News @ M-Media

Tag: culture

  • ေဂ်ရုဆလင္ရိွ  အတ္က္ဆြာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လူသိနည္းေသာ အခ်က္(၈)ရပ္

    ေဂ်ရုဆလင္ရိွ အတ္က္ဆြာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လူသိနည္းေသာ အခ်က္(၈)ရပ္

    စက္တင္ဘာ ၁၄ ၊ ၂၀၁၄
    M-Media

    8ThingsYou-Didnt-Know-about-Masjid-Al-Aqsa
    အစၥလာမ့္သမိုင္းတြင္ ပထမဦးဆံုးလက္ရာဟု ယူဆထားသည့္ ေက်ာက္သားေပါင္း မိုးခံုးအား အုမိုင္ယဒ္မင္းဆက္ ခလီဖဟ္ အဗ္ဒုလ္ မာလစ္က္ အိဗ္ႏု မရ္၀ါန္မွ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

    ေဂ်ရုဆလင္ရိွ အတ္က္ဆြာ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မွာ ကမာၻ႕အျငင္းပြားမႈအႀကီးမားဆံုး နယ္ေျမအတြင္း၌ တည္ရိွေနသည္။ လူတို႔သည္ ၎အား ထိန္းခ်ဳပ္ေရးအတြက္ ႏွစ္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ အာသာငမ္းျဖစ္ေနခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုလွ်င္ လြန္မည္မထင္ပါေခ်။

    မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ႏွလံုးသားအတြင္း ၎သည္ ရင္ႏွစ္သည္းခ်ာ ေနရာတစ္ခုအျဖစ္ တည္ရိွေန၏။ ထိုေနရာမွာ တမန္ေတာ္ျမတ္(ၿငိမ္းခ်မ္းမဂၤလာသက္ေရာက္ေစသား)၏ အစၥရာ့အ္ႏွင့္ မိအ္ရာ့ဂ်္ ခရီးစဥ္အတြင္း ခရီးတစ္ေထာက္နားခိုရာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ လူ႔သမိုင္းေၾကာင္း၌ အႀကီးျမင့္ဆံုး အံ့ဘနန္းစုရံုးရာျမင္ကြင္းတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္တည္ခဲ့သည္။ အေၾကာင္းကား ေလာကတစ္ခြင္ ပြင့္ေပၚခဲ့သည့္ ေစတမန္ေတာ္အေပါင္းသည္ ထိုေနရာ၀ယ္ တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္(ၿငိမ္းခ်မ္းမဂၤလာသက္ေရာက္ေစသား)၏ ေနာက္မွ စံုညီစုေပါင္း ၀တ္ျပဳခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။

    သို႔တိုင္ ယင္း မတ္စ္ဂ်ိဒ္ အတ္က္ဆြာႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ယေန႔တိုင္ လူသိနည္းေသာအခ်က္မ်ား ရိွေနပါေသး၏။

    ၁။ ၎သည္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္း တစ္လံုးတည္းသာရိွသည့္ အေဆာက္အဦ မဟုတ္
    ————————————————————-
    ကၽြႏ္ုပ္တို႔မွ မတ္စ္ဂ်ိဒ္ အတ္က္ဆြာဟု သိရိွၾကေသာ ရပ္၀န္းေပၚတြင္ မ်ဳိးတူဗလီမ်ားစြာ ရိွေနပါ၏။ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး၏ ေတာင္ဖက္စြန္းေထာင့္ဖက္ရိွ အေဆာက္အဦကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔မွ မတ္စ္ဂ်ိဒ္ အတ္က္ဆြာဟု ထင္မွတ္လ်က္ရိွသည္။ စင္စစ္မွာမူ ၎မွာ ကစ္ဗ္လီ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ျဖစ္၏။ ကစ္ဗ္လဟ္မ်က္ႏွာမူရာ အရပ္ႏွင့္ အနီးဆံုးျဖစ္၍ ယင္းသို႔ ေခၚဆိုျခင္းပင္။ ထိုေတာင္ကုန္း တစ္ခုလံုးသည္ပင္ မတ္စ္ဂ်ိဒ္ အတ္က္ဆြာ ျဖစ္ပါသည္။ ရႈပ္ေထြးမႈကင္းေစေရး အတြက္ ရံဖန္ရံခါ ဟရာမုလ္ ရွရီးဖ္ ဟု ရည္ညႊန္းသံုးႏႈန္းေလ့ရိွသည္။  သို႔ေသာ္ ယင္းရပ္၀န္းေပၚတြင္ အျခား၀တ ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ားလည္း တည္ရိွေနၿပီး   သမိုင္း၀င္ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လ်က္ရိွျပန္သည္။ ဥပမာ – ဗုရာ့က္ဗလီ၊ မရ္၀ါနီဗလီ စသည္မ်ား။

    ၂။ ၎သည္ သခၤ်ဳိင္းေျမျပင္ ျဖစ္သည္
    —————————————-
    တမန္ေတာ္မ်ား၊ တမန္ေတာ္ျမတ္ မုဟမၼဒ္(ၿငိမ္းခ်မ္းမဂၤလာသက္ေရာက္ေစသား)၏ ေနာက္လိုက္သာ၀ကေတာ္မ်ား အေရအတြက္ မည္မွ်အထိ ထိုေနရာ၌ ျမွဳပ္ႏွံသၿဂၤဳိလ္ခဲ့ေၾကာင္း မွတ္တမ္းမွတ္ရာမ်ား မရိွေသာ္လည္း အမ်ားအျပားျမဳပ္ႏွံခဲ့သည္မွာ အေသအခ်ာပင္။ ဥပမာ – တမန္ေတာ္ စုလိုင္မာန္(ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္း သက္ေရာက္ပါေစ)အား ထိုေနရာ၌ ျမဳပ္ႏွံခဲ့ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ား၏။ အေၾကာင္းေသာ္ တမန္ေတာ္ တစ္ပါးပါး ကြယ္လြန္လွ်င္ ကြယ္လြန္သည့္ေနရာ၌ ျမဳပ္ႏွံရစၿမဲသာျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ တမန္ေတာ္ျမတ္ (ၿငိမ္းခ်မ္းမဂၤလာသက္ေရာက္ေစသား)သည္လည္း အလားတူပင္ ညႊန္ၾကားခဲ့ေၾကာင္း ဟဒီးဆ္ေတာ္မ်ားတြင္ ေတြ႕ရသည္။

    ၃။ တစ္ခ်ိန္က အမိႈက္မ်ားစြန္႔ပစ္သည့္ေနရာ ျဖစ္ခဲ့သည္
    —————————————————–
    ၿမိဳ႕ေတာ္အတြင္း ဂ်ဴးလူမ်ဳိး တစ္ဦးတစ္ေလမွ် ေနထိုင္ခြင့္ မရခဲ့စဥ္ကာလက ေဒသခံေရာမလူမ်ဳိးတို႔သည္ ၎၀တ္ေက်ာင္းတည္ရာ တစ္၀ိုက္ကို အမိႈက္မ်ား စြန္႔ပစ္သည့္ ေနရာအျဖစ္ အဓိက အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္။ အုမရ္(ရႆိြ)မွ ၿမိဳ႕ေတာ္အား ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္ ေပးလိုက္သည့္အခါ သူကိုယ္တိုင္ မိမိ၏လက္ဗလာျဖင့္ အမိႈက္သရိုက္မ်ားအား ရွင္းလင္းေပးခဲ့သည္။ သို႔သာမက  သူသည္ ဂ်ဴးတို႔အား ရာစုမ်ားစြာ နယ္ႏွင္ထားမႈကို ရုပ္သိမ္းေစၿပီး အနီးအနားရိွ အပယ္ခံရြာမွ မိသားစုေပါင္း (၇၀)ကို ၿမိဳ႕ထဲ ျပန္ေနရန္ ဖိတ္ၾကားကာ တန္းတူညီမွ်အခြင့္အေရး ျပန္လည္ရရိွေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ေပးခဲ့သည္။

    ၄။ အိမာမ္ အလ္ ဃဇာလီမွ သူ၏ၿပိဳင္စံရွား က်မ္းဂန္ ေရးသားခဲ့ေသာေနရာ
    —————————————————————————–
    အစၥလာမ့္စာေပ၌ အေက်ာ္ၾကားဆံုး က်မ္းတစ္ေစာင္ျဖစ္သည့္ အိဟ္ယာ အုလူးမုဒ္ ဒီးန္ က်မ္းႀကီးကို အစၥလာမ့္မဟာ ပညာရွင္ အိမာမ္ အဗူ ဟာမစ္ဒ္ အလ္ ဃဇာလီမွ ေရးသားခ့ဲသည္။ ကုရ္အာန္နွင့္ ဟဒီးဆ္ သြန္သင္မႈမ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ လူ႔စိတ္သေဘာကို နက္ရိႈင္းစြာ ထိုးထြင္းထုတ္ေဖာ္ တင္ျပႏိုင္သည့္ အရည္အေသြးေၾကာင့္ မဇ္ဟဗ္(အစၥလာမ့္ဥပေဒေရးရာ အေတြးအျမင္လမ္းေၾကာင္း)အားလံုးမွ ၾကည္ညိဳေလးစားခံရသူ ျဖစ္သည္။ လူတို႔မွ လံုး၀နီးပါး မသိရိွၾကသည္မွာ အလ္ ဃဇာလီသည္ မတ္စ္ဂ်ိဒုလ္ အတ္က္ဆြာ၌ ကာလ တစ္ရပ္အထိ ေနထိုင္ၿပီး ထိုက်မ္းကို ေရးသားခဲ့သည့္အေၾကာင္းပင္။ သူေနထိုင္ခဲ့သည့္ အခန္းေဟာင္းေနရာကို ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ရိွ အေဆာက္အဦတစ္ခုတြင္ ထင္ရွားစြာ ေတြ႕ရဆဲျဖစ္သည္။

