အောက်တိုဘာ ၁၀၊ ၂၀၁၉
M-Media
-နှစ်ပေါင်း ၄၀၀ ကျော် တည်တံ့ခဲ့ပြီး ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှာ ဟိန္ဒူလူအုပ်ရဲ့ ဖျက်ဆီးမှုကို ခံခဲ့ရတဲ့ ‘ဘာဘရီ ဗလီဝတ်ကျောင်းတော်’ မြေနေရာကို ဟိန္ဒူလူ့အဖွဲ့အစည်းထံ ပေးအပ်ဖို့ အိန္ဒိယတရားရုံးချုပ်က ဒီကနေ့မှာ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။
အူတာပရာဒက်ရှ်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်း အယွတ်ဒယမြို့မှာရှိပြီး ၂.၇၇ ဧက ကျယ်ဝန်တဲ့ ဗလီနေရာကို ဟိန္ဒူလူ့အဖွဲ့အစည်းထံ ပေးအပ်ဖို့အတွက် တရားရုံးချုပ်ရဲ့ တရားသူကြီး ၅ ဦးစလုံးက တစ်ညီတစ်ညွတ်တည်းဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး မွတ်စလင်တွေကိုတော့ အယွတ်ဒယမြို့က အခြားနေရာတစ်ခုမှာ ၅ ဧကကျယ်တဲ့ မြေနေရာပေးဖို့ အမိန့်ပေးခဲ့ပါတယ်။
ဘာဘရီဗလီနေရာမှာ ရာမနတ်ဘုရားကျောင်း တည်ဆောက်နိုင်ရေး ဂေါပကတစ်ရပ် ဖွဲ့စည်းဖို့လည်း တရားရုံးချုပ်က အစိုးရကို တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
“ဆုံးဖြတ်ချက်က ကျေနပ်စရာမဟုတ်ပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ လေးစားရမှာပါ။ ကျွန်တော်တို့ ဆွေးနွေးမှုတွေပြုလုပ်ကာ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘာလုပ်ရမလဲဆိုတာ ဆုံးဖြတ်သွားမှာပါ” လို့ ဗလီကိုယ်စားပြုပြီး တရားရင်ဆိုင်ခဲ့တဲ့ Suuni Waqf ဘုတ်အဖွဲ့က ဇာဖာရ်ရဘ် ဂျီလာနီက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အလယ်ခေတ်က တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ ဘာဘရီဗလီမှာ ၁၉၄၉ ခုနှစ် ဟိန္ဒူတက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက ရာမနတ်ဘုရားရုပ် လာရောက်ထားရှိတဲ့အချိန် မတိုင်ခင်အထိ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်တွေဟာ အေးချမ်းစွာ ဝတ်ပြုလာခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဟိန္ဒူတွေက ဘာဘရီဗလီနေရာဟာ ရာမနတ်ဘုရားမွေးဖွားရာနေရာလို့ စွပ်စွဲကာ ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်းတည်ဆောက်ဖို့ တိုက်တွန်းဆော်ဩလာခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီကိစ္စအတွက် အငြင်းပွားမှုတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှာ ဗလီကို ဟိန္ဒူလူအုပ်က ဝင်ရောက်ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး နောက်ဆက်တွဲအဖြစ် အိန္ဒိယနိုင်ငံတစ်ဝှမ်းမှာ ဟိန္ဒူ-မွတ်စလင် အဓိကရုဏ်းတွေ ဖြစ်ပွားကာ လူ ၂ ထောင်ကျော် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ သေဆုံးသူအများစုက မွတ်စလင်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗလီနေရာ ပိုင်ဆိုင်ရေးအတွက် ဟိန္ဒူအုပ်စုတွေနဲ့ မွတ်စလင်တွေအကြား တရားတဘောင် ဖြစ်ခဲ့ကြပြီး မြေနေရာကို ၃ ပိုင်းပိုင်းကာ ၂ ပိုင်းကို ဟိန္ဒူ၊ ၁ ပိုင်းကို မွတ်စလင်တွေထံပေးဖို့ ၂၀၁၀ ခုနှစ်မှာ အာလာဟာဘတ်ဟိုက်ကုတ်တရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကို နှစ်ဖက်စလုံးက မကျေနပ်တဲ့အတွက် တရားရုံးချုပ်ကို ဆက်လက်တင်ပြရမှာ ဒီကနေ့ ဆုံးဖြတ်ချက် ထွက်ပေါ်လာခဲ့တာပါ။
တရားရုံးချုပ်က မွတ်စလင်တွေအတွက် ၅ ဧက မြေနေရာတစ်ခု ပေးအပ်ဖို့ အမိန့်ချခဲ့ပေမယ့် ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြည်နယ်အစိုးရ ဒါမှမဟုတ် ပြည်ထောင်စုအစိုးရက ဆုံးဖြတ်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
