ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဘာသာေရး ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁ သိန္း ၄ ေသာင္းခန္႔ အုိးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္မွာ ၃ ႏွစ္ေက်ာ္ခဲ့ပါၿပီ။ ယင္းပဋိပကၡေၾကာင့္ ရခုိင္လူမ်ိဳး ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ အစၥလမ္ ဘာသာ၀င္မ်ား ထိခုိက္ခဲ့ၾကသည္။ ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာမ်ားက ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဟု ေခၚေလ့ရွိသည့္ မြတ္စလင္မ်ားကုိ ျမန္မာအစုိးရက ႏုိင္ငံသားျပဳခြင့္ ျငင္းပယ္ထားၿပီး ၎တုိ႔အား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ ခုိး၀င္လာသူ ဘဂၤါလီမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည္။
.
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အဓိကရုဏ္း၏ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္ရပ္မွာ ရခုိင္ျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြတြင္ ေနထုိင္ၾကသူမ်ားသည္ စုိးရိမ္ သံသယမကင္းသည့္စိတ္ ျဖစ္ေပၚေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ မၾကာေသးမီက ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနအေနျဖင့္ စစ္ေတြၿမိဳ႕သုိ႔ သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့ရာတြင္ ၿမိဳ႕အႏွံ႔ လုံၿခံဳေရး၀န္ထမ္းမ်ား ခ်ထားၿပီး မြတ္စလင္မ်ား ေနထုိင္ေသာ ရပ္ကြက္ အ၀င္လမ္းမ်ားတြင္ စစ္ေဆးေရးဂိတ္မ်ား၌ ရဲ၀န္ထမ္းမ်ားကုိ ေတြ႔ခဲ့ရသည္။ ယင္းရပ္ကြက္အတြင္း လူသူေနထုိင္ျခင္း မရွိသည့္ အိမ္မ်ားတြင္ လုံၿခံဳေရး ရဲ၀န္ထမ္းမ်ား၏ စခန္းအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းထားသည္ကုိ ေတြ႔ရွိခဲ့ရသည္။
.
ေဒသခံမ်ားသည္ လုံၿခဳံေရးမ်ား၏ ေစာင့္ၾကည့္မႈေအာက္တြင္ တုိးတုိးတိတ္တိတ္ ေျပာဆိုေနထုိင္ၾကရၿပီး ၎တုိ႔ေနထုိင္ရသည့္ အေနအထားကုိ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံေနရသည္ အေျခအေနႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ခဲ့ၿပီး စစ္ေတြၿမိဳ႕ကုိ လုံၿခံဳေရး ေလွ်ာ့ခ်ေပး ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။
.
အခြင့္မရွိ မ၀င္ရ
—————-
ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနသည္ စစ္ေတြသုိ႔ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက မြတ္စလင္ ရပ္ကြက္ျဖစ္ေသာ ေအာင္မဂၤလာ (ေဒသခံမ်ားက အမ္ပါလာ ရပ္ကြက္ဟု သိၾကသည္) ရပ္ကြက္သုိ႔ ရခုိင္လူမ်ိဳးမ်ားအား ၀င္ေရာက္ခြင့္ မျပဳသကဲ့သုိ႔ မြတ္စလင္မ်ားကုိလည္း ဗုဒၶဘာသာ ရခုိင္လူမ်ိဳးမ်ား ေနထုိင္သည့္ ရပ္ကြက္မ်ားသုိ႔ ၀င္ထြက္သြားလာခြင့္ တားျမစ္ထားပါသည္။ ထုိ႔သုိ႔ ကန္႔သတ္ထား ရျခင္းမွာ မေမွ်ာ္လင့္ေသာ ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကုိ ကာကြယ္ရန္ျဖစ္ေၾကာင္း ၎တုိ႔က ေျပာသည္။
.
