Tag: FRANCIS WADE

ဇာတ္တိုက္ထားသည့္ အင္န္ဂ်ီအို ဆန္႔က်င္ေရး တိုက္ခိုက္မႈမ်ား

ဧျပီ ၂ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
ဘာသာျပန္ဆိုသူ- မင္းထြဋ္ေခါင္

ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္း စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္ လြန္ခဲ့သည့္ရက္သတၱပတ္က ကူညီကယ္ဆယ္ေရး ႏိုင္ငံတကာ ၀န္ထမ္းတစ္ဦးသည္ ၎ရံုးေရွ႕မွ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာ့ အလံအား ဖယ္ရွားလိုက္သည့္ေနာက္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္း NGO ရံုးႏွင့္ ၎တို႔၏ လုပ္သားမ်ားကို တိုက္ခိုက္မႈ တစ္ရပ္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထိုေဒသ၌ တင္းမာမႈမ်ားက ေပါက္ကြဲလုမတတ္ ျဖစ္ေနသည္။

ထိုအေျခအေန၏ေနာက္ဆံုးရ သတင္းကို သိရိွႏိုင္ေအာင္ ႏိုင္ငံတကာ ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕တစ္ခု၏ အမည္ မေဖာ္လိုသူ ထိပ္တန္းအရာရိွ တစ္ဦးႏွင့္ စကားစျမည္ဆိုခဲ့သည္။ ျပည္ပႏွင့္ ရခိုင္ မဟုတ္ေသာ ျပည္တြင္း ၀န္ထမ္းမ်ား စစ္ေတြၿမိဳ႕မွ ေဘးကင္းရာသို႔ ထြက္ခြာျခင္းသည္ ျပႆနာအစိုင္အခဲ၏ အေပၚယံလႊာမွ်သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပ၏။

ယခုေသာ္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းအဖို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္၌ အေထာက္အပံ့ ပစၥည္းမ်ား ဆက္လက္ျဖန္႔ေ၀ရန္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် မရိွေတာ့ေၾကာင္း၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ (ႏွင့္) အစြန္အဖ်ားေဒသမ်ားထံျဖန္႔ေ၀ရာ၌ အသံုးျပဳေသာ ေလွမ်ား ယာဥ္မ်ားကို ဖ်က္ဆီးမႈအားျဖင့္ လုပ္ငန္းမ်ား ဆက္လက္ မလည္ပတ္ႏိုင္ေအာင္ စံနစ္တက် ဖန္တီးခဲ့ေၾကာင္း သူက ဆိုသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္ ႏွစ္သိန္းနီးပါး အပါအ၀င္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႔ေနထိုင္လ်က္ ရိွေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားသို႔ က်ယ္ျပန္႔စြာ အဓိကေထာက္ပံ့ ကူညီေနသည္မွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထိုတိုက္ခိုက္မႈမ်ားသည္ ကယ္ဆယ္ေရး ပစၥည္းမ်ားကိုသာ အားထားေနရေသာ အိုးအိမ္မဲ့ အပယ္ခံ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ဦးတည္တိုက္ခိုက္ရာ ပင္မေျခလွမ္းတစ္ရပ္အျဖစ္ ေပၚလြင္လ်က္ရိွသည္။

ေဒသတြင္း ကယ္ဆယ္ကူညီေရး ပစၥည္းျဖန္႔ေ၀ျခင္း၌ ႏိုင္ငံျခား လုပ္သားမ်ားက အဓိကအခန္း က႑တြင္ ရိွေနေသာ္လည္း ေန႔တစ္ဓူ၀ ကြင္းဆင္းေဆာင္ရြက္မႈ အမ်ားအျပားကို ေဒသခံ ျမန္မာ လုပ္သားမ်ားက ေဆာင္ရြက္ေနၾကသည္။ ရခိုင္လူမ်ဳိး ၀န္ထမ္းမ်ားအား ကူညီကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းတြင္ မပါ၀င္ရန္၊ အေျခခံ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားကိုလည္း ျငင္းဆိုရန္ ၎တို႔၏ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းက သတိေပးထားသည္။ ဤသည္ကို မလိုက္နာပါက အၾကမ္းဖက္ခံရမည္ဟူ၍ပင္ ၿခိမ္းေျခာက္ခံထားၾကရသည္။ ထိုရခိုင္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းသည္ ကူညီကယ္ဆယ္ေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ လုပ္ကိုင္ေနသူတို႔ကို သစၥာေဖာက္မ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္လ်က္ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း စာရင္းထုတ္ျပန္ထားသည္ အထိပင္။ အင္န္ဂ်ီအိုရံုးမ်ားအား တိုက္ခိုက္မႈတို႔မွာ ထြက္ေပၚခဲ့သည့္ သတင္းမ်ားထက္ပင္ ျပင္းထန္ခဲ့သည္။

အႏုစိပ္ႀကိဳတင္ႀကံစည္ထားသည့္ တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္ေၾကာင္း သံုးသပ္ခ်က္မ်ား ရိွေနၾကသည္။ ထိုျဖစ္စဥ္အတြင္း ပိုင္ဆိုင္မႈ(ေနရာ) ၃၀ ထက္မနည္း တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ရရာ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းႏွစ္ရပ္ စလံုးအတြက္ စီစဥ္ေပးေနေသာ ကမာၻ႕စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႕၏ ရိကၡာ သိုေလွာင္ရံုသည္လည္း အဖ်က္ဆီးခံ သိုေလွာင္ရံု ၇ ခုအနက္ အပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာအစိုးရ၏ တုန္႔ျပန္မႈမွာ စစ္ေတြသို႔ စစ္တပ္ကိုေစလႊတ္ၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္ေစသည့္ လႈပ္ရွားမႈသာ ျဖစ္၏၊ ကူညီကယ္ဆယ္ျဖန္႔ခ်ိေရး လုပ္ငန္းကို ျပန္လည္သက္၀င္လာေအာင္ မည္သည္ကိုမွ် ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း မရိွေခ်။

ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္းေဒသ၌ ကူညီကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္း ျဖတ္ေတာက္ခံရျခင္း၏ ေနာက္ကြယ္၌ရိွ သူမ်ားသည္ လုပ္သားမ်ားႏွင့္ ပစၥည္းပစၥယမ်ားကိုသာ ပစ္မွတ္ထားျခင္းမဟုတ္၊ ကူညီျဖန္႔ခ်ိေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ားကိုပါ ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ရန္ ရည္ရြယ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ မိုးရာသီ၀င္ေရာက္သည္ႏွင့္ ဒုကၡသည္စခန္း မ်ားစြာသို႔ အေရာက္သြားႏိုင္သည့္ (တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္း)ေလွငယ္မ်ားအား ပစ္မွတ္ထားခဲ့ျခင္းက ဤသည္ကို လြယ္လင့္တကူ သိနားလည္ႏိုင္ေပသည္။

လက္တစ္ဆုပ္စာမွ် ကုလ ၀န္ထမ္းမ်ားသာ ၿမိဳ႕ေပၚ၌ တင္းၾကပ္ေသာလံုၿခံဳေရးျဖင့္ ထားရိွခံရသည္။ ျမန္မာအစိုးရ၏ တုန္႔ျပန္မႈမွာ စစ္ေတြသို႔ စစ္တပ္ကိုေစလႊတ္ၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္ေစသည့္ လႈပ္ရွားမႈသာ ျဖစ္၏၊ ကူညီကယ္ဆယ္ျဖန္႔ခ်ိေရး လုပ္ငန္းကို ျပန္လည္သက္၀င္လာေအာင္ မည္သည္ကိုမွ် ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း မရိွေခ်။

ယင္းျဖစ္စဥ္သည္ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ေၾကာင္း အလြန္ရွင္းလင္း ထင္ရွားသည့္ အေၾကာင္းတစ္ရပ္လည္း ရိွေနပါသည္။ ႏိုင္ငံျခားသူ၀န္ထမ္းတစ္ဦးသည္ ရံုးျပင္ဖက္မွ ဗုဒၶဘာသာသာသနာ့အလံအား ဖယ္ရွားၿပီး ေနရာတက် ျပန္ မထားမီ ၅ မိနစ္အတြင္း ျဖစ္ပြားသြားျခင္းျဖစ္သည္။ အလံကိုင္ၿပီး ကခုန္ျခင္း၊ သူမ၏ခါး၌ (မဖြယ္မရာျပဳ) ပတ္ထားျခင္း ဟူေသာ သတင္းမ်ားမွာ မမွန္ကန္ေခ်။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ သူမက အလံကို ဖယ္ရွား လိုက္သည္ႏွင့္ ေဒါထြက္ေနသည့္ လူအုပ္ႀကီးက ရုတ္တရက္ လ်င္ျမန္စြာ ထြက္ေပၚစုရံုးလာခဲ့သည္။

၎မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို တစ္ခ်က္တည္းႏွင့္ ရပ္တန္႔ သြားေအာင္ ႀကိဳတင္ ဇာတ္တိုက္ထားေသာ စင္တင္ျပကြက္ တစ္ခုအျဖစ္ ေပၚလြင္ေနပါသည္။

လြန္ခဲ့သည့္ မတ္လအေစာပိုင္းက MSF (နယ္စည္းမထား ဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕)အား ႏွင္ထုတ္ၾကခ်ိန္ – အစိုးရ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ လူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒျဖင့္ ခြဲျခားဖယ္ၾကဥ္မႈ သာမက ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ေရးႏွင့္က် န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္ခ်က္ျဖတ္ေတာက္မႈကို အတိအက်ႀကံစည္ေတာ့မည့္ မဟာဗ်ဴဟာ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခု ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ကုလ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ အိုေယး ကင္တားနားမွ ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ယခုေသာ္ အမွန္ျဖစ္ေၾကာင္း ဤျဖစ္စဥ္က ထုတ္ျပေနေပသည္။ ၎တို႔၏ ပ်က္လို ဖ်က္ဆီးျပဳမႈခ်က္မ်ားမွာ ျပင္ပမွ ၀င္လာသည့္ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈမ်ားအား အၿပီးတိုင္ျဖတ္ေတာက္ရန္ သီးသီးသန္႔သန္႔ လုပ္ေဆာင္ျခင္းမွ တစ္ပါး မည္သည့္အရာမွ် မဟုတ္ခဲ့သည္ကို လြယ္လင့္တကူ သံုးသပ္၍ ရေနေပသည္။

Asian Correspondent တြင္ Francis Wade ေရးသားသည့္ Full extent of anti-NGO attacks in western Burma emerging ေဆာင္းပါးကို မင္းထြဋ္ေခါင္ (M-Media) မွ ဆီေလ်ာက္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။

April 2, 2014
က်ဥ္းၾကပ္စြာ ပိတ္ေလွာင ္ေစာင့္ၾကည့္ခံရေနသည့္ ဓားစာခံသားေကာင္မ်ား (By Francis Wade)

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၇ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
ဘာသာျပန္- ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ားစုအတြက္ ျပည္တြင္းမွလြတ္ေျမာက္ရန္ကိုသာ တစ္ခုတည္းေသာအေျဖအျဖစ္ မွတ္ယူသူ တိုးတက္မ်ားျပားလာသည္။

ဓါတ္ပံု အညြန္း- ၿမိဳ႕ဆင္ေျခဖံုး၌ပင္သြားလာခြင့္မရေအာင္ ကာဆီးထားသည့္ သံဆူးခတ္စည္းရိုးေနာက္မွ ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသားႏွစ္ဦး

စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ဘူမိရပ္ကြက္၀င္ေရာက္ရာ ဆူးႀကိဳးခတ္အကာအရံကို ေနရာခ်ေနေသာ ရဲတပ္သားမွ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို ႏႈတ္တိုက္ရြတ္ေနပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ ခြင့္ျပဳခ်က္မရရိွဘဲ ထြက္ခြာရန္ႀကိဳးစားခဲ့ေသာ္ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္၍ ေနရပ္သို႔ျပန္ပို႔မည္ ဟူ၍။ အကယ္၍ ရခိုင္လူမ်ဳိးတစ္ဦးကို အလားတူကဲ့သို႔ ဆက္ဆံမည္ေလာဟု ေမးလာသည္ ရိွလွ်င္ ထိုသူသည္ မအီမသာၿပံဳးရႊင္၍ ေခါင္းခါရမ္း လိုက္မည္ျဖစ္အံ့။ ဤရပ္၀န္းမွာ ျမန္မာႏို္င္ငံ အေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္၏ မြတ္စ္လင္မ္ အမ်ားစု ေနထိုင္ရာအရပ္ တစ္ခုျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ မယံုႏိုင္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ လဟာျပင္အက်ဥ္း စခန္းသို႔ အသြင္ေျပာင္းသြားသည္ သာမက လက္နက္ကို င္အေစာင့္မ်ားသည္ ရပ္ကြက္ေနမ်ား၏ သြားလာခြင့္ကိုပင္ တင္းၾကပ္ထားေပသည္။

စစ္ေတြၿမိဳ႕ရိွ ထိုသုိ႔ေသာ ညစ္ပတ္ က်ဥ္းၾကပ္သည့္ ရပ္၀န္းမ်ားမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခိုင္လူမ်ဳိး ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအၾကား အၾကမ္းဖက္မႈပြင့္အံခ်ိန္မွ စတင္ၿပီး အလွ်ဳိလွ်ဳိ ေပၚထြက္လာ ခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။ သူတို႔၏လူဦးေရ ပမာဏသည္ တစ္စထက္ တစ္စ ေလ်ာ့ပါးလာေနသည္။ ဇႏၷ၀ါရီလဆန္းက ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ေမာင္းေတာၿမိဳ႕တြင္ ရခိုင္ လူရမ္းကားမ်ားႏွင့္ စစ္သားမ်ားမွ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း သတင္းသည္ ေတာင္ပိုင္းေဒသသို႔ လ်င္ျမန္စြာ ကူးစက္ျပန္႔ပြားလာရာ ဘူမိရပ္ကြက္သားမ်ား၊ အနီးရိွ ေလ်ာ့တိေလ်ာ့ရဲေစာင့္ေရွာက္ခံ ဒုကၡသည္ စခန္းမွလူမ်ား အၾကား ေသြးပ်က္ေခ်ာက္ျခားေစခဲ့သည္။ ၎အျပင္ ကမ္းေျခဖက္ႏွင့္ ပိုမိုနီးကပ္ေသာ စခန္းမ်ားသို႔ ေရႊေျပာင္းေအာင္ တြန္းပို႔သလို ျဖစ္သြားခဲ့သည္။

