ေအာက္တိုဘာ ၃၁ ၊ ၂၀၁၅
M-Media
ေသနတ္ကိုင္ မြတ္စ္လင္မ္သတင္းမ်ားကို ၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆိုင္ဆိုင္ ေဖာ္ျပေနၾကေသာ္လည္း ေသနတ္ခ်ိန္ခံရသည့္ မြတ္စ္လင္မ့္သတင္းမ်ားကိုမူ သတင္းအျဖစ္ေဖာ္ျပရန္ပင္ မထိုက္တန္သလို။
ေခတ္သစ္ စာနယ္ဇင္းမ်ားက ဤမူ၀ါဒကို တစိုက္မတ္မတ္ကိုင္စြဲ၍ တင္ျပေနၾကသည္မွာ ျပည္တြင္း ကပ္ေဘးမ်ားမွသည္ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ အနိ႒ာရံုမ်ားအထိဟု ဆိုႏိုင္ေပသည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ မတ္လကတည္းက ပဋိပကၡမ်ားျဖင့္ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနေသာ ဗဟိုအာဖရိက သမၼတႏိုင္ငံ Central African Republic – CAR ရိွ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အေပၚ စနစ္တက် ပစ္မွတ္ထားတိုက္ခိုက္ေနမႈမွာ က်ယ္ျပန္႔နက္ရိႈင္းသည့္ မ်ဳိးႏြယ္စု ရွင္းလင္းေရး အဆင့္သို႔ ဆိုက္ေရာက္လာေခ်ၿပီ။
သို႔ရာတြင္ အာဖရိကႏိုင္ငံျပင္ပႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းမွ လက္တစ္ဆုပ္စာ လူတို႔သည္ပင္လွ်င္ ဤလူသားခ်င္းစာနာေရးျပႆနာအား မဆိုစေလာက္သာ သတိ ကရုျပဳမိၾကပါသည္။
၂၀၁၅ ႏွစ္လယ္ပိုင္းေလာက္က လက္နက္ကိုင္ စစ္ေသြးၾကြမ်ားသည္ ၎ႏိုင္ငံအေနာက္ျခမ္း တစ္ေလွ်ာက္ရိွ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကို အဓမၼခိုင္းေစၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား၊ ႏွိပ္စက္ညွင္းပန္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾက၏။
သက္မဲ့သဘာ၀ ကိုးကြယ္သူမ်ားႏွင့္ ခရစ္ယာန္မ်ား ပါ၀င္သည့္ အဆိုပါတစ္ယူသန္ စစ္ေသြးၾကြအုပ္စု Anti-Balaka သည္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား သီးျခား၀တ္ျပဳရန္၊ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈမ်ား ဖယ္ရွားရန္။ ဘာသာေျပာင္းရန္ ေသနတ္ေထာက္၍ အဓမၼခိုင္းေစလ်က္ရိွသည္။
ဘာသာေရးအရစိုးရိမ္မႈဟု ေခါင္းစဥ္တပ္ျခင္း
———————————————–
အေျခခံ၀ါဒီ/တစ္ယူသန္၀ါဒီ ဟူသည့္ ေ၀ါဟာရအသံုးကို မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအတြက္သာ သီးသန္႔ဖြင့္ဆိုလ်က္ ဗဟိုအာဖရိကရိွ သဘာ၀၀ါဒီႏွင့္ခရစ္ယာန္မ်ားသည္ တစ္ဖက္တြင္ ဘာသာေရးအရစိုးရိမ္မႈဟု အလံထူထားေသာ္လည္း ေနာက္ တစ္ဖက္တြင္မူ ႏိုင္ငံ့လူဦးေရ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွ မြတ္စ္လင္မ္ ခုႏွစ္သိန္းခြဲတို႔အေပၚ အၾကမ္းဖက္ရန္ အေတာမသတ္ႏိုင္သည့္ လက္နက္ရိကၡာမ်ား ျပင္ဆင္ခဲ့ၾကသည္။
Anti-Balaka ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္သည္ အလြန္ရိုးစင္းသည္၊ စက္ဆုပ္ရြံရွာဖြယ္ေကာင္းသည္။ မည္သည့္နည္းႏွင့္ မဆို ႏိုင္ငံထဲရိွ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ပေပ်ာက္သြားေရးပင္ျဖစ္သည္။