    ၅။ ျမင္းေဇာင္း၊ နန္းေတာ္၊ ကြပ္မ်က္ ခန္းမေဆာင္မ်ား အျဖစ္ အသံုးျပဳခဲ့ျခင္း
    ——————————————————————-
    ပထမ ခရူးဆိတ္စစ္သည္မ်ားမွ ေဂ်ရုဆလင္ကို သိမ္းပိုက္ေသာအခါ မြတ္စ္လင္မ္ဦးေရ အမ်ားစုသည္ အတ္က္ဆြာ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္အတြင္း ပိတ္မိေနခဲ့သည္။ ပိတ္မိေနသူမ်ားအနက္ လူေပါင္း ခုနစ္ေသာင္းခန္႔ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ခဲ့သည္။ ၎ေနာက္ ကစ္ဗ္လီ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကို နန္းေတာ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။ ေက်ာက္သားေပါင္းမိုးခံုးအား ၀တ္ျပဳဆုေတာင္း ခန္းမအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းခဲ့သည္။ ေျမေအာက္ခန္းမမ်ားကို ျမင္းေဇာင္း အျဖစ္ ပံုေျပာင္းခဲ့သည္။ လက္မြန္မဆြ စုၿပံဳသတ္ျဖတ္မႈမွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့သည့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔သည္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္၏ဗဟိုအနီး ကားစင္တင္ ကြပ္မ်က္ခံရသည္။ ယင္းတစ္ခုတည္းေသာ လက္၀ါးကပ္တိုင္(ကားစင္)ကို ဆြလာဟုဒၵီးန္ မွ ရိုက္ခ်ဳိးခဲ့သည္။ ယင္းကားစင္၏ ေအာက္ေျခကို ယေန႔တိုင္ ေတြ႕ျမင္နိုင္သည္။

    ၆။ ဒ႑ာရီဆန္ေသာ ဓမၼပလႅင္တစ္ခု ရိွခဲ့သည္
    ————————————————
    အစၥလာမ့္သမိုင္းမွ သူရဲေကာင္းႀကီး တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ႏူးရုဒၵီးန္ ဇင္ကီသည္ ခရူးဆိတ္ စစ္ဆင္သူမ်ားထံမွ အတ္က္ဆြာ၀တ္ေက်ာင္းအား အဆံုးသတ္ျပန္လည္ ရယူႏိုင္ေသာအခါ မတ္စ္ဂ်စ္ဒ္ အတြင္း ထည့္သြင္းရန္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ဓမၼပလႅင္တစ္ခု ရိွခဲ့သည္။ ဤပလႅင္မွာ တင့္တယ္ထယ္၀ါသည ္သာမက ၎ကို ေကာ္တစ္စက္ သံတစ္ေခ်ာင္း အသံုးမျပဳဘဲ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းသည္မွာ ႏူးရုဒၵီးန္သည္ ေအာင္ပြဲကို ျမင္ေတြ႕ရသည္အထိ အသက္မရွည္ခဲ့ေခ်။ သို႔ေသာ္ သူ႔အားဆက္ခံေသာ ဆြလာဟုဒၵီးန္က ဆရာျဖစ္သူ၏ ဆႏၵကို ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ခဲ့သည္။ အစၥလာမ့္သမိုင္းတြင္ ေဂ်ရုဆလင္အား ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ လြတ္လပ္နယ္ေျမျဖစ္ေစခဲ့ၿပီးခ်ိန္၌ ယင္းဓမၼပလႅင္ကို ထည့္သြင္းခဲ့၏။ ၎သည္ ပန္းပု၊ ပန္းတည္းပညာရွင္မ်ားအၾကား ယေန႔တိုင္ေအာင္ ေျပာစမွတ္ျပဳရသည့္ လက္ရာျဖစ္ခဲ့သည္။  ကံဆိုးလွစြာျဖင့္ ဤဓမၼပလႅင္သည္ (၁၉၆၉) ခုႏွစ္တြင္ ၾသစေတးလ်ႏိုင္ငံသား ဇီယြန္၀ါဒီတစ္ဦး၏ မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးမႈကို ခံခဲ့ရသည္။

    ၇။ မူလပံုဟန္ေပ်ာက္သြားေသာ ေက်ာက္သားေပါင္းမိုးခံုး
    ————————————————————–
    အစၥလာမ့္သမိုင္းတြင္ ပထမဦးဆံုးလက္ရာဟု ယူဆထားသည့္ ေက်ာက္သားေပါင္းမိုးခံုးအား အုမိုင္ယဒ္မင္းဆက္ ခလီဖဟ္ အဗ္ဒုလ္ မာလစ္က္ အိဗ္ႏု မရ္၀ါန္မွ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ လက္ဦးပထမတြင္ သစ္သားအခံ
    ေၾကးနီ၊ ခဲသတၳဳ သို႔မဟုတ္ ေၾကြထည္အဖံုးျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ႏွစ္တစ္ေထာင္နီးပါး ၾကာျမင့္ၿပီးေနာက္ ေအာ္တိုမန္ ခလီဖဟ္ စုလိုင္မာန္လက္ထက္တြင္ ေပါင္းမိုးကို ေတာက္ပသည့္ေရႊေရာင္တင္၍ အေဆာက္အဦမ်က္ႏွာစာကို ေအာ္တိုမန္လက္ရာေၾကြျပားမ်ားျဖင့္ ဆင္ယင္လိုက္ေလသည္။

    ၈။ ျပာပံုဘ၀ ေရာက္ခဲ့ဖူးသည္
    ——————————-
    (၁၉၆၇)ခုႏွစ္တြင္ ေဂ်ရုဆလင္သည္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏လက္မွ တတိယအႀကိမ္ လြတ္ထြက္သြားျပန္ၿပီး အစၥေရးတို႔၏ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ ေရာက္ရိွသြားသည္။ က်ဴးေက်ာ္ေအာင္ႏိုင္ေသာ အစၥေရးစစ္သားတို႔က ၎တို႔၏အလံကို ေပါင္းမိုးခံုးေပၚ လႊင့္တင္ခဲ့ၾကသည္။ မတ္စ္ဂ်ိဒုလ္ အတ္က္ဆြာအား ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္းျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ္ကမာၻအား မျပတ္တမ္း အမ်က္ထြက္ေအာင္ ဆြေပးရာေရာက္ေနမည္ကုိ အစၥေရးအႀကီးအကဲမ်ားက သိနားလည္ခဲ့သည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား အမ်က္ေျဖ၍ အာသာဆႏၵေလ်ာ့ပါးသြားေစရန္ ၎တို႔က သာသနာ့၀တၳိကေျမ အတုအေယာင္တစ္ခုကို အသံုးခ်ခဲ့ၾကသည္။ လက္ေတြ႕ အလုပ္ျဖစ္ခဲ့သည္။

    (၁၉၆၉)ခုႏွစ္တြင္ ၾသစေတးလ်လူမ်ဳိး ဇီယြန္၀ါဒီတစ္ဦးသည္ ႏူးရုဒၵီးန္၏ ဓမၼပလႅင္အား မီးရိႈ႕ရာ မီးမၿငိမ္းသတ္ႏိုင္ေတာ့သျဖင့္ ကစ္ဗ္လီ ဗလီတစ္ခုလံုးလည္း မီးေလာင္ကၽြမ္းသြားသည္။ ဆိုးသြမ္းပါသည္ဆိုေသာ ပါလက္စတိုင္းသားမ်ားသာ ရသည့္နည္းႏွင့္ မီးကို ၿငိမ္းသတ္ခဲ့ၾက၏။ အြမၼသ္ထုတစ္ရပ္လံုး အတြက္ ရွက္ဖြယ္လိလိ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။

    ၎ေနာက္တြင္ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ မြမ္းမံခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အစၥလာမ္၏ တတိယေျမာက္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးနယ္ေျမမွာ ယေန႔တုိင္ေအာင္ ေစာ္ကားခံေနရ၏။ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းတစ္ခုလံုး၏အုတ္ျမစ္မ်ားကို အစေဖ်ာက္ဖ်က္ထားျခင္း၊ ၀င္ေရာက္လည္ပတ္ခြင့္မျပဳျခင္း၊ ေရွးေဟာင္းေက်ာင္းေတာ္အား ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ဒုကၡေပးေနျခင္း စသည္တို႔အား လက္ရိွႀကံဳဆံုေနရေလသည္။ မတ္စ္ဂ်စ္ဒ္ အလ္ အတ္က္ဆြာကေတာ့ (လြတ္လပ္ျခင္းကို) ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားေနဆဲ …………။

    ** မုဟမၼဒ္ ၀ါဂ်စ္ဒ္ အခ္သာရ္ ၏ 8 Things You Didn’t Know about Masjid Al-Aqsa ကို မင္းထြဋ္ေခါင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုသည္။

  • ႏွစ္တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ေမ့ေလ်ာ့ခံရသည့္  မြတ္စ္လင္မ့္ အေမြအႏွစ္မွ အားကစားမ်ား

    ႏွစ္တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ေမ့ေလ်ာ့ခံရသည့္ မြတ္စ္လင္မ့္ အေမြအႏွစ္မွ အားကစားမ်ား