ရပ္ကြက္အတြင္း က်န္ေနရစ္သူမ်ားမွာကား အိမ္တံခါး၀မ်ားမွ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကင္းစြာ ေငးမႈိင္လ်က္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ တစ္စျပင္လိုၿငိမ္သက္ေနေသာ လမ္းမ်ားေပၚ ေဆာက္တည္ရာမဲ့ သြားလာလ်က္ေသာ္ လည္းေကာင္း ရိွေနၾကေပသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ တစ္ႏွစ္ခြဲခန္႔တြင္ သူတို႔သည္ ၿမိဳ႕လယ္သို႔ ကူးသန္းသြားလာေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားႏိုင္ခဲ့သည္၊ ဆိုင္ခင္းေစ်းေရာင္းႏိုင္ခဲ့ၾကသည္၊ ဆရာ၀န္ထံ သြားေရာက္ေဆး၀ါး ကုသႏိုင္ၾကသည္၊ ကေလးငယ္မ်ားကို စာသင္ေက်ာင္းသို႔ ပို႔ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ယခုအခါတြင္မူ အကန္႔အသတ္ႏွင့္သာ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ရေသာ အေျခအေနျဖစ္ေန၏။ ၂ ကီလိုမီတာပတ္လည္ ေျခရာခြက္ ဘ၀ေလးထဲအတြင္း ပိတ္ေလွာင္ခံထားရပါသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ၌ ပထမဆံုးပိတ္ဆို႔မႈ စတင္ခ်ိန္ကပင္ ရပ္ကြက္ စြန္႔ခြာသူမ်ားထဲလည္း မပါ၀င္၊ အနီးအနားဆိုင္ တစ္ဆိုင္တြင္ အလုပ္၀င္ေနေသာ သားျဖစ္သူ၏ မစို႔မပို႔ လုပ္ချဖင့္ ရပ္တည္ေနရသည့္ အသက္ ၆၅ ႏွစ္အရြယ္ အဗ္ဒုလ္ ရဟီးမ္က “ တစ္ခ်ိန္က ကၽြန္ေတာ္ဟာ ၾကက္ဥေရာင္းဖို႔ ေစ်းကို ေန႔စဥ္သြားခဲ့သူပါ။ အခုေတာ့ တစ္ေနကုန္ စိတ္ မခ်မ္းသာစြာနဲ႔ ထိုင္မႈိင္ေတြေ၀ေနရသူ ျဖစ္ေနပါတယ္ ” ဟု ေျပာဆိုပါသည္။

ေဆးရံုတင္ရန္ လိုအပ္လာေသာအခါ ရပ္ကြက္သားမ်ားက အာဏာပိုင္မ်ားထံ ထြက္ခြင့္ေတာင္းခံရသည္။ ေသေရးရွင္ေရး အေနအထားေရာက္မွ သာလွ်င္ ခြင့္ျပဳေပးေလ့ရိွၾကသည္။ အသက္ ၈၇ ႏွစ္အရြယ္ရိွ ဦးကာစင္သည္ ေသြးတိုးေရာဂါ ခံစားရၿပီး ေျခေထာက္၌ ေရနာစြဲကပ္ေနေသာ္လည္း ဘူမိရပ္ကြက္ေက်ာဖက္ သဲေခ်ာင္းဒုကၡသည္ စခန္းအစြန္ပိုင္းရိွ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ရိွရာေဆးခန္းသို႔ပင္ သြားေရာက္ျပသရန္ အခြင့္ မသာခဲ့ေခ်။

တားဆီးဂိတ္မွ ရဲတပ္သားသည္ အနီးသို႔ ကပ်ာကယာေလွ်ာက္လာၿပီး – အကယ္၍ ရုိဟင္ဂ်ာတို႔သည္ စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္းသို႔ ၀င္ပါက ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႔၏ တိုက္ခိုက္မႈကို ႀကံဳေတြ႕ရလိမ့္မည္ဟု စိတ္လက္မပါစြာျဖင့္ နားခ်ခဲ့ေလသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ မ်ဳိးဆက္ အလီလီ မွီတင္းေနထိုင္လာၾကေသာ္လည္း အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွ ခိုး၀င္လာသူမ်ား ဟူေသာ မခိုင္မာသည့္စြဲခ်က္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ တရား၀င္တိုင္းရင္းသား ၁၃၅ အုပ္စုစာရင္း၌ ထည့္သြင္းျခင္း မခံၾကရေပ။ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္မွ ျငင္းပယ္ခံရသည့္ အျပင္ ထိမ္းျမားမႈ၊ အလုပ္အကိုင္၊ ေဆး၀ါးကုသခံယူမႈ၊ ပညာေရး ႏွင့္ နိစၥဓူ၀လုပ္ငန္းမ်ားအေပၚ ျပင္းထန္စြာ တင္းၾကပ္ခံထားရသည္။ ဤလူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို ကုလသမဂၢမွ “အၾကြင္းမဲ့ အပစ္ပယ္ခံမ်ား” ဟု ေခၚဆိုသတ္မွတ္လိုက္ၿပီျဖစ္၏။

ႏွစ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအျပန္အလွန္ သဟဇာတျဖစ္ေရးကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ၏ ဦးေဆာင္ႀကိဳးပမ္းခ်က္ မရိွျခင္းႏွင့္အတူ အာဃာတ တရားမ်ားမွာလည္း ပိုမိုႀကီးမား မာေက်ာလာလ်က္ ရိွေနသည္။

ရခိုင္အမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရး ပါတီ Rakhine Nationalities Development Party (RNDP) ၏ အမာခံအဖြဲ႕သားျဖစ္သူ ခိုင္ေက်ာ္မိုးက မိမိ၏ အမ်ဳိးသားမ်ားမွာ ကာလရွည္ ဒုကၡခံခဲ့ရသည့္ ပါလက္စတိုင္း လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ မဆီေလ်ာ္စြာ ႏိႈင္းယွဥ္ျပခဲ့သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားမွာ ပါလက္စတိုင္း ပိုင္နက္အတြင္း အိမ္ယာတိုးခ်ဲ႕ တည္ေဆာက္ေနသည့္ အစၥေရးမ်ားကဲ့သို႔ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အကယ္၍ မိမိတို႔၏ အာဏာပိုင္က ေပ်ာ့ညံ့ေနၿပီး ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ နားလည္မႈမေပးႏိုင္ပါလွ်င္ ရခိုင္ျပည္နယ္သည္ အေနာက္ဖက္ကမ္းေျခေဒသအလား ရွင္းမရႏိုင္ေသာ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ေပၚလာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သူက ဆိုသည္။ ဖယ္ထုတ္ခံရၿပီး အေၾကာက္လြန္ေနရွာသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား အင္အားေကာင္းလွေသာ အစၥေရးတို႔ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ျပလိုက္ျခင္းက ယုတၱိမဲ့ ဟာသတစ္ရပ္ ျဖစ္သြားပါသည္။ စင္စစ္မွာမူ အၿငိဳးႀကီးစြာ ပံုေဖာ္မႈသာ ျဖစ္ပါ၏။

ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားမွာ အျခား ဘာသာတရားမ်ားကို နားလည္မႈေပးႏိုင္သည္အထိ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ား အတြင္း၌သာ ေနထိုင္သင့္ေၾကာင္း စစ္ေတြၿမိဳ႕ေက်ာင္းအုပ္ တစ္ဦးက ေျပာေလသည္ (ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ အစၥလာမ့္ အစြန္းေရာက္ လမ္းစဥ္ဖက္ ယိမ္းေနသူမ်ား အျဖစ္ ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႔မွ ယိုးမွတ္ေၾကာက္ရြံ႕ေနၾကသည္)။ အကယ္၍ မြတ္စ္လင္မ္တို႔ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ရိွေနေသးေၾကာင္း သူ႔ေက်ာင္းသားမ်ား၏ မိဘတုိ႔မွ ေတြ႕ျမင္ သိရိွသြားေသာ္ သူတို႔၏ ကေလးငယ္မ်ားအား ေက်ာင္းမွ ထုတ္ယူသြားမည္ကို အႀကီးအက်ယ္စိုးရိမ္သျဖင့္ ထုိသူသည္ မိမိ၏ မြတ္စ္လင္မ္ မိတ္ေဆြေဟာင္းတို႔ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္လိုက္ရပါသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအဖို႔ လူမႈဖယ္ၾကဥ္မႈ ႏွင့္ ခ်ဳိးႏွိမ္ခြဲျခားမႈကို ခါးစည္းခံေနၾကရသည္။ သဲေခ်ာင္းစခန္းတြင္ အကာအရံမဲ့ မစင္တြင္းမ်ား၊ ေျမာင္းမ်ားနံေဘး၀ယ္ ကေလးငယ္မ်ားက အ၀တ္မပါဗလာကိုယ္ျဖင့္ သြားလာေနၾက၏။ သူတို႔၏ ဗိုက္ပူနံကားအသြင္မ်ားက အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၏လကၡဏာကို ထင္ရွားစြာ ျပသေနသည္။ ကူညီကယ္ဆယ္ေရးလုပ္သားမ်ား၊ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ား၊ သံတမန္မ်ားသည္ တစ္ႏွစ္ခြဲတာကာလအတြင္း ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားသို႔ ေရာက္ဖူးၾကၿပီး ျဖစ္သည့္ တိုင္ေအာင္ စိုးစဥ္မွ်ပင္ အေျပာင္းအလဲ မရိွေသး။ ၎တို႔၏ တာေပၚလင္ မိုးကာတဲမ်ားသည္ ပင္လွ်င္ ေလ်ာ့တိေလ်ာ့ရဲျဖစ္ကာ တြန္႔ေၾကေဆြးေျမ႕လာေပၿပီ။

မ်ားမၾကာေသးမီက ယင္းအမိုးမ်ားေအာက္သို႔ မိသားစု အခ်ဳိ႕သည္ ဒုကၡသည္မ်ား အျဖစ္ ေရာက္ရိွလာၾကသည္။ ေရာက္ရိွလာသူမ်ား အနက္ အခ်ဳိ႕မွာ အၾကမ္းဖက္မႈကို တိုက္ရိုက္ခံစားရသည့္ သားေကာင္မ်ား မဟုတ္ၾက။ ဇႏၷ၀ါရီလဆန္းပိုင္း ေမာင္းေတာၿမိဳ႕တြင္ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သကဲ့သို႔ မိမိတို႔ခံစားရမွာ စိုးေၾကာက္ေနသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ သူတို႔အေနႏွင့္ မေလးရွားသို႔ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အျခားေဒသမ်ားသို႔ေသာ္ လည္းေကာင္း ခိုလံႈသူမ်ားအျဖစ္ ၀င္ေရာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ပင္လယ္ျပင္ဖက္ေရွ႕ရႈကာ ကိုယ္ပိုင္ စြန္႔စားခန္း ဖြင့္လွစ္ၾကေပေတာ့မည္။ ဤသည္မွာ ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႔၏ လိုလားခ်က္အတိုင္း အႀကိဳက္ေဆာင္ရာ ျဖစ္ေနပါေတာ့သတည္း။

မူရင္းေဆာင္းပါး – Burma’s Rohingya Are Now Being Forced to Live in Squalid Ghettos Watched by Guards
ဘာသာျပန္ – ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္
Paula Bronstein / Getty Image

February 7, 2014
ျမန္မာျပည္၏ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈ ႏွင့္ လူျမင္မခံ အင္အားစုမ်ား (By Francis Wade)

ေအာက္တိုဘာ၊ ၁၁
M-Media
ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။

( ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္အား ဘဂၤါလီအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး လူမ်ဳိးေရးေသြးေခ်ာင္းစီးမႈကို ဦးတည္ေနၾကေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ရခိုင္မ်ား)

စစ္တပ္သည္ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလမ္းေၾကာင္းမွ လက္လႊတ္ဆုတ္ခြာမည့္ အေနအထား ရိွေန၏။ ျပန္လည္ ခ်ဳပ္ကိုင္ေရး အတြက္ ေသြးေခ်ာင္း စီးလမ္းေၾကာင္း ခင္းက်င္းျခင္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္သတၱပတ္အတြင္း အသက္ ၉၄ ႏွစ္အရြယ္ မြတ္စ္လင္မ္အမယ္အိုႀကီးတစ္ဦးကို ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားမွ ရက္စက္စြာသတ္ျဖတ္ၿပီးေနာက္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသမၼတသည္ အၾကမ္းဖက္ခံေဒသထံသြားေသာ ပထမဆံုး ခရီးစဥ္အျဖစ္ သံတြဲၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ရိွခဲ့သည္။ ၄င္းအလ်င္ ၂ ရက္က မြတ္စ္လင္မ္ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ႏွင့္ ဆိုင္ကယ္တကၠစီသမားတစ္ဦးအၾကား အခ်င္းမ်ားၾကျခင္းကို ခုတံုးလုပ္၍ ေအာက္တိုဘာ ၁ ရက္ေန႔တြင္ သံတြဲအနီးရိွ ယင္းအမယ္အို၏ရြာသို႔ လူရမ္းကားအုပ္စု တစ္စု ေရာက္လာ၏။ သူမ၏သမီးျဖစ္သူသည္ လြတ္ေျမာက္သြားေသာ္လည္း ျပန္လာၾကည့္ရႈေသာအခါ ဦးေခါင္း၊ လည္ပင္း၊ ၀မ္းဗိုက္တြင္ ဓားခုတ္ခံထားရသည့္ မိခင္အိုႏွင့္တစ္ကြ မီးကၽြမ္းေနေသာ ေနအိမ္ကိုသာ ေတြ႕လိုက္ရေလသည္။

