စက္တင္ဘာ ၂၆၊ ၂၀၁၆
M-Media
– တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ အေနာက္ေတာင္ပုိင္းက ကမၻာ့အႀကီးဆံုး တယ္လီကုပ္ႀကီးဟာ စတင္လည္ပတ္ေနၿပီျဖစ္ၿပီး တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကေတာ့ ဒီကိရိယာႀကီးဟာ တစ္ျခားကမၻာက သက္ရွိေတြကုိ ရွာေဖြရာမွာ လူသားေတြအတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစလိမ့္မယ္လုိ႔ ေျပာၾကားထားပါတယ္။
ယန္း ၁.၂ ဘီလီယံ (ကန္ေဒၚလာ သန္း ၁၈၀) ကုန္က်ခဲ့တဲ့ ဒီတယ္လီစကုပ္ကုိ သူ႕ရဲ႕ အက်ယ္နဲ႔ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္စြမ္းကုိလုိက္ၿပီး FAST (the Five-hundred-metre Aperture Spherical Telescope) လုိ႔ အမည္ေပးထားပါတယ္။ ယမန္ေန႔က စတင္လည္ပတ္တာျဖစ္ၿပီး အာကာသရဲ႕ နက္႐ႈိင္းတဲ့ အပုိင္းနဲ႔ သက္ရွိဘ၀ေတြရဲ႕လကၡဏာေတြကုိ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္သြားမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ဒီ တယ္လီစကုပ္ကုိ ေ၀လံေခါင္ဖ်ားၿပီး၊ ေတာင္တန္းေဒသျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံ အေနာက္ေတာင္ပုိင္း ဂြီဇူျပည္နယ္က သဘာ၀အတုိင္း ျဖစ္ေနတဲ့ ဒယ္အုိးပံုစံေတာင္ေပၚမွာ တည္ေဆာက္ထားၿပီး သူ႕ရဲ႕ အက်ယ္အ၀န္းက ေဘာလံုးကြင္းေပါင္း ၃၀ နဲ႔ ညီမွ်ကာ သတၱဳခ်ပ္ေပါင္း ၄၀၀၀ တပ္ဆင္ထားပါတယ္။
တည္ေဆာက္ဖုိ႔ ကနဦးေလ့လာမႈေတြကုိ ၁၄ ႏွစ္ၾကာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရၿပီး၊ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြကေတာ့ ၅ ႏွစ္ေက်ာ္ ၾကာျမင့္ခဲ့ပါတယ္။
ေပၚတုိရီကုိႏုိင္ငံ Arecibo စူးစမ္းေလ့လာေရးစခန္းက အခ်င္း ၃၀၅ မီတာရွိတဲ့ တယ္လီစကုပ္ဟာ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြကစလုိ႔ ယခုႏွစ္ဇူလုိင္လ တ႐ုတ္ရဲ႕ FAST မေပၚခင္အထိ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး တယ္လီစကုပ္အျဖစ္ ရပ္တည္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံပုိင္သတင္းဌာနကေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ FAST တယ္လီစကုပ္ဟာ ေပၚတုိရီကုိက တယ္လီစကုပ္ထက္ မီတာ ၂၀၀ ပုိက်ယ္တယ္လုိ႔ ဂုဏ္ယူ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
တ႐ုုတ္သိပၸံဆုိင္ရာ အကယ္ဒမီရဲ႕ အမ်ိဳးသား နကၡတေဗဆုိင္ရာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႕ (NAO) က သုေတသန ပညာရွင္ေတြကေတာ့ FAST ဟာ အာကာသထဲက အခ်က္အျပမႈေတြကုိ ဖမ္းယူႏုိင္စြမ္း အလြန္ျမင့္မားၿပီး သိပၸံပညာရွင္ေတြအတြက္ အျခားေသာ ၿဂိဳဟ္ေတြ၊ ဂလက္ဆီေတြက သက္ရွိေတြရဲ႕ အမွတ္အသားေတြကုိ ဖမ္းယူႏုိင္မႈ အလားအလာဟာလည္း အရင္ကထက္ အဆမတန္ ေကာင္းမြန္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“FAST က ၿဂိဳဟ္သားလူ႕အဖြဲ႕အစည္းကုိ ရွာေဖြႏုိင္တဲ့ အလားအလာဟာ လက္ရွိ ကိရိယာေတြထက္ ၅ ဆ ဒါမွမဟုတ္ ၁၀ ဆ ေလာက္ကုိ ျမင့္မားပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ အာကာသရဲ႕ ပုိနက္႐ႈိင္းၿပီး ပုိေမွာင္မုိက္တဲ့ ေနရာေတြအထိ ၾကည့္ႏုိင္လုိ႔ပါ” လုိ႔ NAO က သုေတသနပညာရွင္ ပန္ဘုိက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဒီတယ္လီစကုပ္ႀကီးေၾကာင့္ အာကာသရဲ႕ နက္႐ႈိင္းတဲ့အပုိင္းကုိ ေရဒီယုိ တယ္လီစကုပ္နဲ႔ သုေတသနျပဳမႈနယ္ပယ္မွာ လာမယ့္ ၁၀ ႏွစ္ကေန ႏွစ္ ၂၀ အတြင္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကုိ ကမၻာ့ထိပ္တန္းႏုိင္ငံအျဖစ္ ပုိ႔ေဆာင္ေပးႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
လက္ရွိသမၼတ ဇီဂ်င္ပင္းရဲ႕ လက္ထက္မွာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ အာကာသ စီမံကိန္းဟာ ထိပ္တန္းဦးစားေပးက႑ ျဖစ္ေနၿပီး ဇီကေတာ့ တုိင္းျပည္ကုိ အာကာသအင္အားႀကီးႏုိင္ငံ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔ ဆႏၵရွိေနပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ အာကာသ စီမံကိန္းေတြထဲမွာ ၂၀၃၆ ခုႏွစ္က်ရင္ လကမၻာေပၚ လူလႊတ္ႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ ၂၀၂၂ ခုႏွစ္မွာ ကုိယ္ပုိင္ အာကာသစခန္း တည္ေဆာက္ဖုိ႔အထိ ပါ၀င္ၿပီး လက္ရွိမွာ အာကာသစခန္းတည္ေဆာက္ဖုိ႔လုပ္ငန္းကုိ စတင္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက လူမဲ့ Jade Rabbit အာကာသယာဥ္ဟာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ လေပၚကုိ ဆင္းသက္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၇၆ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္း လေပၚကုိ ပထမဆံုး ဆင္းသက္ႏုိင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
သူတုိ႔ရဲ႕ ဒီအာကာသ စီမံကိန္းေတြဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္အတြက္ျဖစ္တယ္လုိ႔ တ႐ုတ္က အခုိင္အမာ ေျပာၾကားထားပါတယ္။ အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရးဌာနကေတာ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ အာကာသပါ၀ါ တုိးျမႇင့္မႈဟာ အရပ္ဖက္ရည္ရြယ္ခ်က္ထက္ကုိပုိၿပီး ဒံုးခြင္းၿဂိဳဟ္တု ထားရွိႏုိင္ေရး စမ္းသပ္ေနတယ္လုိ႔ စြပ္စြဲ ေျပာဆုိထားပါတယ္။
Ref: Aljazeera