IS ႏွင့္ ISIL တို႔အေၾကာင္းကို ေခါင္းႀကီးပိုင္းတြင္ ေ၀ေ၀ဆာဆာေဖာ္ျပၿပီး လူတိုင္းပါးစပ္ဖ်ား ေရပန္းစားေနေသာ္လည္း ဗဟိုအာဖရိကႏိုင္ငံမွ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ေဖာ္ျပျခင္းအား မေတြ႕ရသေလာက္ပင္။ ထိုအၾကမ္းဖက္မႈမ်ား အတြင္း လူ႔အသက္ေပါင္း ၆၀၀၀ ဆံုးရႈံးခဲ့သည္၊ မြတ္စ္လင္မ္ေပါင္း သံုးေသာင္းခန္႔ကို ကုလေစာင့္ေရွာက္ခံနယ္ေျမမ်ားထံ တြန္းပို႔ခဲ့သည္၊ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ေျမာက္မ်ားစြာ ဖ်က္ဆီးခံရသည္။ ဤအမႈမွာ လူမသိသူမသိ မဟာအနိ႒ာရံုအျဖစ္ ရိွေနဆဲ။
CAR မွ မြတ္စ္လင္မ္တို႔သည္ ဒုကၡခံေနရသူမ်ားဆိုသည္ထက္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္သူမ်ားအျဖစ္ ရုပ္လံုးေဖာ္ျပေရးက ပို၍ အေရးပါသည့္ႏွယ္ျဖစ္ေနေပသည္။
အမ်ားႀကိဳက္ မီဒီယာေလာကတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရသည့္ လူမည္းမ်ားအေၾကာင္း၊ အလားတူ အာဖရိကတိုက္နယ္မွ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားအေၾကာင္းကို ကာလအတန္ၾကာ လ်စ္လ်ဴရႈထားခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္းက ရ၀မ္ဒါႏွင့္ ဘူရြန္ဒီမွ မ်ဳိးျဖဳတ္ရွင္းလင္းဖယ္ထုတ္မႈ Genocide အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္ခ့ဲသည္။ သို႔ေသာ္ အခါလြန္မွ လူထုေရွ႕ခ်ျပခဲ့ၾကသည္။ ကမာၻ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းကလည္း ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုၾကာၿပီးမွ နာမည္ႀကီး Hotel Rwanda ရုပ္ရွင္ႏွင့္အတူ စာနာမႈကို ျပသႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။
လူမည္းဒုကၡသည္သတင္းမ်ား ထိမ္ခ်န္ျခင္းခံရ
————————————————-
လူျဖဴသူရဲေကာင္းမ်ား သို႔တည္းမဟုတ္ (ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားမွ ျပန္ေပးဆြဲအဖြဲ႕ ဘိုကိုဟရမ္ကဲ့သို႔) မြတ္စ္လင္မ္ ဗီလိန္မ်ားအေၾကာင္းကိုသာ ဗဟိုျပဳထားသည့္ အမ်ားႀကိဳက္ မီဒီယာတို႔က လူမည္းဒုကၡသည္မ်ားျဖစ္စဥ္ကို မေႏွာင့္မေႏွး ဖံုးကြယ္ေပးေနၾက၏။
ဆူဒန္ႏိုင္ငံျပႆနာကုိလည္း ထိုနည္းအတိုင္းပင္ က်င့္သံုးခဲ့သည္။ အေမရိကန္ နာမည္ေက်ာ္မ်ားႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ခဲ့ျခင္းကို ေျမာက္ပိုင္း အာရဗ္မြတ္စ္လင္မ္မ်ားလက္မွ ေတာင္ပိုင္း လူမည္းခရစ္ယာန္မ်ားအား ကယ္တင္ျခင္း ပုံဟန္ျဖင့္ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္။
အလားတူစြာပင္ မီဒီယာမ်ားကို မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအား ဗီလိန္မ်ားအျဖစ္ တစိုက္မတ္မတ္ ေကာက္ေၾကာင္းဆြဲျပေနေသာ္လည္း မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ဓားစားခံဒုကၡသည္ျဖစ္ရသည့္အခါတြင္မူ ေဖာ္ျပေပးရန္ ေႏွာင့္ေႏွးၾကသည္ သို႔မဟုတ္ ပ်က္ကြက္ေနခဲ့ၾကေပသည္။
