ၾသဂုတ္ ၁၂ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ဘာသာျပန္သည္။
လမြန္ေဘာက္ဒင္ Lamung Bawk Din(၂၆)ႏွစ္ဟာ သူမခင္ပြန္းရဲ႕ ႏွစ္ထပ္တိုက္ျပဴတင္း တံခါးက ခုန္ထြက္လာခ်ိန္မွာ သူမေခါင္းထဲ အေတြးတစ္ခုသာ ရိွေနခဲ့တယ္။
“ ဒီမွာ ၾကာၾကာဆက္ေနလို႔ကေတာ့ ငါ ရူးသြပ္သြားလိမ့္မယ္”။
ဒါက ေဘာက္ဒင္အဖို႔ အသက္ (၁၉)ႏွစ္အရြယ္ (၂၀၀၈)ခုႏွစ္က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပဋိပကၡဇံုမ်ား အနက္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းက ေဒသခံ ကခ်င္တိုင္းရင္းသူ တစ္ဦးအေနနဲ႔ စစ္ပြဲ၊ ပဋိပကၡ၊ လူမ်ဳိးေရး ခ်ဳိးႏွိမ္ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြကို ျဖတ္သန္း ရွင္သန္လာခဲ့သူျဖစ္တယ္။ မူလတန္းအဆင့္ ပညာအေျခခံ၊ နာမက်န္းတဲ့မိခင္၊ ၾကည့္ရႈေစာင့္ေရွာက္ရမဲ့ ေမာင္ငယ္ႏွမငယ္ေတြေၾကာင့္ သူမဟာလည္း အျခားေသာ ရွမ္းနဲ႔ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးေတြအတိုင္း အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေရး အတြက္ တရုတ္ျပည္ထဲ တရားမ၀င္ျဖတ္ေက်ာ္ ၀င္ေရာက္လာခဲ့တယ္။ ဒါဟာ သူမရဲ႕ဘ၀ ဒုကၡႏြံဆိုးထဲ နစ္သြားေစမယ့္ အလွည့္အေျပာင္း စတင္ေတာ့တာပါပဲ။
တရုတ္ျမန္မာ နယ္စပ္ေပၚတည္ရိွတဲ့ က်င္းဟံု သၾကားစက္ရံုမွာ ေန႔စားခ (၈)ေဒၚလာနဲ႔ သံုးလတာမွ် လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေဘာက္ဒင္ဟာ လုပ္ငန္းေကာင္းတစ္ခု အတြက္ တရုတ္ျပည္မထဲ သြားေရာက္ဖို႔ ျမဴဆြယ္ သိမ္းသြင္းခံရတယ္။ ခ်ိတ္ေပၚက ငါးစာကို ဟပ္မိသြားတယ္။ သူမဟာ “အဓမၼလက္မည္းေအာက္က သတို႔သမီး”၊ တစ္ႀကိမ္တစ္ခါမွ် မသိကၽြမ္းဖူးတဲ့ အမ်ဳိးသားတစ္ဦးရဲ႕ အက်ဥ္းသားျဖစ္လာမယ္လို႔ သူမ မသိခဲ့ေပဘူး။
ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႕ Kachin Women’s Association of Thailand (KWAT) ရဲ႕အဆိုအရ ျမန္မာတရုတ္နယ္စပ္မွာ အက်ယ္ျပန္႔ အႀကီးမားဆံုး လူကုန္ကူးမႈေတြမွာ တရုတ္ျပည္ထဲ တရားမ၀င္ျဖတ္ေက်ာ္လာတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္း လုပ္သားေတြပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဆိုးရြားေသာ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈေတြ၊ ပဋိပကၡမ်ားဆီက ေ၀းရာထြက္လာမႈေတြေၾကာင့္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးေတြက လူကုန္ကူးသူမ်ားရဲ႕ အလြယ္ကူဆံုးပစ္မွတ္ေတြ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ဟာ တရုတ္စကား မေျပာတတ္ၾကဘူး၊ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ အေထာက္အထား/ ႏိုင္ငံကူး လက္မွတ္ေတြ မရိွၾကဘူး၊ သူတစ္ပါးကို အယံုလြယ္ၾကလို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ လို႔ KWAT က လူကုန္ကူးမႈဆန္႔က်င္ေရး အစီအစဥ္မွဴး Awn Nang က ဆိုပါတယ္။
