အလုပ္သမားမ်ား၏ ရပိုင္ခြင့္ႏွင့္ အခြင့္အေရးမ်ားသည္ ယေန႔ကမာၻတြင္ အေရးတၾကီး ေဆြးေႏြးစရာ ေခါင္းစဥ္ၾကီးမ်ားအနက္ တစ္ခု ျဖစ္ေနဆဲပင္။ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အစၥလာမ္သာသနာကေရာ မည္သို႔ သြန္သင္ဆုံးမထားသည္ကို ေလ့လာၾကည့္ၾကပါစို႔…။
အစၥလာမ့္အေျခခံတန္ဖိုးမွာ တရားမွ်တျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ လူ႔အသုိင္းအဝန္းတစ္ခုအတြင္း တရားမွ်တျခင္းမရိွပါက ျငိမ္းခ်မ္းမႈႏွင့္ သဟဇတျဖစ္မႈ လုံးဝ ရိွလိမ့္မည္မဟုတ္ေပ။ တရားမွ်တျခင္းကို ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္တြင္ အလ္-အဒ္လ္ ႏွင့္ အလ္-ကိစ္သ္ ဟူ၍ အရဗီအသုံးအႏႈန္းႏွစ္ခုျဖင့္ ေဖာ္ျပထားသည္။ အဒ္လ္ဆိုသည္မွာ အစြန္းႏွစ္ဖက္ကို ေရွာင္ျပီး အလယ္အလတ္က်မွ်တျခင္းျဖစ္ျပီး၊ ကိစ္သ္ဆိုသည္မွာ ေလာကရိွ လူတိုင္း သတၱဝါတိုင္းႏွင့္ အရာရာတိုင္းတြင္ ထိုက္တန္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ရပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးမ်ားရိွေၾကာင္းကို အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံျခင္း ျဖစ္သည္။ တစ္ဖက္သား၏ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို အျပည့္အဝေပးျခင္းသည္ တရားမွ်တျခင္းျဖစ္ျပီး မေပးျခင္း၊ လ်စ္လ်ဴရႈျခင္းသည္ မတရားမႈ မမွ်တမႈပင္ျဖစ္သည္။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က က်မ္းေတာ္ျမတ္တြင္ တရားမွ်တရန္ ေလးနက္စြာ မိန္႔ေတာ္မူထားသည္မွာ-
“အို-သက္ဝင္ယုံၾကည္သူအေပါင္းတို
အကယ္၍ (အသင္တုိ႔က) ဆန္႔က်င္၍ သက္ေသထြက္ဆိုရမည့္သူသည္ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသူပင္ျဖစ္ေစ၊ ဆင္းရဲသူပင္ျဖစ္ေစ(မည္သို႔ပင္ ျဖစ္ေစကာမူ) အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ (အသင္တုိ႔ထက္) ၎တို႔ႏွစ္ဦးလုံးႏွင့္ အနီးစပ္ဆုံးေသာအရွင္ျဖစ္ေတာ္မူေ
သို႔ရာတြင္ အကယ္၍ အသင္တို႔သည္ ေကြ႔ေကာက္ေျပာဆိုၾကပါလွ်င္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ လႊဲဖယ္ တိမ္းေရွာင္ၾကပါလွ်င္ ဧကန္မလြဲ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ အသင္တို႔ျပဳမႈသမွ်တုိ႔ကို အၾကြင္းမဲ့ သိျမင္ေတာ္မူေသာ အရွင္ျမတ္ပင္ ျဖစ္ေတာ္မူေပသတည္း။” (အမ်ိဳးသမီးက႑၊ ပါဒေတာ္ ၁၃၅)