ႏိုင္ငံတကာသတင္းေခါင္းႀကီးပိုင္း၌ ISIL ၏ လုပ္ရပ္ဆိုးမ်ားကို ၿပဲၿပဲစင္ ေဖာ္ျပေနေသာ္လည္း ၎တို႔၏ဒဏ္ကို အႀကီးအက်ယ္ ခံစားေနရသည္မွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားသာလွ်င္ ျဖစ္ေနသည့္အခ်က္ကိုေတာ့ ရွင္းလင္းတင္ျပဖို႔ ထိမ္ခ်န္ထားေပသည္။
အေၾကာင္းမလွစြာျဖင့္ CAR ဒုကၡသည္မ်ားမွာ လူမည္းလည္းျဖစ္၊ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားလည္းျဖစ္ေနရသည့္အေပၚ ဗီလိန္ပံုေဖာ္ခ်က္ႏွစ္ရပ္ စလံုးထဲ ၿငိစြန္းသြားပါေတာ့သည္။
လူမည္းဆန္႔က်င္ေရးအၿငိဳးတရားႏွင့္ တစ္ဖက္သတ္ အစၥလာမ္ေၾကာက္ေရာဂါအၾကားရိွ ေမာဟအစြဲသည္ မီဒီယာအရင္းခံျဖစ္၏။ ထိုအစြဲကို မီဒီယာ မ်က္ႏွာစာသို႔ တြန္းပို႔ေလ့ရိွၾက၏။
CAR မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ ကံဆိုးမိုးေမွာင္က်မႈ သတင္းကို ေဖ်ာက္ထားျခင္းမွာ လူမည္းမြတ္စ္လင္မ္တို႔အေပၚ ညွင္းပန္းခံဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ သေဘာမထားသည့္ပံု သက္ေရာက္ေနသည္။
ႏိုင္ငံတကာမွ အေရးတယူျပဳသင့္ၿပီ
————————————-
လူသိမ်ားထင္ရွားေသာထုတ္ေ၀ခ်က္မ်ားအပါအ၀င္ မီဒီယာေခါင္းႀကီးပိုင္းဟူသည္ ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္မ်ားကို သာမန္အသိေပးျခင္းထက္ ပိုပါသည္။
CAR မွျဖစ္ရပ္မ်ားကဲ့သို႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာျပႆနာတစ္ရပ္အတြက္ မ်က္ႏွာဖံုးတင္ေဖာ္ျပခ်က္က ႏိုင္ငံေရးနိုးၾကားမႈ၊ ရံပံုေငြထူေထာင္ျခင္း၊ အစိုးရကိုဖိအားေပးႏိုင္ေရး စသည္တို႔ျဖစ္ေပၚရန္ ကမာၻ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းအား တိုက္တြန္းလႈံ႕ေဆာ္ေပးႏိုင္သည္။
မီဒီယာတို႔သည္ ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ ဦးတည္ခ်က္အတြက္ ဟစ္တိုင္မွ်သာ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ေပမည္။ သုိ႔ေသာ္ ျပႆနာမ်ား ျဖည္ထုတ္ဖြင့္ျပျခင္း၌ အဓိကဇာတ္ေကာင္မ်ားအျဖစ္ ပတ္သက္လ်က္ရိွပါသည္။
ခိုင္မာအားေကာင္းေသာ မီဒီယာ၏ၾကား၀င္မႈက စြပ္စြဲခံတို႔၏လုပ္ရပ္မ်ား၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈအေရးေပၚကယ္ဆယ္ေရးမ်ားအေပၚ သတိထားမိေစသလို၊
ေခ်ာေမြ႕သက္သာမႈကို လ်စ္လ်ဴရႈျခင္းႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳျခင္းလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ CAR ကိစၥတြင္ေတာ့ ဒုတိယအမ်ဳိးအစားဖက္ သိသာစြာ ယိမ္းေန၏။