    စက္တင္ဘာ ၁၃ ၊ ၂၀၁၄
    M-Media

    ပေရာ္ဖက္ဆာ စာလင္မ္ အလ္ဟတ္ဆာနီက (Spring 2012 Runnymede Bulletin – Sport) မွာ “မြတ္စ္လင္မ့္အေမြအႏွစ္မွ အားကစားမ်ား”ဆိုၿပီး ေဆာင္းပါးတို တစ္ပုဒ္ ေရးသားခဲ့တယ္။ ဥေရာပမွာ အေမွာင္ေခတ္ျဖစ္ဆဲအခ်ိန္ အစၥလာမ္ကမာၻမွာေတာ့ အႏုပညာ၊ သိပၸံနဲ႔ အားကစားက႑မွာ ေရႊေခတ္ေရာက္ရိွေနခဲ့ေၾကာင္း အဲ့ဒီထဲ တခုတ္တရ ထည့္ေရးထားပါတယ္။ ဒီကာလရွည္ႀကီး အတြင္း ဂႏၳ၀င္ အစၥလာမ့္ေလာကထဲမွာ အရဗီလို ရိယာဇာ လို႔ေခၚတဲ့ အားကစား အမ်ဳိးမ်ဳိးကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ က်င့္သံုးေနခဲ့ၿပီး ဒီအစဥ္အလာဟာ လက္ရိွ အခ်ိန္ထိ ပ်ဳိးေထာင္စီးေမ်ာလာခဲ့ပါတယ္။

    ဒါဟာ မြတ္စ္လင္မ္၊ တရုတ္နဲ႔ အိႏိၵယက ခရစ္သကၠရာဇ္ ၇၀၀ က ၁၇၀၀ ကာလ ႏွစ္တစ္ေထာင္၀န္းက်င္ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈအတြင္း လူတို႔ေမ့ေလ်ာ့ထားတဲ့ကိစၥ တစ္ရပ္ ျဖစ္ေနတယ္။ ယေန႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ပညာေရး စနစ္ဟာ အေမွာင္ေခတ္၊ အလယ္ေခတ္က ဥေရာပတိုက္ရဲ႕ သိပၸံ၊ နည္းပညာ၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ သခ်ာၤပညာရပ္ေတြကို လ်စ္လ်ဴရႈၿပီးသကာလ ေရာမနဲ႔ဂရိက ဥေရာပပညာတန္ေဆာင္ေခတ္ဆီ ခုန္ေပါက္ၿပီး ၾကည့္ေနၾကတယ္။ ဥေရာပယဥ္ေက်းမႈတစ္ဖက္မွာ ရိွခဲ့တဲ့ သိပၸံပညာရွင္ေတြ၊ တီထြင္ခ်က္ေတြကို ဥေပကၡာျပဳထားၾကပါတယ္။

     

    1000_Years_Amnesia
    ဇြတ္အတင္းေမ့ေဖ်ာက္ျခင္းႏွင့္ ေမ့ေလ်ာ့ေအာင္ႀကံေဆာင္ျခင္း ပံုျပခ်က္

    ဒီလို လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေၾကာင့္ ဥေရာပလကၡဏာထဲ အကဲလြန္အရႈပ္အေထြး၊ အျခားလကၡဏာေတြထဲ အဆင့္ေလွ်ာ့အရႈပ္အေထြးကို ႀကီးမားေစေသာ ျပႆနာျဖစ္လာေစ ပါတယ္။ ဒီ ပံုျပခ်က္က ျပႆနာကို ရွင္းလင္းထားၿပီး ေျဖရွင္းသင့္ပံုကိုပါ တင္ျပထားပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း (၁၀၀၁)ႏွစ္ လစ္ဟာမႈကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္သလို အဲ့ဒီကြက္လပ္မွာ တရုတ္၊ ပါးရွန္း၊ အိႏိၵယနဲ႔ မြတ္စ္လင္မ့္ယဥ္ေက်းမႈေတြကို သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာ ျဖည့္ဆည္းေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။

    ယဥ္ေက်းမႈခ်င္း အျပန္အလွန္ ထိထိေရာက္ေရာက္ေလးစားေရးနဲ႔ လူမႈဆိုင္ရာသဟဇာတျဖစ္ေရးအတြက္ အားကစား အပါအ၀င္ သင္ၾကားေနၾကတဲ့ ဘာသာရပ္အားလံုးကို အျခားယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ့္အေမြအႏွစ္နဲ႔ ဥေရာပ ပညာတန္ေဆာင္ေခတ္ မေရာက္မီ စပိန္က ယဥ္ေက်းမႈမ်ားထဲက အက်ဳိးျပဳစြမ္းေဆာင္ခ်က္တို႔ကို တိုးျမွင့္ ထည့္သြင္းသြားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

    မြတ္စ္လင္မ့္ ယဥ္ေက်းမႈထဲက အားကစားက႑ကို အထူးျပဳေဖာ္ျပလိုပါတယ္။ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ ေရွးေခတ္ မြတ္စ္လင္မ္ေလာကကို သာမက အားကစား တိုးတက္ေရးမွာလည္း  ႀကီးႀကီးမားမား အက်ဳိးျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ခရစ္ကက္အားကစားနည္းကို ၿဗိတိသွ်နည္းလမ္းအျဖစ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး လက္ခံထားေသာ္လည္း တကယ္ေတာ့္ ဒီကစားနည္းဟာ ခရစ္ (၇၀၀)ခုႏွစ္ အိႏိၵယေျမာက္ပိုင္းကေန စတင္ျမစ္ဖ်ားခံလာတာပါ။  အဲ့ဒီကေနတဆင့္ ၿဗိတိသွ်တို႔ ေမြးယူလိုက္ရာမွ အေနာက္တိုင္းဖက္မွာ ထိပ္တန္းအဆင့္အျဖစ္ ေရြ႕ေလ်ာသြားခဲ့ရတာပါ။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ပိုလိုကစားနည္းပါပဲ။ အဲ့ဒါက ပါးရွားျပည္နဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္က ေရွးေဟာင္းကစားနည္းတစ္ခုျဖစ္တယ္။ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ အဲ့ဒီအားကစားနည္းကို အလြန္ႏွစ္သက္ခဲ့ၾကတယ္။ အမ်ဳိးသားေရာ အမ်ဳိးသမီးေတြပါ ပါ၀င္ခဲ့ၾကေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    Ruqaya_Al-Gassra
    (၂၀၀၆)ခုႏွစ္ ဒိုဟာတြင္ က်င္းပသည့္ (၁၅)ႀကိမ္ေျမာက္ အာရွအားကစား ပြဲေတာ္တြင္ မီတာ(၂၀၀) တာတိုေျပးပြဲ၌ ဗိုလ္စြဲၿပီး ေရႊတံဆိပ္ရခဲ့သူ Ruqaya al-Ghasara ။ မီတာ ၁၀၀ ႏွင့္ ၂၀၀ တြင္ ဗိုလ္စြဲခဲ့သည္။

    တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္(ၿငိမ္းခ်မ္းမႈခေညာင္းပါေစ)လည္း အားကစားကို ႏွစ္သက္ျမတ္ႏို္းေတာ္မူခဲ့တယ္။ တမန္ေတာ္ျမတ္ရဲ႕ျဖစ္စဥ္/ဓေလ့/ၾသ၀ါဒ (ဟဒီးဆ္) မွတ္တမ္းမွာ ကိုယ္ေတာ္ဟာ မိမိၾကင္ရာေတာ္ အာအိယွဟ္နဲ႔ အေျပးၿပိဳင္ျခင္းကို ေဖာ္ျပထားတယ္။ ပထမအႀကိမ္မွာ အာအိယွဥ္ အႏိုင္ရၿပီး ဒုတိယအေက်ာ့မွာ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္က အႏိုင္ရခဲ့တယ္လို႔ ေတြ႕ရပါမယ္။ ထို႔အတူ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ဟာ ကေလးငယ္မ်ားကို ေရကူး၊ ျမင္းစီး၊ ေလးျမား အတတ္ သင္ၾကားေပးဖို႔ မိဘေတြကို တိုက္တြ န္းအားေပးေတာ္မူခဲ့တယ္။

    အားကစားကို အရဗီလို ရိယာဇဟ္ လို႔ေခၚပါတယ္။ ထူးျခားမႈတစ္ခုကေတာ့ သခၤ်ာပညာနဲ႔ ဆူဖီတို႔ရဲ႕နာမ္ပိုင္းေလ့က်င့္ခန္းကိုလည္း ဒီစကားလံုးကို အသံုးျပဳတာပါပဲ။ မြတ္စ္လင္မ့္အေမြအႏွစ္က အားကစားဟာ ခႏၶာ၊ အသိဥာဏ္နဲ႔ စိတ္ကို ေလ့က်င့္ျခင္းနဲ႔ တြဲထားပါတယ္။ အားကစားရဲ႕သေဘာသဘာ၀ဟာ ရိုးသားမွ်တမႈ၊ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈ၊ သေဘာထားႀကီးဦးစားေပးမႈကဲ့သို႔ေသာ ရုပ္ပိုင္းနာမ္ပိုင္း စံျပအျပဳအမူတို႔နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္။ စပိန္၊ စစၥလီ၊ အစၥတန္ဘူ(ကြန္စတန္တီႏိုပယ္)နဲ႔ အျခားကမာၻ႕ေဒသမ်ားကို မြတ္စ္လင္မ္တို႔ ေရာက္ခ်ိန္တုန္းက ပါ၀င္သူေတြကို အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစေသာ သက္စြန္႔ထိုးသတ္ပြဲနဲ႔ အလားတူကစားနည္းျဖစ္တဲ့ အားကစားအားလံုးကို ပိတ္ပင္ထားၾကတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က မြတ္စ္လင္မ္ေတြအေနနဲ႔ အလဲထိုးစနစ္သာ မတင္ျပခဲ့ၾကရင္ လက္ေ၀ွ႕အားကစား ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