လူသားတိုင္းတြင္ လူသားျဖစ္ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္ျပီး သာတူညီမွ် အခြင့္အေရး ရၾွိကေပသည္။ ထိုအခြင့္အေရးသည္ အသားအေရာင္၊ လူမ်ိဳး၊ ေယာက္်ားျဖစ္မႈ မိန္းမျဖစ္မႈႏွင့္ ဘယ္အရပ္ေဒသမွာ ေမြးဖြားသည္၊ ငယ္ျခင္း ၾကီးျခင္း၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ စသည္တို႔ေပၚတြင္ မမူတည္ေပ။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က မိန္႔ေတာ္မူထားသည္မွာ-
“အို-လူခပ္သိမ္းတုိ႔။ ဧကန္မလြဲ ငါအရွင္ျမတ္သည္ အသင္တု႔ိအား ေယာက္်ားတစ္ေယာက္၊ မိန္းမတစ္ေယာက္မွ ဖန္ဆင္းေတာ္ေတာ္မူခဲ့၏။ ထို႔ျပင္ ငါအရွင္ျမတ္သည္ အသင္တို႔အခ်င္းခ်င္း တစ္ဦးကိုု တစ္ဦး ခြဲျခားသိျမင္မွတ္မိၾကအ့ံေသာငွာ လူမ်ိဳးစု အသီးအသီး၊ မ်ိဳးႏြယ္အသြယ္သြယ္ျပဳလုပ္ေတာ္
မုဟမၼဒ္သခင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္(ျငိမ္
“အရဗ္လူမ်ိဳးျဖစ္ျခင္းသည္ အျခားလူမ်ိဳးထက္ ျမင့္ျမတ္မႈ သာျမတ္မႈမရိွ၊ အျခားလူမ်ိဳးျဖစ္ျခင္းသည္လည္း အရဗ္လူမ်ိဳးမ်ားထက္ ျမင့္ျမတ္မႈ၊ သာျမတ္မႈမရိွ။ လူမည္းျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ လူျဖဴမ်ားထက္ ျမင့္ျမတ္မႈ သာျမတ္မႈမရိွ။ လူျဖဴျဖစ္ျခင္းေၾကာင္းလည္း လူမည္းမ်ားထက္ ျမင့္ျမတ္မႈမရိွ။ သို႔ေသာ္ျမင့္ျမတ္မႈ သာျမတ္မႈသည္ ကိုယ္က်င့္တရား ျမင့္ျမတ္ေကာင္းမြန္မႈအေပၚမွာသာ တည္ရိွသည္။”
အလုပ္လုပ္ျခင္းႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍
အစၥလာမ္သည္ အလုပ္လုပ္ျခင္းကို ဂုဏ္ေပးသည္။ ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးရန္ သြန္သင္သည္။ သို႔ေသာ္ အလုပ္လုပ္ျခင္းဆိုရာ၌ ထိုအလုပ္သည္ တရားေသာ သမာအာဇီဝအလုပ္မ်ိဳးျဖစ္ရေပမည္။ အလုပ္လုပ္သူ သည္လည္း ရိုးသားမႈႏွင့္ စိတ္ေစတနာျဖဴစင္မႈအေပၚ အေျခခံရေပမည္။ မတရားေသာ လူမႈက်င့္ဝတ္ႏွင့္ မညီေသာ အလုပ္မ်ား ဥပမာ- အရက္ေသစာဘိန္းဘင္းကေစာ္ေရာင္း
အလုပ္သမားမ်ားအေရးနွင့္ပတ္သက္ျ
(၁) ရွင္းလင္းသင့္ေတာ္ေသာ သေဘာထူညီခ်က္မ်ား
ႏႈတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ ေရးသားခ်ဳပ္ဆိုသည္ျဖစ္ေစ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား၊ စာခ်ဳပ္မ်ားအားလုံးသည္ ရွင္းလင္းကာ ပြင့္လင္းျမင္သာရေပမည္။ တရားမွ်တရေပမည္။ တရားဥပေဒႏွင့္ညီညြတ္ရေပမည္။ (တရားဥပေဒဆုိရာတြင္ မတရားေသာ ဥပေဒမ်ား၊ ဖိႏွိပ္ထားသည့္ ဥပေဒမ်ားကို ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္ဘဲ ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္ေသာ သစၥာတရားေပၚတြင္ အေျခခံသည့္ ဥပေဒကို ဆိုလိုသည္။) အလုပ္ရွင္မ်ားအေနျဖင့္ အလုပ္သမားတိုင္းကို သူတုိ႔၏ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားသာမက ရပိုင္ခြင့္မ်ားျဖစ္သည့္ ခြင့္၊ အစားေပးျခင္း၊ ခြင့္ရက္ရွည္မ်ား စသည့္တို႔ကိုလည္း အသိေပးျခင္းခံထားရေပမည္။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က မိန္႔ေတာ္မူသည္မွာ-