တုန့်ပြန်မှု
အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာမိုဒီက တရားရုံးချုပ်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချီးကျူးခဲ့ပြီး ၁၀ စုနှစ်ချီ ရှိနေတဲ့ အငြင်းပွားမှုကို ‘ကောင်းကောင်းမွန်မွန်’ ဖြေရှင်းလိုက်နိုင်တာဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
မိုဒီရဲ့ BJP ပါတီကို ထောက်ခံသူတွေအပါအဝင် အိန္ဒိယက သဘောထားတင်းမာတဲ့ ဟိန္ဒူတွေက ဘာဘရီဗလီနေရာမှာ ရာမနတ်ဘုရား မွေးဖွားခဲ့ကာ မွန်ဂိုအင်ပါယာရဲ့ ပထမဆုံးဘုရင် ဘာဘူရ်က မူလ ရာမဘုရားကျောင်းအထက်မှာ ဗလီဆောက်လုပ်ခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲပြောဆိုထားပါတယ်။
တရားရုံးချုပ်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီးတဲ့နောက် အယွတ်ဒယမြို့မှာ ဟိန္ဒူတွေဟာ လမ်းပေါ်ထွက် အောင်ပွဲခံခဲ့ကြပါတယ်။
“ရာမနတ်ဘုရား မွေးဖွားရာနေရာမှာ ဟိန္ဒူတွေ ဘုရားကျောင်းဆောက်ချင်နေတာ တော်တော် ကြာနေပါပြီ” လို့ ဟိန္ဒူတစ်ဦးဖြစ်သူ ရာဂျက်ရှ်ကူးမားက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အိမ်နီးချင်း ဘီဟာပြည်နယ်က ပါပူဆင်း ဆိုသူကလည်း တရားရုံးချုပ် ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် အောင်ပွဲ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အယွတ်ဒယမြို့က မွတ်စလင်တွေကတော့ ဆုံးဖြတ်ချက်အတွက် စိတ်ပျက်မိတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ဗလီအတွက် ဘယ်နေရာကို အစားပေးမှာလဲဆိုတာ တရားရုံးက တိတိကျကျ သတ်မှတ်ပေးခြင်း မရှိပါဘူး။ ဒီလိုသာ သတ်မှတ်ပေးရင် မွတ်စလင်တွေက ကျေနပ်မှာပါ” လို့ အယွတ်ဒယမြို့ ဆယဒ်ဘာဘာ ရပ်ကွက်မှာ နေထိုင်တဲ့ မိုဟာမက် ရှီဘူးခန်းက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဒီကိစ္စ အဆုံးသတ်သွားတဲ့အတွက် ကျေနပ်ပါတယ်။ အယွတ်ဒယက ပြည်သူတွေ ရင်တမမနဲ့ နေထိုင်နေရတာကို ညီးငွေ့နေပါပြီ”
နယူးဒေလီမြို့ ဂျာမီယာနာဂါ ရပ်ကွက်က မွတ်စလင်တွေကတော့ သူတို့အနေနဲ့ တရားမျှတမှုကို မရဘူးလို့ ခံစားနေရပါတယ်။
“ဗလီကိုဖျက်ဆီးခဲ့တဲ့ ဟိန္ဒူလူအုပ် ပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်း မခံရတာက အိန္ဒိယဟာ ပြည့်၀တဲ့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ မဟုတ်သေးဘူးဆိုတာ သက်သေပြလိုက်တာပါ။ ၁၉၉၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက်နေ့နဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၉ ရက်နေ့တို့ဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဘာသာရေးမစွက်တဲ့ နိုင်ငံရေးဝါဒ ကျဆုံးတဲ့နေ့တွေအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်နေမှာ ဖြစ်ပါတယ်” လို့ မွတ်စလင်တစ်ဦးဖြစ်သူ နဘီယာခန်းက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အသက် ၅၈ နှစ်အရွယ် မိုဟာမက် မူဆာကတော့ ဆုံးဖြတ်ချက် ဘယ်လိုပဲထွက်ထွက် ဗလီနေရာဟာ မွတ်စလင်တွေရဲ့နေရာပဲဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ဆုံးဖြတ်ချက် ဘယ်လိုပဲထွက်လာထွက်လာ ကျွန်တော်တို့ လက်ခံရမှာပါ။ အိန္ဒိယဟာ ဟိန္ဒူတွေနဲ့သာ သက်ဆိုင်တယ်လို့ ထင်နေတဲ့ လယ်ယာ BJP ပါတီက အုပ်ချုပ်နေတာကိုး။ မွတ်စလင်တွေအနေနဲ့ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်နေပြီး ခံစားချက်တွေ ရှေ့မတန်းသင့်ပါဘူး။ တိုင်းပြည်မှာ သွေးချောင်းစီးစေချင်တဲ့ အုပ်စုတွေ ရှိနေပါတယ်”
Ref: Aljazeera