ေဘာက္ဒင္နဲ႔ အျခား အမ်ဳိးသမီးငါးဦးဟာ ဒီၾကမၼာဆိုးထဲ က်ေရာက္ခဲ့ၾကတယ္။ ေဘက်င္း(ပီကင္း)ကို သံုးရက္ၾကာမွာ ရထားခရီးစဥ္နဲ႔ ေရာက္ သြားတယ္။ ေရာက္ေရာက္ခ်င္းပဲ သူတို႔ကို လူခ်င္း ခြဲလိုက္ၾကတယ္။ သူတို႔ အခ်င္းခ်င္း ဘယ္ေတာ့မွ ထပ္ မဆံုေတြ႕ၾကေတာ့ဘူး။ သူမရဲ႕အေဖာ္က သူ႔ကို မိသားစု တစ္စုဆီ ေခၚေဆာင္သြားတယ္။ အဲ့ဒီကိုေရာက္မွ ေဘာက္ဒင္ဟာ ေခၚေဆာင္လာသူရဲ႕ ညီငယ္ျဖစ္သူနဲ႔ လက္ထပ္ရမယ္ဆိုတာ သိခဲ့ရတယ္။
“ကၽြန္မ အိမ္ျပန္လိုေၾကာင္း အဲ့ဒီမိသားစုကို ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ – ျပန္လို႔မရဘူး။ ငါတို႔က မင္းကို ေငြေပး၀ယ္ထားလိုက္ၿပီးၿပီလို႔ သူတို႔က ေျပာၾကတယ္” ဆိုၿပီး ေဘာက္ဒင္က အလ္ဂ်ဇီးရားသတင္းဌာနကို ေျပာျပတယ္။ အဲ့ဒီမိသားစုဟာ က်င္းဟံုၿမိဳ႕က လူကုန္ကူးပြဲစားကို ေဒၚလာ (၆၅၀၀)၀န္းက်င္ ေပးေခ်ခဲ့ၿပီးျဖစ္သလို သူတို႔ရဲ႕အစီအမံထဲ သူမအေနနဲ႔ ကေလးေတြ ေမြးဖြားေပးရမယ္ဆိုတာလည္း ပါ၀င္ေနပါတယ္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္က Forbidden City ေရွ႕တြင္ မိသားစု၊ ခင္ပြန္း(၀ဲအစြန္)တို႔ႏွင့္အတူ အမွတ္တရဓာတ္ပံု ရိုက္ခဲ့သည့္ လမြန္ေဘာက္ဒင္(၀ဲဖက္မွ ဒုတိယ) (ဓာတ္ပံု – Taylor Weidman) တရုတ္ျပည္က က်ားမဦးေရ မမွ်တမႈျပႆနာ
ဒါေၾကာင့္ တရုတ္ျပည္တြင္းမွာ အထိမ္းျမားခံ အမ်ဳိးသမီးလိုအပ္ခ်က္က အရိွန္အဟုန္နဲ႔ ေပါက္ကြဲလာျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ ကုလသမဂၢ၊ လူကုန္ကူးမႈဆန္႔က်င္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အဖြဲ႕မွ ေပါလ္ ဘာကေလ Paul Buckley က ဆိုပါတယ္။
ဘာကေလက “လိင္ကြဲဦးေရ အခ်ုဳိးအစား မညီမွ်ခ်က္ တစ္ခုတည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူး၊ တရုတ္ျပည္ထဲေရႊ႕ေျပာင္း ၀င္ေရာက္လာႏႈန္း ျမင့္မားလာတာနဲ႔လည္း ဆက္ႏႊယ္ေနပါတယ္။ ေျမာက္ မ်ားစြာေသာ အမ်ဳိးသမီးတို႔ဟာ ေက်းရြာေတြကို စြန္႔ခြာၿပီး စက္မႈ ထြန္းကားရာေဒသေတြဆီ သြားေရာက္ လုပ္ကိုင္ေနၾကတယ္ေလ” ဆိုၿပီး အလ္ဂ်ဇီးရားကို ေျပာျပတယ္။ ကေလးရယူမႈဆိုင္ရာ ရိုးရာ အစြဲအလန္းႀကီးမားလြန္းတဲ့ တိုင္းျပည္တစ္ခုက မဖြံ႕ၿဖိဳးတဲ့ေဒသထဲ က်န္ရစ္တဲ့ အမ်ဳိးသားေတြအဖို႔ မိမိတို႔နဲ႔ လိုက္ဖက္တဲ့ၾကင္ဖက္ေတြ နည္းပါးသထက္ နည္းပါးလာတာကို ႀကံဳေနရတယ္။ ဒီအခါမွာ သက္ဆိုင္ရာမိသားစုေတြက ထိမ္းျမားေရးအတြက္ ေနာက္ထပ္ နည္းလမ္းသစ္ေတြ ရွာေဖြၾကေတာ့တာပါပဲ။