“အို-ယုံၾကည္သူအေပါင္းတို႔၊ အသင္တို႔သည္ (မိမိတို႔ထားရိွၾကေသာ) ပဋိညာဥ္ ကတိဝန္ခံခ်က္မ်ားအတိုင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္ၾကေလကုန္။” (ခဲဘြယ္ေဘာဇဥ္က႑၊ ပါဒေတာ္ ၁)
ကိုယ္ေတာ္ျမတ္မုဟမၼဒ္သခင္(ျငိမ္
“မတရားတာကို တရားတာလုပ္ထားတာ၊ သို႔မဟုတ္ တရားတာကို မတရားတာလုပ္ထားတာေတြ မဟုတ္ရင္ မြတ္စလင္မ္ေတြ မိမိတို႔ သေဘာတူညီခ်က္ ကတိခံဝန္ခ်က္မ်ားကို လိုက္ကို လုိက္နာၾကရမည္။” (သိရ္မိဇိ ၾသဝါဒက်မ္းေတာ္)
ထို႔ေၾကာင့္ အစၥလာမ့္တရားေတာ္အရ အလုပ္ရွင္ေရာ အလုပ္သမားမ်ားပါ မိမိတို႔ သေဘာတူညီခ်က္ ကတိမ်ားကို မိမိတို႔အစြမ္းရိွသေလာက္ အေကာင္းဆုံး ျဖည့္ဆည္းရေပမည္။
(၂) အလုပ္သမားမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာ
အစၥလာမ့္တရားေတာ္သည္ လူသားတုိ႔အား တရားေသာ ကုန္သြယ္စီးပြားရွာျခင္းႏွင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းျပဳ အလုပ္လုပ္ကိုင္ျခင္းမ်ားကို တုိက္တြန္းခြင့္ျပဳထားေပးသည္။ သို႔ျဖစ္၍ အလုပ္လုပ္သူတိုင္းကို ဂုဏ္ေပးကာ ဆက္ဆံရေပမည္။ တရားေသာ အလုပ္ဟူသမွ် ဂုဏ္ရိွစြ ဆိုသည့္ အတုိင္းပင္။ မုဟမၼဒ္သခင္(ျငိမ္းခ်မ္းပါေစေၾ
“အသင္တို႔သည္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္အား ခဝကိုးကြယ္ ဆည္းကပ္ၾကေလကုန္။ ၎ျပင္ အသင္တို႔သည္ မည္သည့္ တစုံတရာကိုမွ် ထိုအရွင္ျမတ္ႏွင့္ တဲြဘက္ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္း မျပဳၾကကုန္လင့္။ ထိုမွတပါးတုံ အသင္တို႔သည္ အမိအဘႏွစ္ပါးတို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ ေဆြမ်ိဳးနီးစပ္တို႔ကိုလည္းေကာင္
(၃) အလုပ္သမားမ်ားအေပၚ သနားၾကင္နာျခင္း
အလုပ္သမားမ်ားသည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ညီေနာင္မ်ား ညီအစ္မမ်ားပင္ျဖစ္ၾကသည္။ သူတို႔သည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ကူညီသူမ်ားလည္းျဖစ္ၾကသည္။ ကိုယ္တိုင္မလုပ္ႏိုင္ေသာ အေရးကိစၥမ်ားစြာအတြက္ သူတုိ႔ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ မွီခိုေနရသည္။ အလုပ္ရွင္မ်ားသည္ အလုပ္သမားမ်ားကို