အိမ္ေျခ ၁၀၀ နီးပါး မီးရိႈ႕ခံရသည့္ သံတြဲတိုက္ခိုက္မႈျဖစ္စဥ္၌ သံသယျဖစ္ဖြယ္ရာမ်ားရိွေနေၾကာင္း သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ ေျပာၾကားခ်က္ကို ႏိုင္ငံပိုင္ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ “ (ဗုဒၶဘာသာ၀င္) ရခုိင္တိုင္းရင္းသား နဲ႔ ကမန္တိုင္းရင္းသား(မြတ္စ္လင္မ္) တို႔ဟာ ႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္လာၾကတာပါ။ ျပင္ပ ပေယာဂေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ ႔ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ရတယ္။ လက္၀ယ္ရိွ အေထာက္အထားအရ ရြာေတြကို မီးရိႈ႕အၾကမ္းဖက္သူမ်ားဟာ ျပင္ပကလာ သူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႕ရတယ္ ” ဟု ေျပာဆိုခဲ့၏။

လြန္ခဲ့ေသာ ၁၆ လတစ္ေလွ်ာက္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အကၽြမ္းတ၀င္မရိွသူ တစ္ဦးအတြက္ေတာ့ ယင္းေျပာဆိုခ်က္မွာ ထူးျခား ဆန္းၾကယ္ေနေပလိမ့္မည္။ ၄င္း၌ အစြန္းေရာက္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ စံနစ္တက် ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ကြန္ရက္မ်ားက ျမန္မာျပည္အတြင္း စီမံလႈပ္ရွားလ်က္ရိွေၾကာင္း အဆံုးသတ္ေသာ္ ၄င္းအေနႏွင့္ သေဘာေပါက္သိျမင္သြားစၿမဲသာ။

ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ားထံတြင္ သံသယျဖစ္ဖြယ္အခ်က္မ်ား ရိွေနသည္မွာ ၾကာျမင့္ေနၿပီျဖစ္၏။ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ မႏၱေလးတိုင္း၊ ရွမ္းျပည္နယ္ႏွင့္အျခားေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားေသာ တိုက္ခိုက္ျခင္းနည္းလမ္းႏွင့္ပံုဟန္မွာ ထပ္တူထပ္မွ် နီးပါးျဖစ္ေနသည္။ အေသးအဖြဲျပႆနာေလးမ်ားမွ စတင္သည္။ ရုတ္တရက္ ခ်က္ျခင္း လူအုပ္ႀကီး ေပၚေပါက္လာၿပီး ၿမိဳ႕တြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္လာၾကသည္။ လက္နက္မ်ားကလည္း အရံသင့္။ ျဖစ္ရပ္အမ်ားစု၌ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားက ငုတ္တုတ္ ရပ္ၾကည့္ရႈစားေနစၿမဲ။ ျမင္ကြင္းမ်ား၀ယ္ ေဒသခံတို႔ကိုေတြ႕ျမင္ရပါေသာ္လည္း အၾကမ္းဖက္အုပ္စုမွာ ျပင္ပမွ စုရံုး၀င္ေရာက္လာသည္ဟု ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ဆိုျပန္၏။ ဤတစ္ပတ္ သံတြဲျဖစ္ရပ္မွတ္တမ္း ဓာတ္ပံုတစ္ခု၌ ေခါင္းစည္းနီမ်ားပတ္၍ လက္နက္ကိုင္ေဆာင္ၿပီး ဆူပြက္ေသြးၾကြေနသည့္ ေဒသခံမ်ားကိုပင္ ထရပ္ကားအျပည့္ျဖင့္ ေတြ႕လိုက္ရျခင္းက ယင္းအဆိုမွာ ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေပၚလြင္သြားပါေတာ့သည္။

ျဖစ္စဥ္သစ္တစ္ရပ္ မဟုတ္
——————————
အကယ္၍ ဤျဖစ္စဥ္မ်ား၌ စံနစ္တက် ႀကိဳတင္ႀကံစည္သူရိွသည္ဟုဆိုလွ်င္ ထိုသူသည္ မည္သူနည္း၊ မည္သည့္အတြက္ လုပ္ရသနည္းဟူေသာ ေမးခြန္းထုတ္ရပါမည္။ ရွင္းလင္းေသာအေျဖ မရိွေသး။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္ရိွ စစ္တပ္ ႏွင့္ အာဏာပိုင္မ်ားအဖို႔ ဤမတည္ၿငိမ္မႈမ်ားမွ အျမတ္ထြက္မည္ကား ေသခ်ာေနသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္း ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ ျပႆနာ မ်ားစြာကိုၾကည့္လွ်င္ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးကို လူနည္းစု၀င္ လူမ်ဳိးတစ္စုစုႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ေရာေထြး၍ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈထံ ဦးတည္ေလ့ရိွေၾကာင္း ေတြ႕ရ၏။ တိုင္းျပည္စီးပြားေရး စံနစ္အေပၚ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း၏ တလြဲတေခ်ာ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈအား အာရံုလႊဲရန္ တရုတ္လူမ်ဳိးတို႔၏ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို တိုက္ခိုက္ေစျခင္းျဖင့္ ၁၉၆၇ တရုတ္ဆန္႔က်င္ေရး အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ၄င္းေနာက္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ ႏွင့္ ျပည္ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအေပၚ တိုက္ခိုက္ျခင္းျဖင့္ အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရး ကိစၥကို လႊဲဖယ္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္ကတည္းပင္ စစ္တပ္သည္ စစ္အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရး ေရွ႕ေျပးလကၡဏာမ်ားအား ၿဖိဳခြဲေရးအတြက္ လူမ်ဳိးေရးတင္းမာမႈမ်ားကို ဖန္တီး သြတ္သြင္းႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း လူေပါင္းမ်ားစြာမွ ယံုၾကည္ထားခဲ့ၾက၏။

ယေန႔ျမန္မာျပည္တြင္ ဤသီအိုရီအား အသံုးခ်ေနျခင္း မျဖစ္ႏိုင္သေလာ ? ဦးသိန္းစိန္၏ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားက ႏိုင္ငံ့ဘ႑ာ အားလံုး၏ ငါးပံု တစ္ပံုေက်ာ္ ခံစားရရိွေနသည့္ စစ္တပ္ကို တုန္လႈပ္သြားေစႏိုင္သည္။ ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေရွ႕ဆက္ေနျခင္းႏွင့္အတူ စစ္တပ္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ အင္အားစုႀကီးအေပၚ ေမးခြန္းထုတ္စရာမ်ား ရိွလာသည္။ ျမန္မာလူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ သာသနာပိုင္ကဲ့သို႔ျဖစ္ေနေသာ ၄င္း၏အေနအထားက တန္ခိုးထြားေနဆဲျဖစ္၏။ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခ ံဥပေဒအား ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲပါက ဆိုး၀ါးျပင္းထန္သည့္ အႏၱရာယ္ ႏွင့္ မမွန္းႏိုင္သည့္အက်ဳိးဆက္ကို ခံစားရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း စစ္တပ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ အာဏာရ ပါတီျဖစ္ေသာ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခိုင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီမွ ယခုအပတ္တြင္ သတိေပးေျပာၾကားလိုက္သည္။ ယင္းသို႔ အတိုက္အခံ ဆန္႔က်င္ရသည့္ အေၾကာင္းတစ္ရပ္မွာ စစ္အာဏာရွင္အႀကိဳက္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုစည္းမ်ဥ္းအား ျပန္လည္ဆန္းသစ္ပါက စစ္တပ္၏ၾသဇာ ေမွးမွိန္သြားမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္တည္း။

လူမ်ဳိးစုတင္းမာမႈမ်ားေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားႏွင့္ ပဋိပကၡ ေရွ႕ဆက္မႈေၾကာင့္ လည္းေကာင္း ျဖစ္ေပၚလာသည့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း မတည္ၿငိမ္မႈက မည္သည့္စစ္တပ္ကိုမဆို ၄င္း၏ၾသဇာျပန္လည္ လႊမ္းမိုးေရးအတြက္ အဓိက အခြင့္အလမ္းတစ္ရပ္ ရရိွေစသည္။ လူမ်ဳိးေရးႏွင့္ႏိုင္ငံေရးခြဲျခားမႈ အရိုးစြဲျပင္းထန္လွသည့္ႏိုင္ငံတစ္ခုတြင္ ယင္းသို႔ ျဖစ္ပြားသြားရ စၿမဲကို ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ေပသည္။ မိမိတို႔၏နယ္ေျမ၌ စစ္တပ္မ်ား တပ္စြဲထားမႈကို ေရရွည္ဆန္႔က်င္လာၾကသည့္ ရခိုင္တို႔က ယခုအခါ ၄င္းတို႔အား (၄င္းတို႔အျမင္အရ) အစၥလာမ့္လႊမ္းမိုးမႈမွ တားဆီးကာကြယ္ရန္ စစ္တပ္ကိုပင္ ေတာင္းဆိုေနသည္။ “က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္လာသူမ်ား” အျဖစ္ အမည္ေပးထားေသာ လူနည္းစုရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စ္လင္မ္တို႔ကို စစ္တပ္ႏွင့္ပူးေပါင္း၍ တိုက္ထုတ္မည့္ အေၾကာင္း ဒီမိုကေရစီေထာက္ခံသည္ဟုဆိုသူမ်ားက ေျပာဆိုေနၾက၏။ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ေစျခင္း၌ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရဟန္းသံဃာမ်ား၏ တြန္းအားေပးေနျခင္းအေပၚ လူမ်ားစြာမွ အံ့အားသင့္ေနၾက၏။ သို႔တေစလည္း ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္စဥ္အတြင္း ဗလီမ်ားအားတိုက္ခိုက္ျခင္း၌ သံဃာမ်ားလည္း ပါ၀င္ပတ္သက္ထားခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။

ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား တည္ရိွမႈက အႏၱရာယ္ေလာ ?
———————————————
ရခိုင္ႏွင့္ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတို႔အၾကား လြန္ခဲ့သည့္ၾသဂုတ္လ စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္ စတင္ခဲ့ေသာ ပဋိပကၡအဆင့္ဆင့္ျဖစ္ေပၚမႈသည္ လူမ်ဳိး သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရး ကြဲလြဲမႈမွာ တစ္ေနရာတည္း၌ တန္႔မသြားေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနေပသည္။ အထင္ရွားဆံုးအခ်က္တစ္ခ်က္မွာ ယမန္ႏွစ္ ဇြန္လကတည္းက ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ အၾကမ္းဖက္မႈအမ်ားစုသည္ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတို႔ကို ဦးတည္ခဲ့ေသာ္လည္း ယခုေနာက္ဆံုး သံတြဲၿမိဳ႕တြင္ျဖစ္ခဲ့ေသာတိုက္ခုိက္မႈမွာ ကမန္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကို တိုက္ရိုက္ပစ္မွတ္ထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ႏွင့္ ကမန္ တို႔မွာ ျခားနားကြဲျပားလွ၏။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏တည္ရိွေနမႈသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအဖို႔ အႏၱရာယ္ရိွသည္ဟု သတ္မွတ္၍ ရခိုင္တို႔မွ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားကို ခိုး၀င္ဘဂၤါလီမ်ားအျဖစ္ အျမင္ထားရိွေနသည္မွာ ၾကာျမင့္ၿပီေသာ္လည္း၊ ကမန္မ်ားမွာမူ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ခဲ့ၾကရကုန္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အေပၚ အၾကမ္းဖက္ေရးအစီအစဥ္မ်ားသည္ နယ္ေျမကာကြယ္ေရးႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရး အသြင္အျဖစ္ ရခိုင္မ်ားစြာက ရႈျမင္ထားခဲ့ၾကသည္။

ဤႏွစ္ မတ္လအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း မိတၳီလာ၌ အၾကမ္းဖက္မႈ ပြင့္အံေသာအခါ ယင္းျဖစ္စဥ္အေနအထားက အေျပာင္းအလဲျဖစ္သြားေလသည္။ မိတၳီလာ၌ မြတ္စ္လင္မ္ဦးေရ အတန္ပင္ရိွေသာ္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား မဟုတ္ၾက။ အလားတူစြာ ရွမ္းျပည္နယ္မွ လားရိႈးၿမိဳ႕၊ ရန္ကုန္တိုင္းမွ ဥကၠံ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ဖားကန္႔တို႔တြင္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔ အေပၚ ျပင္းထန္သည့္တိုက္ခိုက္မႈ ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားလာခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္းရိွ လူနည္းစု၀င္ တစ္အုပ္စုတည္းႏွင့္သာ သက္ဆိုင္ျခင္း မဟုတ္ေတာ့ပဲ မြတ္စ္လင္မ္အားလံုးအေပၚ အဆင့္ဆင့္ ဆန္႔က်င္လာသည့္ ျပႆနာ ျဖစ္ေနေပသည္။