    လက္ရိွကာလမွာ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္အတြင္း မြတ္စ္လင္မ္ကမာၻက အားကစားသမား၊ အားကစားမယ္ေတြ တအံုတက်င္း ၀င္ၿပိဳင္တာကို လက္ရိွမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သတိထားမိၾကပါၿပီ။ အမ်ဳိးသမီးယွဥ္ၿပိဳင္သူရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္မားမႈက စိတ္၀င္စားစရာ တစ္ခုပါပဲ။ အလားတူစြာ လူေတြစိတ္၀င္စားၾကတာက မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသမီးေတြ ဟိဂ်ာ့ဗ္၀တ္စံုနဲ႔ ၿပိဳင္ပြဲ၀င္လာၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟိဂ်ာ့ဗ္ ဆိုတာ အစၥလာမ့္ဥပေဒ(ရွရီအဟ္)နဲ႔အညီ မ်က္ႏွာနဲ႔လက္ကိုသာ ဖြင့္ေဖာ္ထားရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးဆိုင္ရာ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈပါ။ (၂၀၀၈)ခုႏွစ္မွာ ဘာရိန္းသူ Ruqaya al-Ghasara က မီတာ ၁၀၀နဲ႔ ၂၀၀ တာတိုေျပးပြဲမွာ ေရႊတံဆိပ္ကို ဆြတ္ခူးႏိုင္ခဲ့တယ္။ သူမရဲ႕ တစ္ကိုယ္လံုး လံုၿခံဳစြာ ဆင္ယင္ၿပီး ၿပိဳင္ပြဲ၀င္ခဲ့ပံုက ကမာၻကို အံ့အားသင့္သြားေစခဲ့တယ္ေလ။

     

    Muslim Heritage တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ “A 1000 Years Amnesia: Sports in Muslim Heritage” ေဆာင္းပါးကို မင္းထြဋ္ေခါင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။

  • အေမရိကန္ က်ဴးေက်ာ္စစ္ေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးခဲ့သည္ အီရတ္ အမ်ိဳးသားျပတိုက္ ျပန္လည္ ဖြင့္လွစ္ေတာ့မည္

    ေဖေဖာ္ဝါရီ ၉ ၊ ၂၀၁၄
    M-Media
    800px-national-museum-iraq
    – ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က အေမရိကန္တုိ႔ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈအတြင္းအေဆာက္အဦး အစိတ္အပုိင္းအခ်ိဳ႕ ပ်က္ဆီးသြားခဲ့ၿပီးေနာက္ ပိတ္ထားခဲ့ရသည့္ အီရတ္အမ်ိဳးသားျပတုိက္အား လာမည့္ဧၿပီလတြင္ ျပန္လည္ ဖြင္လွစ္ေတာ့မည္ဟု အဆုိပါ ျပတုိက္၏ ဒါ႐ုိက္တာျဖစ္သူက ေဖေဖာ္၀ါရီ ၅ ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “ဒီျပတုိက္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္မႈကုိ အီတလီကုမၸဏီတစ္ခုနဲ႔ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္” ဟု ဒါ႐ုိက္တာ ကြာအစ္ ရရွစ္ဒ္က တူရကီ သတင္းဌာန Anadolu Agency သုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထုိ႔ျပင္ စီစဥ္ထားေသာ ျပင္ဆင္မႈမ်ား၏ ေနာက္ဆံုး အဆင့္မွာ ျပတုိက္၏ ၀င္ေပါက္ အသစ္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လာမည့္ ဧၿပီလတြင္ အဆံုးသတ္ႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

    စစ္ပြဲအတြင္း ျပတုိက္ရွိပစၥည္းအခ်ိဳ႕မွာလည္း ခုိးယူျခင္းခံခဲ့ရၿပီး ထုိျပတုိက္ ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္မည္ဆုိေသာ သတင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေရွးေဟာင္း သုေသသနပညာရွင္ အဒီလ္ အလ္-အက္ဇာ၀ီက  “၂၀၀၃ ခုႏွစ္က ေဖာက္ထြင္းဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရတဲ့ ဒီျပတုိက္ႀကီး ျပန္ဖြင့္ေတာ့မယ္ ဆုိတာဟာ အီရတ္ရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈ စာမ်က္ႏွာ အတြက္ သတင္းေကာင္းပါပဲ” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိျပတုိက္တြင္ ႏုိင္ငံ၏ ေရွးေဟာင္း ပစၥည္းမ်ားအားလံုး ပါ၀င္ေတာ့မည္ မဟုတ္ဟု ေထာက္ျပခဲ့ၿပီး၊ အီရတ္ႏုိင္ငံ တစ္၀ွမ္းရွိ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ ျပတုိက္မ်ား တည္ေဆာက္ရန္ တုိက္တြန္းေျပာဆုိခဲ့သည္။

    ဘဂၢဒတ္ၿမိဳ႕အေရွ႕ဘက္ Al-Salihiya ေဒသတြင္ တည္ရွိသည့္ အဆုိပါ အီရတ္ အမ်ိဳးသားျပတုိက္အား ၁၉၂၃ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အေသးစိတ္ စနစ္တက် တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ အဆုိပါျပတုိက္တြင္ သမုိင္းေခတ္ အလုိက္ျပသသည့္ ျပခန္းေပါင္း ၁၈ ခုပါ၀င္ၿပီး၊ သမုိင္း မတုိင္မီက ပစၥည္းမ်ား အပါအ၀င္ ေရွးေဟာင္း အႏုပညာ လက္ရာေပါင္း ၂ သိန္းခန္႔ ျပသထားခဲ့သည္။

    Ref : World Bulletin

  • ယဥ္ေက်းမွဳ ” စစ္စစ္ ” ဆိုတာကို ေၿခရာေကာက္ၿခင္း

    ယဥ္ေက်းမွဳ ” စစ္စစ္ ” ဆိုတာကို ေၿခရာေကာက္ၿခင္း

    ေအာက္တုိဘာ၊ ၇၊ ၂၀၁၂

    မူရင္း ေရးသားသူ  Spring Flowers

        မ်ားေသာအားၿဖင္႕ လူမ်ိဳးတုိင္းဟာ ကိုယ္႕ယဥ္ေက်းမွဳ ၊ ဓေလ႕ေတြကို အနည္းနဲ႕ အမ်ား ေစာင္႕ထိန္းဂုဏ္ယူတတ္တဲ႕ အေလ႕ရွိတတ္ၾကတယ္ ။ တရားေဟာမလုိ႕ မဟုတ္ရပါဘူး ။ ဒါက မၿဖစ္မေန ေၿပာမွၿဖစ္မယ္႕ နိဒါန္းမုိ႕လုိ ႕ပါ ။

    •               ၿပင္သစ္ဆိုရင္လည္း သူတုိ႕ ၿပင္သစ္စကားေၿပာတဲ႕ လူမွ လူရာ၀င္သလုိလုိ ၊ အီတလီေတြက်ေတာ႕လည္း သူတုိ႕ အစားအစာသည္သာ ကမၻာ႕အေကာင္းဆံုး အစာလိုလုိ  ဂုဏ္ယူတတ္ၾကသတဲ႕ ။ အေမရိကန္ေတြက်ေတာ႕လည္း အေမရိကန္ဆန္ၿခင္းဆိုတဲ႕  Americanism  ဆိုတာကို သိပ္တန္ဖုိးထားတတ္ၾကတယ္လို႕ ၾကားဖူးတယ္  ။ အဲဒါ အၿပစ္လို႕ ဘယ္သူေၿပာတုန္း ။ ဘယ္လူမ်ိဳးမဆို ကိုယ္႕ယဥ္ေက်းမွဳကို အနည္းနဲ႕ အမ်ား ထိန္းသိမ္းေစာင္႕ေရွာက္ခ်င္တဲ႕စိတ္  ရွိတာ သဘာ၀ မဟုတ္လား  ။ တုိ႕ၿမန္မာလူမ်ိဳးေတြထဲမွာလည္း  ၿမန္မာယဥ္ေက်းမွဳဆိုတာကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ေစာင္႕ထိန္း ဂုဏ္ယူတတ္ၾကတဲ႕သူေတြ ရွိတာဘဲ ။  ကိုယ္႕ရိုးရာယဥ္ေက်းမွဳကို ေစာင္႕ထိန္းၿခင္းအားၿဖင္႕ ေကာင္းတဲ႕ အက်ိဳးဆက္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိတာကို အက်ယ္ခ်ဲ႕ေၿပာစရာ မလုိပါဘူးေနာ္ ။
    •                     ဒါေပမယ္႕ တဖက္ကလည္း မ်က္စိမွိတ္ၿပီး  ” ငါတုိ႕ ယဥ္ေက်းမွဳ စစ္စစ္ကြ ”  လုိ႕ ေအာ္ေနတာေတြ႕ရင္ ေၿပာစရာေလးေတြ ေပၚေပၚလာတယ္ ။ အထူးသၿဖင္႕   အဲဒီ   ယဥ္ေက်းမွဳ  ” စစ္စစ္ ”  ဆိုတဲ႕ စကားကို လက္ကိုင္သံုးၿပီး ရုပ္တည္ၾကီးနဲ႕ မုန္႕တီစားေနသူမ်ား နည္းနည္းေလး ၿပံဳးသြားရေအာင္ လ်ွာအနည္းငယ္ ရွည္ခြင္႕ၿပဳပါကြယ္ ။

     

    •                    ၀ိနည္းလြတ္ေအာင္ အေမရိကန္လူမ်ိဳးကိုဘဲ ဥပမာထားၿပီး ေၿပာခ်င္ပါတယ္ ။ အေမရိကန္ဆန္ၿခင္းဆိုတာကို ရာႏွဳန္းၿပည္႕  ဂုဏ္ယူတတ္တဲ႕ အေမရိကန္ၾကီးတစ္ေယာက္ ရွိတယ္ဘဲ ထားလုိက္ပါစို႕ ။  သူေန႕စဥ္သံုးေနရတဲ႕ အရာေတြဟာ အရင္းစစ္ရင္ တစ္ခုမွ အေမရိကန္မဆန္ဘူးဆိုရင္  သူေဒါကန္သြားမလား မသိ ။ ေၿပာေနၾကာပါတယ္ ….. စမ္းစစ္ၾကည္႕ရင္မေကာင္းဘူးလား ။ ဒီေတာ႕ ဦးအေမရိကန္ၾကီး ညဘက္ အိပ္ရာ၀င္ရင္ ၀တ္တဲ႕ ည၀တ္အက်ၤ ီ (  pajamas )  က စေၿပာရေအာင္ …….။