သူတို႔လုပ္ႏိုင္စြမ္းထက္ ပိုလြန္ျပီး တာဝန္မ်ား အလုပ္မ်ား မခိုင္းေစသင့္ပါ။ အလုပ္သမားမ်ားအတြက္ လူသားဆန္ျပီး လုံျခဳံေသာ လုပ္ငန္းခြင္ကို စီစဥ္ေပးရမည္။ အကယ္၍မ်ား လုပ္ငန္းခြင္တြင္ ထိခိုက္အနာတရာမ်ားရိွခဲ့ပါလွ်င္ ရပိုင္ခြင့္မ်ားႏွင့္ အစားေပးျခင္းမ်ားကို စီစဥ္ေပးရပါမည္။ အလုပ္သမားမ်ားကို အလုပ္အတြင္း အျမဲတမ္းနစ္မြန္းမေနေစဘဲ သူတုိ႔ကိုယ္တိုင္ႏွင့္ မိသားစုအတြက္ ကိုယ္ပိုင္ခ်ိန္ ရိွေစရန္လည္း စီစဥ္ေပးရမည္။ အရြယ္မေရာက္ေသးေသာကေလးငယ္မ်ားႏွ
ကာယအိေျႏၵေရႏွင့္ မကိုက္ညီေသာ အလုပ္မ်ား (ယေန႔ ေဆးလိပ္ႏွင့္ အရက္ကုမၸဏီမ်ား၊ ေဆးလိပ္ႏွင့္ အရက္ပရိုမိုးရွင္းမ်ား၊ အရက္ဘီယာေရာင္းခ်ေသာ စားေသာက္ဆိုင္မ်ားတြင္ ျမန္မာျပည္အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ားကို လ်ပ္ေပၚေလာ္လီစြာဝတ္စားေစကာ၊ အလွျပင္၊ စကတ္တိုမ်ားဝတ္စားေစကာ ေၾကာ္ျငာမ်ားရိုက္ျခင္းႏွင့္ ညအခ်ိန္အထိ အလုပ္မ်ားခိုင္းေစျခင္း၊ ေကတီဗီမ်ားႏွင့္ အႏိွပ္ခန္းမ်ားကို လူသိရွင္ၾကားဖြင့္ျခင္း စသည္တို႔ကို ေတြ႔ေနရသည္မွာ လြန္စြာ ဝမ္းနည္းဖြယ္ေကာင္းလွပါသည္။ ပို၍ ဝမ္းနည္းဖြယ္၊ ရွယ္ဖြယ္ေကာင္းသည္မွာ မိမိတို႔ကိုယ္ကို အမ်ိဳးဘာသာသာသနာကို ေစာင့္ေရွာက္ကာကြယ္ေနသူမ်ားဟု သံကုန္ ဟစ္ေၾကြးေနသူမ်ားသည္ ထုိအေရးကိစၥမ်ားတြင္မူ ႏႈတ္ဆိတ္ေနျပီး မိမိတို႔ဘာသာတရားက သြန္သင္ေသာ ေမတၱာခႏီၱတရားႏွင့္ေဝးစြာေသာ လုပ္ရပ္မ်ားတြင္ အားစိုက္အခ်ိန္ကုန္ခံေနျခင္းမ်ာ
“အသင့္ ညီေနာင္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အသင္တို႔တြင္ တာဝန္အျပည့္အဝရိွေပသည္။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က သူတို႔ကို အသင့္လက္ေအာက္ခံအျဖစ္ထားေတာ္မူ
(၄) လုပ္အားခကို ထိုက္သင့္စြာႏွင့္ အခ်ိန္မွီေပးအပ္ျခင္း
လုပ္သားမ်ားကို လုပ္အားခ ထိုက္သင့္စြာႏွင့္ တရားမွ်တစြာေပးအပ္ရမည္။ အစၥလာမ္တြင္ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမွ မတရားလုပ္ျခင္းကို ခြင့္မျပဳေခ်။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က မိန္႔ေတာ္မူသည္မွာ-
“…အသင္တို႔သည္ လူတို႔အား ၎တို႔၏ ဥစၥာပစၥည္းမ်ားကို မတရားသျဖင့္ ေလွ်ာ့၍ေပးျခင္းကိုလည္း မျပဳၾကကုန္လင့္၊…” (ၾကငွန္းမ်ားက႑၊ ပါဒေတာ္ ၇)
အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က မိမိတို႔ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို အျပည့္အဝယူျပီးေနာက္ေသာ္မွ သူတစ္ပါးတို႔အား ေလွ်ာ့ေပးျခင္းသူမ်ားကို သတိေပးထားသည္မွာ-