KWAT ရဲ႕ (၂၀၀၈)ခုႏွစ္အစီရင္စာမွာ လူကုန္ကူးမႈေပါင္း (၁၆၃)မႈကို မွတ္တမ္းျပဳေဖာ္ျပခဲ့တယ္။ အမ်ားစုက လယ္သမားေတြရဲ႕ဇနီးမယားလုပ္ဖို႔ အဓမၼ တြန္းပို႔ခံရေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။ အခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ေယာက္်ားအမ်ားအျပားထံမွာ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ေခၚေဆာင္ျပသျခင္းခံရတယ္။ ႀကိဳက္ရင္ ေရြးခ်ယ္ေခၚယူသြားၾကတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ေစ်းေတြထဲမွာေတာင္ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ မဖြံ႕ၿဖိဳးတဲ့ေနရာေဒသကြက္ကြက္ေလာက္သာ ဒီလိုျဖစ္တယ္လို႔ မထင္ပါနဲ႔။ ေဘာက္ဒင္လို အမ်ဳိးသမီး အခ်ဳိ႕ကေတာ့ ေပက်င္းလို ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးေတြအထိ ေခၚေဆာင္သြားခံရပါတယ္။
ေပက်င္းကအိမ္ကို ေရာက္ၿပီး ငါးရက္အၾကာမွာ ေဘာက္ဒင္ကို ထိမ္းျမားလက္ထပ္ပြဲတစ္ခုနဲ႔ အဓမၼ သတုိ႔သမီး ျဖစ္ေစခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး သူမဟာ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ အက်ဥ္းစံဘ၀ ေရာက္သြားပါေတာ့တယ္။
“သူတို႔က ကၽြန္မကုိ ၿခံ၀င္းထဲ ပိတ္ေလွာင္ထားခဲ့တယ္။ ကၽြန္မက ျမန္မာႏိုင္ငံကဆိုတာ သူတို႔သိတယ္ေလ။ ကၽြန္မထြက္ေျပးမွာကို သူတို႔ စိုးရိမ္ၾကတယ္။ ျပင္ပ ထြက္ဖု႔ိ တစ္ႀကိမ္ တစ္ခါမွ အခြင့္အေရး မရခဲ့ပါဘူး။ သူတို႔ေကၽြးတာကိုပဲ စားေသာက္ေနခဲ့ရတယ္” လို႔ သူမက ေျပာျပပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ သူမရဲ႕မိခင္ကို ဖုန္းဆက္ စကားေျပာဆိုဖို႔ ခြင့္ျပဳလိုက္ၾကတယ္။ တရုတ္ျပည္ထဲမွာ အၾကပ္ကိုင္ခံရၿပီး အမ်ဳိးသားတစ္ဦးနဲ႔ လက္ထပ္ ထားတာကို သိရိွလိုက္ရတဲ့ သူမ မိခင္ဟာ တုန္လႈပ္သြားရွာပါတယ္။
“ကၽြန္မေမေမဟာ ကၽြန္မကို ရွာေဖြေတာ့တာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ တရုတ္ျပည္က ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လြန္းတယ္ေလ။ ကၽြန္မကို ရွာေဖြဖို႔ သြားလာစားရိတ္ကို အေမ မတတ္စြမ္းႏိုင္ခဲ့ပါဘူး”။
ႏိုင့္ထက္စီးနင္းယဥ္ေက်းမႈ
“ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာသူမ်ားဟာ သူတို႔ အသိုင္းအ၀ိုင္းဆီ ျပန္ေရာက္ၿပီးေနာက္ မၾကာခဏဆိုသလို ခြဲျခားခ်ဳိးႏွိမ္ဆက္ဆံမႈကို ႀကံဳေတြ႕ရင္ဆိုင္ၾကရတယ္။ လူကုန္ကူးခံရသူမ်ားကို လက္ထပ္ ထိမ္းျမားဖို႔ အခ်ဳိ႕မိဘေတြက ခြင့္မျပဳတတ္ၾကဘူး။ လြတ္ေျမာက္လာသူအမ်ားစုအေနနဲ႔ သက္ေမြးမႈဆိုင္ရာ တန္းတူ အခြင့္အလမ္းေတြ မရၾကပါဘူး” လို႔ Awn Nang က ဆိုပါတယ္။