ေခါင္းႀကီးပိုင္းေဖာ္ျပခ်က္မ်ားမွ ကင္းလြတ္ေနသျဖင့္ Anti-Balaka အုပ္စုမ်ားသည္ အလြန္တရာမွ် အက်ဳိးခံစားေနရသည္။ သူတို႔၏အင္အား ႀကီးထြားလာၿပီး သူတို႔၏အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ပိုမိုျပင္းထန္က်ယ္ျပန္႔လာသည္။
မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား အတင္းအဓမၼ ဘာသာကူးေျပာင္းခိုင္းျခင္း၊ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းအမ်ားအျပားကို ထင္တိုင္းႀကဲဖ်က္ဆီးျခင္းတို႔အျပင္၊ မိမိတို႔အသက္ေဘးလြတ္ကင္းႏိုင္ရန္ Anti-Balaka စစ္ေသြးၾကြတို႔အား မတန္တဆ ဆက္ေၾကးေပးေနရျခင္း စသည့္ သတင္းမ်ားထြက္ေပၚလ်က္ရိွသည္။
မီဒီယာ၏အေရးတယူေဖာ္ျပခ်က္သည္ အသက္မ်ားကို ကယ္တင္ႏိုင္၏
————————————————————————-
ၿပီးခဲ့သည့္ ရမႆြာန္ ဥပုသ္လအတြင္း Anti-Balaka စစ္ေသြးၾကြမ်ား၏ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အဓမၼဘာသာေျပာင္းခိုင္းျခင္းမ်ားက ပိုမိုဆိုးရြားျပင္းထန္လာခဲ့သည္။ ဤသည္မွာ ဗဟိုအာဖရိကႏိုင္ငံမြတ္စ္လင္မ္မ်ားအဖို႔ မည္မွ်အထိ အႏၲရာယ္ႀကီးမားေနေၾကာင္း သိသာေစပါသည္။
ရ၀မ္ဒါတြင္ သတင္းေထာက္မ်ား၊ ကင္မရာမ်ားသည္ အခ်ိန္ေႏွာင္းမွ ေရာက္သြားေလေသာေၾကာင့္ မ်ဳိးျဖဳတ္အစီအမံမ်ားသည္ လိုရာပန္းတိုင္ေရာက္ကာ လက္ခေမာင္းခတ္လိုက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေတြခဲ့ၾကရေပသည္။
ထိုအခ်ိန္မွစ၍ မီဒီယာက႑မွ အခ်ိန္ႏွင့္တစ္ေျပးညီေဖာ္ျပခ်က္မ်ားရိွခဲ့ပါလွ်င္ ဖိအားေပးမႈ၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈ၊ ေျဖေလ်ာ့မႈတို႔ျဖင့္ ၾကား၀င္ႏိုင္ၿပီး၊ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ အသက္မ်ားႏွင့္ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ားကို ကယ္တင္ခြင့္ရခဲ့ေပမည္ဟု ပညာရွင္မ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ား၊ တိုင္းျပည္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက အခိုင္အမာ ဆိုထားခ့ဲၾကသည္။
ရ၀မ္ဒါမွ သင္ခန္းစာ မရယူၾကေသးပါလွ်င္ CAR ရိွ မြတ္စ္လင္မ္လူဦးေရကို အႏိုင္က်င့္၍ လံုးပါးပါးေစျခင္းမွ ေဖာ္ျပမစြမ္းေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားထံသို႔လည္းေကာင္း၊ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးစစ္ေသြးၾကြမ်ား အားေကာင္းလာၿပီး စုၿပံဳ လူသတ္ပြဲက်င္းပျခင္းထံသို႔လည္းေကာင္း ဦးတည္သြားႏိုင္ပါသည္။
သို႔တေစလည္း မြတ္စ္လင္မ္တို႔သည္ တံဆိပ္တပ္ခံေနရျခင္း၌ ရိွေနဆဲျဖစ္၍ ဤျဖစ္စဥ္မွာ သတင္းမီဒီယာေခါင္းႀကီးပိုင္းသို႔ တက္လွမ္းႏိုင္ပါမည္ေလာဟု ေတြးေတာလ်က္ ……….။
Source : Al Jazeera
Barry တကၠသိုလ္၊ Dawyne O Andreas ဥပေဒသင္တန္း႒ာန၏ တြဲဖက္ပါေမာကၡ Khaled A Beydoun ေရးသားေသာ Convert of Die : Ethnic Cleansing inf CAR ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။