လူမ်ဳိးစုအၾကားျဖစ္ပြားရေသာအၾကမ္းဖက္မႈမွန္သမွ်မွာ အခ်ိန္တိုတစ္ခုအတြင္း ၿပီးဆံုးသြားေလ့ မရိွေၾကာင္း၊ ယင္းသို႔ ျဖစ္ျခင္းမွာ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာလူမ်ဳိးပညာရွင္ ေမာင္ဇာနည္မွ လတ္တစ္ေလာ ေထာက္ျပခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၿဗိတိသွ်ေခတ္ကပင္ ျမန္မာျပည္အေနအထားအတြင္း အာရံုလႊဲရန္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ျပႆနာဖန္တီးမႈသမိုင္းကို ေတြ႕ရေၾကာင္း၊ ထိုအခ်က္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္းၿပီး လြတ္လပ္ေရးဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ကိုလိုနီလက္ေအာက္မွ လြတ္လွ်င္ လြတ္ခ်င္း သတိေပးခဲ့ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သူက ဆိုပါသည္္။

လက္ရိွျဖစ္ပြားေနေသာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အရိွန္ျမွင့္တက္လာမႈအေပၚ သုေတသီအသီးသီးမွ ယူဂိုဆလားဗီးယား ျမင္ကြင္း ပံုဟန္ျဖင့္ ခ်ိန္ထိုးကာ အေျဖရွာထုတ္ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကသည္။ ယူဂိုဆလားဗီးယားတြင္ လူမ်ဳိးေရးတင္းမာမႈသည္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ တအံုေႏြးေႏြးရိွခဲ့ရာမွ ပြင့္အံထြက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အသြင္သ႑ာန္ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့၏။ ၄င္းမွာ ျမန္မာျပည္တြင္းျဖစ္ရပ္ႏွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္ျဖစ္ေနသည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ ႏိုင္ငံသားစစ္စစ္ျဖစ္ျခင္းကို အစေဖ်ာက္ရန္အလို႔ငွာ လြတ္လပ္ေရးရခ်ိန္မွစ၍ အုပ္ခ်ဳပ္သူအဆက္ဆက္က နည္းလမ္းေဖာ္ ဖန္တီးခဲ့ၾက၏။ အရိွန္ရအားေကာင္းေနေသာဆိုရွယ္မီဒီယာမ်ား၊ ၀ါဒျဖန္႔အစီအမံ ႏွင့္ လံႈ႕ေဆာ္ေရးတို႔၌ မီး၀င္ေမႊးေသာအခါ ေတာမီးေလာင္သကဲ့သို႔ က်ယ္ျပန္႔သြားေစ၏။ သို႔ျဖစ္ရာ မိတၳီလာ ႏွင့္ စစ္ေတြ အျဖစ္ခ်င္း မကြာျခားပါေတာ့ေခ်။

ႏိုင္ငံတစ္၀ွန္းျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဆင္တူရိုးမွားတိုက္ခိုက္မႈမ်ား၌ အထူးသံသယျဖစ္ဖြယ္ အခ်က္တစ္ခ်ဳိ႕ရိွေသး၏။ ၿပီးခဲ့သည့္ စေနေန႔က ရန္ကုန္အနီး ေက်ာင္းကုန္းရိွ ရဲစခန္းျပင္ပတြင္ လူတစ္စုမွ ၀န္းရံေရာက္ရိွကာ ဗုဒၶဘာသာမိန္းကေလးတစ္ဦးကို မုဒိန္းက်င့္သည္ဟု စြဲခ်က္တင္ခံရသူ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသားတစ္ဦးအား ၄င္းတို႔ထံ လက္လႊဲေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ ရဲစခန္းမွျငင္းဆိုလိုက္ရာတြင္ ၄င္းတို႔က မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ေနအိမ္ ငါးလံုးကို မီးတင္ရိႈ႕ခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းမွာ သံတြဲ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္လာပံုႏွင့္ တစ္ေထရာတည္း တူညီေန၏။ ၄င္း၌ အျငင္းပြားမႈတစ္ခုေၾကာင့္ ထိန္းသိမ္းထားေသာ ကမန္မြတ္စ္လင္မ္ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးကို လက္ေျပာင္းေပးရန္ေတာင္းဆိုခ်က္အား ရဲစခန္းမွ ျငင္းဆန္လိုက္သျဖင့္ အလားတူအတိုင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ရသည္။

စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၏ ဓာတ္ျပားေဟာင္းနည္းဗ်ဴဟာ
————————————————
ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ရခိုင္ ကဲ့သို႔ သီးျခားရိွတည္ရိွေနေသာ တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္ေဒသမ်ား တခြင္၌ တစ္ပံုစံတည္း ျဖစ္ပ်က္ေန၏။ ကခ်င္ျပည္နယ္အဖို႔ ျဖစ္စဥ္သစ္တစ္ရပ္ဟု ဆိုရေပမည္။ ဤျပည္နယ္တြင္း တိုင္းရင္းသားအုပ္စုတို႔၏ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒ၌ အေျခခံအားျဖင့္ ဗမာလူမ်ဳိးႏွင့္၄င္းတို႔၏ ပံုဟန္တို႔ကို မလိုလားျခင္းျဖစ္၏၊ မြတ္စ္လင္မ္တို႔ကို မဟုတ္ေခ်။ ဤသို႔ က်ယ္ျပန္႔စြာ ကြဲျပားေနသည့္ အျမင္ႏွင့္ ပထ၀ီအေနအထားအရ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈမွာ အရိွန္အဟုန္ျဖင့္ျဖတ္၀င္လာႏိုင္ေခ် နည္းပါးလြန္း၏။ သို႔ဆိုလွ်င္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔တည္ရိွျခင္းအေပၚ အၾကမ္းဖက္ျခင္းက အဘယ္ကဲ့သို႔တုန္႔ျပန္မႈ ျဖစ္လာမည္နည္း ? ၁၉၆၀-၇၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ တရုတ္လူမ်ဳိးမ်ား အလံုးအရင္း၀င္ေရာက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း တရုတ္ဆန္႔က်င္ေရးအေရးအခင္းမ်ား ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေျပာင္းေရႊ႕၀င္ေရာက္လာသူမ်ားထံ အလုပ္အကိုင္မ်ား ေရာက္ရိွသြားမည္ကို ျပည္တြင္းေနမ်ား စိုးေၾကာက္မႈက တုန္႔ျပန္ျခင္းအေၾကာင္း၌ ပါ၀င္ခဲ့၏။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အနည္းငယ္မွ်သာရိွသည့္အုပ္စုက တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာကို လႊမ္းမိုးႏိုင္သည္ဟူေသာ အျမင္မွာ မည္သို႔မွ် ေၾကာင္းက်ဳိးမညီညြတ္ပါေလ။ လက္ရွိျဖစ္ရပ္မ်ား၌ လက္လွ်ဳိမႈတစ္ရပ္ ရိွေနေပလိမ့္မည္။ ဤအေနအထားကို ကိုင္တြယ္ထားႏိုင္ေသာ အုပ္စု ၂ စုသာရိွသည္။ စစ္တပ္ႏွင့္သံဃာမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၄င္းတို႔ထံတြင္ မြတ္စ္လင္မ္ဦးေရတိုးပြားလာမႈကို ရပ္တန္႔ေစလိုသည့္ အတၱစြဲမ်ား ရိွေနၾက၏။ သံတြဲကဲ့သို႔ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္ခံရသည့္ေနရာတိုင္းမွ ဒုကၡသည္တို႔ေျပာဆိုထားသည့္အတိုင္း ဤတိုက္ခိုက္မႈမ်ားသည္ ကနဦးကပင္ လူျမင္မခံေသာေနာက္ကြယ္ အင္အားစုတစ္ရပ္မွ စီမံခင္းက်င္းထားေၾကာင္း ဦးသိန္းစိန္က သံေယာင္လိုက္ေျပာၾကားေနခဲ့၏။

၉၆၉ အမွတ္တံဆိပ္ကို စတင္ဖန္တီးခဲ့သူ ႏွစ္ဘက္လွ ဦးေက်ာ္လြင္ မွာ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ သာသနာေတာ္ ျပန္႔ပြားေရးဌာနမွ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ခ်ဳပ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးသူ ျဖစ္ေၾကာင္းသိရွိရသည္။ (M-Media)

မည္သူတို႔နည္း ? တိက်ရွင္းလင္းစြာ မသိၾကေသး။ လူေျပာမ်ားလွသည့္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး ၉၆၉ အဖြဲ႕ကို ျပန္လည္ေျခရာ ခံၾကည့္ေသာအခါ စစ္အစိုးရေဟာင္းလက္ေအာက္ရိွ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနမ ွအစျပဳခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ သို႔ေသာ္ ယခုအခါ အစိုးရပိုင္းအတြင္း ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈသည္ ပိုမို အားေကာင္းရွင္သန္ေနေပသည္။ အလယ္အလတ္လမ္းေၾကာင္းေလွ်ာက္သူဟု သတ္မွတ္ခံထားရသည့္ ဦးသိန္းစိန္သည္ပင္လွ်င္ ရိုဟင္ဂ်ာဖယ္ရွားေရးစကားကို လူသိရွင္ၾကား ေျပာဆိုသည္သာမက၊ ၉၆၉ လမ္းစဥ္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ အတြင္းက်က်ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္တိုင္ “ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၏သေကၤတ” ဟုပင္ ဖြင့္ဟခဲ့ေပသည္။ ယခင္အပတ္က ေအာက္လႊတ္ေတာ္၏အထူးေျပာခြင့္ရသူ ဦးေရႊမန္းက “ ျမန္မာျပည္ကာကြယ္ေရးအတြက္ ရခုိင္လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ကို ကၽြန္ေတာ္ အသိအမွတ္ျပဳ ခ်ီးမြမ္းပါတယ္ ” ဟု ေျပာခဲ့၏။ ႏိုင္ငံ့အေနာက္ျခမ္းျပည္နယ္အား သိမ္းရန္ႀကိဳးစားေနသည့္ ဘဂၤါလီတို႔ကို တိုက္ထုတ္ရမည္ဟူသည့္ အဆိုအား ေထာက္ခံရာေရာက္ေန၏။

သို႔အားျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ္ရပ္၀န္းမ်ားအား မီးေလာင္တိုက္သြင္းရန္ ႀကံေဆာင္ေနသည့္ မည္သည့္အင္အားစုကိုမဆို အစိုးရမွ စီစဥ္ေပးေနပါသည္ဟု အနီးစပ္ဆံုးယူဆစရာ ျဖစ္ေနသည္မဟုတ္ပါေလာ ? သို႔ေသာ္ အကယ္၍ ဤကိစၥမ်ဳိး ရိွေနပါကလည္း ဦးသိန္းစိန္ကိုယ္တိုင္မွ အဘယ္ေၾကာင့္ ရိပ္ဖမ္းသံဖမ္း ေျပာထုတ္ပါမည္နည္း ? တဖန္ ရွင္းလင္းျပတ္သားသည့္ အေျဖမရိွေသာ္လည္း အစိုးရတြင္း၌ အကြဲအၿပဲရိွေနသည္ဟု ေလ့လာသူမ်ားစြာ၏သံုးသပ္ခ်က္က တမူထူးျခားေနျပန္သည္။ စစ္တပ္မွခန္႔အပ္ထားေသာ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားသည္ပင္လွ်င္ ဆႏၵမဲေပးရာ၌ သေဘာထား တစ္မ်ဳိးတည္း ျဖစ္မေနၾကေပ။ ဦးသိန္းစိန္သည္ တိုင္းျပည္ကို ေရွ႕ဆက္တိုးသြားေစလိုသည့္သေဘာ၌ ရိွ၏။ သုိ႔တေစ သူ႔အစိုးရအဖြဲ႕ထဲမွ အျခားသူတို႔မွာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွ ၄င္းတို႔၏ျခယ္လွယ္မႈကို ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းထားလိုျခင္းက သိသာထင္ရွားေနသည္။

မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၌ ေတြ႕ျမင္ေနရေသာ နည္းဗ်ဴဟာအခ်ဳိ႕သည္ စစ္အာဏာရွင္တို႔ အသံုးခ်ခဲ့သည္မ်ားႏွင့္ တူညီလ်က္ရိွ၏။ ျပင္ပမွေရာက္လာေသာလူအုပ္ႀကီး ဟုဆိုျခင္းက အလားတူအဖြဲ႕တစ္ခုကို ျပန္လည္အမွတ္ရသြားေစပါသည္။ ၄င္းမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပမႈမ်ားအတြင္း သစၥာဘက္ေတာ္သားတို႔အား ရႈပ္ေထြးသြားေစရန္ (ႏွင့္) အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ေအာင္ႀကံေဆာင္ေစရန္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားမွ ထိထိေရာက္ေရာက္ အသံုးခ်ခဲ့ေသာ “ စြမ္းအားရွင္ ” ကဲ့သို႔ အရပ္၀တ္ စစ္ေသြးၾကြမ်ား ျဖစ္ေပသည္။ မိတၳီလာအၾကမ္းဖက္မႈ ဒုတိယေန႔ေရာက္လာသည့္တိုင္ေအာင္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားမွ မည္သည့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ မရိွျခင္း၊ ၀င္ေရာက္တားဆီးရန္ အမိန္႔ေရာက္မလာျခင္းတို႔ကို မွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ သတင္းမ်ားတြင္ ထုတ္ႏႈတ္ သံုးသပ္ႏိုင္ၾကမည္ျဖစ္၏။ ပံုရိပ္မွာ အက်ည္းတန္ဆိုး၀ါးလွပါဘိျခင္း။