သံု႔ပန္းဘ၀မွာ တစ္ႏွစ္ နီးပါးေနထိုင္ခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ေဘာက္ဒင္ဟာ (၁၆၂)ေဒၚလာကို လွ်ဳိ႕လွ်ဳိ႕၀ွက္၀ွက္ စုေဆာင္းႏိုင္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာျပည္ကို အေရာက္ျပန္ဖို႔ လံုေလာက္တဲ့ ပမာဏပါပဲ။ တစ္ေန႔နံနက္မွာ သူမရဲ႕ဒုတိယထပ္ျပဴတင္းအကာေတြကို ဖယ္ရွားၿပီး ၿခံစည္းရိုးကို ခုန္ေက်ာ္ထြက္ခဲ့တယ္။ ဘူတာရံုဆီ ထြက္ေျပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာအေထာက္အထားမွ မရိွတဲ့အတြက္ ရဲဌာနက သူမကို ထိန္းသိမ္းလိုက္တယ္။ တကယ္လို႔ သူမဟာ အိမ္ေထာင္ရိွသူပါလို႔ ေျပာမိရင္ သူမကို အဲ့ဒီ Chang Saan ဆီ ျပန္ပို႔မွာေၾကာက္တဲ့အတြက္ တရုတ္ျပည္ထဲ အလုပ္လုပ္ဖို႔ ေရာက္လာခဲ့တာပါဆိုၿပီး ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ ရဲ၀န္ထမ္းမ်ားက သူမ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္ဖို႔အတြက္ ေထာက္ခံစာတစ္ေစာင္ ေရးေပးခဲ့တယ္။
ကခ်င္ေတြ အေလးထားၾကတဲ့ ခရစၥမတ္ေန႔အလြန္ ေနာက္တစ္ရက္မွာ ေဘာက္ဒင္ အိမ္ျပန္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ကခ်င္လူမ်ဳိးအမ်ားစုက ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ေတြပါ။ အိမ္နီးခ်င္းေတြ၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြကေတာ့ အားလပ္ရက္ျပန္လာလည္ျခင္းလို႔ ထင္မွတ္ေနၾကတယ္။ အဓမၼထိမ္းျမားခံရမႈကေန အလြတ္ရုန္းထြက္လာသူမွန္း မသိၾကဘူး။ ခ်ဳိးႏွိမ္ဖယ္ၾကဥ္တာ ခံရမွာစိုးတဲ့အတြက္ သူမကလည္း သူတို႔ကို အမွန္အတိုင္း မေျပာခဲ့ပါဘူး။
တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေဘာက္ဒင္ဟာ လူကုန္ကူးခံရတယ္ဆိုတဲ့ စကားသံေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႔ကုန္တယ္။ ဒီအခါ ေဘာက္ဒင္က သူမရဲ႕အျဖစ္သနစ္ကို ဖြင့္ခ်ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ သူမ ကံေကာင္းခဲ့ပါတယ္။ သူမရဲ႕ အတိတ္ဒဏ္ရာကို ေဗြမယူဘဲ ေမတၱာသက္၀င္ၾကည္ျဖဴတဲ့ ကခ်င္အမ်ဳိးသားတစ္ဦးကို လက္ဆက္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေယာကၡမကေတာ့ သူမရဲ႕အတိတ္ကို ျပည္ဖံုးကား မခ်ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။
“ ကၽြန္မတို႔ႏွစ္ဦး ေယာကၡမဆီ သြားလည္တိုင္း သူမက ကၽြန္မကို စကားမေျပာဘူး။ ကၽြန္မတို႔ ႏွစ္ေယာက္ ဘယ္လို ကြာရွင္းလမ္းခြဲၾကမလဲ ဆိုတဲ့စကားကိုသာ သူမက ေျပာဆိုေနေလ့ရိွပါတယ္ ” လို႔ ေဘာက္ဒင္က ေျပာျပပါတယ္။