     

    •                     pajamas ဆိုတဲ႕ စကားကိုက ပါရွန္းစကားလံုးၿဖစ္ၿပီး ေၿခ၀တ္တန္ဆာ leg garment လို႕ အဓိပၸါယ္ ရသတဲ႕ ။ ေတာင္အာရွကို အဂၤလိပ္ကိုလုိနီေတြ ေရာက္လာၿပီးတဲ႕ေနာက္ အဲဒီ pajamas ၀တ္တဲ႕ ဓေလ႕ဟာ အေနာက္ကမၻာကိုလည္း တၿဖည္းၿဖည္း ၿပန္႕သြားခဲ႕တယ္လုိ႕ ဆိုတယ္ ။
    Pajamas ၀တ္ ပါကစ္စတန္ အမ်ိဳးသမီး ( ၁၈၇၀ )
    •                    ည၀တ္အက်ၤ ီ၀တ္ၿပီး သကာလ ဦးအေမရိကန္ၾကီးဟာ အိပ္မယ္ဆိုၿပီး ကုတင္ေပၚတက္သြားသတဲ႕ ။ ကုတင္ဆိုတဲ႕ ( bed ) ကိုလည္း ပါရွန္းလူမ်ိဳးေတြက စသံုးခဲ႕တယ္လုိ႕ ယူဆၾကတယ္ ။ အဲ….ကုတင္ဆိုတဲ႕ စကားကို ပထမဆံုး စာထဲမွာ ပံုေဖာ္ထားတာက ခရစ္ေတာ္ မေပၚမီ ႏွစ္ ၈၀၀ ေလာက္က ေရးစပ္ခဲ႕တဲ႕ နာမည္ၾကီး ဂရိကဗ်ာ Odyssey ထဲမွာ ၿဖစ္ပါသတဲ႕ ။ နည္းနည္းေနာေနာ ေရွးက်တဲ႕ အခ်ိန္ မဟုတ္ဘူးေနာ္ ။

     

    •                    အေမရိကန္ၾကီးဟာ အလုပ္သြားတဲ႕အခါ ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႕ ေတြ႕တဲ႕အခါ ၊ ဒါမွမဟုတ္လည္း မိသားစုနဲ႕ ေပ်ာ္ပြဲစားသြားတဲ႕အခါ ဒူးေနရာ ဒူး ၊ ေတာ္ေနရာေတာ္ ၀တ္စားသြားရတာေပါ႕ေနာ္ ။ အဲလုိ သူေန႕စဥ္ ၀တ္ေနတဲ႕ အ၀တ္အစားေတြကို ထုတ္လုပ္ရာမွာ မပါမၿဖစ္တဲ႕ ၀ါဂြမ္း ( cotton )  ကို ပထမဆံုးစိုက္ပ်ိဳးတဲ႕ ေနရာကေတာ႕ အေမရိကန္ မဟုတ္ဘဲ  အခုလက္ရွိ အေနာက္ပါကစၥတန္ရွိတဲ႕ ေနရာပါတဲ႕  ။
    •                     ရာသီဥတု ပူလာၿပီဆိုရင္  ဦေလးၾကီးဟာ လီနင္ ( linen )  အစ ေအးေအးေလးနဲ႕ ခ်ဳပ္တဲ႕ အက်ၤ ီကို ၀တ္တတ္သတဲ႕ ။ ဒါေပမယ္႕ အဲဒီ လီနင္စကို လြန္ခဲ႕တဲ႕ ႏွစ္ေပါင္း  ၄၀၀၀ ေလာက္က အီဂ်စ္မွာ စသံုးခဲ႕တာဆိုတာ သူ သတိမထားမိဘူး ။ ေရွးအီဂ်စ္လူမ်ိဳးေတြဟာ ရာသီဥတုပူလြန္းတာေၾကာင္႕ အၿဖဴေရာင္ လီနင္စကို ၀တ္ေလ႕ရွိၿပီး ေသသူေတြကို မံမီလုပ္ရာမွာလည္း လီနင္စကိုဘဲ သံုးေလ႕ရွိသတဲ႕ ။

     

    •                    အေမရိကန္ၾကီးဟာ ရာသီဥတုေလး ေအးလာေတာ႕ သိုးေမြးအေႏြးထည္ကေလး ေကာက္စြပ္ၿပီး မီးလင္းဖုိေရွ႕မွာ စာအုပ္ကေလးနဲ႕ ၿငိမ္႕ၿပန္တယ္။ ခုေခတ္မွာ အေမြးရေအာင္ ေမြးထားတဲ႕ သိုးဆိုတဲ႕ သတၱ၀ါကေတာ႕ ဥေရာပနဲ႕ အာရွတစ္၀ိုက္မွာ ေနတဲ႕ mouflon ဆိုတဲ႕ အေကာင္ကဆင္းသက္လာတယ္လုိ႕ ဆိုတယ္ ။ အေမြးထူတဲ႕ အဲဒီ mouflon  သိုးေတြေမြးၿမဴေရးကို ဥေရာပမွာ စလုပ္တာ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ႏွစ္ ၄၀၀၀ ေလာက္ကပါတဲ႕ ။

    •                     ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ဘီစီ ၁၅၀၀ ေလာက္က သဘ၀အေလ်ွာက္ မံမီၿဖစ္သြားခဲ႕တဲ႕ ဒိန္းမတ္လူမ်ိဳးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အေလာင္းေပၚမွာ သိုးေမြးအ၀တ္တခုရဲ႕ အၾကြင္းအက်န္ကို ေတြ႕ရဖူးသတဲ႕ ။ ဒါဟာ ဥေရာပမွာ ေရွးအက်ဆံုး သိုးေမြးအ၀တ္အစားတစ္ခုဆိုရင္ မမွားပါဘူး ။
    Bog body သို႕မဟုတ္ Bog people လို႕ ေခၚတဲ႕ သဘာ၀အေလ်ွာက္ မံမီၿဖစ္သြားတဲ႕ အေလာင္းမ်ား ။
    Bog body တစ္ခုရဲ႕ မ်က္ႏွာ ( ဘီစီ ၄ ရာစု )
    •                      ဒီလုိနဲ႕  အေမရိကန္ၾကီးဟာဟာ ပြဲလမ္းသဘင္ေတြက်ေတာ႕ ပိုးထည္ရွပ္ကေလး ၊ ဒါမွမဟုတ္လည္း ပိုးနဲ႕ လုပ္တဲ႕ နက္ကတုိင္ေလးကို ရွဳိးက်က် ၀တ္သြားၿပန္တယ္ ။   ပိုး  ( silk ) ဆိုတာဟာ တရုတ္ၿပည္မွာ စၿပီး ေပၚခဲ႕တယ္ဆိုတာ အထူူးေၿပာဖုိ႕မလုိပါဘူးေနာ္  ။ ခရစ္ေတာ္ မေပၚမီ ႏွစ္ေပါင္း ၂၇၀၀ ေလာက္က စသံုးခဲ႕တာဆိုေတာ႕ အခုဆို ပိုးထည္လုပ္ငန္း ေပၚေပါက္ခဲ႕တာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၇၀၀  ေက်ာ္ေလာက္ ရွိၿပီေပါ႕ ။

     

    •                      အဲဒီ လီနင္သား ၊ ၀ါဂြမ္း…စတာေတြကို အ၀တ္အထည္ၿဖစ္ေအာင္ ရက္လုပ္တဲ႕ နည္းကေတာ႕ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ႏွစ္ေပါင္း ငါးေထာင္ေလာက္ကတည္းက အီဂ်စ္မွာ ရွိေနၿပီတဲ႕ ။

     

    အီဂ်စ္ေရွးေဟာင္း အုတ္ဂူတစ္ခုေပၚမွ အ၀တ္အထည္ ရက္လုပ္ေနပံု ပန္းခ်ီ
    •                    ႏွင္းေတြက်လုိ႕ ရာသီဥတုခုိက္ခုိက္တုန္တဲ႕ အခ်ိန္ေတြမွာ သူဟာ ဘဲငန္းအေမြးထည္႕ၿပီး ခ်ဳပ္ထားတဲ႕ ေစာင္ ( eiderdown quilt )  ကေလးနဲ႕ အိပ္ရာထဲမွာ ေကြးေနတတ္တယ္ ။ အဲဒီ ေစာင္မ်ိဳးကေတာ႕ ဆီြဒင္ ၊ ဖင္လန္ ၊ ေနာ္ေ၀းစတဲ႕ အေသေအးတဲ႕ ႏိုင္ငံေတြရွိရာ စကန္ဒီေနးဗီးယား ေဒသမွာ စတီထြင္ခဲ႕တာပါ ။

    •                       မိုးလင္းလုိ႕ ႏိုးလာေတာ႕ သူနာရီကို လွမ္းၾကည္႕မိတယ္……. ေရွးဦးေပၚေပါက္ခဲ႕တဲ႕ ေနနာရီတုိ႕ သဲနာရီတုိ႕ကို အီဂ်စ္ေတြ ၊ ေဘဘီလံုလူမ်ိဳးေတြက သံုးခဲ႕တယ္လုိ႕ ဆိုတယ္ ။ အဲဒီေနာက္  ဥေရာပအလယ္ေခတ္လုိ႕ေခၚတဲ႕ ၅ ရာစုနဲ႕  ၁၅ ရာစုၾကားမွာ နာရီရဲ႕ ပံုစံဟာ အေတာ္ၾကီး ေခတ္မွီေၿပာင္းလဲတုိးတက္လာခဲ႕သတဲ႕ ။

     