မြတ္စလင္ရပ္ကြက္သုိ႔ သြားေရာက္ လည္ပတ္မည္ဆုိပါက တရား၀င္ ခြင့္ျပဳခ်က္ လုိအပ္ပသည္။ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာန သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ခ်ိန္တြင္ လက္နက္ကုိင္ထားေသာ လုံၿခံဳေရး ၀န္ထမ္းတဦးသည္ ေအာင္မဂၤလာ ဗလီေရွ႕တြင္ ေစာင့္ၾကပ္ေနသည္ကုိ ေတြ႔ခဲ့ရသည္။ ေဒသခံအနည္းငယ္ႏွင့္ စကားေျပာေနခုိက္ ယူနီေဖာင္း ၀တ္ဆင္ထားေသာ ရဲ၀န္ထမ္းတေယာက္ ေရာက္ရွိလာၿပီး လာေရာက္ လည္ပတ္သည့္ ဧည့္သည္မ်ားအား ေမးခြန္းတခ်ဳိ႕ ေမးျမန္းပါသည္။
.
“ဒီမွာ က်ေနာ္တုိ႔က သူတုိ႔လုံၿခံဳေရးအတြက္ တာ၀န္ယူေနတာပါ။ သူစိမ္းေတြကုိ အထဲသြားခြင့္ မျပဳပါဘူး။ ဒီရပ္ကြက္ထဲကုိ ၀င္ဖုိ႔အတြက္ ခင္ဗ်ားတုိ႔ တရား၀င္ ခြင့္ျပဳခ်က္လုိပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာသည္။
.
စစ္ေတြတြင္ အေသးစား စီးပြားေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္ေနေသာ ရန္ကုန္မွ ေရာက္ရွိေနသည့္ မြတ္စလင္တဦးျဖစ္သူ ကုိေဇာ္ေဇာ္အတြက္ ေဒသခံ အာဏာပုိင္မ်ားထံမွ ယင္းသုိ႔ လည္ပတ္ခြင့္ျပဳမိန္႕ ေတာင္းခံရျခင္းမွာ အသစ္အဆန္း မဟုတ္ေပ။
.
“တကယ္လုိ႔ ဒီရပ္ကြက္ထဲကုိ ၀င္ခ်င္ရင္ ရခုိင္ျပည္နယ္ အစုိးရရဲ႕ တရား၀င္ ခြင့္ျပဳခ်က္လုိပါတယ္” ဟု ၾကား၀င္ရွင္းျပၿပီး.မည္သည့္ အင္တာဗ်ဴးမဆုိ တာ၀န္က် လုံၿခံဳေရး၀န္ထမ္းမ်ား၏ စိစစ္အတည္ျပဳခ်က္ ရယူၿပီးမွသာ ေမးျမန္းေဆာင္ရြက္
ရေၾကာင္း ကုိေဇာ္ေဇာ္က ေျပာသည္။ ကုိေဇာ္ေဇာ္က မြတ္စလင္ ရပ္ကြက္မ်ားတြင္ ရဲတပ္ဖြဲ႔မ်ား စခန္းခ်ထားျခင္းမွာ ႏုိင္ငံေရး ရည္ရြယ္ခ်က္တခု ျဖစ္ႏုိင္သည္ဟု ယူဆထားသည္။
.
“ဆုိးရြားတဲ့ ရလဒ္ေတြ မျဖစ္ေအာင္ က်ေနာ္တုိ႔ ေရွာင္ရွားရမယ္။ ၿပီးေတာ့ ျဖစ္လာမယ့္ ေနာက္ဆက္တြဲေတြကုိလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားဖုိ႔လုိပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ဖုိ႔နဲ႔ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းဖုိ႕ က်ေနာ္တုိ႔ အာရုံစုိက္ရမွာပါ” ဟု ကုိေဇာ္ေဇာ္က ေျပာသည္။
.
ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္
———————
တခ်ိန္က စစ္ေတြၿမိဳ႕ ၊ စည္ပင္ေစ်းတြင္ ေအာင္မဂၤလာ ရပ္ကြက္ေန မြတ္စလင္မ်ားပုိင္ဆုိင္ေသာ ဆုိင္ခန္းေပါင္း ၁၅၀ ေက်ာ္ရွိခဲ့သည္။ ယေန႔အခ်ိန္တြင္ မြတ္စလင္မ်ားကို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခုိင္လူမ်ိဳးမ်ားေနထုိင္ေသာ ရပ္ကြက္သုိ႔ ၀င္ေရာက္ခြင့္ မေပးသည့္အတြက္ စီးပြားေရးေဆာင္ရြက္ေသာ ေနရာျဖစ္သည့္ ထုိဆုိင္ခန္းမ်ား အားလုံးမွာ ယေန႔အခ်ိန္တြင္ ပိတ္ထားရပါသည္။
.
စစ္ေတြၿမဳိ႕နယ္ ဘုေမေက်းရြာတြင္ ေနထုိင္သူ အာမတ္အုိစန္က ၎တုိ႔ရြာသားမ်ားသည္ ေစ်း၀ယ္ခြင့္ႏွင့္ ၿမိဳ႕ထဲတြင္ အလုပ္လုပ္ရန္ တားျမစ္ခံထားရသည့္အတြက္ သဲေခ်ာင္းရြာမွ လူသုံးကုန္ ပစၥည္းမ်ားကုိ ၀ယ္ယူၾကေၾကာင္း ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနသုိ႔ ေျပာပါသည္။ သဲေခ်ာင္းရြာဆုိသည္မွာ တခ်ိန္က ေက်းရြာျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုအခါတြင္ ျပည္တြင္း မြတ္စလင္မ်ားကုိ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေသာ ဒုကၡသည္စခန္းတခု ျဖစ္ပါသည္။
.
အာမတ္အုိစန္သည္ လမ္းေဘး ဆုိင္ခန္းတခန္း ပုိင္ဆုိင္ၿပီး တေန႔လွ်င္ အမ်ားဆုံး ျမန္မာေငြ ၃၀၀၀ က်ပ္ ၀င္ေငြရွိပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ထုိပမာဏမွာ ၎မိသားစု၀င္ ၈ ေယာက္အား ေကြ်းေမြးရန္ မလုံေလာက္ပါ။ ၎၏ ေနအိမ္မွာ ပကတိအတုိင္း
က်န္ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ဘုေမရြာရွိ အိမ္ေျခ ၄၀ ေက်ာ္သည္ ပဋိပကၡကာလအတြင္း မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီး ခံခဲ့ရေသာေၾကာင့္ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ေနထုိင္ၾကသည္။
.
ေဒသခံ အာဏာပုိင္မ်ားက တခ်ိဳ႕ ရခုိင္လူမ်ိဳးမ်ားကုိ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ကုန္ပစၥည္းေရာင္းရန္ ခြင့္ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း မြတ္စလင္မ်ားကုိ တူညီေသာ အခြင့္အေရးမေပးပါ။ စခန္းမွ မည္သည့္ ေနရာသုိ႔မွ် ထြက္ခြာခြင့္မျပဳပါ။
.
ဒုကၡသည္မ်ားစခန္းသုိ႔ ေရြ႕ေျပာင္းသူမ်ားသည္ အကူအညီေပးသည့္ အဖြဲ႔မ်ားထံမွ အစားအစာႏွင့္ အ၀တ္အထည္မ်ား စသည့္ အေထာက္အပံ့မ်ား ရရွိၾကေသာ္လည္း ရြာတြင္ က်န္ခဲ့သည့္ လူမ်ားမွာ မည္သည့္ အကူအညီမွ် မရရွိေၾကာင္း အာမတ္အုိစန္က ေျပာသည္။
“ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ေနရတာထက္စာရင္ ကုိယ့္အိမ္မွာ ကုိယ္ေနရတာက ပုိေကာင္းပါတယ္” ဟု အာမတ္အုိစန္က ေျပာသည္။
.
လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ တျခားသူမ်ားက ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံထားရသူမ်ားႏွယ္ ခံစားေနရေသာ္လည္း ဘုေမရြာသား အာမတ္အုိစန္ အဖုိ႔.ယင္းသုိ႔ တစုိးတစဥ္းမွ် မရွိ။
.