ခ်ဳိးႏွိမ္ဖယ္ၾကဥ္မႈကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ လူကုန္ကူးခံရသူမ်ားအတြက္ တစ္ခုတည္းေသာနည္းလမ္းဟာ အတိတ္ကို ဖံုးကြယ္ထားျခင္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ လူကုန္ကူးခံရမႈအနည္းအက်ဥ္းမွ်သာ လူသိရွင္ၾကားျဖစ္သြားရပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္ရဲ႕အစိုးရ အျဖစ္ ေၾကြးေၾကာ္ထားတဲ့ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ Kachin Independence Organisation (KIO) က လူကုန္ကူးမႈဆန္႔က်င္ေရး မူ၀ါဒကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ေအာင္ ရုန္းကန္အားထုတ္လ်က္ရိွပါတယ္။
“လူကုန္ကူးခံရသူတိုင္းကို သိႏိုင္ေရး အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လက္လွမ္းမမီပါဘူး။ သူတို႔ဖက္က အကူအညီေပး အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ဆက္သြယ္မွ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီကိစၥေတြကို သိရိွရတာပါ” လို႔ ေကအိုင္အို၊ ဒုကၡသည္မ်ား ကူညီကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕ဥကၠဌ Labang Doi Pisa က ေျပာၾကားပါတယ္။
ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ေနေသာ ပဋိပကၡဓာတ္ျပားေဟာင္း
ေဘာက္ဒင္ရဲ႕ဘ၀ကေတာ့ စိန္ေခၚမႈေတြ အျပည့္ဖံုးလႊမ္းေနဆဲပါ။ တစ္ေက်ာ့ျပန္ပဋိပကၡရဲ႕ ေျမစာပင္ေတြထဲ သူမလည္း ပါ၀င္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ယခုအခါ ရွမ္းျပည္နယ္ထဲက ဒုကၡသည္စခန္းတစ္ခုမွာ ေနထိုင္ေနပါတယ္။ အတတ္ပညာနဲ႔အရင္းအႏွီး မရိွတာေၾကာင့္ ေတာထြက္သီးႏွံဟင္းရြက္ေတြကို ခူးဆြတ္ၿပီး ေစ်းထဲမွာ ေရာင္းခ် စားေသာက္ေနရတယ္။ သို႔ေပမယ့္လည္း သူမဟာ မိမိႏွစ္သက္တဲ့ ခင္ပြန္းသည္နဲ႔အတူ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ေနပါၿပီ။
“ကၽြန္မတို႔ ေမတၱာမွ်ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီကေန႔ ကၽြန္မတို႔ အဆင္ေျပေနပါၿပီ။ ကၽြန္မတို႔ဟာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေပမယ့္ ကၽြန္မတို႔ တစ္ေန႔ခ်င္းတစ္ရက္ခ်င္းအတြက္ ရွင္သန္သြားပါမယ္။ ေန႔ရက္တိုင္း အတြက္ပါ၊ ေန႔ရက္တိုင္း အတြက္ပါ …………..”။
xxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Nina Wegner ေရးသားေသာ A forced bride: ‘We survive for each day’ ကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုသည္။
Source: Al Jazeera