    •                        ဒီလုိနဲ႕ အေမရိကန္ၾကီးဟာ အိပ္ရာက ထလာၿပီး ခန္းနားၾကီးက်ယ္တဲ႕ ေရခ်ိဳးခန္းထဲ ၀င္သြားတယ္ ။ အဲဒီေရခ်ိဳးခန္းၾကီးထဲမွာ သံုးထားတဲ႕ ပိုက္ဆက္စနစ္ plumbing ဆိုတာ Indus ဆိုတဲ႕ ေဒသမွာ ဘီစီ ၂၇၀၀ ေလာက္ကတည္းက ေပၚေနၿပီဆိုတာ သူမသိရွာဘူး ။ Indus Valley ဆိုတာ အခု ပါကစၥတန္ နဲ႕ အိႏၵိယဆက္ေနတဲ႕ ေနရာနားတ၀ိုက္ပါ ။ အဲဒီမွာ Indus Valley Civilization ဆိုတာ ဘီစီ သံုးေထာင္ေက်ာ္ေလာက္က ေပၚခဲ႕တယ္ ။ အမ်ားၿပည္သူအတြက္ေဆာက္ထားတဲ႕ ေရတြင္းေရကန္ေတြအတြက္ ေရစီးေရလာေကာင္းေအာင္ ပိုက္ဆက္စနစ္ကို သံုးခဲ႕သူမ်ားထဲမွာ တရုတ္ေတြ ၊ ပါရွန္ေတြ ၊ ေရာမသားေတြ နဲ႕ ဂရိေတြလည္း ပါသတဲ႕ ။
    terracotta plumbing ေခၚ ေၿမပိုက္မ်ား
    မိုက္သကြာ………..။ ေရာမလူမ်ိဳးမ်ားေဆာက္ခဲ႕ေသာ Public Latrine ေခၚ အမ်ားသံုးအိမ္သာ ( ေနရာ ….ယခင္က ဂရိ ႏွင္႕ ရိုမန္ၿမိဳ႕ အသီးသီးၿဖစ္ခဲ႕ရာ Ephesus ၿမိဳ႕ .ယခုေခတ္ တူရကီႏိုင္ငံ )
    •                         ေရခ်ိဳးခန္းမွာတပ္ထားတဲ႕ မွန္ကေရာ ။ အဲဒါကိုေတာ႕ မက္ဆိုပိုေတးမီးယားလုိ႕ ေခၚတဲ႕ အရပ္မွာ ဘီစီ ၃၅၀၀ ေလာက္က စသံုးခဲ႕တယ္လုိ႕ ဆိုတယ္ ။ မက္ဆိုပိုးေတးမီးယားဆိုတာ ခုေခတ္ အီရန္ ၊ အီရတ္ ၊ ဆီးရီးယား ၊ တူရကီ စတဲ႕ႏိုင္ငံေတြ နည္းနည္းစီ ပါ၀င္တဲ႕ အရပ္တစ္ခုၿဖစ္တယ္ ။ ေရခ်ိဳးခန္းမွာ ခင္ထားတဲ႕ ေၾကြၿပားေတြနဲ႕ ေၾကြအစစ္ေတြကိုေတာ႕ တရုတ္ၿပည္မွာ စတီထြင္ခဲ႕တာပါ ။ ဖန္ကို ၾကိဳခ်က္ ၊ အေရာင္ထည္႕ၿပီး ပစၥည္းပစၥယေတြေပၚမွာ ေဆးခ်ယ္တဲ႕အတတ္ပညာကေတာ႕ ေရွးေခတ္အီဂ်စ္ေတြ ေတြ႕ရွိခဲ႕တဲ႕ အတတ္ပါတဲ႕ ။
    Enameling ဟုေခၚတဲ႕ ဖန္ကို ၾကိဳခ်က္ လုိရာအေရာင္သြင္း ေဆးခ်ယ္တဲ႕ အတတ္

    •                       သူ စိန္ေၿပနေၿပ ေရစိမ္ခ်ိဳးတဲ႕ ေရခ်ိဳးကန္ bathtub က  Indus Valley ေဒသမွာ စသံုးခဲ႕ၿပီး  ေရွးအက်ဆံုး ေရသံုး အိမ္သာ toilet ကို ေတြ႕ရွိခဲ႕တဲ႕ ေနရတစ္ခုကေတာ႕ စေကာ႕တလန္ႏိုင္ငံက Skara Brae ဆိုတဲ႕ ေရွးေဟာင္းေနရာတစ္ခုမွာပါ ။ ေမႊးၾကိဳင္ဆြတ္ပ်႕ံတဲ႕ ရနံရွိတဲ႕ ဆပ္ၿပာၿမဳပ္ထဲမွာ စိမ္ေနတဲ႕  အေမရိကန္လူမ်ိဳးၾကီးဟာ ေရွးေခတ္အီဂ်စ္ေတြလည္း တိရစၦန္ဆီ ၊ အပင္ေတြကရတဲ႕ အဆီေတြကိုသံုးၿပီး ဆပ္ၿပာအၿဖစ္ စသံုးခဲ႕ၾကတယ္ဆိုတာ သတိရခ်င္မွ ရမွာပါ ။ ေနာက္ေတာ႕ သူဟာ သြားတုိက္ပါေလေရာ ….သြားတုိက္ၿခင္းအၿပဳအမူကေတာ႕ ၁၈ ရာစုေနွာင္းပိုင္းေလာက္မွ ဥေရာပကေန အေမရိကကို ေရာက္လာခဲ႕တာပါ ။

     

    ( ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ) ဘီစီ ၁၃၀၀ ခန္႕က ဂရိ ေရခ်ိဳးကန္
    အႏွစ္ ၂၀၀၀ သက္တမ္းရွိၿပီၿဖစ္တဲ႕ ေရခ်ိဳးကန္ ( အီတလီေတာင္ပိုင္း ပြန္ေပ Pompei ၿမိဳ႕ေဟာင္းမွ )
    •                          ဂလုိနဲ႕ ဦးအေမရိကန္ၾကီးဟာ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ပါတယ္ ။ သူ  မေတြးမိတာတစ္ခုကေတာ႕ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ၿခင္းဆိုတာ တခ်ိန္တခါတုန္းက အီဂ်စ္ၿပည္က ဘာသာမဲ႕အရည္းၾကီးေတြ က်င္႕သံုးခဲ႕ဖူးတဲ႕ ဓေလ႕တစ္ခုဆိုတာပါဘဲ ။ တစ္ခုရွိတာက အေမရိကန္ၾကီး သံုးတဲ႕ ဓါးဟာ စတီး ( သံနဲ႕ ကာဘြန္ေရာစပ္ထားတဲ႕ ၿဒပ္ ) နဲ႕လုပ္ထားၿပီး ေခတ္မွီစြာ ေၿပာင္လက္ထက္ရွေနတာဆိုေတာ႕ ေရွးအီဂ်စ္ၾကီးေတြ သံုးထက္ေတာ႕ ဓါးေတြထက္ေတာ႕ အမ်ားၾကီး နာက်င္မွဳကို ေလ်ာ႕နည္းေစတာေပါ႕ ။ ေရွးအက်ဆံုး စတီးနဲ႕ လုပ္ထားတဲ႕ ပစၥည္းဟာ အႏွစ္ ၄၀၀၀ ေလာက္သက္တမ္းရွိၿပီး  ေတြ႕တဲ႕ေနရာကေတာ႕ Anotolia ဆိုတဲ႕ အရပ္တဲ႕ ။ ( ယခုေခတ္ တူရကီေနရာ )

    (  စကားမစပ္ တခ်ိန္လံုး တူရကီ တူရကီဆိုလို႕ မေမ႕ခင္ ထည္႕ေၿပာခ်င္ပါတယ္ ။ တူရကီဟာ ဂရိအင္ပါယာ ၊ ေရာမအင္ပါယာ ၊ မြန္ဂိုအင္ပါယာ လက္ေအာက္ကို က်ေရာက္ခဲ႕ဖူးတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႕အလြန္ေရွးက်တဲ႕ ဂရိယဥ္ေက်းမွဳ ေရာမယဥ္ေက်းမွဳအၾကြင္းအက်န္ေတြ မ်ားစြာရွိရာေနရာတစ္ခုပါ )

    •                       ေရခ်ိဳးၿပီးေတာ႕ သူဟာ တူရကီႏုိင္ငံမွာ စတီထြင္ခဲ႕တဲ႕ တဘက္နဲ႕ သုတ္ပါေတာ႕တယ္ ။ တူရကီႏိုင္ငံက Bursa ဆိုတဲ႕ ၿမိဳ႕ဟာ Turkish towel ေတြထုတ္လုပ္တဲ႕ ၿမိဳ႕ဆိုၿပီး ခုထိ နာမည္ၾကီးတုန္းပါတဲ႕ ။ ၿပီးေတာ႕ ဦးေလးၾကီးဟာ ကုလားထိုင္မွာ တင္ထားတဲ႕ အ၀တ္အစားေတြကို ယူ၀တ္ပါတယ္ ။ ကုလားထုိင္ဆိုတာက ေရွးေခတ္ အီဂ်စ္တုိ႕ ၊ ဂရိတုိ႕မွာ တြင္က်ယ္စြာသံုးခဲ႕တဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳတစ္ရပ္ ၿဖစ္ပါတယ္ ။
    ကုလားထုိင္ပါတဲ႕ ဂရိအရုပ္တစ္ခု ( ဘီစီ ၄၃၀ ခန္႕က )
    •                      သူ႕အက်ီ ၤေတြဟာ ကြက္တိတုိင္းၿပီးခ်ဳပ္ထားလုိ႕ သူနဲ႕ ကြက္စတိပါဘဲတဲ႕ ။ အဲဒီအ၀တ္အစားေတြရဲ႕ မူရင္းပံုစံဟာ ေရွးအာရွတုိက္သားေတြ ၀တ္တဲ႕ တိရစၦာန္သားေရနဲ႕ခ်ဳပ္ထားတဲ႕ အ၀တ္ေတြက ဆင္းသက္လာမွန္း သူသိခ်င္မွလည္း သိမယ္ ။ အဲဒီ အ၀တ္အစားေတြမွာ တပ္ထားတဲ႕ ၾကယ္သီးေတြရဲ႕ ပံုစံဟာ ၁၃ ရာစုမွာ ဂ်ာမနီမွာ စသံုးခဲ႕တယ္ဆိုတာလည္း သူသိခ်င္မွ သိမွာေပါ႕ ။( မတိေတာ႕ ဘာဖစ္တုန္းကြာ )

