိတ္ကေနတဆင့္ ပို႔ေပးတယ္လို႔ ေရာင္းခ်သူေတြက ေျပာပါတယ္။ ေရာင္းခ် သူ ေတြကလည္း ဓာတုေဆးဝါးေတြနဲ႔ ဒီဓာတုေဆးဝါးေတြရဲ့ အႏၱရာယ္ကို နားမလည္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေဆးအမည္ကိုေတာင္ မွန္ကန္ေအာင္ မေျပာႏိုင္ဘဲ ေလာက္ေသေဆး၊ ယင္မနားေဆး အစရွိတဲ့ အေခၚအေဝၚေတြနဲ႔ ေရာင္းခ် ေနၾကတာပါ။
ပိုးသတ္ေဆး တာရွည္ အသံုးျပဳမိရင္ ဥာဏ္ရည္၊ မ်ိဳးပြားစြမ္းအင္၊ ေရာဂါဘယဒဏ္ခံႏိုင္ရည္ရွိမႈတို႔ က်ဆင္း လာျခင္း၊ ပံုမမွန္ေမြးဖြားမႈ၊ ကင္ဆာေရာဂါတို႔ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေစတယ္ လို႔ ေဒါက္တာျပည့္ၿဖိဳးက ေျပာျပပါတယ္။
“ဘယ္ပိုးသတ္ေဆးကိုမွ အစားအေသာက္မွာ ပါဝင္ဖို႔္ FDAက ခြင့့္ျပဳထားတာ မရွိဘူး။ အခုမထည့္ဖို႔ ညိွႏႈိင္း ထားတယ္၊ နည္းပညာ ရွာေနတယ္။ ဒီၾကားထဲ က်ဳးလြန္ရင္ အေရးယူမယ္” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ငါးပိထဲက ဓာတ္ေျမၾသဇာ
အစားအေသာက္ေရးရာ ပညာရွင္ ေဒါက္တာစိုးခိုင္က အသားဓာတ္ကတစ္ဆင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ယူရစ္အက္ဆစ္ဟာ အဆစ္ အျမစ္ ေရာင္ရမ္းတဲ့ေရာဂါကို ျဖစ္ေစတယ္လို႔ ေျပာျပပါတယ္။
“အသည္းေရာဂါနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ရွိသူေတြ အေနနဲ႔ ယူရီးယားဓာတ္ ပါဝင္မႈ ျမင့္တဲ့ ၾကက္သား၊ ငါး၊ ငါးပိ၊ ငါးပိရည္ စတာေတြကို မစားသုံးသင့္ဘူး” လို႔လည္း ေဒါက္တာစိုးခိုင္က ေျပာပါတယ္။
ေဒါက္တာျပည့္ၿဖိဳးကလည္း ယူရီးယားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အလားတူ သံုးသပ္ပါတယ္။
“အပူေပး ခ်က္ျပဳတ္္လိုက္တဲ့ ယူရီးယားက အေငြ႕ပ်ံသြားတဲ့အတြက္ အႏၱရာယ္ေတာ့ မရွိေလာက္ေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ခ်လက္ခ် စားသံုးဖို႔ မေျပာႏိုင္ေသးပါဘူး။ တိက်တဲ့ သုေတသနရလဒ္ေတြလည္း မရွိေသးပါဘူး” လို႔ ေဒါက္တာျပည့္ၿဖိဳးက ေျပာပါတယ္။
အရည္က်ိဳငါးပိမွာ ယူရီးယားဓာတ္ေျမၾသဇာကို ထည့္ျခင္းျဖင့္ ထုတ္လုပ္မႈၾကာခ်ိန္ကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္တယ္၊ ယူရီးယားကို မသံုးတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္လည္း ရွိတယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။
ငါးပိလုပ္ငန္းကိုကာလၾကာရွည္ လုပ္ကိုင္ဖူးသူ ရန္ကုန္၊ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္က အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးက “တစ္လ အတြင္း ငါးပိျဖစ္ေစဖို႔အတြက္ ေျမဆီ(ဓာတ္ေျမၾသဇာ) အျဖဴတစ္မ်ိဳးကို ထည့္ၿပီး သိပ္ပါတယ္။ အဲဒီေျမဆီ အျဖဴမႈန္႔ကိုလည္း ဘုရင့္ေနာင္ပြဲရံုတန္းက စိုက္ပ်ိဳးေရးဆုိင္ေတြက ဝယ္ယူရပါတယ္” လုိ႔ ေျပာျပပါတယ္။
ဘုရင့္ေနာင္ ပြဲရုံတန္း စိုက္ပ်ိုးေရးပစၥည္း အေရာင္းဆိုင္ေတြကိုကြင္းဆင္းေလ့လာ စံုစမ္းတဲ့အခါ ငါးပိကုန္သည္ေတြက ယူရီးယားကို အရည္က်ိဳငါးပိ ထုတ္လုပ္ဖို႔ ဝယ္ယူတယ္လ႔ို ေျပာေပမယ့္ အခုလို ျပႆနာေတြ ျဖစ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ငါးကန္ထဲထည့္ဖို႔သာ ေျပာဆို ဝယ္ယူမႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔္ သိရပါတယ္။
စိုက္ပ်ိဳးေရးသမားက ယူရီးယား အရည္အေသြးကို ေသခ်ာစစ္ၿပီးမွ ဝယ္ေပ မယ့္ ငါးကန္သမားေတြကေတာ့ ေစ်းေပါတာကိုသာ ဝယ္ယူေလ့ ရွိတယ္လ႔ို အေရာင္းဝန္ထမ္း တစ္ဦးက ေျပာျပပါတယ္။
ဧရာဝတီတိုင္း ေဒသႀကီး အတြင္း ငါးပိထုတ္လုပ္မႈေတြကို သုေတသန လုပ္ေနသူ ေဒါက္တာျပည့္ၿဖိဳးကေတာ့ ထုတ္လုပ္ပံု လုပ္ငန္းစဥ္ အဆင့္ဆင့္မွာ သန္႔ရွင္းမႈ အားနည္းတယ္လို႔ ေျပာျပပါတယ္။
အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းနိုင္ငံမွာေတာ့ ငါးပိစက္ရုံေတြမွာဆိုရင္ ေခါင္းစြပ္၊ လက္အိတ္ေတြနဲ႔ အဝတ္အစား အကာ အကြယ္ ေတြကို ေသခ်ာသပ္ရပ္စြာ ဝတ္္ဆင္ၿပီးက်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္ေအာင္ ထုပ္လုပ္မႈ၊ သန္႔ရွင္းမႈတို႔ေၾကာင့္ သူတုိ႔ငါးပိကုိ ႏုိင္ငံတကာပို႔တဲ့ အဆင့္ ျဖစ္ေနပါၿပီ။
စားသံုးသူကာကြယ္ေရး
“ငါးပိဆိုိတာက အမ်ိဳးသားေရး စားကုန္။ ငါးပိ ငါးေျခာက္ ထုတ္လုပ္တဲ့ ပံုစံက က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္ဘူး။ ငါးပိဆိုတာ စထုတ္ကတည္းက ေျခေထာက္နဲ႔နင္းၿပီး သိပ္တာ” လို႔ ဦးျမင့္ခ်ိဳက ရွင္းျပပါတယ္။
ေဒါက္တာျပည့္ၿဖိဳးကေတာ့ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္က ျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ စားသံုးသူကာကြယ္ေရး ဥပေဒမွာ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနေသးေၾကာင္း ေထာက္ျပပါတယ္။
“အေဟာင္းက လိုအပ္ခ်က္ေတြ သိပ္မ်ားေနလို႔ စနစ္နဲ႔ အံမဝင္ေတာ့လို႔ အသစ္ ေရးဆြဲေနပါတယ္” လ႔ို ေဒါက္တာျပည့္ၿဖိဳးက ဆိုပါတယ္။
စားေသာက္ကုန္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ မသမာမႈေတြ ေတြ႔ရင္ တိတိက်က် သတင္း ေပး တိုင္ၾကားပါက လာေရာက္ စစ္ေဆး အေရးယူပါမယ္လို႔လည္း သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။
အခုခ်ိန္ထိေတာ့ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာန၊ စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီ၊ စားသံုးသူကာကြယ္ေရး အသင္းေတြကို တိုင္ၾကားခ်က္ေတြ ေရာက္လာတာနည္းပါးေနေသးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ဓာတုကင္းစင္တဲ့ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္နဲ႔ ငန္ျပာရည္လုပ္ငန္းေတြကို ေထာက္ခံစာ ထုတ္ေပးသြားမယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ငါးလုပ္ငန္း အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဒု ဥကၠ႒ ဦးႏွင္းဦးက ေျပာပါတယ္။
ငါးပိ လုပ္ငန္းရွင္ ဦးေရႊမန္းက ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း ထုတ္လုပ္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနသူဟာ နည္းပညာ၊ ေငြေၾကး အကန္႔အသတ္တို႔နဲ႔ ႀကဳံေနရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“ထိုင္းႏို္င္ငံအထိ နည္းပညာေတြကို သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့ေပမယ့္ တစ္ခ်ဳိ႕စက္ရံုေတြက ဝင္ေရာက္ ေလ့လာခြင့္ေတာင္ မေပးပါဘူး။ ထုတ္လုပ္မႈ အဆင့္ဆင့္ေတြကို လက္နဲ႔လုပ္တာထက္ စက္နဲ႔လုပ္တဲ့ စနစ္ကို ေရာက္ေစခ်င္ေနၿပီ။ ႏုိင္ငံေတာ္ အဆင့္ကူညီပံ့ပုိးမႈေတြနဲ႔ အဆင့္မီနည္းပညာေတြ ပံ့ပုိးေပးေစခ်င္ပါတယ္” လို႔ ဦးေရႊမန္းက ေျပာပါတယ္။
ငါးပိ၊ ငန္ျပာရည္ကို ႏိုင္ငံတကာ လက္ခံဖို႔အတြက္ ဆိုရင္ နည္းပညာမွန္ကန္စြာ၊ သန္႔ရွင္းစြာ ထုတ္လုပ္ရမွာပါ။
အေကာင္းဆံုးကို ဘယ္လို ထုတ္လုပ္ၾကမလဲဆိုတာ အားလံုး ပူးေပါင္းပါဝင္ၿပီး အေျဖရွာၾကဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး မလုပ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံတကာကိုလည္း မထုိးေဖာက္ႏုိင္တဲ့အျပင္ ျပည္တြင္းမွာလည္း အမ်ားျပည္သူအတြက္ က်န္းမာေရး အႏၱရာယ္ရွိၿပီး ဆုံးရႈံးနစ္နာမႈေတြ ဆက္လက္ ႀကံဳေတြ႔ေနၾကရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ။
(အလြတ္တန္းသတင္းေထာက္ စိုးစံထိုက္က ငါးပိလုပ္ငန္းႏွင့္ေစ်းကြက္အတြင္း ကုိယ္တိုင္ကြင္းဆင္းၿပီး စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ ေရးသားထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)