“အေလး၊ တင္းေတာင္း၊ ခြက္၊ စသည္ကို စဥ္းလဲသူတို႔သည္ ပ်က္စီးၾကရေပမည္။ အၾကင္သူတို႔သည္ သူတပါးထံမွ ျခင္တြယ္၍ ယူၾကရေသာအခါ အျပည့္ရယူၾကေလသည္။ သို႔ရာတြင္ ၎တို႔သည္ သူတပါးတို႔အားျခင္တြယ္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သူတပါးတို႔အား ခ်ိန္တြယ္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ေပးၾကေသာအခါ ေလွ်ာ့၍ ေပးၾကေလသည္။ ၎တို႔သည္ မိမိတို႔မွာ ဧကန္အမွန္ ရွင္ျပန္ထၾကရမည့္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ကို မယုံၾကည္ၾကေလသေလာ။ ၾကီးၾကယ္လွစြာေသာေန႔တြင္။ အၾကင္ေန႔တြင္ လူခပ္သိမ္းတို႔သည္ စၾကဝဠာခပ္သိမ္းကို ဖန္ဆင္းေမြးျမဴေတာ္မူေသာ အရွင္ျမတ္၏ ေရွ႕ေတာ္ေမွာက္တြင္ ရပ္ၾကကုန္အ့ံသတည္း။”
(အေလးတင္းေတာင္းစဥ္းလဲျခင္းက႑၊ ပါဒေတာ္ ၁ မွ ၆)
မုဟမၼဒ္သခင္(ျငိမ္းခ်မ္းမႈက်ေရာ
“အလုပ္သမားမ်ားအား ေခၽြးမေျခာက္ခင္ လုပ္အားခေပးေခ်ၾကေလ့ာ။” (အဗ္ေန႔မဂ်ဟ္ၾသဝါဒေတာ္က်မ္း)
(၅) သမဂၢမ်ားႏွင့္ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔စည္းခြင့္ေပးျခင္း
အထက္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားအေပၚအေျခခံကာ အစၥလာမ့္သြန္သင္ခ်က္အရ အလုပ္သမားမ်ားအေနျဖင့္ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား အစည္းအရုံးမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖြဲ႔စည္းပိုင္ခြင့္ ရိွေပသည္။ အထူးကုန္သြယ္မႈသမဂၢမ်ားႏွင့္ အသင္းအဖြဲ႔မ်ားသည္ လူသမားတုိ႔၏ လုပ္ငန္းခြင္ႏွင့္ လူမႈေရးမ်ားကို ကူညီႏိုင္ေပသည္။ ထိုအဖြဲ႔မ်ားသည္ လူသမားမ်ား၏ ရပိုင္ခြင့္ႏွင့္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ျပီး တရားမွ်တမႈရရိွေစရန္လည္း အကူအညီမ်ားေပးႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အလုပ္ရွင္မ်ားေရာ အလုပ္သမားမ်ားပါ မိမိတို႔တာဝန္ဝတၱရားမ်ားႏွင့္ ရပိုင္ခြင့္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္ျပီး အလႅာဟ္ရွင္ျမတ္ကို ေၾကာက္စိတ္ႏွင့္ သိစိတ္ထားရိွကာ လုိက္နာၾကရေပမည္။
Muzammil H.Siddiq, Director, Orange County Islamic Centre, California ၏ OnIslam မွ Rights of Workers in Islamေဆာင္းပါးကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာျပန္ဆိုပါသည္။
အထက္ပါ ေဆာင္းပါးျဖင့္ MMSY Media မွ ေမလ(၁)ရက္ေန႔တြင္ က်ေရာက္ေသာ အလုပ္သမားေန႔ ကို ဂုဏ္ျပဳလိုက္ပါသည္။