ေအာင္မဂၤလာ ရပ္ကြက္အတြင္း ေနထုိင္ေသာ မြတ္စလင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး မာမတ္ဟူစိန္ကမူ “က်ေနာ္တုိ႔ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ေနသလုိ ခံစားရပါတယ္” ဟု ၎တုိ႔ ေနထုိင္ရသည့္ပုံစံကုိ ေျပာသည္။
.
ေျပာင္းလဲသြားတဲ့ ဆက္ဆံေရး
——————————–
ကုိေဇာ္ေဇာ္က ၎ႏွင့္ ရင္းႏွီးသည့္ ဗုဒၶဘာသာ ရခုိင္လူမ်ိဳးသူငယ္ခ်င္း၊ မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးမွာ ပဋိပကၡျဖစ္ၿပီး.ေနာက္ပုိင္း ပ်က္ယြင္းခဲ့ေၾကာင္း ေျပာသည္။
.
“ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ၿပီးေနာက္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ ဆက္ဆံေရးေတြ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့တယ္။ အခုေတာ့ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ဆက္ဆံေရးကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ျပန္တည္ေဆာက္ေနၾကပါၿပီ။ လမ္းမွာေတြ႔တဲ့ အခါက်ရင္ က်ေနာ္တုိ႔က ႏႈတ္ဆက္တယ္။ တခါတေလ စီးပြားေရးအေၾကာင္း ေျပာျဖစ္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္လုိ အေျခအေနကုိ ျပန္ေရာက္ဖုိ႔က ခက္ခဲေနပါေသးတယ္” ဟု ကုိေဇာ္ေဇာ္က ေျပာသည္။
.
စစ္ေတြၿမိဳ႕ ၊ ေဘာက္သီးစုရပ္ကြက္၊ သာသနာ့ရံသီ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းရွိ ၾသဇာတိကၠမ ႀကီးမားေသာ ေက်ာင္းထုိင္ ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၱ ဓမိၼကသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားစဥ္ကာလတြင္း မြတ္စလင္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား အၾကား ေျပလည္မႈရေစရန္ ၾကား၀င္ ဖ်န္ေျဖခဲ့သူျဖစ္သည္။ လက္ရွိျဖစ္ရပ္မ်ားမွာ ျမန္မာအစုိးရက ႏွစ္ဖက္စလုံးကုိ အသုံးခ်၍ လုိသလုိ ကစားေနသည္ဟု ဆရာေတာ္က ရႈျမင္သည္။ ထုိသုိ႔ဆုိလွ်င္ ႏွစ္ဖက္စလုံး ထိခုိက္မည္ျဖစ္ၿပီး၊ အားနည္းခ်က္ကို အခြင့္အေရးသမားမ်ားက အျမတ္ထုတ္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆရာေတာ္က ရွင္းျပသည္။
.
ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၲ ဓမိၼက မြတ္စလင္ ဘာသာ၀င္မ်ား ေနထုိင္ရာ ရပ္ကြက္တြင္ လုံၿခံဳေရး၀န္ထမ္းမ်ား ခ်ထားျခင္းျဖင့္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက မတူညီေသာ ဘာသာႏွစ္ခုၾကား မယုံၾကည္မႈ၊ တင္းမာမႈမ်ားကုိ အသုံးခ်ေၾကာင္း ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနသုိ႔ ေျပာသည္။
.
“မြတ္စလင္ရပ္ကြက္ေတြကုိ ေရရွည္ ေစာင့္ၾကပ္ဖုိ႔ဆုိတာ ခုိင္လုံတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ မဟုတ္ဘူး။ ဒါဟာ ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းတဲ့ နည္းလမ္း မဟုတ္ဘူး။ အဓိက ပဋိပကၡျဖစ္ရတဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းအရင္းကုိ ရွာရရမွာ” ဟု ဆရာေတာ္က ေျပာသည္။
.
ထုိရပ္ကြက္မ်ား၌ ေစာင့္ၾကပ္ေနေသာ ရဲ၀န္ထမ္းအေရအတြက္ကုိ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေလွ်ာ့ခ်ေပးသြားလိမ့္မည္ဟု ဆရာေတာ္က ေမွ်ာ္လင့္သည္။
.