     

    •                       ဒီလုိနဲ႕ သူဟာ သားေရနဲ႕လုပ္ထားတဲ႕ ဖိနပ္ကို စီးတယ္ ။ တိရစၦာန္သားေရနဲ႕  အသံုးအေဆာင္ေတြလုပ္နည္းကေတာ႕ ေရွးအီဂ်စ္ေတြ တီထြင္ခဲ႕ၿပီး ဖိနပ္ရဲ႕ ပံုစံကို ေၿခရာခံရရင္ေတာ႕ ဂရိလူမ်ိဳးေတြ ထြင္ခဲ႕တဲ႕ ဒီဇိုင္းပါတဲ႕ ။ ဖိနပ္ေတြ ေၿပာင္လက္ေနရဲ႕လားလုိ႕ စစ္ေဆးတတ္ေပမယ္႕ အဲလုိလုပ္တာဟာ ဂရိလူမ်ိဳးေတြက စတယ္ဆိုတာ သူမသိၿပန္ ။

     

    •                      သူဟာ နက္ခ္တုိင္ ( necktie )  ကို ကၽြမ္းက်င္စြာ တပ္လုိက္တယ္ ။ နက္ခ္တုိင္ဆိုတာကေတာ႕ ၁၇ ရာစုေလာက္တုန္းက ခရုတ္ထ္ Croats လူမ်ိဳး ( ခရိုးေအးရွား ၊ ေဘာ႕စ္နီးယားဘက္မွ ေဒသခံမ်ား ) ေတြရဲ႕ ၀တ္စားပံုဓေလ႕က အၾကြင္းအက်န္ပါ ။
    Croat လူမ်ိဳး စစ္သားတစ္ဦး
    •                     မွန္ထဲမွာ ကိုယ္႕ကိုယ္႕ကို အားရေက်နပ္စြာၾကည္႕လိုက္တဲ႕ သူဟာ မွန္ရဲ႕ မူလအစၿဖစ္တဲ႕ ေၿပာင္ေနေအာင္ တုိက္ထားတဲ႕ ေက်ာက္တုန္းကို Anatolia အရပ္ေဒသ ( လက္ရွိ တူရကီ ) မွာ သံုးခဲ႕ေၾကာင္းနဲ႕ လက္ရွိပံုစံ မွန္ကို ရေအာင္ တီထြင္ခဲ႕တဲ႕ ၁၉ ရာစု ဂ်ာမန္ပညာရွင္ Justus von Liebig တုိ႕အေၾကာင္း သိဖုိ႕ လုိတယ္လုိ႕ စာဖတ္သူ ထင္ပါသလား ။ ( ငါလည္း မသိဘူး )

    လက္နက္အၿဖစ္ေရာ ေရွးဦး မွန္အၿဖစ္ေရာ သံုးခဲ႕တဲ႕ Obsidian ေက်ာက္
    •                    စတုိင္နဲ႕ မလုိင္နဲ႕ ၀တ္စားဆင္ယင္ၿပီးသြားတဲ႕ သူဟာ မနက္စာစားဖုိ႕ ေအာက္ထပ္ကို ဆင္းလာခဲ႕ပါတယ္ ။ အဲဒီမွာလည္း ဘူမိနက္သန္ အေမရိကန္မဟုတ္တဲ႕ ပစၥည္းတစ္ပံုတစ္ေခါင္းက သူ႕ကို ၾကိဳေနပါတယ္ ။ မုန္႕၊ ေကာ္ဖီ ၊ အခ်ိဳရည္စတဲ႕ စားေကာင္းေသာက္ဖြယ္ေတြထည္႕ထားတာက တရုတ္ေၾကြေတြ မဟုတ္လား ။ စကားမစပ္ China ဆိုတာ တရုပ္ၿပည္တင္မကဘဲ ေၾကြထည္ပစၥည္းေတြကိုလည္း ေခၚတဲ႕နာမည္ေလ ။ ဆိုလိုတာက ေၾကြနဲ႕ တရုတ္ ၊ တရုတ္နဲ႕ ေၾကြခြဲမရေလတဲ႕ သေဘာေပါ႕ ။ ဦးေလးၾကီးဟာ ကိတ္မုန္႕တစ္ပိုင္းကို ခက္ရင္းေလးနဲ႕ ေကာ္ၿပီး ဟန္ပါပါ စားလုိက္တယ္ ။  စားေသာက္ရာမွာ သံုးတဲ႕ ခက္ရင္းကို  ၁၄ နဲ႕ ၁၆ ရာစုအတြင္းမွာ  အီတလီေတြက တီထြင္ခဲ႕တာေလ ။ ေၾကးဇြန္းတုိ႕ ၊ ေငြဇြန္းတုိ႕ကိုေတာ႕ မ်ားေသာအားၿဖင္႕ ဂရိေတြ ၊ ေရာမသားေတြ သံုးခဲ႕တာမ်ားသတဲ႕ ။

     

    1590 မွ-1610 အတြင္း အီတလီ သူၾကြယ္တစ္ေယာက္၏ ဇြန္း
    •                       သူမနက္တုိင္း မေသာက္ရမေနႏိုင္တဲ႕ ေကာ္ဖီရဲ႕ စြမ္းပကားကိုေတာ႕ အီသီယိုးပီးယန္းလူမ်ိဳးေတြက အရင္ဆံုး သိခဲ႕တာပါ ။ ဟဲဟဲ…ညက ေသာက္ထားတဲ႕ ယမကာေလးေတြရဲ႕ အရွိန္ကို ေပ်ာက္ေအာင္လုပ္ဖုိ႕ မနက္မွာ ေကာ္ဖီကေတာ႕ လုိကိုလုိတယ္ေလ ။ ေႀသာ္ …ဒါနဲ႕ ယမကာအရက္ေသစာေတြကိုေတာ႕ ၁၁ ရာစုေလာက္မွာ ဂရိလူမ်ိဳး alchemist ေတြက အရင္သံုးခဲ႕တယ္လုိ႕ ဆိုတယ္ ။ ဘုိလိုေတြပါ ေရးေနလုိ႕ ဘူးယိုလုိ႕ မထင္လုိက္ပါနဲ႕ ။ အဲဒီစကားေတြကို အဘိဓါန္မွာ ရွာလုိက ရွာႏိုင္ေအာင္ ထည္႕ေရးထားတာပါကြယ္ ။ တခါတေလလည္း ဘာသာၿပန္ရတာခက္လို႕ပါ ။
    •                         alchemist  ဆိုတာက မေသေဆး ( elixir of life ) ကို ေဖာ္ဖုိ႕ ၾကိဳးစားတဲ႕လူေတြကို ေခၚတာပါ ။  ၿမန္မာလုိဆိုရင္ ေဇာ္ဂ်ီၿဖစ္ဖုိ႕ ၾကိဳးစားတဲ႕ လူေတြလုိ႕ ဆိုရမလား မသိဘူး ။ သူတုိ႕ရွာတဲ႕  မေသေဆးကို ဓါတ္လံုး ( Philosopher’s stone ) လုိ႕လည္း ေခၚၾကတယ္ ။ အဲဒါနဲ႕ ထိလုိက္ရင္ အရာရာဟာ ေရႊ သို႕မဟုတ္ ေငြ ၿဖစ္သြားသတဲ႕ ။ ( ေတြ႕လား…..ငါတုိ႕ခ်ည္း ဂလုိ အယူရွိတာမဟုတ္ဘူးေနာ္ …အေဖာ္ရွိတယ္  )
    အီဂ်စ္ နံရံေဆးေရး ပန္းခ်ီမွ alchemist တစ္ဦး
    •                     ဆက္ရရင္ တုိ႕ဇာတ္လုိက္ေက်ာ္ ဦးေလးၾကီးဟာ ေကာ္ဖီထဲကို  ( အိႏၵိယမွာ စတင္စပ်ိဳးခဲ႕တဲ႕ ) သၾကားတစ္ဇြန္း ခတ္လုိက္သတဲ႕ ….။ အဲဒါနဲ႕ မလံုေလာက္ေသး ခရင္မ္ေလးလည္း ထည္႕ဦးမွ ဆိုၿပီး အာရွမိုင္းနားေဒသ ( ယေန႕ေခတ္ တူရကီပတ္၀န္းက်င္  ) မွာ စတင္ ထုတ္လုပ္သံုးစြဲခဲ႕တဲ႕ cream ကိုပါ ထည္႕လုိက္ပါေသးတယ္ ။ တခါတေလလည္း အေမရိကန္ဆန္ဆန္ မနက္စာမွာ ( ေၿမထဲပင္လယ္ေဒသမွာ စိုက္ေလ႕ရွိတဲ႕ လိေမၼာ္ပင္ေတြကလာတဲ႕ )  လိေမၼာ္ရည္ေလးတစ္ခြက္လည္း ပါတတ္ေသးတယ္ ။  ဒါမွမဟုတ္လည္း ပါရွန္းေဒသထြက္ သခြားေမႊး ၊ သိုမဟုတ္ အာရွမိုင္းနားေဒသထြက္ စပ်စ္သီးနဲ႕လုပ္တဲ႕ စပ်စ္ရည္ေလးေပါ႕ ။

     