အင္အားစုႀကီးႏွစ္ရပ္အၾကားမွ ထြက္ေပၚလာေသာ ေမႊေႏွာက္ ဖန္တီးခ်က္လည္း ျဖစ္ေကာင္းေပမည္။ ယင္း အင္အားစုႏွစ္ရပ္ ဟူသည္ – သံဃာမ်ားႏွင့္ ရခိုင္ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ားအတြင္း အလုိတူ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ျပႆနာ လံုးေထြးေနသည့္ စစ္ေရးႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ လူကံုထံမ်ား (ႏွင့္) မြတ္စ္လင္မ္တို႔သည္ ရြံမုန္းစရာေကာင္းသူ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံသားမဟုတ္သူဟု မႈိင္းသြင္းခံရသည့္ ျပည္သူမ်ား တို႔ျဖစ္၏။

တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္က အခ်ိတ္အဆက္ညီစြာ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္သြားၾကသည္။ အဆင့္အတန္း ခြဲျခားအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္းအားျဖင့္ ျမန္မာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး သေဘာဆိုးမ်ား စိမ့္၀င္သက္ေရာက္ေစျခင္းက ရုတ္ျခည္း တိုးတက္လာေတာ့မည့္ႏိုင္ငံအတြက္ အႏၱရာယ္ရိွသည္ဟုဆိုကာ ခုန္ဆင္းကယ္တင္၍ ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္လိုေသာ အတုအေယာင္ အေၾကာင္းျပခ်က္ တစ္ရပ္ကို စစ္တပ္ သို႔မဟုတ္ နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားက ရွာေဖြေနျခင္းျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္း လံုၿခံဳေရးအေၾကာင္းျဖင့္ အာဏာခြဲေ၀ရရိွမႈ – PR အတြက္ ဤအခ်က္က မ်ားစြာအေထာက္အကူျပဳသည့္အျပင္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းသည္လည္း ခ်ည့္နဲ႔ၿပိဳကြဲသြားမည္ျဖစ္သည္။ စစ္တပ္အတြက္ ထပ္မံသက္ဆိုးရွည္ေစရာအေၾကာင္းတည္း။ စင္စစ္၌ ဤနည္းဗ်ဴဟာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သမိုင္း အစဥ္အဆက္၌ ရိွေနၿပီးျဖစ္ပါ၏။ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ျပန္လည္ရွင္သန္ေခါင္းေထာင္လာေစမည့္ နည္းလမ္းသာ ျဖစ္ေလရာ ဒီမိုကေရစီတည္ေဆာက္ေရးလမ္းေၾကာင္းမွ အတန္ပင္ ဖယ္ခြာလ်က္ရိွေနေတာ့သည္။

Francis Wade ၏ Are invisible forces orchestrating Myanmar’s anti-Muslim violence ? ေဆာင္းပါးကို “ ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ” မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။

ေဆာင္းပါးရွင္ ဖရန္စစ္ ၀ိတ္ ( Francis Wade ) သည္ ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ အလြတ္တန္းဂ်ာနယ္လစ္၊ ၄င္းျပင္ ျမန္မာႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွေရးရာသုေတသီတစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤေဖာ္ျပခ်က္မ်ားမွာ ေဆာင္းပါးရွင္၏အျမင္သာ ျဖစ္ၿပီး အလ္ဂ်ဇီးရားအယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ မဟုတ္ပါ။

October 11, 2013
သံဃာမ်ားထဲမွ အဆိပ္တစ္ခြက္ (By Francis Wade)

ေမ-၃၁-၊၂၀၁၃
M-Media
ဘာသာျပန္- သာကီထက္ေကာင္း

မႏ ၱေလးၿမိဳ႕၊ သစ္ရြက္မ်ားေ၀ဆာေသာ လမ္းတစ္လမ္း၏ ေနာက္၀ယ္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ဦးေဏွာက္ေဆးေၾကာေနေသာ ဘူမိနက္သန္ဗဟုိဌာနတစ္ခု တည္ရိွေနသည္။ ၄င္း၏ေခါင္းေဆာင္ သည္ကား အမူအယာေကာင္း၍ သကၤန္းရံုထားကာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အစၥလာမ္က အႏ ၱရာယ္ေပးၿခိမ္းေျခာက္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားေသာ လက္ကမ္းစာရြက္/စာေစာင္မ်ား ေ၀ငွလ်က္ရိွသည္။ တစ္ဖက္မွာေတာ့ ေနအိမ္အေဆာက္အဦမ်ားကို ဓမၼေတးမ်ား ထြင္းေဖာက္လႊမ္းမိုးေနေပသည္။

နားလည္ရခက္ေသာ ပန္းခ်ီကားတစ္ခ်ပ္တည္း။ ႏိုင္ငံတြင္းရိွ မြတ္စ္လင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို အေၾကာင္းရွာ အပုပ္ခ်ေရး လႈပ္ရွားမႈေခါင္းေဆာင္၊ ၄င္းျပင္ သူ၏ေနာက္လိုက္မ်ားက ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ မြတ္စ္လင္မ္တို႕ကို ဒုကၡသည္စခန္းသို႕ တြန္းပို႕ထားသူမွာ ဦး၀ီရသူ ျဖစ္၏။ သူသည္ ေက်ာ္ေစာ စာရင္း၀င္ သံဃာတစ္ဦးျဖစ္ကာ သူအုပ္ခ်ဳပ္ေနသည့္ မစိုးရိမ္ေက်ာင္းတိုက္သည္လည္း တစ္ခါတုန္းက အစိုးဆန္႕က်င္ေရး ဗဟုိစုရပ္တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶ၀ါဒကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အျမဳေတအျဖစ္ လက္ခံၾကသူမ်ားအဖို႕ ဦး၀ီရသူမွာ အစြန္းေရာက္ေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္ေနသူတစ္ဦး အျဖစ္ ရႈျမင္ၾကသည္။

ဧၿပီလအတြင္း မစိုးရိမ္ေက်ာင္းတိုက္တြင္ သူႏွင့္ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းစဥ္က “ မိမိ၏ ဆန္းစစ္ေလ့လာမႈအရ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ျဖစ္ပြားေသာ မုဒိန္းမႈ၏ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ လက္ခ်က္ျဖစ္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တစ္ဦးတစ္ေလမွ် ယင္းကဲ့သို႕မျပဳ ”ဟူ၍ သူက ကၽြႏ္ုပ္အား ေျပာျပခဲ့သည္။ သူ၏ မွတ္ခ်က္ေပးမႈမ်ားမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအေပၚအၾကမ္းဖက္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိး အတြက္ ဆက္လက္မီးေမႊးေနသည့္ႏွယ္ ျဖစ္ေန၏။ ထိုအခ်ိန္က မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအ လယ္ပိုင္းမိတၱီလာၿမိဳ႕၌ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ မတ္လ လေႏွာင္းပိုင္းက မြတ္စ္လင္မ္ပိုင္ေရႊဆိုင္ တစ္ဆိုင္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လင္မယားႏွစ္ဦးအၾကား ျဖစ္ပြားၿပီးသည့္ေနာက္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတစ္ပါးကို မြတ္စ္လင္မ္အုပ္စုတစ္စုမွ သတ္ျဖတ္ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ မိတၳီလာၿမိဳ႕မွာ ကပ္ဆိုက္ေတာ့၏။ ႏွစ္ရက္တာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အနည္းဆံုး လူ ၄၀ ေသဆံုးၿပီး လူေပါင္း ၁၂၀၀၀ ခန္႕ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ယမန္ႏွစ္ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္ ၁၂၅၀၀၀ ဦးကို ေမြးရပ္ေျမမွႏွင္ထုတ္ခဲ့သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္တူညီေနသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ၿမဳိ႕ေတာ္ စစ္ေတြရိွ မြတ္စ္လင္မ္ရပ္ကြက္မ်ားအားလံုး ျပာပံု ဘ၀ေရာက္ခဲ့ပံုႏွင့္လည္း သ႑ာန္တူျဖစ္ေနသည္။ မၾကာေသးမီက ထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈအဖြဲ႕ HRW ၏ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူမ်ဳိးစုသုတ္သင္ေရး အစီရင္ခံစာေၾကာင့္ လက္ရိွ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ား၌ ေရာက္ေနေသာ မိတၳီလာ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အတြက္ ပို၍စိုးရိမ္စရာျဖစ္လာသည္။

၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရကာစ သမိုင္းေဟာင္းတစ္ခုကို ရည္ၫႊန္းလ်က္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈႀကီး ပြင့္ထြက္လာမႈအေပၚ ဦး၀ီရသူမွ ဂုဏ္ယူ၀ံ့ၾကြားစြာ စကားဆိုေနဆဲျဖစ္သည္။ ၿဗိတိသွ်မ်ားထြက္ခြာသြားၿပီး ကိုလိုနီေခတ္လြန္ အမ်ဳိးသားေရးလႈပ္ရွားမႈသည္ အိႏိၵယလူမ်ဳိးမ်ားအေပၚ ျမွားဦးလွည့္ခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်တို႕သည္ လုပ္သားမ်ားအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ဌာနဆိုင္ရာ၀န္ထမ္းမ်ားအျဖစ္လည္းေကာင္း အိႏိၵယလူမ်ဳိးမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႕ သိန္းဂဏန္းအထိ ေခၚသြင္းလာခဲ့သည္။ ယင္း အိႏိၵယသားအမ်ားစုမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထိုစဥ္က ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုသည္ ဗမာမြတ္စ္လင္မ္ ကြန္ကရက္အား ဖ်က္သိမ္းေစျခင္းျဖင့္ မုန္းတီးမႈကို ႀကီးထြားလာေစခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ဦးႏုထံမွ အာဏာလႊဲေျပာင္းရယူလိုက္ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ပထမဦးဆံုး အာဏာရွင္ျဖစ္လာသည္။ ၄င္းေနာက္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား အစိုးရပိုင္းေနရာမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းရန္ တားျမစ္ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။

ဦး၀ီရသူသည္ လႈံ႕ေဆာ္မႈ လမ္းေၾကာင္း၏ထြက္ကုန္မ်ားကို ေကာင္းစြာ ႀကိဳျမင္ထားသူျဖစ္၏။ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕ကိုတိုက္ခိုက္ေနသည့္ ျခေသ့ၤဆိုးႀကီးမ်ား သဖြယ္ ရုပ္လံုးေဖာ္လိုက္သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕သည္ ၿဗိတိသွ်တို႕ႏွင့္ပူးေပါင္း၍ ဂ်ပန္တို႕အား တိုက္ထုတ္ျခင္းမွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ မြတ္စ္လင္မ္အုပ္စုမ်ား၏ အေထာက္အပံ့ျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား အစၥလာမ္ႏိုင္ငံအျဖစ္ပံုသြင္းရန္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ကတည္းက လွ်ဳိ႕၀ွက္ႀကံစည္ခ်က္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဟာေျပာလ်က္ရိွသည္။ ယင္းေဟာေျပာခ်က္မ်ားကို ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ DVD မ်ားျဖင့္ ထုတ္လုပ္ျဖန္႕ခ်ိလ်က္ရိွသည္။ ယမန္ႏွစ္က ရိုဟင္ဂ်ာ ၈ သိန္းခန္႕ကို ျပန္လည္ေနရာခ်ထားရန္ ကုလသမဂၢ၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို တုန္႕ျပန္ေသာအားျဖင့္ သံဃာေတာ္ ရာေပါင္းမ်ားစြာကို ၄င္းဦး၀ီရသူမွ ဦးေဆာင္ကာ သမၼတဦးသိန္းစိန္အား ေထာက္ခံဆႏၵျပပြဲျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ မေရွးမေႏွာင္းမွာပင္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားႏွင့္ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္း၊ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားျခင္းမျပဳရဟူသည့္ တားျမစ္ခ်က္ျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အေပၚ ထိထိေရာက္ေရာက္သပိတ္ေမွာက္ရန္ ၄င္းမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို ေစခိုင္းသည္။

သူသည္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုဆန္႕က်င္ေသာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး၌ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပခဲ့ၾကသည့္ သံဃာေတာ္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာအနက္ ပါ၀င္ခဲ့သူမဟုတ္။ ျမန္မာ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီး အသိုင္းအ၀ိုင္းကိုလည္း ကိုယ္စားျပဳခဲ့သူ မဟုတ္။ ယင္းေတာ္လွန္ေရးတြင္ သံဃာမ်ားစြာ သတ္ျဖတ္ခံရသည္။ ရက္စက္စြာႏွိမ္ႏွင္းခံလိုက္ရသည့္ ၄င္းတို႕၏ အနစ္နာခံထုတ္ေဖာ္ခ်က္မ်ားက ယေန႕ကမာၻ႕သူရဲေကာင္းလုပ္ရပ္မ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရသည္။ ထိုစဥ္က ေထာင္နန္းစံေနေသာ ဦး၀ီရသူမွာ ၄င္းတို႕ႏွင့္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ႏိုင္ျခင္းမရိွခဲ့။ သူသည္ ဘာသာေရးအဓိကရုဏ္း ဖန္တီးမႈေၾကာင့္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရၿပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ျဖင့္ ျပန္ထြက္လာ၏။