“တခ်ိဳ႕ေနရာေတြက လုံၿခံဳေရးအင္အား (ေလွ်ာ့ခ်တာမ်ိဳး) စမ္းသပ္သင့္တယ္။ တကယ္လုိ႔ အဲဒီတေနရာမွာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ရင္ တျခားေနရာေတြမွာလည္း အဲဒီလုိမ်ဳိး စမ္းၿပီးေတာ့ လုပ္လုိ႔ ရတာေပါ့” ဟု ဆရာေတာ္က ေျပာသည္။
.
ကုိေဇာ္ေဇာ္ကလည္း ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၲ ဓမိၼက၏ အႀကံျပဳခ်က္ကဲ့သုိ႔ အေျပာင္းအလဲမ်ားကုိ အေသးအမႊားမွ စတင္ကာ.ေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း ယူဆသည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခုိင္လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ မြတ္စလင္တုိ႔ အတူအကြ စုေပါင္း ေနထုိင္ၾကခဲ့ၾကေသာ စစ္ေတြၿမိဳ႕ကုိ ယခင္ အေနအထားသုိ႔ ျပန္လည္ ေရာက္ရွိရန္ ေဒသခံတုိ႔ အတြက္ စိတ္ကူးယဥ္ဖုိ႔ေတာင္ ခက္ခဲေနပါေသးသည္။
.
ႏွစ္ဖက္အသုိင္းအ၀ုိင္း ျပန္လည္ သင့္ျမတ္လာေစေရးအတြက္ စစ္ေတြၿမဳိ႕တြင္ အစုိးရ၏ မျဖစ္စေလာက္ေသာ အစပ်ဳိးမႈသာ ရွိခဲ့သည္။ မ်ားမၾကာမီ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးရေတာ့မည့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ အႀကံေပးတဦးျဖစ္ေသာ ေဒါက္တာ ေက်ာ္ရင္လႈိင္ ဦးေဆာင္၍ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္၌ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ရန္ အဖြဲ႔တဖြဲ႔ တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။
.
ပဏာမ ရည္မွန္းခ်က္တခုမွာ ဘာသာေရး အဖြဲ႔အစည္းႏွစ္ခုၾကား တင္းမာမႈမ်ား ေလ်ာ့က်ရန္ ျဖစ္သည္။ နွစ္ဖက္အသုိင္း အ၀ုိင္းေတြ႔ဆုံကာ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာမည့္ စကား၀ုိင္းတခု စီစဥ္ေပးရန္ ယင္းအဖြဲ႔အား ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကေသာ္လည္း လက္ရွိ အခ်ိန္ထိ ယင္းအစီအစဥ္မွာ အထမေျမာက္ေသးေပ။
.
အေသးစိတ္ ထပ္မံ သိရွိႏိုင္ရန္ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနက ေဒါက္တာ ေက်ာ္ရင္လႈိင္၏ ဖုန္းအား ဆက္သြယ္ခဲ့ေသာ္လည္း အဆက္အသြယ္ မရခဲ့ေပ။
.
အားကုိးရာမဲ့ေနေသာ မတူညီသည့္ လူ႔အဖြဲ႔စည္း ႏွစ္ခုက ေနာက္တက္လာမည့္ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီ ဦးေဆာင္ေသာ အစုိးရအေနျဖင့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္ အထင္အရွား ရွိေနေသးသည့္ ပဋိပကၡမ်ား၏ ေနာက္ဆက္ တြဲကိစၥရပ္မ်ားကုိ ေျဖရွင္းရန္ ေမွ်ာ္လင့္လ်က္ရွိသည္။
.
ဧရာဝတီ အဂၤလိပ္ပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ မိုးျမင့္၏ Sittwe: A City Divided ကို ဆုမြန္ၿဖိဳး ဘာသာျပန္ဆိုသည္။
ဧရာဝတီမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
http://mobile.irrawaddy.com/article/2016/03/15/109970.html