    •                 မနက္စာမွာပါတဲ႕ cereal ( ဂ်ံဳေစ႕နဲ႕လုပ္ထားတဲ႕ အစားအစာ ) ေတြကလည္း တကယ္ေတာ႕ အေမရိကန္မွာ စိုက္ပ်ိဳးတာနည္းပါတယ္ ။ ေထာပတ္မ်ားမ်ားသုတ္ထားတဲ႕ ေ၀ဖာေတြကေတာ႕ စကန္ဒီေနးဗီးယားကၽြန္းဘက္မွာ ဘူမိနက္သန္ ေမြးဖြားခဲ႕တာပါ  ။ အဲဒီေနာက္မွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွဘက္က ၾကက္တစ္ေကာင္ေကာင္ဥလုိက္တဲ႕ ၾကက္ဥေၾကာ္ စားၿပန္တယ္ ….. ။ ဒါမွမဟုတ္လည္း ဥေရာပ ေၿမာက္ပိုင္းမွာ စတီထြင္ခဲ႕တဲ႕ နည္းနဲ႕ က်ပ္တုိက္ထားတဲ႕ အသားတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးေတာ႕ ပါမွ သူက ေက်နပ္တတ္တယ္ေလ  ။

     

    •                    စားၿပီးလုိ႕ အၿပင္ထြက္မယ္ဆိုေတာ႕ အေရွ႕အာရွက ေၿခသလံုးအိမ္တုိင္ေလ်ာက္သြားတတ္တဲ႕ nomad  ေတြ စတင္အသံုးၿပဳခဲ႕တဲ႕  ဦးထုပ္ကို ေကာက္ေဆာင္းလုိက္တယ္ ။ တကယ္လုိ႕ မိုးရြာမယ္႕ အရိပ္အေယာင္ၿမင္ရင္ေတာ႕ ေရွးေခတ္မကၠစီကိုလူမ်ိဳးေတြ ေတြ႕ရွိခဲ႕တဲ႕ ရာဘာသံုး ရွဴးဖိနပ္ေတြကို ထုတ္စီးတတ္တယ္ ။ ၿပီးေတာ႕ လုိလုိမယ္မယ္ ( အိႏၵိယမွာ စသံုးခဲ႕တဲ႕ ) ထီးတစ္ေခ်ာင္းလည္း ယူသြားတာေပါ႕ ။

     

    •               ကိုယ္ေတာ္ေခ်ာဟာ တခါတေလလည္း ရထားလြတ္သြားမွာစိုးလုိ႕ ဘူတာရံုကို အေၿပးကေလး သြားတတ္တယ္ ။ ရထား = လက္ရွိပံုစံရထားကို အဂၤလိပ္ေတြ စတင္တီထြင္ခဲ႕တာေလ ။

    •                         ရထားဘူတာမွာ သတင္းစာ၀ယ္ဖုိ႕ ခဏရပ္တယ္ ။ အဲဒီမွာ ေပးလုိက္တဲ႕ ပိုက္ဆံအေၾကြေစ႕က ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ( ၇ ) ရာစုမွာ Lydia ( ယခု တူရကီ ) မွာ စတင္သံုးခဲ႕တယ္ ။ ရထားေပၚေရာက္လုိ႕ စိတ္ေအးလက္ေအး ေသာက္တဲ႕ စီးကရက္ရဲ႕ မူလေပါက္ဖြားရာေနရာကေတာ႕ မကၠစီကို ႏိုင္ငံပါတဲ႕ ……အဲ….တကယ္လုိ႕သာ ေဆးေပါ႕လိပ္ေသာက္မယ္ဆုိရင္ေတာ႕ ဘူမိနက္သန္ေနရာက ဘရာဇီးလုိ႕ ေၿပာရမွာေပါ႕ ။
    Lydia ၿမိဳ႕မွာ သံုးခဲ႕တဲ႕ အေၾကြေစ႕ coins မ်ား
    •                         ရထားစီးရင္း ဖတ္လုိက္တဲ႕ သတင္းစာ ( စကၠဴ ) က တရုတ္ၿပည္မွာ စထြင္ခဲ႕ၿပီး စာလံုးေတြကေတာ႕ ရိုမန္လက္တင္စာလံုးေတြက ဆင္းသက္လာတာေပါ႕ ။ သတင္းစာမွာ ပါတတ္တဲ႕ တၿခားႏိုင္ငံေတြက သတင္းဆိုးေတြကို ဖတ္ရင္း သူဟာ အေမရိကန္ၿဖစ္ရတဲ႕ အတြက္ ဘုရားသခင္ကို ေက်းဇူးတင္တတ္တယ္ ။ သူေက်းဇူးတင္တတ္တဲ႕ ေယရွဳဘုရားသခင္ဟာ ဟီဘရူးလူမ်ိဳးတစ္ေယာက္လို႕ မ်ားစြာေသာ သမိုင္းပညာရွင္ေတြက ယူဆထားၾကပါသတဲ႕ ။
    •                       ေက်းဇူးတင္စကားကို မသိမသာ ေရရြတ္္ရင္း သတိမထားမိလုိက္တာက သူေၿပာတဲ႕ အဂၤလိပ္စကားဟာ အင္ဒိုဥေရာပဘာသာေတြ Indo-European languages  ထဲမွာ ပါတယ္ဆိုတာပါဘဲ ။  ” အေမရိကန္စစ္စစ္ ရာႏွဳန္းၿပည္႕ ၿဖစ္ရတာ ဂုဏ္ယူစရာပါဘဲ  ” လုိ႕ မၾကာခဏစဥ္းစားမိတတ္တဲ႕သူ သတိမထားမိလုိက္တဲ႕ ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ႕ ရာႏွဳန္းဆိုတဲ႕ အတုိင္းအတာကို တီထြင္ခဲ႕သူဟာ ဂရိေတြဆိုတာပါဘဲ  ။
    •                        ေနာက္ဆံုးတခ်က္ၿဖစ္တဲ႕ America ဆိုတဲ႕ စကားလံုးဟာ အီတလီပထ၀ီပညာရွင္ Amerigo Vespucci ကို အစြဲၿပဳၿပီး ထည္႕ခဲ႕တယ္ဆိုတာကေတာ႕ အေ၀းၾကီးေပါ႕ေလ ……..။
    အီတလီႏိုင္ငံ Florence ၿမိဳ႕မွ Amerigo Vespucci ရုပ္တု
    Amerigo Vespucci သြားခဲ႕တဲ႕ အေမရိကသို႕ ေရလမ္းခရီး
    •                      ကဲ…….ဘာယဥ္ေက်းမွဳ ၊ ညာယဥ္ေက်းမွဳလုိ႕ ေၿပာတဲ႕ေနရာမွာ  ” စစ္စစ္ ” ဆိုတာၾကီးကို ထည္႕ခ်င္ေသးသလား ကို္ယ္႕လူ ။
    •                      အဲဒီေတာ႕ ” ယဥ္ေက်းမွဳ စစ္စစ္  pure culture  ”  ဆိုတာ ကမၻာေပၚမွာ မရွိပါဘူးဆိုရင္ ၿပည္ပအားကိုး ပုဆိန္ရိုးလုိ႕ ဆိုခ်င္မလားဟင္ ။ လူ႕သမိုင္းတေလ်ွာက္မွာ အဲဒီလုိ culture လုိ႕ ေခၚတဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳေတြ ေပါင္းယွက္ေနတတ္တာကို acculturation လုိ႕ ေခၚသတဲ႕ ။ culture တိုင္းဟာ တၿခား culture ေတြနဲ႕ ေပါင္းၿပီး ဖက္စပ္ပံုစံေတြနဲ႕ ေနာက္ culture ေတြအၿဖစ္  ေၿပာင္းလဲတည္ရွိေနတတ္ၾကတယ္ ။

    ဟင္….ဒီလုိဆိုရင္ ငါတုိ႕က ကိုယ္႕ယဥ္ေက်းမွဳကို ကိုယ္မထိန္းသိမ္းရေတာ႕ဘူးလားကြ ။ အဲဒီလုိ မဟုတ္ပါဘူး ။ ကိုယ္ဟာ ဘယ္သူပါဆိုတာကို ခြဲၿခားသိၿမင္ေစတဲ႕ national identity ကိုေတာ႕ ထိန္းသိမ္းသင္႕တယ္ ။  ကိုယ္႕တိုင္းၿပည္အေပၚမွာ ခ်စ္ခင္ေပးဆပ္လုိမွဳ သို႕မဟုတ္ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္  Patriotism  ဆိုတာလည္း ရွိသင္႕ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္႕ ဒူးေနရာဒူး ေတာ္ေနရာေတာ္လည္း ရွိသင္႕တယ္ဆိုတာကို မေမ႕လုိက္ပါနဲ႕ ။

    •                           အဲဒီ Patriotism   အလြန္အကၽြံ  ၿဖစ္ၿပီး  မ်က္ကန္းမ်ိဳးခ်စ္၀ါဒ  Chauvinism  ဆိုၿပီး ၿဖစ္မသြားဖုိ႕လည္း လုိေသးတာေပါ႕ေလ ……………..။

    ( Miss International ကို ဆဲတဲ႕ ကြန္းမန္႕မ်ားကို ၾကည္႕ရင္း သတိရသြားလုိ႕ ေရးမိတာၿဖစ္သည္ ။ ဆိုင္ခ်င္ဆိုင္ မဆိုင္ခ်င္ ေနပါေစေလ  )

    Ref: http://en.wikipedia.org/wiki/Acculturation

    http://www.vagablogging.net/one-hundred-percent-american-by-ralph-linton.html  ႏွင္႕ ဒီစာမွာပါတဲ႕ အဂၤလိပ္စာလံုးမ်ားကို ဂူဂယ္မွာ ရိုက္ထည္႕ၾကည္႕ရင္ တၿခားဆိုင္ရာ Link မ်ားးေပၚလာမည္ ။

     

    Spring Flowers  FB မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။