သူ၏ ပစ္မွတ္ကား ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားသာ ျဖစ္၏။

ဦး၀ီရသူသည္ ၁၁ ရာစု ျမန္မာႏို္င္ငံ၏ ဘာသာေရးသန္႕စင္ရွင္းလင္းမႈဖက္သို႕ ဆြဲေခၚေသာနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳထားသည္။ ယင္းကာလ၌ အေနာ္ရထာဘုရင္သည္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာကို ဗမာလူမ်ဳိးတို႕၏ဘာသာတရား အျဖစ္ ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးေစခဲ့သည္။ ေစတီပုထိုးႏွင့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ရာေပါင္းမ်ားစြာ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ သို႕ႏွင့္ ဗုဒၶ၀ါဒသည္ ဗမာလူမ်ဳိးအသိုင္းအ၀ိုင္းႏွင့္ ခြဲျခားမရေအာင္ျဖစ္လာၿပီး ကခ်င္၊ မြန္ ႏွင့္ အိႏိၵယလူမ်ဳိးတို႕ႏွင့္ ထိပ္တိုက္တိုးခဲ့သည္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းပညာေရးစံနစ္သည္ ဗုဒၶ၀ါဒအား ထိန္းသိမ္းေဖာ္ေဆာင္ရန္ျဖစ္ၿပီး၊ ရဟန္းသံဃာမ်ားမွာ ျမန္မာဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ားကို အထြဋ္အျမတ္ထားေအာင္ လူငယ္မ်ားကို ၫႊန္ၾကားသည့္ လူမႈကိုယ္စားလွယ္မ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။ တစ္စစျဖင့္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာသည္ အျခားလူမ်ဳိးႏြယ္မ်ားအေပၚ ၾသဇာလႊမ္းမိုးလာသည္။ ဥပမာ ရွမ္းဘုရင္တို႕သည္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတိုးပြားမႈအတြက္ ပံ့ပိုးကူညီရာ၌ အထူး ေရပန္းစားခဲ့သည္။

ယင္းသို႕ အာဏာႏွင့္ဘာသာေပါင္းစပ္ထားေသာ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒသည္ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာ အေျခတည္လာခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုအဆံုးသတ္ေစမည့္ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္မ်ားကာလ ေရွ႕ေျပးလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္လည္း သံဃာမ်ား ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ ယေန႕မွာေတာ့ ယင္း၀ါဒကို မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈအျဖစ္ အစြန္းေရာက္သံဃာမ်ားက ပံုသြင္းလိုက္ၾကသည္။ ၉/၁၁ အၾကမ္းဖက္မႈသည္ ကမာၻ႕မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ ဆိုးသြမ္းမႈျဖစ္ေၾကာင္း ရုပ္လံုးေဖာ္သည္။ အစၥလာမ့္လမ္းစဥ္သည္ အဓမၼဘာသာ သြတ္သြင္းမႈျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကာက္လန္႕ရြံရွာသြားေအာင္ မႈိင္းတိုက္ၾကသည္။ စင္စစ္၌ ျမန္မာစစ္စစ္ျဖစ္ရန္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္ရမည္ ဟူေသာ အဓမၼစံနစ္ကို ၄င္းတို႕ကိုယ္တိုင္မွ က်င့္သံုးေနၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းႏွင့္အေရွ႕ပိုင္းရိွ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္လူနည္းစုမ်ားကို ဖိႏွိပ္ၫွင္းပန္းျခင္းက ဤ၀ါဒ၏ အႏွစ္သာရကို ထုတ္ျပေနျခင္းျဖစ္သည္။ အစိုးရအေနႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မဟုတ္သူမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ရွင္းထုတ္၍ (ဗုဒၶဘာသာဟူသည့္) အလံတစ္ခုတည္းေအာက္၌ စုစည္းရန္ ႀကိဳးပမ္းေနျခင္းတည္း။

ယင္းလူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒအေတြးအေခၚမ်ားသည္ ျမန္မာရဟန္းသံဃာမ်ားအၾကား က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ေခတ္စားသြားသည္။

“ ကၽြန္ေတာ့္ကို မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအတြက္ မၾကာခဏ မႈိင္းလာတိုက္ၾကပါတယ္ ” ဟု ၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္အေရးအခင္းဦးေဆာင္၍အက်ဥ္းက်ခဲ့သူ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေဟာင္း ဦးဂမီၻရက မတ္လေႏွာင္းပိုင္း တစ္ညေနခင္း၌ မိတၳီလာၿမိဳ႕တြင္ ကၽြႏ္ုပ္အား ေျပာျပခဲ့ပါသည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႕ဆံုေတြ႕ေသာေနရာႏွင့္ကပ္လ်က္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၌ ဦး၀ီရသူသည္ ယမန္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလက လာေရာက္ခဲ့သည္ဟုသိရသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစတင္၍ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕လံုးမွာ ၉၆၉ နံပါတ္ပါ စေတကာမ်ား ပလူပ်ံသြားခဲ့သည္။ ဗုဒၶဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါး၊ ဓမၼဂုဏ္ေတာ္ေျခာက္ပါး၊ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ ကိုးပါးကို ထင္ဟပ္ေစသည္ ဟုဆိုကာ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္၀န္ႀကီးမ်ားက ယင္းနံပါတ္အား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သြတ္သြင္းလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ၄င္းေနာက္တြင္ေတာ့ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို လုပ္ေဆာင္လာၾကေတာ့သည္။ ဗုဒၶက်မ္းဂန္မ်ားကိုေလ့လာျခင္း၊ ဖခင္ျဖစ္သူႏွင့္ေဆြးေႏြးျခင္းတို႕မွ တဆင့္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈမွာ မွားယြင္းေသာလမ္းစဥ္ဟု သိရိွလာၿပီးေနာက္ မိမိမွ စြန္႕လႊတ္ေက်ာခိုင္းလိုက္ပါေၾကာင္း ဦးဂမီၻရက ဆိုသည္။ သူ႕အား အဓမၼလူ၀တ္လဲေစ၍ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားသို႕ ၀င္ေရာက္ျခင္းကို ပိတ္ပင္ထားေစကာမူ မြတ္စ္လင္မ်ားကိုအၾကမ္းဖက္မႈက႑၌ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈအေပၚ ေ၀ဖန္ေျပာဆိုသူမ်ား အနက္ ထင္ရွားေနဆဲျဖစ္သည္။

သို႕ေသာ္ ဦး၀ီရသူမွာကား လႈံ႕ေဆာ္ေနဆဲပင္။ သူ၏ေဟာေျပာမႈ DVDမ်ား၊ ၉၆၉ စတစ္ကာမ်ားႏွင့္တစ္ကြ ဗုဒၶ၀ါဒကို ကာကြယ္ရန္ညႊန္ၾကားခ်က္ေပးထားသည့္စာအုပ္မ်ားကို သူ႕ေနာက္လိုက္တို႕က မႏၱေလးၿမိဳ႕၏ လူစည္ကားရာေစ်းမ်ား တြင္ လုိက္လံေ၀ငွေနၾကသည္။ သို႕ပါေသာ္လည္း ဦး၀ီရသူကိုယ္တုိင္ကမူ သူ၏အမုန္းပြားေဟာေျပာမႈမ်ားကို ဖံုးကြယ္ထား၏။ “ တကယ္လို႕မ်ား (မိတၳီလာမွာ မြတ္စ္လင္မ္ေတြကိုတိုက္ခိုက္တဲ့) သံဃာေတြဟာ ဦးဇင္းရဲ႕စကားကို နားေထာင္ခဲ့ယင္ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူး ” ဟု သူက ေျပာဆိုတတ္၏။ သို႕ေသာ္ အင္တာဗ်ဴးတိုင္း၌ သူ၏ မွတ္ခ်က္မွန္သမွ်မွာ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ေဒါသူပုန္ထေအာင္ ဆြေနသည္ခ်ည္းျဖစ္ေနျပန္၏။ “ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် မြတ္စ္လင္မ္ေတြက တစ္အိမ္တက္ဆင္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြကို လိုက္သတ္ေနၾကတယ္။ ပစၥည္းေတြ ခုိးယူလုယက္တာမဟုတ္ဘဲ သတ္ျဖတ္ဖို႕သက္သက္ျဖစ္တယ္ ” ဟုေျပာ၏။ သူသည္ သူကိုယ္တိုင္ဆင္ယင္ျခယ္သထားသည့္ နံရံတစ္ခု၏ေရွ႕တြင္ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ရန္ ေနရာေရြးေလ့ရိွ၏။ အင္တာဗ်ဴးလုပ္စဥ္တစ္ေလွ်ာက္လံုး သူ႕အနီးရိွလူမ်ားက ကၽြႏ္ုပ္အား ဓာတ္ပံုႏွင့္ဗီဒီယိုရိုက္ခဲ့ၾက၏။ မ်ားမၾကာမီ သူ၏ ေဖ့စ္ဘြတ္စာမ်က္ႏွာေပၚ ဤအေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားကို တင္လိုက္၏။ အကယ္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ လူအားလံုးတို႕သည္ မိမိကဲ့သို႕ျဖစ္ပါက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္ထြန္းမည္ဟုလည္း ဆိုထားရာ – ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားသည္ သူ႕ထံလာ၍ တရားနာျခင္း၊ သူ၏၀ိညာဥ္ေရး၌ခိုလႈံျခင္းဟု ၄င္းဖာသာအထင္ေရာက္ေနပံုရေပသည္။

ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွ ထြက္လာေသာအခါ ဥပေဒဘြဲ႕ရဆရာမတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ကၽြႏ္ုပ္၏စကားျပန္မွ “ မြတ္စ္လင္မ္ေတြရဲ႕ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ဒီေလာက္သိထားတာ အံ့ၾသစရာဘဲ။ ေလးစားဖို႕ေကာင္းလိုက္တာ ” ဟု ေျပာဆုိခဲ့၏။ အင္တာဗ်ဴးၿပီး ႏွစ္ရက္အၾကာ ကၽြႏ္ုပ္ႏွင့္ဦး၀ီရသူအား မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သူက “ ဦး၀ီရသူရဲ႕ CD ကို ကၽြန္ေတာ္ၾကည့္ၿပီးၿပီ။ ကၽြန္ေတာ္အရမ္းစိတ္ဆိုးတယ္ဗ်ာ။ သူတို႕ဟာက အၾကမ္းဖက္၀ါဒဘဲဗ် ” ဟူ၍ စာေရးသတင္းပို႕လာေလသည္။

ဦး၀ီရသူသည္ သံဃာေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ပါလ်က္ သူတစ္ပါးခံစားမႈကိုမ်က္ကြယ္ျပဳၿပီး ယင္းသို႕ေသာ လီဆည္စကားမ်ားစြာျဖင့္ ပံ့ပိုးကူညီသူမ်ားရေအာင္ ဆြဲေဆာင္တတ္သည္။ ဘာသာေရးပုဂၢိဳလ္တစ္ဦး၏ စကားမ်ားမွာ မွားယြင္းခၽြတ္ေခ်ာ္ေနသည္ဟု မည္သူထင္ႏိုင္မည္နည္း ? အထူးသျဖင့္ ဗုဒၶ၀ါဒသည္ ကိုယ္က်င့္တရားအတြက္ အဆင့္အျမင့္ဆံုးဟု ရာစုေပါင္းမ်ားစြာ သြန္သင္မႈကိုခံယူလာၾကေသာ ျမန္မာလူထု၏အျမင္၌ မည္သို႕ရိွမည္နည္း ?

စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစတင္ခ်ိန္မွစၿပီး သံဃာတို႕၏ဦးတည္ခ်က္မွာ ဘယ္အရာျဖစ္သြားသည္ကို ဆန္းစစ္ရန္ အခ်ိန္တန္ေပၿပီ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းလက္ထက္တြင္ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံေပၚထားရိွေသာအျမင္မ်ား မတူညီၾက။ မတူကြဲျပားမႈကိုလက္ခံၾကသည့္ သံဃာေတာ္မ်ားအား သကၤန္းခၽြတ္ကာ လူ၀တ္လဲေစခဲ့သည္။ ရဟန္းသံဃာမ်ားအနက္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ရပ္တည္ေထာက္ခံေပးသည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားအား အဆင့္ျမွင့္တင္ ေနရာေပးခဲ့သည္။ ၄င္းကို ဗုဒၶ၀ါဒအားကယ္တင္ျခင္းဟု အမည္တပ္ခဲ့သည္။ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာၾသဇာ ႏွင့္ အျခား ဘာသာတရားမ်ားျပန္႕ပြားမႈတို႕ကို ၿဖိဳခြင္းရန္မွာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၏လုိအပ္ခ်က္ျဖစ္သျဖင့္ ယင္းသို႕ျပဳျခင္းျဖစ္သည္။

အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ေၾကာင့္ ျမန္မာလူငယ္အေျမာက္အမ်ားသည္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈမွလြတ္ကင္းရန္ သာသနာ့ေဘာင္ထဲသို႕ ၀င္လာၾကသည္။ ၄င္းမွာ သာသနာေရးယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ မဟုတ္ေခ်။ ရလဒ္မွာ သံဃာေတာ္မ်ား မလိုအပ္ဘဲ အဆမတန္မ်ားျပားလာျခင္း ႏွင့္ လိုအပ္ပါက ဘာသာေရးအခြံစြပ္အမိန္႕ေပးႏိုင္ျခင္း တို႕ျဖစ္ပြားသြားေစသည္။ ရဟန္းသံဃာမ်ားအၾကား စာရိတၱပ်က္စီးမႈက ႀကီးထြားက်ယ္ျပန္႕လာသည္။ ယမန္ႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ မိမိ၏မူလေက်ာင္းတိုက္သို႕ ျပန္လည္၀င္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ေသာ ဦးဂႏီၻရအား ထပ္မံဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရိွ ဘုရားေက်ာင္းကန္တစ္ခုသို႕ရဲမ်ားက သူ႕အား ေခၚေဆာင္သြားသည္။ ၄င္း၌ မဟာသံဃာ့နာယကဆရာေတာ္မ်ားကို ေတြ႕ရသည္။ မဟာသံဃာ့နာယကအဖြဲ႕ကို ၁၉၈၀ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ဖြဲ႕စည္းေပးၿပီး သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနေအာက္၌ ထားရိွလ်က္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္အနီးကပ္ဆက္ဆံမႈရိွသူတို႕ကိုသာ ခန္႕အပ္ထားသည္။ ေနာက္တစ္ေန႕တြင္ အစိုးရပိုင္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ၌ ဦးဂႏီၻရအား တရား၀င္အေရးယူရန္ အစိုးရအားတိုက္တြန္းသည့္အေၾကာင္း ပါလာခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရး ႏွင့္ အမ်ဳိးသားေရးကိုေပါင္းစပ္ထားမႈက အကြက္ခ်၀ါဒျဖန္႕မႈႏွင့္အတူ ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ယမန္ႏွစ္တြင္ ပြင့္ထြက္သြားသည္။ ျပည္တြင္းျပည္ပရိွဗမာလူမ်ဳိးတို႕၏ ေထာက္ခံကူညီမႈမ်ားျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈကို ေအာင္ျမင္စြာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ သို႕ေသာ္ ယင္းသူတို႕အမ်ားစုမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၀င္ မည္သူတစ္ဦးႏွင့္မွ် ပတ္သက္ဆက္ဆံဖူးၾကသည္မဟုတ္ဘဲ ခါးသည္းစက္ဆုပ္ဖြယ္ရာအျမင္ကို ဆုပ္ကိုင္၍ ၄င္းတို႕အား လူမဆန္စြာဆက္ဆံေအာင္ အားေပးခဲ့ၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို အေျခခံလူ႕အခြင့္အေရးမရရိွေစျခင္းျဖင့္ အစိုးရက အရိွန္အဟုန္ကို ျမွင့္တင္ခဲ့ၾကၿပီး ညည္းတြားသံမ်ားထြက္လာေစသည္။ ၄င္းေနာက္တြင္ေတာ့ သူတို႕အား အလိုမရိွသူမ်ားစာရင္းသြင္းလိုက္ေလသည္။
သို႕ရာတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မဟုတ္သူမ်ားသည္ ျပႆနာေကာင္မ်ားသာျဖစ္သကဲ့သို႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအျမင္အား လွည့္ပတ္ေဆာ့ကစားေဟာေျပေနေသာပုဂၢိဳလ္၏ ေျခေထာက္ေအာက္၌ မိတၳီလာမြတ္စ္လင္မ္မ်ား ျပားျပား၀ပ္ခဲ့ရသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ႏွင့္မိတၳီလာမွ်သာ ရပ္တန္႕မသြားဘဲ ရန္ကုန္ႏွင့္မိုင္၆၀မွ်သာကြာေ၀းေသာ ဥကၠံအထိ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈလိႈင္း ရိုက္ခတ္သြားသည္။ ေျမာက္ပိုင္းကခ်င္ျပည္နယ္ရိွ ဖားကန္႕သို႕တိုင္ ဂယက္ရိုက္ခဲ့သည္။

ယခုေသာ္ မိတၳီလာမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအတြက္ အကန္႕သတ္ခံနယ္ေျမျဖစ္ေနသည္။ ဘာသာတရားႏွစ္ခု၏ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ခဲ့ေသာ ရပ္၀န္းႀကီးသည္ ယခုအခါ အသက္ႏႈတ္ရာ စစ္မက္ဇံုအလား ျဖစ္ေန၏။ ၿဖိဳဖ်က္ခံလိုက္ရသည့္ အေဆာက္အဦမ်ား၊ အပ်က္အစီးပံုမ်ားအၾကား ကၽြႏ္ုပ္ ျဖတ္သန္းထြက္လာခိုက္ လမ္းေပၚတြင္ လူတစ္စုႏွင့္ ပက္ပင္းတိုးခဲ့သည္။ ၄င္းတို႕သည္ ဧည့္သည္မ်ားကိုအလိုမရိွေၾကာင္း ေပၚလြင္ေနခဲ့သည္။

ၿမိဳ႕ေနလူထုသည္ (အမ်ားအားျဖင့္)ေက်ာင္းမ်ား၊ တကၠသိုလ္နယ္ေျမမ်ားရိွ ဒုကၡသည္စခန္းသို႕ ေရႊ႕ေျပာင္းခံရသည္။ အစိုးရမွတရား၀င္စီစဥ္ေပးမႈမဟုတ္ေသာ မိတၳီလာျပင္ပ ယာယီဒုကၡသည္စခန္းတစ္ခုတြင္ လူေပါင္း ၃၄၀၀ ရိွၿပီး ရိကၡာနပ္မမွန္ၾကသည့္အျပင္ စခန္း၀န္းက်င္၌ ေျမြမ်ားကလည္း ေပါေသးသည္။ ေမလကုန္လြန္လွ်င္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားအဖို႕ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ရွည္ ကုန္ဆံုးၿပီ။ ဒုကၡသည္မ်ားအား စခန္းမွထြက္ေစရန္ လိုအပ္လာၿပီ။ မီးေလာင္ျပင္ရပ္ကြက္မ်ားအား ျပန္လည္ျပင္ဆင္တည္ေဆာက္မႈကို အရိပ္အေယာင္မွ် မျမင္ရေသး။ လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းႀကီးႏွစ္ရပ္ကို မစုစည္းမိေအာင္ ခြဲျခမ္းထားရိွဆဲ။ ေမလေနာက္ပိုင္း ဒုကၡသည္မ်ား၏လံုၿခံဳမႈဟူသည္
အႏ ၱရာယ္၏အနံ႕ ထြက္ေပၚလ်က္ပင္။

*** Francis Wade ၏ Poison in the Sangha ေဆာင္းပါးကို သာကီ ထက္ေကာင္း မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။ Francis Wade သည္ ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ဂ်ာနယ္လစ္တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွစ၍ ျမန္မာႏွင့္အာရွပစိဖိတ္ေရးရာကို ေလ့လာေရးသားသည္။ သူ၏လက္ရာမ်ားကို The Guardian ၊ Al Jazeera English ၊ Asia Times Online ႏွင့္ New Internationalist တို႕၌ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္သည္။ ေဆာင္းပါးအေထာက္အကူျပဳဓာတ္ပံုပ့ံပိုးသူ Vincenzo Floramo သည္ အလြတ္တန္းသတင္းဓာတ္ပံုဆရာျဖစ္ၿပီး၊ လက္ရိွတြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံႏွင့္ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အေျခစိုက္သည္။ သူ၏လက္ရာမ်ားကို The Guardian ၊ The Bangkok Post ၊ Witness Journal ၊ Life Force Magazine ၊ Der Spiegel ၊ Irrawaddy ႏွင့္ Io Donna တို႕တြင္ ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။ ***

June 4, 2013
အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားကို အၿငိဳးထား မုန္းတီးေနေသာ ဘုန္းႀကီးမ်ား (BY FRANCIS WADE)

ဧျပီ-၂၂-၂၀၁၃
မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္- FRANCIS WADE

ျမန္မာျပည္တြင္ လတ္တစ္ေလာျဖစ္ပ်က္ေနေသာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ား၏ အဓိက လံွဳေဆာ္ေပးသူမ်ားမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဘုန္းႀကီးမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။

မဟာၿမိဳင္ေက်ာင္းအတြင္းမွ ေသးငယ္ေသာ ရံုးခန္းအတြင္းသို႕ အေျပး၀င္လာေသာ ကိုေက်ာ္လြင္ ဆိုသူ၏ လက္ထဲတြင္ ၉၆၉ စတစ္ကာမ်ား ထည့္ထားသည့္ အိပ္တစ္လံုးကို ကိုင္ေဆာင္ထားသည္။ ၉၆၉ ဆိုသည္မွာ မြတ္စ္လင္မ္မုန္းတီးေရး အမွတ္တံဆိပ္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ၆လ ခန္႕က၊ မဟာၿမိဳင္ေက်ာင္း၏ ေက်ာင္းထိုင္ဆရာေတာ္ ဦး၀ိမလ မွ ေက်ာင္းအနီးတြင္ရိွေသာ ပံုႏိွပ္တိုက္တြင္ ၉၆၉ တံဆိပ္ျဖင့္ စတစ္ကာမ်ားကို ပထမဆံုးပံုႏိွပ္မွာယူခဲ့သည္။ အခုအခါတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရိွ Taxi ကားမ်ား၊ Bus ကားမ်ား ႏွင့္ ဆိုင္မ်ား၏ မ်က္ႏွာစာတို႕တြင္ခ်ိတ္ဆြဲထားၿပီး အျခားအခ်က္အခ်ာက်သည့္ၿမိဳ႕မ်ားတြင္လည္း ပ်ံႏွံ႕လ်က္ရိွသည္။ ၉၆၉ သည္ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္မ်ားက တိုင္းျပည္ကို ျခိမ္းေျခာက္ျခင္းႏွင့္ စိုးမိုးျခင္းမွ ကာကြယ္ႏိုင္ရန္ အစြန္းေရာက္သမားမ်ား၏ အသံုးျပဳသေကၤတပင္ျဖစ္သည္။

ထိုအစြန္းေရာက္၀ါဒမွ စတင္ကာ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားကို ဂယက္ထေစခဲ့သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ လြန္ခဲ့ေသာ လအနည္းငယ္က ထို၀ါဒေၾကာင့္ လူဦးေရ ၄၀ ေက်ာ္ခန္႕ေသဆံုးခဲ့ကာ၊ ၁၃,၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႕ ဒုကၡသည္ အျဖစ္ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ ခဲ့ၾကရသည္။ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမွဳ ကို ျမန္မာျပည္၏ေတာင္ဘက္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ရိွ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတစ္ခု၌္ စတင္ခဲ့ၿပီး၊ ၉၆၉ စတစ္ကာမ်ားမွ စတင္ကာ ျမန္မာျပည္အေနာက္ပိုင္းတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္မ်ားကို အဓိကရုဏ္းျဖစ္ပြားေစခဲ့သည္။ ၉၆၉ တံဆိပ္ဆိုသည္မွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ ဗုဒၶ၏ သင္ၾကားမွဳမ်ားႏွင့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ေပါင္းစုကာဖြဲ႕ထားေသာ အထြ႗္ျမတ္ထားေသာ အရာဟု ဆိုသည္။

ဦး၀ိမလ မိန္႕ၾကားသည္မွာ..“ ကြ်ႏ္ုပ္တို႕သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို ကယ္တင္ရန္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ ” ။ ထို႕အတူ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္က ရခိုင္ေဒသတြင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္အၾကမ္းဖက္မွဳက ျမန္မာျပည္တြင္ ရိွေနေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ရပ္ျဖစ္သည္ဟုပါ ထည့္သြင္းေဟာၾကားခဲ့သည္။ “ အင္ဒိုနီးရွား၊ ဘဂၤါလားေဒ့ရွ္၊ ပါကစၥတန္ ႏွင့္ မေလးရွားတြင္ ယခင္က ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား အမ်ားအျပားရိွခဲ့ရာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ား ေရာက္ရိွေမာင္းထုတ္ခဲ့သည့္အတြက္ အခုလက္ရိွတြင္ မြတ္စလင္မ္ ႏိုင္ငံမ်ားအျဖစ္တည္ရိွေနျခင္းျဖစ္သည္၊ သမိုင္းေပၚမူတည္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ထိုကဲ့သို႕ေသာအျဖစ္ဆိုး မက်ေရာက္ေစရန္ ကာကြယ္ျခင္းျဖစ္သည္ ”။

ျမန္မာျပည္ရိွ လူဦးေရ၏ ေလးရာခိုင္ႏွဳန္းသည္ အစၥလာမ္ဘာသာကိုးကြယ္သူမ်ားျဖစ္သည္။ ဤကဲ့သို႕ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ျခင္းမွ ျပသနာမ်ား စတင္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္ ဟု ဦး၀ိမလ က ေဟာၾကားခဲ့သည္။ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕၏ ရႈပ္ေထြးျပည့္က်ပ္ေနေသာ ေစ်းရံုထဲတြင္ မြတ္စ္လင္မ္ ေစ်းသည္မ်ားသည္ ၄င္းတို႕အနီးရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ ေစ်းဆိုင္မ်ားတြင္ကပ္ထားေသာ ၉၆၉ တံဆိပ္မ်ားကို လ်စ္လ်ဴရႈကာ ေအးခ်မ္းစြာ ေရာင္း၀ယ္ျခင္းကို လုပ္ေဆာင္ေနၾကသည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ taxi ေမာင္းသမားမ်ား ႏွင့္ အေရာင္းဆိုင္မ်ားမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားအား ၀န္ေဆာင္မွဳေပးရန္ သူတို႕တြင္ ျပႆနာ မရိွဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

လူတိုင္းတြင္ တူညီေသာအေတြး မရိွသည္က အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ ကံဆိုးေစသည့္အခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာတစ္လခန္႕က မုန္းတီးမႈမ်ား ေပါက္ကြဲထြက္ခဲ့ျပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားသည္ မိတၳီလာၿမိဳ႕ေပၚရိွ ေရႊဆိုင္တြင္ ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားရာမွ ႏွစ္ရက္တိုင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား၏ အိမ္ရာ ၈၀၀ ေက်ာ္နီးပါး ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။ မ်က္ျမင္မ်ား၏ေျပာျပခ်က္အရ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ အေသအခ်ာအစီစဥ္တက် လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျပီး၊ ရဲမ်ားသည္ မ်က္စိေအာက္တြင္ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားအား လ်စ္လ်ဴရႈကာၾကည့္ေန ခဲ့ၾကသည္။ ေျပာဆိုခ်က္မ်ားအရ အစိုးရ တာ၀န္ရိွသူမ်ား အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနသည္ဟု စြပ္စြဲမႈမ်ားျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ သံသယမ်ားမွတစ္ဆင့္ ျပည္တြင္းမၿငိမ္မသက္မႈမ်ားမွာ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ၿငိမ္သက္ခဲ့ရေသာ စစ္အစိုးရအား ျပန္လည္အသက္သြင္းရန္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းဟု ယူဆရပါသည္။ ယေန႕ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ လူ့အခြင့္ေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ အဖြဲ႕အစည္း၏ အစီရင္ခံစာ “ political and religious leaders in Arakan state ” တြင္ ၿပီးခဲ့ေသာ ေအာက္တိုဘာလတြင္ျဖစ္ခဲ့သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားႏွင့္အျခား မြတ္စလင္မ္မ်ားအား တိုက္ခိုက္မွဳတြင္ပါ၀င္ေသာ စီစဥ္မႈမ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ႏွင့္ လွဳံေဆာ္မႈမ်ား အဓိကထား၍ ေျပာၾကားထားသည္။ (ေျပာၾကားခ်က္တြင္ ျပီးခဲ့ေသာႏွစ္က ရခိုင္ေဒသ၌ ေသြးထြက္သံယိုျဖစ္ခဲ့ျခင္း ႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားေၾကာင့္ တိမ္းေရွာင္ခဲ့ရေသာ ၁၂,၅၀၀၀ နီးပါး ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္မ္မ်ား ရိွခဲ့သည္။)

ရခိုင္ေဒသ ႏွင့္ မိတၳီလာတြင္ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ား၏ အဓိကမီးေမႊးသူမွာ စစ္အစိုးရ ဆိုေသာ္ျငားလည္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ရင္တြင္း၌ ထည့္သြင္းခံထားရသည့္ မြတ္စ္လင္မ္ မုန္းတီးေရး ၀ါဒမ်ားက ေလာင္စာသဖြယ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္မွစတင္ခဲ့ေသာ ဘဂၤါလီ မြတ္စလင္မ္မ်ားအား သတ္ျဖတ္မွဳ၊ ရခိုင္ေဒသတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအားသတ္ျဖတ္မွဳ စသည္တို႕သည္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ကိုေပါင္းစည္းသည့္၀ါဒမွ စတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

၀ါဒလႈံ႕ေဆာ္မွဳသည္ ယမန္္ႏွစ္ကျဖစ္ေပၚေသာ ရခိုင္ေဒသတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈမွစတင္ကာ မြတ္စ္လင္မ္ မုန္းတီးေရး၀ါဒအျဖစ္ ပ်ံ႕ႏွံခဲ့သည္။ မိတၳီလာ အေရးခင္းတြင္ ေတြ႕ရိွသူမ်ား၏ေျပာျပခ်က္မ်ားအရ လူမ်ိဳးတုံး စစ္ဆင္ေရးဟု ယူဆရေၾကာင္း ဆိုသည္။ ၿမိဳ႕ထဲတြင္ရိွေသာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကို ယာယီစခန္းမ်ားသို႕ပို႕ေဆာင္ကာ သတင္းေထာက္မ်ားအား ၀င္ခြင့္ပိတ္ပင္ထားေၾကာင္း သိရသည္။ ထို႕အတူ စစ္ေတြႏွင့္ ရခိုင္ေဒသတြင္ျဖစ္ပ်က္ေနသည့္ အေရးခင္းမ်ားႏွင့္ တူညီေနေၾကာင္း သိရွိရသည္။

အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ပတ္သက္ေသာေျပာျပခ်က္မ်ားအရ ၉၆၉ ၏လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားသည္ မြတ္စ္လင္မ္မုန္းတီးေရးမွ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ရိွေသာ မြတ္စလင္မ္မ်ားအားရွင္းလင္းရန္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား မရိွေသာ ႏိုင္ငံအျဖစ္ ဖန္တီးရန္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ အၾကမ္းဖက္မႈကို ဆန္႕က်င္သူမ်ားသည္ ၉၆၉ သေကၤတအား ဆန္႕က်င္ခဲ့ၾကသည္။ သို႕ေသာ္ မတူညီစြာ ယူဆသူမ်ား၊ ၉၆၉ သေကၤတအား ျဖန္႕ျဖဴးေနသူမ်ားႏွင့္ ကိုင္ေဆာင္သူမ်ားေၾကာင့္ အျမစ္မျပတ္ ေသးေၾကာင္းေတြ႕ရိွရသည္။ အခ်ိဳ႕သူမ်ားက ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္မ်ား၏ လက္၀ါးကပ္တိုင္ကဲ့သို႕ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ စည္းရံုးမွဳကို ျပသေသာ သေကၤတ အလားသ႑ာန္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆၾကသလို၊ အျခားသူမ်ားကလည္း မြတ္စ္လင္မ္မ်ား၏ ေစ်းဆိုင္မ်ားတြင္ရိွေသာ ၇၈၆ သေကၤတႏွင့္ အလားတူေစရန္ ေဖာ္ေဆာင္ထားသည္ ဟု ဆုိလုိုသည္။ “ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ ၉၆၉ ကို အသက္သြင္းရန္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းေၾကာင့္ မ်ားစြာ၀မ္းနည္းမိေၾကာင္း ” ၂၀၀၇ တြင္ အက်ဥ္းက်ခဲ့ေသာ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ပါခဲ့သည့္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဦးဂမၻီရက ဆိုသည္ “ သူတို႕ မုန္းတီးေသာအရာကို သူတို႕က ပံုတူ ကူးခ်ေနျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ” ကိုလည္း ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

အစြန္းေရာက္သမားမ်ားသည္ ၉၆၉ အားလက္ခံယံုၾကည္ေစရန္ ၄င္းတြင္ပါ၀င္ေသာ နာမ္၀ိဥာဥ္ သန္႕စင္မႈအယူဆကို ရွင္းလင္းျပသခဲ့သည္မွာ – ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ ၉ ပါး ၊ တရားဂုဏ္ေတာ္ ၆ ပါး ၊ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ ၉ ပါး ကိုေပါင္းစည္းကာ ျမန္မာျပည္တြင္ရိွေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အဖြဲ႕အစည္းမွ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ ဟူ၍ ရွင္းလင္းေျပာဆိုမွဳမ်ားေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ ေထာက္ခံမွဳကို ခ်က္ျခင္း ရရိွခဲ့ရာ၊ ဦးေဆာင္သူမ်ားမွ မြတ္စ္လင္မ္ မုန္းတီးေရး၀ါဒကို ျဖန္႕ခ်ီရန္ ႏွင့္ မုန္းတီးသူေရာ မမုန္းတီးသူပါ ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳကို ရရွိခဲ့သည္။

အဓိက ဦးေဆာင္သူမွာ ဦး၀ီရသူ ျဖစ္ျပီး မႏၱေလး မစိုးရိမ္ ေက်ာင္းတိုက္၏ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္ ျဖစ္သည္။ ယခင္က မစိုးရိမ္ေက်ာင္းမွာ အာဏာရွင္ ဆန္႕က်င္ေရးလုပ္ေဆာင္မႈမ်ားတြင္ပါ၀င္ခဲ့ျပီး၊ ယခုအခါ ဦး၀ီရသူ၏ မြတ္စ္လင္မ္ မုန္းတီးေရး၀ါဒ ျဖန္႕ခ်ိမႈမ်ားေၾကာင့္ ဂုဏ္သတင္း ညိွဳးႏြမ္းခဲ့သည္။ ယခင္က စစ္အစိုးရကို ဆန္႕က်င္ခဲ့ေသာ္လည္း၊ ယခု အၾကမ္းဖက္မွဳတြင္ စစ္တပ္၏ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳမွာ ရႈပ္ေထြးမွဳမ်ား ရိွသည္ဟု ဦးဝီရသူက ေျပာခဲ့သည္၊ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားသည္ အႏၱရာယ္ အဖြဲ႕၀င္မ်ား ဟု သူက ယံုၾကည္ခဲ့သည္။ ၀ီရသူ၏ အင္တာဗ်ဴးကို ကိုယ္ပိုင္ဓာတ္ပံုမ်ားႏွင့္ တန္ဆာဆင္ထားေသာ သူ၏အခန္းထဲတြင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျပီး ၄င္းရိွေနာက္ခံျမင္ကြင္းသည္ သူ႕အား ႏိွမ့္ခ်ေနထိုင္ေသာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးအစား ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္သူ အျဖစ္ ပို၍ျမင္ေစသည္။ “ ကြ်ႏု္ပ္၏ ေလ့လာေတြ႕ရိွခ်က္အရ ျမန္မာျပည္တြင္ရိွေသာ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းရိွ မုဒိန္းအမႈမ်ားကို လုပ္ေဆာင္သူမ်ားမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားျဖစ္ျပီး၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား မဟုတ္ၾကပါဘူး ” ဟုဆို၍ “ ဗုဒၶဘာသာ မိန္းကေလးငယ္မ်ားအား အတင္းအဓမၼ လက္ထပ္ယူၾကျပီး၊ မိန္းမမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာအား ဆက္လက္ကိုးကြယ္ပါက ေန႕တိုင္းညွင္းပန္း ႏိွပ္စက္ၾကတယ္ ” ဟု ၄င္းမွ ဆက္ေျပာၾကားသည္။

Photo- U U Mhaw Sayar FB

၀ီရသူသည္ မမွန္ကန္မႈမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ေနသူျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ရိွေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ ဘာသာေရး ပ႗ိပကၡမ်ားကို တားဆီးရန္ မေကာင္းေသာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအား ရွင္းထုတ္ရန္ ဟူေသာစကားတို႕ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ သို႕တေစ ထိုအရာသည္ ပ႗ိပကၡမ်ား၏ အဓိကအခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း သူ၀န္ခံခဲ့ျခင္း မရိွေပ။ “ ျမန္မာျပည္တြင္ ရိွေသာသူမ်ားသည္ ကြ်ႏု္ပ္ကဲ့သုိ႕ဆိုပါက ျမန္မာျပည္ၾကီးျငိမ္းခ်မ္းေနလိမ့္မည္ ” ဟုေဟာၾကားခဲ့သည္။ ေဟာေျပာမႈအျပီးတြင္ ျခေသၤ့တစ္ေကာင္က ကေလးတစ္ဦးအား စားရန္ဟန္ျပင္ေနေသာမ်က္နွာဖံုးပံုပါ၀င္သည့္ စာအုပ္အားေပးကမ္းျပီး ကေလးသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္ျပီး ျခေသၤ့သည္ မြတ္စ္လင္မ္ျဖစ္သည္ဟု သူက ရွင္းျပခဲ့သည္။

ဦး၀ီရသူ ကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က မြတ္စ္လင္မ္မုန္းတီးေရးျဖင့္ မျငိမ္သက္မႈလုပ္ေဆာင္ျခင္းေၾကာင့္ အက်ဥ္းခ်ခံခဲ့ရသည္။ (ယခုလက္ရိွ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ ပ႗ိပကၡမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ သူက ျငင္းဆိုခဲ့သည္။) သို႕ေသာ္ ယခုတစ္ေခါက္တြင္ တိက်ေသာအေရးယူေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အစိုးရက မလုပ္ေဆာင္ခဲ့သျဖင့္ ျမန္မာျပည္၏မတည္ျငိမ္မႈမ်ားတြင္ အစိုးရ၏အက်ိဳးရရိွရန္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားရိွေနသေလာဟု သံသယျဖစ္ဖြယ္ရိွသည္။

အၾကမ္းဖက္မႈအစီစဥ္မ်ားသည္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား အေနထိုင္မ်ားေသာ ေနရာေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ၿပီးခဲ့ေသာလ၌ ရွမ္းျပည္နယ္၊ နမ့္ခမ္းၿမိဳ႕တြင္ မြတ္စ္လင္မ္ မုန္းတီးေရး poster မ်ားကို ဓာတ္မီးတိုင္မ်ားေပၚကပ္ထားေၾကာင္းႏွင့္ ထိုေဒသတြင္ေနထိုင္ေသာ လူဦးေရ ၁၀၀,၀၀ တြင္ မြတ္စ္လင္မ္အေရအတြက္မွာ ရာဂဏန္းမွ်သာရိွသည္ ဟုသိရသည္။ ေဒသခံမ်ားေျပာျပခ်က္အရ တရုတ္ျပည္ဖက္သို႕ တိတ္တဆိတ္ ပို႕ေဆာင္ေနေသာ ဆီ ႏွင့္ ဓာတ္ေငြ႕ပိုက္လိုင္းမ်ားသည္ အနီးနားတြင္ရိွျပီး၊ အတူတကြေအးေဆးစြာ ေနထိုင္လာခဲ့ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ဘာသာေရးလံႈ႕ေဆာ္မွဳမ်ား ရုတ္တရက္ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းမွာ ဓာတ္ေငြ႕ပိုက္လိုင္းမ်ားကိစၥဆန္႕က်င္ဆႏၵျပမွဳမ်ားမွ ဦးလွည့္ေစရန္ဟု ယူဆရသည္ဟု ဆိုသည္။

ေလ့လာခ်က္အရ ဘာသာေရး ပ႗ိပကၡမ်ားသည္ ျမန္မာျပည္ရိွ အဓိက အင္အားၾကီးေသာ – အမ်ိဳးသားေရး စိတ္ဓာတ္ျပင္းထန္ေသာလူစုမ်ား၊ အစိုးရႏွင့္ စစ္တပ္တြင္ အဓိကက်သူမ်ားကို အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစၿပီး၊၄င္းတို႕ ျပန္လည္ အားေကာင္းလာပါက ျမန္မာျပည္တြင္ ဒီမိုကေရစီ စံနစ္ရရိွရန္ ေ၀းကြာသြားမည္ ျဖစ္ေပသည္။

ေဆာင္းပါးရွင္ FRANCIS WADE မွ http://www.foreignpolicy.com တြင္ The Monks Who Hate Muslims အမည္ျဖင့္ ေရးသားသည့္ ေဆာင္းပါးကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။

April 26, 2013